Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2010
• 206 pagina's
• Uitgeverij: Contact te Amsterdam

Flaptekst

Eerste zin

Samenvatting

De vertelster Lilian Blom (intussen 60 jaar) is twee jaar na het overlijden van haar man Louis Ferron (schrijver van beroep) nog steeds aan het rouwen. Ze is van mening dat ze het verdriet niet moet delen met haar dochters die hun eigenleven moeten kunnen leiden. Met Louis had ze overigens geen kinderen. Ze gaat op aanraden van haar omgeving naar de therapeut Charles Voorduin. Bij het eerste consult zegt hij nauwelijks iets en luistert hij alleen. Verder ziet ze alleen heel mooie vrouwen in zijn praktijk. Zelf heeft ze zich helemaal niet opgetut. Ze heeft rode haren en juist dat trekt de aandacht van Charles.
In de nacht komt Louis Lilian bezoeken. Hij geeft haar de opdracht een filmscenario te schrijven over de therapeut. Hij vindt Charles maar een blaaskaak. Lilian belt met een journaliste van een roddelblad. Die weet haar te vertellen dat Charles een womanizer is met een draak van een vrouw, die altijd om aandacht schreeuwt. Ze kan zomaar ineens ergens piano gaan spelen, waarbij de toehoorders net doen alsof ze het prachtig vinden, terwijl ze er eigenlijk niets van kan. Daardoor raakt Lilian wel geïnteresseerd in het stel.

Synopsis 1 

Lilian bedenkt een scenario voor Charles die zelf nadenkt over het bezoek van een bijzondere vrouw. Hij gaat na afloop van het spreekuur naar zijn huis waarin zijn vrouw op hem wacht. Hij hoort prachtig pianospel, maar wanneer hij binnenkomt, ziet hij dat zijn vrouw een geluidsinstallatie naast de piano heeft gezet en haar vingers alleen boven de toetsen beweegt. Het is een vrouw die schreeuwt om aandacht. Lilian zegt dat ze over een derde oog beschikt: het oog van Louis, waardoor ze sommige dingen beter ziet.

Bij het tweede bezoek aan Charles Voorduin vertelt Lilian over haar eenzaamheid nu Louis dood is. Ze vraagt aan Charles of hij zelf een goed huwelijk heeft; Charles antwoordt daar niet op. Lilian vertelt hem over de nacht dat Louis een keer niet was thuisgekomen. Hij had niets aan haar gemeld. Dat had ze een afschuwelijke nacht gevonden.
Het gesprek dat ze met de therapeut voert, duurt anderhalf uur. Opnieuw heeft Charles niets verteld. Lilian bezoekt het graf van Louis en ze denkt terug aan zijn begrafenis. Bij een volgend bezoek beschrijft ze een spirituele ervaring die ze kreeg vlak na de dood van Louis, alsof hij nog bij haar was. Ook bij de eerste zoen van een andere man is ze van slag geweest. 
Charles wordt door de vragen van Lilian zo in het nauw gedreven dat hij haar het geheim vertelt dat hij helemaal geen papieren heeft voor zijn praktijk. Het lijkt er bijna op dat Lilian zijn therapeute is geworden. Van vriendinnen hoort Lilian dat het lijkt alsof ze er beter aan toe is. Charles Voorduin belt haar op om haar te vragen dat ze het geheim niet wil openbaren. Ze mag ook eerder op gesprek komen.

Synopsis 2

Charles ligt naast zijn vreemde vrouw. Vroeger was ze bloedmooi en ze hadden best leuke seks met elkaar gehad. Daarna was zijn belangstelling afgenomen: ze hadden geen kinderen. Hij was steeds vreemd gegaan met vrouwen uit zijn praktijk. Ze had hem ooit verteld dat ze zwanger was, maar ook dat ze een miskraam had gehad. 

Lilian moet aan haar dochter uitleggen wat de opdracht van Louis is geweest. Ze heeft een bord gemaakt waarop allerlei verhaallijntjes zijn aangegeven. Daarop staan de namen Ken en Barbie zoals ze de psychotherapeut en zijn vrouw noemt. Hun glamourhuwelijk: schone schijn. Haar dochter vindt het allemaal maar vreemd, maar aan de andere kant ook komisch.

Synopsis 3

Charles is in het scenario ten einde raad. Zijn praktijk is naar de knoppen als uitkomt dat hij geen papieren heeft. Hij belt Lilian, maar zij zegt dat ze hem niet zal aangeven. Ze wil dat hij haar voortaan gratis zal behandelen en dat hij naar haar zal moeten luisteren. Charles vindt dat er iets moet gebeuren. Hij zal naar het huis van zijn vrouw gaan om haar te vertellen dat ze gaan scheiden. Zijn vrouw komt hem met een mes achterna. 

