Willem Frederik hermans

Willem Frederik Hermans
Geboren in 1921 op 1 september. Hij begint met het schrijven van romans en novelles, en tekent surrealistische werken. Verzetsroman begin bekendheid, daarna ging de focus over naar wetenschappelijk werk. In zijn werken gebruikt hij veel meningen en kritiek, maar tegelijk ook veel humor. Later behoort Hermans tot Grote Drie met Gerard Rêve en Harry Mülisch.

De donkere kamer van Damokles
Zijn moeder heeft zijn vader vermoord en daarom vertrekt Osewoudt naar Amsterdam waar zijn oom en tante wonen. Osewoudt kent hier helemaal niemand behalve zijn nicht Ria en gaat met haar naar bed. Later trouwen ze. Osewoudt zet de sigarenwinkel van zijn vader voort. De oorlog breekt uit, maar Osewoudt wordt afgekeurd omdat hij te klein is. Hij gaat wel werken als stadswacht en hier ontmoet hij Dorbeck, die als twee druppels water op hem lijkt. Osewoudt moet een paar filmpjes ontwikkelen voor Dorbeck, maar er zitten allemaal zwarte vlekken op. Daarom besluit hij zelf een camera te kopen en de militaire objecten opnieuw te fotograferen. Hierna krijgt hij veel opdrachten van Dorbeck en wordt hij nauw betrokken bij het verzet. Hij krijgt de opdracht om twee mensen dood te schieten, maar hierna hoort hij 3 jaar niks meer van Dorbeck. Dan geeft Dorbeck hem ineens weer een opdracht om foto’s op de post te doen, hij gaat zelf kijken wie de foto’s op komt halen, dit blijkt een heilsoldate te zijn. Hij gaat onderduiken en laat zijn haar verven, hij begint met het ontwikkelen van foto’s voor Labare. Hij beseft hoe erg hij veranderd is. Op een nieuwe klus van Dorbeck waar hij weer iemand om het leven moet brengen ontmoet hij Marianna. Ze gaan samen naar de film, maar daarna wordt hij opgepakt. Dan komt de Duitser Ebernuss in beeld die wil onderzoeken of Dorbeck echt bestaan heeft. Ze gaan samen naar Amsterdam en wanneer Osewoudt hem vindt vermoorden ze samen Ebernuss. Osewoudt meldt zich bij het Nederlandse Strijdkrachten kantoor, maar hier wordt hij gearresteerd en wordt hij naar Engeland overgeplaatst. Op het einde wordt de camera van Osewoudt gevonden waar het bewijs op kan staan, maar het filmpje mislukt. Osewoudt rent naar buiten en wordt doodgeschoten.

Titelverklaring
De donkere kamer slaat op het ontwikkelen van foto’s, wat Osewoudt veel doet. Dit is de hoofddraad uit het verhaal en blijft steeds terugkomen door het hele verhaal, dit kan dus een motief genoemd worden. Ook staat een donkere kamer voor isolement en eenzaamheid, wat Osewoudt ook beide ervaart. Damokles slaat op een verhaal van iemand die een dag koning mocht zijn, maar waarbij een zwaard aan een paardenhaar boven zijn troon hing om dreiging voor de stellen. De titel past dus goed bij het boek omdat het de foto’s, de eenzaamheid en de dreiging in een titel samenpakt.

Goed of slecht
Het boek bevat veel tegenstrijdigheden en verschil, hoewel het niet zwart op wit verklaard wordt. Osewoudt bevind zich constant in verwarring en misverstanden waardoor hij zelf heel erg met de vragen zit wat goed en wat slecht is. Deze twijfel komt heel sterk terug door het gehele boek en daarom zijn er twee verschillende boeken uitgebracht die wel beide dezelfde inhoud kennen. Het ene boek is rood en het andere is groen. Hierdoor is de lezer gedwongen te kiezen tussen de twee verschillende boeken en hiermee benadrukt Willem Frederik Hermans dus de keuze die mensen moeten maken tussen goed en slecht.

