Het is een fenomeen dat ik graag bestudeer. Al zittend op een koude bril, broek op mijn enkels, in heerlijke stilte: de gekraste, gekladde of simpelweg gepende teksten op openbare toiletten.

Deuren, muren, plafonds: allemaal worden ze volgeschreven. Met hoogwaardige literatuur.

Je hebt mensen die tijdens een wc-bezoek met hun telefoon spelen, mensen die neuspeuteren, hun nagels schoonmaken, moppen verzinnen, gespleten haarpunten zoeken, wc-papier vouwen. En je hebt mensen die om zich heen kijken. Ik behoor tot de laatste categorie.

Na jaren van nauwkeurige observatie en bestudering ben ik tot de volgende conclusie gekomen: er bestaan verschillende soorten toiletliteratuur, afhankelijk van de omgeving waarin de desbetreffende pot zich bevindt. Hieronder drie veelvoorkomende varianten.

1. School-wc's
Op een gemiddelde schooldag ontkomt bijna niemand eraan. Een ontmoetingsplek voor meisjes, een ontsnapping uit saaie lessen of een gel-check voor jongens: school-wc's dienen verscheidene doelen. De volgende keer als je tijdens geschiedenis weer eens tijd zit te rekken op de plee, neem de omgeving dan eens goed in je op.
Eerste indruk? School-wc's zijn op het eerste gezicht vaak erg vrolijk. Gekleurde markers, dikke stiften, soms zelfs stickers: alles wat in de etui zit komt tevoorschijn en dient als middel voor de wc-kunstenaar. Sporen van Tipp-ex zijn niet zeldzaam en hier en daar staat zelfs een heus tekeningetje. 
Wat staat er? Scholieren zijn wat toilet-art betreft niet heel erg creatief. De teksten variëren van afgereageerde haat op bepaalde docenten tot schuine grappen of songteksten. Die dan weer door anderen gecorrigeerd worden, waardoor een nieuw fenomeen ontstaat genaamd 'wc-correspondentie'.

2. Trein-wc's
Een tweede urinoir waar je - helaas - soms gewoon écht naartoe moet, is het beruchte treintoilet. Iedereen kent het: het gewankel en gestuntel, het zuigende geluid van het 'doorspoelen' (a.k.a. je boodschap op de rails pleuren), niet werkende waterkraantjes, en waar moet nou in hemelsnaam dat wc-papier in? Ja, je behoefte doen in een zich met 120 kilometer per uur voortbewegend voertuig is een avontuur op zich. De tekstuele hoogstandjes zijn daarbij een leuk extraatje.
Eerste indruk? Trein-wc's zouden trein-wc's niet zijn als ze niet tot de nok toe volgeklad zouden zijn. Bij voorkeur met een dikke zwarte marker en in graffiti-achtige letters. Niet te veel kleur, de trein-wc-sfeer is grimmig, met veel zwart- en bruintinten. Telefoonnummers vliegen je om de oren en de woord-dichtheid in deze piepkleine kamertjes is groot.
Wat staat er? Trein-wc's zijn eigenlijk net Bouquet-romans (je weet wel, die kleine boekjes met halfblote vrouwen op de voorkant en titels als Verrassing in de lift). Alleen dan iets moderner. 90 procent van de teksten is ronduit seksistisch, met quotes als "Turks meisje wil graag neuken, bel 061193702" of "Cup D, blond, in de buurt van Amsterdam, bel na 20:00 uur". Opvallend: de trein-wc is een van de weinige unisextoiletten in dit wereldje en dus een uitermate geschikte plek voor dit soort contactberichten. 

Discotheek-wc's
Qua ervaring is de uitgaans-wc erg vergelijkbaar met de trein-wc: al wankelend zoek je je houvast bij de muren en je vraagt je af wanneer-'ie voor het laatst gepoetst is. Voor wc's in uitgaansgelegenheden moet je doorgaans een flinke tijd in de rij staan. Als je er eenmaal op zit kun je er dus maar beter van genieten en eens rustig om je heen kijken.
Eerste indruk? Discotheek- of kroeg-wc's zijn reuze interessant. Temidden van een ontplofte wc-papierbom luister je naar een mix van gezoem van de mensenmassa om je heen en de piep in je oren die je nog niet eerder opgevallen was. Om het licht van die felle tl-buizen dat pijn doet aan je hoofd en je opgezwollen voeten door die killer heels te vergeten kun je je het beste focussen op de deur voor je.
Wat staat er? In tegenstelling tot de trein-wc kun je je hier afvragen wie de "Hi there girls I love you all"-teksten op de dameswc's geschreven heeft, maar ach, misschien moet je dat niet eens willen weten. Verder een scala aan 'stoere' teksten, zoals "Drugs no hugs" of simpelweg het nummer van de pizzeria om de hoek. 

Toiletliteratuur. Het bestuderen en analyseren ervan is een uiterst interessante bezigheid tijdens een wc-bezoek. Ik kan het iedereen aanraden. Maar vraag is en blijft natuurlijk: heb je zelf wel eens iets geschreven? Wat dan, en vooral: waarom?