Op zijn vierde staat Niek Schuit (18) al langs het spoor in Noord-Holland. Samen met zijn ouders kijkt hij naar treinen die voorbijrijden. "Ik wist eigenlijk toen al dat ik iets met treinen wilde doen", vertelt hij. Wanneer we hem spreken, is hij net begonnen aan zijn tweede jaar van de mbo niveau 3 opleiding Machinist Railvervoer aan het ROC van Amsterdam. Het 'begin van het einde', noemt hij het zelf, want dit is het laatste jaar van zijn opleiding.

Zo ziet de opleiding eruit

Wie voor machinist studeert, zit niet alleen in de trein maar volgt ook gewoon lessen op school. Voor Niek, die in Enkhuizen woont, betekent dat twee dagen per week op en neer naar Amsterdam. Op dinsdag heeft hij normale vakken zoals Nederlands, rekenen en burgerschap. De woensdag is voor de vakleer: hier leer je alles wat een machinist moet weten. "Het is veel theorie en best pittig", geeft hij toe, "maar als je inzet toont, is het goed te doen." Sinds kort is er ook een treinsimulator op school. Daarmee oefenen studenten met het besturen van een trein. "Die helpt wel gigantisch, maar is gebaseerd op een sprinter. Elk type trein is anders, dus je leert het rijden eigenlijk pas echt in de praktijk."

Naast de lessen op school krijg je namelijk veel praktijkervaring bij NS. In je eerste jaar heb je elke maand een week stage en ga je met een vaste mentor op pad die je alle kneepjes van het vak leert. "NS en school regelen die stages", vertelt Niek. "Je geeft aan wat voor jou een goede standplaats is en daarna zoeken de docenten een stageplek voor je. Bij mij is dat Enkhuizen geworden."

De eerste rit

Tijdens die stage mag je ook zelf al de trein gaan besturen. Daarnaast moet je praktische vragen beantwoorden en handelingen uitvoeren, zoals precies remmen, stipt wegrijden en vertraging inhalen. "Ik weet nog dat ik op mijn eerste stagedag meteen mocht rijden naar Amsterdam. Ik voelde me heel verantwoordelijk, want je vervoert dan honderden passagiers", aldus Niek. "Je loopt ook altijd mee met je mentor, wat heel gezellig is. Ze vertellen leuke verhalen uit de praktijk en geven goede tips."

Nog een voordeel: je krijgt ook een goede stagevergoeding bij NS. "Je krijgt ongeveer 32 euro per dag. Voor mij was dat niet de reden om deze opleiding te doen, maar ik ben wel heel blij dat we het krijgen."

Meer dan alleen besturen

Volgens Niek kan het werk als machinist heel serieus zijn. "We krijgen begeleiding bij traumatische ervaringen, bijvoorbeeld als er springers zijn of mensen op het spoor lopen. Dat wordt heel goed geregeld." Zelf heeft hij nog geen springer meegemaakt, maar onlangs wel iemand die over de rails liep bij Enkhuizen. "We moesten helpen om diegene van het spoor af te krijgen. En er kwam net een trein uit de andere richting aan, maar uiteindelijk is het goedgekomen."

Koningsdag

Gelukkig zijn er ook momenten tijdens het werk die juist heel vrolijk zijn. Eén van zijn favoriete herinneringen is zijn stage tijdens Koningsdag. Niek: "Dat was wel een ervaring. Overal langs de sporen zag je mensen in oranje staan. Het was heel druk, maar de sfeer zat er goed in." Er zijn ook mensen die een slokje te veel op hebben. "Je merkte dat sommige mensen dronken waren, maar het liep niet uit de hand. De meeste reizigers waren gewoon enthousiast."

Direct aan de slag

Als alles volgens plan gaat, haalt Niek dit jaar zijn mbo niveau 3 diploma Machinist Railvervoer. Daarna kan hij bij NS aan de slag, want "als je je diploma hebt, kun je gelijk solliciteren en word je meestal meteen aangenomen." Natuurlijk moet je nog een paar stappen doorlopen, waaronder een medisch en psychologisch onderzoek, maar de stap naar een baan is best klein. Voor Niek is dat vooruitzicht precies wat hij wil.

Hij hoopt vaak het traject van Enkhuizen naar Maastricht te mogen rijden. "Je rijdt lange stukken, begint in het platteland en eindigt in de heuvels van Limburg. Je komt op plekken waar je normaal niet zo snel komt." In ieder geval weet hij zeker dat hij meteen bij NS gaat werken. "Ik ken er inmiddels veel collega's. Bovendien is de sfeer goed. De hiërarchie is er nauwelijks: een teammanager voelt gewoon echt als collega."

En wat hem straks een goede machinist maakt? "Dat je altijd op tijd kunt vertrekken en rijden, zodat je geen vertraging hebt", zegt hij. "Maar ook dat je sociaal bent tegen reizigers en gewoon geen onveilige dingen doet."

Gepubliceerd op 21 oktober 2025