Schrijver in verband tot het boek
Veel genoemde aspecten uit het boek komen terug in het dagelijkse leven van Willem Hermans. Zo heeft de hoofdpersoon uit het boek bijvoorbeeld een dubbelganger, Dorbeck. Dit is gebaseerd op landverrader Anton van der Waals. Het enige verschil tussen deze twee personen is dat Anton een bedrieger is die liegt terwijl Dorbeck de waarheid spreekt. De militaire zuster staat voor een gebeurtenis die Willem Hermans in zijn studietijd heeft meegemaakt. Een collega van Willem heeft verteld dat hij ooit gevangen genomen zat in een kamp en hij via een vriendin een pruik en jurk kreeg om zich als sexy zuster te verkleden en daarmee de militairen kon verleiden om zo te ontsnappen. Ook komt de geboorte van een doodgeboren kindje in dit verhaal naar voren, ook iets waar Willem Hermans zelf mee te maken heeft gehad. Zijn eigen kindje is doodgeboren en hij ziet zelf dit stukje uit het boek dan ook echt als ‘monumentje voor zijn kindje’.

De hoofdpersoon
De hoofdpersoon uit het boek heet Osewoudt. Dit is een heel bijzonder hoofdpersoon omdat hij met erg veel vragen en onzekerheden zit die in het boek niet volledig opgelost of beantwoord worden. Hij is heel raar en onzeker, dit wordt bevestigd later in het boek als je andere over hem hoort praten en hoe hij over zichzelf denkt. Later raakt Osewoudt geobsedeerd door de betere versie van hem, dit is Dorbeck. Soms gebruikt Osewoudt een andere naam om zo een andere rol aan te kunnen nemen.

Osewoudt en Dorbeck
In het verhaal komt Osewoudt de verbeterde versie van zichzelf tegen; Dorbeck. Hierdoor beseft hij pas hoe waardeloos hij zelf is en voelt hij zich nog lelijker dan hij al deed. Dorbeck lijkt precies op hem op zijn haarkleur na. Later wordt Osewoudt heel erg geobsedeerd door Dorbeck omdat hij zoveel mogelijk om hem wil lijken. Zijn vriendin verft dan zijn haren zwart zodat er echt bijna geen verschillen meer zijn.

Tijd
Het verhaal is geheel chronologisch ingedeeld. Het begin van het boek is een handeling waarin de leraar van Osewoudt een verhaal tegen hem vertelt. Op het einde blijf je als lezer wel met nog veel vragen zitten, want zowel Osewoudt als de lezer weten niet of Dorbeck echt bestaat en waar hij is. In het einde van het boek sterft Osewoudt dus kun je dit een gesloten einde noemen, maar door alle vragen waar je nog mee blijft zitten als lezer neigt het toch naar een open einde.

Het motief
Het motief dat steeds maar weer terugkomt in het boek is de foto’s, zowel het maken als bewaren van foto’s blijft maar terugkomen in het boek en vat de rode draad goed samen. Iedereen die Osewoudt ontmoet heeft te maken met het maken van die foto’s. Zowel de aanleiding van het boek als het einde heeft weer te maken met de Leica (fotocamera) die Osewoudt koopt voor zijn opdrachten. Deze heeft hij namelijk nodig als bewijsmateriaal.

Eigen mening
Zelf zit ik ook nog heel erg met de vraag goed of slecht omdat ik het boek er niet uit vond spatten. Het was zeker geen slecht boek en ik vond er heel veel goede literaire stukken in zitten die vragen deden opleven en de lezer echt lieten nadenken. Toch heeft het verhaal mij niet echt gepakt, ik voelde me niet aangetrokken tot het onderwerp en daarom kwam ik er wat moeilijk doorheen. Wat ik wel heel leuk vond was dat ik achteraf veel dingen ontdekte die mij eerst niet zo waren opgevallen, zoals de mate waarin zijn eigen leven in het boek verwerkt is of de achterliggende gedachtes tussen goed en kwaad. Dat maakt voor mij het boek wel heel interessant en zit ik te twijfelen om het boek nog een keer te lezen om deze kenmerken ook daadwerkelijk te ervaren.