Clubjes blonde meisjes manoeuvreren door de school, een lipgloss in de ene hand, een handtas in de ander. Ze kletsen over de sixpack van Brad Pitt. Een groepje jongens heeft plaatsgenomen in een hoekje van de aula. Ze strijken door hun vette haar en discussiëren over het huiswerk van die dag, terwijl ze paniekerig het rooster in hun Starwars-agenda checken.

In het rokershok hangen diverse rockfans die het hok omblazen met het nieuwe album van Green Day. Een piercing in hun oor, tattoo's op hun armen en een sigaret op hun lippen. Dan heb je nog de allemansvrienden, de creatieve club en de soapliefhebbers.

En ik? Ik praat met de kantinedames over het weer van vandaag.

De observator

Ik ben gek op het analyseren van de gang van zaken op de middelbare school, dat in mijn ogen net een kippenhok is. De middelbare school is een paradijs voor menig socioloog. Het is immers de enige plek in Nederland waar je duidelijk nog wat merkt van de sociale klasse. Ze zijn onderdeel van 't dagelijks leven. Als je de smartphones en nikeshirtjes wegdenkt, had dat clubgevoel in de pauze een scène uit Back to the Future kunnen zijn.

Jagers en verzamelaars

We kiezen allemaal een clubje en als we eenmaal worden toegelaten tot dat clubje, komen we er ook niet meer zo snel vanaf. We nemen maar al te graag de identiteit van die groep aan. Maar waarom doen we dit eigenlijk?

Volgens de meeste psychologen heeft het te maken met de identificatiedrang van jongeren. De wátte? Ja, het idee dat je andere mensen zoekt die een beetje op jou lijken. Wij scholieren zijn nu eenmaal hopeloos op zoek naar wie we zijn en naar de erkenning die daarbij hoort. We kunnen de puberteit een beetje de schuld geven van dat versterkte effect, maar ook weer niet helemaal. Groepsgedrag zit nu eenmaal in het biologische programma van ieder mens en is een oerinstinct. Het is daarmee een van de weinige dingen die we nog gemeenschappelijk hebben met onze verre voorouders, die in groepen rondtrokken, op zoek naar eten.

Uniek zijn

Toch zit de drang om je te onderscheiden en speciaal te zijn ook in dat totaalpakketje. Dat maakt dat we onze clubjes graag wat opsmuk geven: het ene clubje doet dat door veel aandacht te besteden aan kleding, het andere clubje heeft onbewust een goed rapport als toelatingseis. Daardoor creëren we zelf een symbool dat bij de identiteit van dat groepje past. Houd jij ook van mode? Kom bij ons! Ben jij ook een slimmerd? Sluit je bij ons aan!

Buitenbeentjes

Er blijven altijd mensen die zich niet willen schikken naar dat clubsysteem. Ik weet niet hoe dat ooit bij onze verre voorouders is gegaan. Waarschijnlijk zullen de zwarte schapen gestorven zijn van de honger, maar vaak zochten ze ook een ander aapmens om weer hun eigen ras voor te zetten.

Iedereen weet dat soortgenoten vinden een must is om het schooljaar te overleven. Er is altijd wel iemand te vinden die bij jou past en hetzelfde denkt als jij, als je er maar voor openstaat. En mocht de rol van volger jou niet schikken, dan kun je jezelf altijd nog tot leider benoemen van je zelfbedachte stam.

En lukt het je toch niet om soortgenoten vinden? Geen zorgen, in dat geval ben je altijd welkom bij mijn sociologieclub.