Gepest worden: je gunt het niemand, maar het gebeurt nog veel te veel. Dan hoop je dat je school een goed pestprogramma heeft, waarmee het probleem snel aangepakt wordt. Helaas pindakaas. Veel scholen gebruiken pestprogramma's die zijn afgekeurd door het Nederlands Jeugd Instituut (NJI). Dat blijkt uit een rapport dat is gepubliceerd, schrijft Trouw vandaag.

In 2013 onderzocht een commissie van het NJI hoe effectief pestprogramma's zijn. Velen daarvan worden heel vaak gebruikt, misschien ook wel in jouw klaslokaal. Het resultaat was best verrassend: maar liefst 48 van de 61 methoden zijn afgekeurd.

Volgens een voorlichter van het NJI verschilt de kwaliteit van de afgekeurde programma's heel erg. "Sommige methodes hebben nog niet genoeg wetenschappelijke onderbouwing, of zijn nog niet genoeg getest in de praktijk", vertelt de voorlichter aan Scholieren.com. "Ook zijn er programma's die meer gericht zijn op het versterken van weerbaarheid van scholieren, en niet op het stoppen van pesten. Het gebruik van dit soort programma's is niet meteen schadelijk, maar lost pesten niet direct op", legt de woordvoerder uit.

Maar soms worden programma's verkocht die écht niet werken. Tegen deze programma's heeft het NJI grote "ethische bezwaren". Kinderombudsman Marc Dullaert noemt ze 'pure kwakzalverij'. Andere deskundigen noemen de programma's zelfs gevaarlijk of vinden dat ze averechts werken. Schrikbarende bewoordingen.

Vrije keuze

Meteen afschaffen die handel, zou je zeggen. Toch zijn scholen nog helemaal vrij om de programma's te gebruiken die zij willen. Elke school kan dus in principe pestprogramma's in de klas gebruiken die afgekeurd zijn. Dit komt door de PO Raad (koepel van basisscholen) en de VO Raad (voortgezet onderwijs). Deze raden vinden dat scholen nog steeds hun eigen pestprogramma moeten blijven kiezen. Ze denken dat het belangrijk is dat een pestprogramma past bij de school waar het wordt toegepast. Dat kan de overheid niet bepalen, in hun ogen.

Volgens het NJI hoeft dit niet slecht te zijn. "Scholen zijn niet meer verplicht om een pestprogramma te gebruiken, maar ze moeten wel een plan inleveren tegen pesten op hun school. Van dit plan moet wél bewezen zijn dat het werkt.  Zolang dat het geval is, is het goed. Dan maakt het minder uit welk pestprogramma ze erbij kopen."

Zero tolerance

Blogger Danielle is zelf vroeger gepest. Volgens haar is een groot verschil tussen een plan van aanpak tegen pesten en wat er gebeurt in de praktijk. "Ik heb geen idee wat mijn huidige school aan pesten doet, maar mijn vorige deed in ieder geval vrijwel niets. Er was wel een pestprotocol dat iedereen moest ondertekenen, en een systeem waarbij de pester - al dan niet met ouders - op gesprek moest komen. Maar in de praktijk werkte dat helemaal niet. Meestal liet de school het maar gewoon gebeuren. Als het pesten lang aanhield en er ouders gingen zeuren, kwam er nog eens gesprek tussen de pester en de gepeste leerling met de leerlingencoördinator erbij."

Volgens Danielle zou een pestprogramma kunnen werken, mits de school het goed handhaaft. "Zonder een redelijk zero tolerance beleid denken leerlingen, zeker bruggers, dat ze er gewoon mee weg kunnen komen."