Vrouwenbesnijdenis: misschien heb je er nog nooit van gehoord of weet je er al wat van. Vandaag, 6 februari, staat wereldwijd in het teken van de strijd tegen deze verminking van jonge meisjes wereldwijd. Sanne Thijssen, jeugdambassadeur seksuele en reproductieve gezondheidsrechten bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en CHOICE For Youth and Sexuality, zag in Kenia met haar eigen ogen hoe vernietigend dit is voor meisjes en hoe het ook anders kan. 

Eerst wat achtergrondinfo: vrouwenbesnijdenis komt in verschillende werelddelen voor zoals in Azië en het Midden-Oosten, maar de meeste gevallen vinden plaats in delen van Afrika. Bij deze ingreep, vooral uitgevoerd bij bij jonge meisjes van acht tot zestien jaar oud, worden delen van de vagina weggesneden zoals de clitoris en schaamlippen en in sommige gevallen wordt de vagina dichtgenaaid tot een klein gaatje. Een gruwelijke traditie, want het gebeurt vaak onder dwang en zonder goede medische hulpmiddelen maar met bijvoorbeeld een glasscherf of een bot scheermesje én zonder verdoving. Bij veel slachtoffers zorgt deze ingreep ervoor dat zelfs een simpel wc-bezoek enorm pijnlijk wordt.

Oude schadelijke traditie

Sanne Thijssen (22) kwam al vroeg in haar jeugd met het onderwerp in aanraking: "Op mijn elfde vertelde mijn moeder voor het eerst er over. Mijn moeder komt zelf uit Kenia en wist dat in de generatie van haar overgrootmoeder vrouwenbesnijdenis heel gewoon was. Omdat ik jong was, had ze het nog niet over de gevolgen zoals problemen bij het baren van kinderen en het gebrek aan seksueel genot voor de vrouw door het ontbreken van de clitoris. Die informatie heb ik later zelf opgezocht en ik vond het verschrikkelijk."

Na een lange sollicitatieprocedure werd Sanne uitgekozen als Youth Ambassador. Voor haar ambassadeurschap kreeg Sanne de kans om op reis te gaan: "Hulporganisatie Amref Flying Doctors had een project opgezet in een dorpje in Kenia om vrouwenbesnijdenis tegen te gaan. Door mijn achtergrond wist ik dat ik heel graag met ze mee wilde gaan."

Omslag van denken in stam

Ze kwam met Amref terecht in een kleine Masaï gemeenschap: "Het dorpje stond midden op de Savanne en de stam had haar eigen gewoonten en tradities en bleef hier aan vasthouden. Daarom duurde het ook meer dan vijf jaar voordat Amref de stam zo ver kreeg om de vrouwenbesnijdenis niet meer uit te voeren en een alternatief ritueel uit te voeren met voorlichting, dans en zang. Het was de eerste keer dat dit dorp het nieuwe ritueel uitvoerde en het was een groot succes: er werd geen enkel meisje besneden."

Tijdens haar reis werd ze wel met haar neus op de feiten gedrukt, vertelt ze: "Tijdens de reis sprak ik kort met de vrouw die voorheen de besnijdenissen uitvoerde. Ze gaf toe dat ze het lastig vond dat ze haar ritueel niet meer mocht uitvoeren. Ze was hierdoor een deel van haar status kwijtgeraakt. In sommige dorpjes weten ze niet beter dan dat het altijd heeft bestaan en is het al eeuwen een belangrijke traditie. Voor ons is het afschuwelijk, voor hen is het niets vreemds."

Oordeel even opzij zetten

De aanpak van Amref, speelde daar volgens Sanne goed op in: "De regering van Kenia probeert vrouwenbesnijdenis al tijden tegen te gaan met helaas weinig succes. De hulporganisatie zag in dat het bij dit onderwerp belangrijk is om je eigen oordeel heel even te laten waaien. Door te luisteren naar het verhaal van de stamleden en begrip te tonen, konden zij die mensen op andere gedachten brengen om uiteindelijk de vrouwenbesnijdenis niet meer uit te voeren."

Op veel plekken in Afrika, Azie en het Midden-Oosten wordt de besnijdenis nog wel uitgevoerd, dus er ligt nog een hoop werk voor hulporganisaties en overheden wereldwijd. Sanne: "Ik hoop dat dit werk nog lang voorgezet kan worden en er een dag komt waarop vrouwenbesnijdenis iets uit het verleden is."