Lilian spreekt bij het volgende bezoek af dat ze de rollen gaan omdraaien. Charles zal in de patiëntenstoel moeten plaatsnemen en zij zal de therapeute spelen. Hij heeft geen kinderen, is 58 jaar en heeft 18 jaar geleden zijn vrouw ontmoet: ze was bloedmooi en bloedgeil. 
Hij heeft een heel lastige jeugd gehad. Zijn vader was gynaecoloog, en hij ging ook steeds vreemd met vrouwen uit zijn praktijk. De appel valt dus niet ver van de boom. Hij is gescheiden van zijn moeder en die onderhoudt een bizarre relatie met haar zoon. Dat heeft hij meegenomen in zijn verdere leven. Zijn vrouw is een applaustrekster: die raadt hem aan de diploma’s voor de praktijk te vervalsen. Omdat hij uitgekeken is op zijn vrouw, gaat hij ook vreemd net als zijn vader. Hij wil scheiden van zijn vrouw. Lilian gaat bij hem weg en ziet in een café wat vrienden, die haar uitnodigen. 

Synopsis 4

Charles is in het café en raakt dronken. Zijn vrouw helpt hem in het bed sjouwen. Ze komt nu niet onsympathiek over. Nu Lilian zelf schrijft, toont ze in een cursiefje aan Louis aan dat ze nu begrip heeft voor de afwezigheid waarin hij verkeerde als hij aan een roman bezig was. De personen leven dan zo in je hoofd, dat je geen aandacht hebt voor andere zaken om je heen. 

Lilian gaat weer naar de therapeut. Ze spreekt met hem over zijn huwelijk en dat van haar. Ze is blij dat ze zo’n liefhebbende echtgenoot heeft en vindt dat Charles maar een egoïst is. Bovendien moet hij zijn vrouw eerlijk de waarheid vertellen. 
Daarna gaan ze samen naar het strand in Bloemendaal: er is strijklicht aan het einde van de middag. Charles vertelt aan Lilian dat zijn vrouw in feite een alcoholiste is. Lilian zegt dat dit wel eens zijn schuld zou kunnen zijn. Ze zegt dat ze geen therapie meer wil. Wanneer ze thuiskomt, denkt ze met vreugde terug aan Louis. Hun huwelijk is wel op liefde gebaseerd geweest.

Synopsis 5

Charles Voorduin rijdt naar huis. Onderweg passeert een brandweerauto hem. Wanneer hij thuis aankomt, wordt zijn vrouw in de ambulance gereden. Het huis staat in brand.

Finale

Dit is de beschrijving van 5 takes:

- Man en vrouw met rode haren (Lilian heeft rode haren) rijden in auto door Twente. Ze picknicken en kussen elkaar. Cut.

- Man en vrouw rijden in cabriolet door Twente. Het lijkt alsof ze een goede relatie hebben. Plotseling begint de man te huilen en de vrouw troost hem. Cut.

- Man en vrouw met rode haren gaan op bezoek in een kliniek in het oosten van het land. Ze gaan naar een kamer waar een vrouw (een blonde diva) piano speelt. Een man applaudisseert voor haar.

- Man wordt aangehouden door de politie (Charles die van valsheid in geschrifte wordt verdacht? – een mooie blonde vrouw heeft hem aangegeven)

- Een vrouw is met haar twee dochters van rond de dertig in haar woning bezig; haar kleinzoon is er ook. Ze voelt zich gelukkig in de veiligheid van de mensen die haar omringen. Dat is dus Lilian en dit happy end van de film geef meteen het einde van het proces van rouwverwerking weer.

Thematiek

Dood van een geliefde

In dit boek gaat het om de verwerking van de rouw om een overleden echtgenoot. Lilian kan de eenzaamheid na de dood van Louis haar man slecht verdragen. Ze wil de verwerking van het verdriet niet afwentelen op haar beide dochters die een eigen leven moeten leiden. Ze wendt zich tot een therapeut Charles die een nepfiguur blijkt te zijn. Door zijn verhaal over zijn eigen huwelijk en zijn vreemdgaan, beseft Lilian hoe goed haar eigen huwelijk is geweest. Dat helpt bij de verwerking van haar verdriet. De rollen worden namelijk omgekeerd en Lilian wordt de therapeute van Charles. Bovendien krijgt het verhaal een nieuwe dimensie omdat haar man haar een opdracht geeft een filmscenario over de therapeut te schrijven. Daarna gaan fictie en werkelijkheid door elkaar heen spelen. Doordat ze de therapeut de les kan lezen (want de rollen zijn omgedraaid), leert Lilian haar eigen verdriet verwerken. Haar man Louis, hoewel zijn eigenaardigheden hebbend, was een zegen vergeleken bij Charles. Met hem rekent ze af in het scenario. Zelf is ze blij een man als Louis te hebben gehad.

Opdracht

“Voor Bregje en Joosje”

Titelverklaring

Op blz. 187 wordt verwezen naar de titel. De ik-persoon is met Charles Voorduin op het strand en ziet hoe de zon haar strijklicht over de zee werpt. Het is dan 5 uur ’s middags.
Strijklicht is een term die nauw verbonden is met lichtinval. Licht dat zijwaarts (bijna parallel) op het onderwerp van de foto valt. Het 'strijkt' als het ware langs het onderwerp, waardoor alle oneffenheden extra geaccentueerd worden. De bijzondere elementen van het onderwerp van de foto komen hierdoor nog mooier naar voren. 
Omdat er ook sprake is van een filmscenario kan de term strijkend licht ook daarmee worden verbonden. Het is een bepaalde manier van bekijken langs het onderwerp (hier ook symbolisch de dood van Louis Ferron) waardoor oneffenheden extra geaccentueerd worden. Het zou dan kunnen verwijzen naar de manier waarop Lilian Blom met het in de roman genoemde derde oog van Louis naar de situatie met de neptherapeut kijkt. Daardoor worden oneffenheden extra geaccentueerd.

