Mijn vriendin heeft op sociaal vlak alles op orde: een goede band met haar ouders, een legioen aan vriendinnen en een liefkozend vriendje. Iedereen heeft haar graag om zich heen en kan alleen maar positieve woorden over haar kwijt. Altijd als mensen over iets willen praten, gaan ze naar mijn vriendin toe. Alsof zij een moedereend is die haar nest openstelt voor de emotionele eieren van anderen. Haar luistervaardigheden zijn de sleutel tot goede communicatie. Vaardigheden die ook jij kan leren!

1. Begrijp wat de ander zegt

Actief luisteren is niet alleen horen wat de ander zegt, maar ook proberen te begrijpen wat de ander zegt. Probeer je te verplaatsen in de situatie van de ander, voel met hem mee. Let ook op het non-verbale gedrag van de ander: wat ervaart hij terwijl hij dit vertelt? Hoor je de blijdschap in zijn stem, zie je de tranen langs zijn wangen of zie je zijn gebalde vuisten? Dit zijn natuurlijk hele duidelijke voorbeelden, maar kijk ook eens verder, bijvoorbeeld of de ander iets afweziger lijkt dan normaal. 

Maak duidelijk dat er ruimte is voor gevoelens. Wees met je bewustzijn in het hier en nu terwijl je naar diegene luistert, zonder dat je het gelijk wilt oplossen voor iemand. Direct advies geven kan iemand het gevoel geven dat er geen plaats is om zijn gevoelens te uiten. Geef alleen advies als iemand daar om vraagt of vraag vooraf om toestemming. 

2. Non-verbaal luisteren: laten zien dat je luistert

Straal interesse en acceptatie tegenover de ander uit. In een geïnteresseerde houding ben je licht voorover gebogen, met je schouders naar de ander toe gedraaid. Houd oogcontact met de ander, maar blijf niet gefixeerd naar zijn ogen staren. Kijk tijdens het gesprek niet weg zolang de ander aan het woord is, want wanneer je dit wel doet, bestaat de kans dat de ander je interesse in twijfel trekt. 

Ook handig om te weten: mensen die elkaar mogen, zijn (onbewust) geneigd elkaars lichaamshouding over te nemen. Maak hier slim gebruik van en kopieer bewust de lichaamshouding van je gesprekspartner. Knik en maak handgebeuren om te laten zien dat je na een poosje nog steeds luistert. 

3. Verbaal luisteren: vertellen dat je luistert

In je eigen woorden kan je laten merken dat je luistert naar ander. Laat de ander zijn verhaal vertellen. Met korte reacties moedig je de ander aan om door te vertellen: 'hm'; 'o' ;'vertel verder'' ;'en toen'. Herhaal woord(en) van de ander op vragende toon, zodat je een bevestiging hebt dat je op het juiste spoor in het verhaal bent. Met zwijgen bereik je ook veel omdat je de ander de kans bied om rustig na te denken over zijn woorden en er eventueel nog iets aan toe te voegen. Stel vragen om je gesprekspartner aan te moedigen zijn verhaal te verduidelijken. 

4. Gevoelensreflecties geven 

Bij een gevoelensreflectie geef je in eigen woorden de gevoelens weer die je in de woorden of lichaamshouding van de ander waarneemt. Zo kan je bijvoorbeeld zeggen: "Ik merk dat je erg boos bent, maar ik weet niet precies wat je kwaad maakt". Met een gevoelensreflectie check je of de ander goed hebt begrepen. Bovendien voelt de ander zich hierdoor geaccepteerd en serieus genomen, want het benoemen van een gevoel kan enorm opluchtend voelen bij hem. Hij wordt gestimuleerd om verder te vertellen en zijn verhaal te doen. Let bij een gevoelensreflectie wel op de lichaamstaal, de expressie en de gezichtsuitdrukking van de gesprekspartner, zodat je niet de plank misslaat. Een misplaatste gevoelensreflectie kan veel schade aanrichten in de communicatie. 

5. Luister naar elkaar

Zorg er wel voor dat je niet alleen maar naar anderen luistert, maar ook je eigen gedachten en gevoelens met anderen bespreekt. Een goede relatie is namelijk geen eenrichtingsverkeer waar alleen ruimte is voor de gedachten en gevoelens één persoon, maar van beide partijen. "Bij een goede relatie kan je altijd je emotionele ei bij elkaar kwijt," zei mijn vriendin/luisterguru laatst.

Zo is het maar net.