‘Beschrijf je wc in 2000 woorden’, zo luidde het Nederlands huiswerk voor de bovenbouw slechts een paar jaar geleden. Dat is nou nog eens iets anders dan een drie pagina’s lange tekst over biologische tomatenteelt moeten uitpluizen of voor literatuurgeschiedenis treurige gedichtjes geschreven door treurige mannen moeten analyseren. Wat kan ik zeggen, het vak Nederlands is saai geworden. Waarom leren we niet meer om creatief te schrijven?

Sinds 2015 is schrijfvaardigheid al geen onderdeel meer van het centraal examen. Het idee was dan dat Nederlands docenten in de les tijd zouden maken voor het ontwikkelen van creatief schrijftalent, maar al snel is het onderdeel geheel uit het vak Nederlands verdreven: er moest namelijk gefocust worden op de exameneisen. Schrijfvaardigheid is hierdoor finaal het schoolvak uitgesmeten. 'Ik vind het hartstikke zonde', liet mijn Nederlands docente me weten. 'Dat vinden al mijn collega’s.'

Opvallen

Leuk en aardig dat Nederlands docenten ons willen voorbereiden op wat daadwerkelijk op het eindexamen komt (dat is hun baan immers), maar door nooit creatief te leren schrijven missen leerlingen een belangrijke vaardigheid die in zo veel andere situaties handig uitkomt.

Het is nou eenmaal belangrijk te leren jouw ideeën op een aantrekkelijke, samenhangende manier op papier te kunnen zetten, zowel op school als in het grotemensenleven. Denk bijvoorbeeld aan een motivatiebrief voor een baantje of voor een studie. Hierin moet je – puur met je schrijftalent – laten blijken hoe ongelofelijk fantastisch jij wel niet bent.

Schrijven, maar dan saai

Tuurlijk krijgen we wel eens schrijfhuiswerk mee – maar toch vinden ze altijd wel een manier om dit saai te maken. Als we mogen schrijven is dat een betoog of een beschouwing over een onderwerp zoals de afschaffing van de dividendbelasting of dergelijke volwassen-mensen-dingen die ver buiten onze belevingswereld staan. Onderwerpen die weinig ruimte bieden voor creativiteit en eigen expressie.

Hierbij moeten we ons dan ook houden aan strikte regels over inhoud, structuur en formaliteit. We leren schrijven alsof het een rekensom is. Schrijven kan zo veel meer zijn dan alleen dat! Als je aan een schrijfopdracht een originele twist kan geven, valt jouw werk meteen op. Maar als je leerlingen dit nooit aanleert, ze hun eigen stijl niet laat kweken, dan blijft het inderdaad maar bij vergetelijke op-maat-gemaakte schijtbetoogjes.

Ontwikkelen

Creatief schrijven wakkert de fantasie en het verbeeldingsvermogen aan; iets waar school soms streng tegen lijkt te zijn. Schrijven is een kunst, net als muziek, tekenen en drama, en toch krijgt de creativiteit die erbij komt kijken simpelweg geen aandacht. Academische vaardigheden zijn natuurlijk belangrijk in het voortgezet onderwijs, maar het belang van creativiteit wordt snel over het hoofd gezien.

Onderzoeker Loes van Rooij vertelt in haar onderzoek naar het belang van creatief schrijven met Nederlands dat tijdens het creatief schrijven vaardigheden worden getoetst die in andere opdrachten weinig naar boven komen: vooral het aantrekkelijk formuleren van een verhaal en het bedenken van een interessant concept komt sterk naar boven bij het creatieve schrijfproces.

Nuttig

Als Nederlands schrijfvaardigheid weer een exameneis maakt, worden docenten gestimuleerd werk te maken van de schrijfvaardigheid aanwakkeren in leerlingen. Het is een kwestie van oefenen. 'De directe aanpak bleek het meest nuttig te zijn', aldus Loes van Rooij. Oefening baart kunst.

Ik doe nu dus aanspraak op onze allerliefste Nederlands docenten: uw vak kan zo veel meer zijn dan de vermoeiende sleur die het nu voor velen is. Leerlingen schrijven beroerder dan ooit en taalfouten leveren telkens weer teleurstellende examenresultaten op. Kom op, de oplossing hierop ligt voor de hand. Besteed meer tijd aan schrijfvaardigheid. Maak het leuk, maak het creatief. Red het vak Nederlands.