Structuur & perspectief

Structuur
Het verhaal is opgebouwd in 10 wat langere ongenummerde en ongetitelde hoofdstukken die voornamelijk het bezoek aan een psychotherapeut Charles Voorduin beschrijven. Lilian Blom brengt die bezoeken aan hem, omdat ze de dood van haar man Louis Ferron nog steeds niet kan verwerken. In een droom komt een verschijning van Louis haar vertellen dat ze filmscenario moet maken van de gebeurtenissen rondom Charles Voorduin. Ze schrijft tussen de andere hoofdstukken door aan de “Synopsis”. Daarvan zijn 5 genummerde hoofdstukken gepresenteerd. Het boek besluit met een Finale, waarin een aantal filmtakes wordt beschreven.
Wanneer je de synopsis even buiten beschouwing laat, is er sprake van een chronologisch verteld verhaal. Het is wel zo dat werkelijkheid (de bezoeken) en fictie (het scenario) door elkaar gaan lopen.

Perspectief 
Er is sprake van een ik-perspectief waarin de vertelster Lilian Blom in de o.v.t verslag doet van haar bezoeken aan een soappsychotherapeut. 
In de synopsis is er sprake van een hij-vertelperspectief waarbij Charles Voorduin van buitenaf wordt beschreven. In elke synopsis zit minstens één passage waarin de ik-figuur Lilian Blom zich in een cursieve tekst rechtstreeks tot haar overleden echtgenoot wendt. Die stukjes hebben dan eigenlijk de functie van een commentaarverteller. Maar de beschrijving van de synopsis gebeurt als het ware door een camera.
Ook in het laatste hoofdstuk is er sprake van een camerabenadering, waarbij een aantal scènes wordt beschreven.
Al met al is het perspectief dus iets ingewikkelder dan het er op het eerste gezicht uitziet.

Decor

De tijdlagen van het verhaal 
Wat de tijd betreft is de handeling eenvoudig vast te stellen. Het verhaalgedeelte speelt zich af twee jaar na de dood van Louis Ferron die Blom in de roman “De tuinkamer” heeft beschreven. Louis stierf in 2005, wat inhoudt dat deze nieuwe roman speelt in het jaar 2007 of 2008.

Het decor van de handeling 
De streek die beschreven wordt, is de streek van Haarlem en Bloemendaal. Blom woonde met Ferron in Haarlem. Charles Voorduin woont in Bloemendaal waar hij ook zijn praktijk heeft.

Beoordeling

Het verhaal over de rouwverwerking van Lilian Blom is eenvoudig te lezen. Het boek is eigenlijk niet anders dan een verslag van een aantal bezoeken aan een therapeut. Omdat dit een charlatan is, krijgt ze van haar overleden man opdracht een filmscenario over hem te maken. Dat wordt in de druk duidelijk zichtbaar gepresenteerd door synopsis boven de tekst te plaatsen. De hoofdstukken fictie en werkelijkheid gaan daarna door elkaar lopen en beïnvloeden elkaar. 
Op zich is “Strijkend licht“ een verhaal over rouwverwerking, zoals er wel meer door rouwende echtelieden wordt geschreven. Maar het verhaal van de verhaallijn over de therapeut voegt mijns inziens niet veel toe aan het verhaal over de rouwverwerking van Lilian. Je zou zelfs kunnen zeggen: het leidt de lezer af. Of is de roman geschreven om de spiegeling van de liefdesrelaties van Lilian en van Charles tegen elkaar in het strijklicht te houden?

Het is een aardige roman, maar ook niet meer dan dat. Door zijn stijl valt het verhaal niet op.
Door een meerwaarde aan de inhoud te geven ook niet. Recensente Daniëlle Serdijn, vergelijkt het verhaal met een artikel over rouwverdriet in de Libelle of de Margriet. 

De amusementswaarde van het lezen voor scholieren zal niet al te hoog zijn vanwege de geringe herkenbaarheid van het thema. 
Voor het plaatsen van het boek op de boekenlijst van havo- en vwo-scholieren kunnen maximaal 2 punten worden toegekend.

Recensies

"Strijkend licht is een amateuristische vertoning." http://www.volkskrant.nl/...licht.html

" In Strijkend licht is het aantal keren dat ik mijn potlood laat zakken om opvallende passages te markeren te beperkt. De zaken die Blom neerzet zijn erg herkenbaar, wat zeker zijn waarde heeft, maar buiten die herkenbaarheid voegt zij te weinig toe." http://www.literairnederl...lian-blom/

Bronnen

Website van de schrijfster

http://www.lilianblom.nl/