Commotie op een middelbare school in Noord-Limburg: vorige week stond er opeens politie in de aula. Wat was er aan de hand? Verschillende foto's en filmpjes van naakte leerlingen doken de afgelopen weken op WhatsApp en Twitter op.

"Het is hét gesprek van de dag in de wandelgangen," aldus leerlingen. Voor de meisjes in kwestie is het natuurlijk een regelrechte ramp. Maar wat doet het met de rest van de school?

Het is niet voor het eerst dat zoiets in Nederland gebeurt (in 2011 interviewden we al een meisje dat dacht haar borsten 'veilig' aan haar vriendje te kunnen tonen voor de webcam), maar het lijkt wel steeds vaker te gebeuren. Toen ik hoorde hoe de foto's zich via de telefoons van zo goed als alle 2200 leerlingen als een lopend vuurtje door de Limburgse school verspreidden, deed ik navraag bij leerling Sacha (13, niet een van de naakte meisjes). Zij haalde haar schouders op en zei: "Vanochtend zag ik al de vijfde foto."

Wat is er aan de hand?

Vijf?! Tijd voor een reconstructie. Het begon een maand of twee geleden met een incidentele foto van een naakt meisje. "Die foto heb ik zelf niet gezien," vertelt Sacha, "maar een jongen uit mijn klas had het erover. De rest van de school leek het toen nog niet zo in de gaten te hebben."

In de meivakantie volgde een kleine fotoreeks van twee of drie foto's van een tweede meisje, een kennis van Sacha. "Ze zit bij een vriendin van me in de klas. Ik ken haar niet heel goed, maar weet wel dat ze model is en vaak nogal veel aandacht vraagt."

Schandaal

Dit keer werd het wel een heus schandaal. "Iedereen had het erover," vertelt Sacha. "Soms voor de grap, dan zeiden leerlingen 'oh kom, laten we ook een naaktfoto maken' of 'deze rage skip ik even hoor!', maar vaak ook serieuzer. We hebben het zelfs in de biologieles met onze docent besproken: waarom iemand zoiets zou verspreiden en wat wij ervan vonden."

In de twee weken daarna verschenen nog eens drie foto's én een seksueel getint filmpje, allemaal van jonge meisjes op dezelfde school.

De foto's en het filmpje werden niet alleen via WhatsApp doorgestuurd: al gauw stonden ze ook op Twitter en soms zelfs op YouTube. "Het ging echt heel erg snel," zegt ook Tommie (15, vierde klas). "De jongens gingen de foto's natuurlijk meteen beoordelen en discussiëren of de meisjes knap waren of niet."

Medelijden of pestgedrag?

Volgens Sacha wordt er veel gewezen naar de meisjes in kwestie en wordt er achter hun rug om gepraat. "Vriendinnen van een van de slachtoffers vertelden zelfs dat ze uitgescholden werden voor slet en wilden daarom niet meer bevriend met haar zijn," zegt ze. Toch denkt ze niet dat de meisjes zelf echt veel gepest worden. "Ik zie ze ook nog vaak genoeg samen met andere leerlingen."

"De meeste scholieren om me heen denken toch 'eigen schuld'," vervolgt ze. "Het is ook wel raar, zeker als je al zoveel gevallen hebt gezien waarbij het mis ging, en dat in zo'n korte tijd. Ik snap dat echt niet. Waarom zou je zoiets doen? Maar ik vind ook niet dat de meisjes dit verdienen, de foto's staan echt overal. Toen ze eindelijk allemaal zo goed als weg waren, plaatste iemand ze weer opnieuw op Twitter."

Politie in de aula

En toen liep er ineens politie door de school. "Meteen riep iedereen dat alle mobiele telefoons gecontroleerd zouden worden en dat je straf zou krijgen als je de foto's erop had staan," zegt Sacha. Dat bleek achteraf niet zo te zijn, maar zorgde er wel voor dat (bijna) iedereen alles verwijderde. 

Waarschijnlijk krijgt de jongen die de foto's opnieuw op Twitter zette, wel een taakstraf. Maar ook dit is nog speculatie. 

De gevolgen

En de meisjes zelf? Sacha: "Sommigen waren een tijd 'ziek' of gewoon niet op school. Ik denk dat een van hen aangifte heeft gedaan en dat de politie daarom ook naar school kwam. Agenten hebben in ieder geval een tijd met haar gepraat."

Gek genoeg lijkt niemand het te hebben over degenen die de foto's zouden hebben verspreid. "Het is niet zo dat er nu bepaalde jongens zijn die niemand meer vertrouwt. Natuurlijk wordt er wel gepraat over wie het gedaan zouden kunnen hebben, maar de gesprekken gaan toch vooral over de meisjes op de foto's."

Kinderporno

De directeur van de school heeft Scholieren.com laten weten dat zeker één meisje aangifte heeft gedaan en de politie de zaak onderzoekt. "Daarnaast gaan we, ook namens de politie, de leerlingen duidelijk vertellen dat er normen en waarden zijn in dit land en dat het hier gaat om naaktfoto's van minderjarigen waar wetten over bestaan. Het hebben, verspreiden en zéker het maken daarvan is echt verboden." 

Docenten zullen met de klassen gaan praten en benadrukken dat de '10 regels voor respectvolle omgang op school' die in elk klaslokaal hangen, ook op sociale media gelden. "Daarnaast sturen we een brief aan alle ouders en komt een thema-avond voor ouders: waar kunnen zij op letten op het gebied van social media?"

Sacha: "Ik denk nu bijna: what's next? Maar hopelijk heeft de komst van de politie ervoor gezorgd dat er nu echt een einde aan komt."

In 2011 interviewden we ook al Romy, een meisje die haar borsten liet zien voor de webcam. Het printscreen daarvan ging de hele school door. Op Scholieren.com deed ze haar verhaal: klikkerdeklik.