Er is de laatste tijd steeds meer aandacht voor genderdiversiteit en voor mensen die niet helemaal in het hokje van 'man' of 'vrouw' passen. Soms lijkt het alsof er een heuse genderrevolutie gaande is. Ik interviewde de transgender Pepijn (21) en de homoseksuele Yöran (21) over veranderingen in de maatschappij en wat die betekenen voor hen. 

Met Yöran ging ik naar een tentoonstelling over verschillende genders en genderdiversiteit in het Tropenmuseum. Daar bespraken we veranderingen in de maatschappij op het gebied van gender. ''Een inclusieve, genderdiverse samenleving betekent gelijkwaardigheid'', vindt Yöran. ''Dezelfde kansen om jezelf te zijn.'' Pepijn  ziet het ook zo, vertelt hij aan de telefoon. ''Het is de vrijheid om uit te zoeken waar jij je goed bij voelt. Dat je voor jezelf kan nagaan waar je je comfortabel bij voelt binnen het begrip gender.''

Jezelf bewijzen

Ongeveer drie jaar geleden is Pepijn uit de kast gekomen als transgender. Dat was een hele zoektocht. ''Ik wist dat er iets met me was, maar ik wist niet precies wat'', vertelt hij. ''Ik was een jaar of acht toen ik een beetje het gevoel had dat ik niet helemaal bij de meisjes hoorde. Later werd ik soms zelfs jaloers op mijn jongensvrienden. Toen dacht ik dat dat normaal was, dat iedereen dat had.''

Pepijn had een specifiek idee over wat het inhield om transgender te zijn. ''Ik zag transgenders als mensen die al heel lang jongenskleding droegen en die van jongs af aan in bomen klommen en alleen op vrouwen vielen. Zo was ik niet.'' Pas toen er meer mensen in de media naar voren kwamen met hun identiteit, kon Pepijn het plaatsen. ''Eindelijk zag ik mensen waarin ik mezelf herkende.'' Zo zag hij transmannen die nog steeds lippenstift droegen en daarmee ook verbonden waren met hun vrouwelijke eigenschappen. ''Ik heb altijd het gevoel gehad mezelf te moeten bewijzen dat ik mannelijk was, omdat ik transman ben, maar toen leerde ik dat dat helemaal niet hoeft. Je bent man als je je man voelt, of je nou hakken draagt of Nikes.''

Yöran is geboren als man en voelt zich ook zo, maar de hokjes 'man' en 'vrouw' zijn wel altijd een beetje vaag voor hem geweest. ''Ik weet nog dat er in groep zeven een nieuwe leraar op school kwam en mijn klasgenoten aan hem vertelden dat ik 'bij de meisjes hoorde'. Echt raar vond ik dat niet. Hoewel ik me gewoon man voel, had ik veel meisjesvrienden en deed ik nooit mee met voetbal. Dat hele stereotype beeld van mannelijkheid heb ik nooit echt vervuld.''

Intolerantie

Als ik Pepijn vraag hoe hij deze maatschappij ziet op het gebied van genderdiversiteit, neemt het gesprek een andere wending. Hij vertelt dat hij op straat een aantal keer last heeft gehad van discriminatie. ''Zo liet iemand me vorig jaar expres struikelen in Leiden Centraal. Wat ik naar vind is dat er zelfs gay jongens waren die niet met mij uit wilden gaan omdat ze mij als minder zagen.''

Yöran beaamt dit. ''Er is overal veel discriminatie, waaronder ook in de gay community.'' Zelf heeft Yöran weinig last gehad van discriminatie vanuit de community. Af en toe wel daarbuiten. ''Er is vooral onbegrip. Dan vragen mensen of ik de man of de vrouw in de relatie ben, maar ik ben homo, er is helemaal geen vrouw in de relatie, dat is het hele punt.'' Ook op straat is hij een paar keer aangesproken als hij met zijn vriend was. Dan fluiten ze hem na. "Dat maakt me oncomfortabel.''

Verbeteringen

''Ik merk ook veel verbeteringen in deze maatschappij'', vertelt Pepijn. ''Zoals dat het maandverbandmerk Always het venussymbool weghaalt van hun verpakkingen. Zo’n venussymbool is confronterend als je in transitie bent, als je je een man voelt maar nog wel ongesteld wordt.''

Natuurlijk is er ook een tegenreactie, merkt hij. ''Zodra je het woord 'genderneutraal' laat vallen in een ruimte met alleen maar babyboomers, kan je de popcorn erbij halen.''

Zowel Yöran als Pepijn zien de acceptatie van genderdiversiteit wel als iets dat alleen maar beter wordt. ''Er is steeds meer begrip voor mensen met een afwijkend gender'', vinden ze beiden. Het gesprek aangaan is voor beide jongens dan ook belangrijk. ''Hoe meer we over onze verschillen praten, hoe menselijker het wordt'', zegt Yöran.