Facebook, Instagram en andere apps en websites gebruiken onze gegevens voor winst. Dat is een conclusie die steeds vaker getrokken wordt. En daar worden ook steeds vaker maatregelen tegen getroffen. Zo mag Facebook sinds 9 november dit jaar geen gegevens meer van Belgische niet-Facebook gebruikers gebruiken. Maar hoe zit dat dan precies? En hoe kun je jouw gegevens afschermen?

Justine Pardoen werkt bij Bureau Jeugd en Media, een organisatie die o.a. voorlichting geeft over social media en vooral over privacy op dat gebied. Dat laatste hebben wij als internetverslaafden namelijk niet, volgens Justine: "Op het moment dat jij Facebook aan hebt staan en aan het surfen bent, worden al jouw gegevens opgeslagen door Facebook."

Advertenties op jou gericht

Huh? Maar waarom dan? Wat hebben zij aan het feit dat ik een website met schooltassen bezoek? Nou, heel veel. Je betaalt namelijk met die gegevens. Justine: "Websites met gratis content, zoals artikelen en video's, kunnen alleen blijven bestaan als ze inkomsten genereren. Hun inkomsten zijn jouw gegevens: die worden doorverkocht aan andere websites."

Peter Olsthoorn, auteur van meerdere boeken over internet en privacy, weet daar alles van: "Aan de hand van de websites die jij bezoekt, wordt er een profiel van jou gemaakt. Daar worden de advertenties die jij te zien krijgt op aangepast." Als jij dus een website met schooltassen bezoekt, wordt dat gegeven opgeslagen. Daardoor krijg je ook 'ineens' advertenties van nieuwe Eastpacks en andere schoolspullen als je op andere websites komt. 

De gegevens die Facebook opslaat

Naast jouw gegevens over welke websites je bezoekt, wordt er nog veel meer opgeslagen, bijvoorbeeld in de vorm van cookies. Wil je een keer goed schrikken, kijk dan eens in de privacyverklaring van Facebook hoeveel zij van jou opslaan en mogen doorverkopen. 

Zo wordt vastgelegd op wat je reageert. Bekijk je een filmpje van een schattige pinguïn en zet je er een reactie onder? Dat slaat Facebook allemaal op. Dit geldt ook voor de momenten waarop anderen foto's van jou delen, en de mensen met wie je communiceert op Facebook. 

Zelfs als je niet op Facebook zit, kunnen er gegevens worden opgeslagen. Websites die gekoppeld zijn aan Facebook, doen dit namelijk ook. Bijvoorbeeld artikelen met een 'like' knop en een link naar Facebook eronder.

Niet te voorkomen

Daar kun je dan vast wel iets aan doen toch? Peter: "Nee, je kunt niet 100% voorkomen dat er gegevens worden opgeslagen." Volgens Justine kún je jezelf wel beschermen, maar dat is erg lastig: "Je kunt je cookies uitzetten, maar dan kun je al veel websites niet meer gebruiken. Het is een enorm ingewikkeld systeem."

Valse gegevens invullen werkt volgens Justine ook niet: "Het is zelfs strafbaar om een verkeerde leeftijd in te vullen, omdat sommige websites voor boven een bepaalde leeftijd zijn. Plus als ze gekoppeld zijn aan Facebook, ontdekken ze toch wel je echte leeftijd."

Jezelf afschermen is dus niet zo makkelijk als gedacht. Al lijkt er wel een omslag te komen: zo zijn er apps die gegarandeerd jouw gegevens niet opslaan, zoals de chat-app Safeslinger. Tot die tijd moet je kiezen: het risico nemen dat je gegevens worden gebruikt, of helemaal afkicken van social media?