"Busje rijdt in op voetgangers Toronto, tien doden." Het nieuwsbericht, met pushmelding, stond waarschijnlijk al even op mij te wachten, maar na het lezen hiervan ga ik rustig slapen. Mijn wereld is niet veranderd. Tien doden? Wat is dat nu helemaal als je het vergelijkt met het terroristisch geweld wat we al gehad hebben.

Het is de eerste reactie in mijn hoofd. Misschien ben ik hiermee een gevoelloze zak, maar ik heb toch het idee dat ook andere mensen gewend zijn aan iets wat nooit zou mogen wennen.

De volgende dag denk ik er verder over na: waarom laat het nieuws rond aanslagen mij zo koud? Ooit, in 2015, was ik geschokt door de aanslagen in Parijs. Zowel de aanslag op Charlie Hebdo als de aanslagen van november (onder andere bij het Bataclan) dat jaar raakten mij diep. En nu? Tja, ik vind het lastig.

De reacties van de samenleving

Na de aanslagen in 2015 waren het de grote leiders die allemaal zeiden: wij zijn niet bang, wij zullen strijden tegen het terrorisme. Mensen waren verbonden met elkaar: samen, ongeacht religie, afkomst en sociale status, zouden we de liefde laten zien tegenover de angst en verdeeldheid die werd gezaaid. Dat was toen. Op de meeste recente aanslagen wordt niet meer zo gereageerd. Het is niet eens meer een onderwerp van gesprek. 

Toen ik naar de lijst keek van terroristische aanslagen in 2017 schrok ik. Waren het er echt zoveel? Was het echt zo erg? Ik wist me van de meeste aanslagen weinig te herinneren. De aanslag bij het concert van Ariana Grande in Manchester weet ik nog wel, maar er was zoveel meer. Zowel binnen, als buiten Europa.

Getallen zonder verhalen

Een aanslagbericht raakt me niet meer als in 2015. Natuurlijk is het erg, maar het zijn 'slechts tien doden'. Het blijft oppervlakkig bij getallen, en die nodigen uit tot vergelijken. Zo heb ik weleens een gesprek gehoord over 'erge aanslagen' en 'minder erge aanslagen'. Dat klinkt misschien onmenselijk, maar als je getallen naast elkaar legt, is het een behoorlijk logische discussie. Het is ook meteen waar het fout gaat.

Op zichzelf is een getal niet spannend, totdat je verder kijkt. Bij die tien doden in Toronto, zitten tien mensen met hun eigen verhalen, passies, dromen, talenten. Tien mensen die geliefden hadden. Geliefden die iemand zien worden weggerukt uit het leven. Heftig? Ja, absoluut. Daar twijfelt niemand aan. Daarnaast gaan de aanslagen dwars tegen belangrijke vrijheden in. Bijvoorbeeld: vrijheid om te gaan en staan waar je wil, je mening te hebben of om aan vrije journalistiek te doen. Dat zijn fundamentele vrijheden waar we pal voor moeten staan, ook na de zoveelste aanslag.

Moet ik altijd rouwen?

Wat ik dan een lastige vind, is hoe je er dan wel me om moet gaan. Aan de ene kant wil ik niet onverschillig zijn: datgene wat er in de wereld gebeurt, en dan heb ik het nu alleen over aanslagen, is pittig. Dat laat je niet koud. Aan de andere kant heeft het toch ook geen nut daar elke dag mee bezig te zijn? Als we bij elke aanslag een minuut stilte houden, zijn we nog wel even bezig. Elke dag rouwen is zinloos, het zou ons de prachtige kanten van het leven doen vergeten. Hoe dan ook, de reactie 'het zijn er maar tien' op een aanslag is zo onverschillig dat het doorschiet. Die laksheid, daar hoop ik mezelf nooit meer op te betrappen.

Want tien mensen zijn gestorven door zinloos geweld.