Sokrates

Biografie van Sokrates:

Intro: Sokrates wordt door velen gezien als de wijste man op aarde.
Sokrates keek als eerste meer naar binnen dan naar buiten, de innerlijke wereld van de mens schatte hij hoger in als grond voor de filosofie dan de buitenwereld, dus hij filosofeerde hoofdzakelijk over het menselijk gedrag. Filosofie is voor hem zoeken naar de waarheid, maar dat zoeken naar de waarheid heeft hij wel met de dood moeten bekopen.

Sokrates is geboren in 470 V.C in Athene, hij is de zoon van een beeldhouwer en een vroedvrouw. Er is een borstbeeld van Sokrates over gebleven en daarvan te concluderen is dat Sokrates niet zo heel knap was, een platte neus en gedrongen gestalte. Als hopliet neemt hij deel aan veldslagen, het zijn de enige keren dat hij Athene verlaat. Hij onderscheidt zich van andere soldaten door zijn dapperheid en onvermoeibaarheid. Sokrates trouwt met Xantippe als hij bijna vijftig is. Voor die tijd heeft hij nooit aan het huwelijk gedacht. Xantippe is de geschiedenis ingegaan als het stereotiep van de zeurderige en bezitterige vrouw. Maar zij is een huisvrouw met een sterk karakter, met kinderen om voor te zorgen en een echtgenoot die eigenlijk geen stuiver verdient. Sokrates houdt van Xantippe. Sokrates had nog een andere vrouw, dat was namelijk heel normaal in die tijd omdat er door de oorlogen weinig mannen waren, maar daar is weinig over bekend.
Het kenmerk van Sokrates is dat hij altijd op straat is met zijn vrienden, die we kennen uit de citaten van Plato, hij vraagt daar van alles aan iedereen, zelf bekende mensen uit die tijd en politici. Hij zet ze vaak voor schut en daarom wordt hij bij de hoge heren steeds minder geliefd, en zijn er zelfs mensen die manieren gaan bedenken om hem weg te krijgen, omdat ze niet vaker voor schut gezet wilden worden. Vooral daardoor was hij heel populair bij de kinderen die vonden dat prachtig. De kinderen van rijke afkomst voorzagen hem ook met eten en drinken. Zo kan Sokrates gezien worden als de opvoeder van de aristocratische jeugd.
Hij brengt zijn hele leven door in Athene, maar wil niet deelnemen aan het politieke leven van zijn tijd. Hij verantwoordt zich hiervoor door erop te wijzen dat zijn demon hem dat verboden heeft. Die demon is de stem van zijn geweten. Hij lacht om bijna alles en houdt niet op met kritiek leveren of opmerkingen maken. Sokrates luistert graag naar zijn demon. Het is of deze veel inzicht heeft.
Twee keer moet hij aan politici verantwoording afleggen. In beide gevallen loopt hij groot gevaar en wordt hij slechts gered door politieke machtsverschuivingen.
Na een oorlog tegen Sparta komt de democratie in Athene een korte tijd ten val. Na een volgende omwenteling komen de democraten weer aan de macht en wordt het lot van Sokrates bezegeld.Want de derde keer dat hij verantwoording aan de politici moet afleggen, wordt hem fataal. Door het democratisch beleid wordt tegen hem een aanklacht ingediend: hij zou niet geloven in de goden van de stad en hij zou de jeugd bederven. Terwijl die jeugd geniet van Socrates, alleen de politici zijn bang dat de jeugd zijn denkbeelden overneemt. Maar in feite wordt hij door de politici uit de weg geruimd. Socrates wordt gezien als een hinderlijke vragensteller die kritiek uit op de Atheense democratie die gekenmerkt wordt door bedrog en corruptie. En de politici willen niets liever dan de waarheid verborgen houden die Socrates met de nodige spot aan het licht brengt. De aanklacht is eigenlijk ongegrond maar hij wordt uiteindelijk, na een heel lang, en beroemd betoog van Sokrates met de kleinst mogelijke meerderheid veroordeeld tot het drinken van de gifbeker. Alhoewel hij ten onrechte veroordeeld is drinkt hij toch de gifbeker hij zegt: “Ik onderga liever onrecht dan dat ik onrecht bega.” Daarmee doelt hij op het plan van zijn vrienden, onder wie Plato, om uit de gevangenis te breken en ver weg te gaan. Zelfs na het drinken van het gif valt hij zijn in de gevangenis aanwezige vrienden lastig met zijn vragen. Een vriend die begint te huilen moet zelfs verantwoording voor zijn gehuil afleggen.‘Ik huil toch ook niet! En als er een zou moeten huilen, dan ben ik het wel! Een paar dagen na zijn dood krijgen de Atheners spijt dat ze hem hebben veroordeeld. Ze sluiten ten teken van rouw veel openbare voorzieningen voor een paar dagen. Ze verbannen enkele politici en veroordelen de rechter ter dood
Sokrates heeft zelf niks geschreven, misschien was hij wel analfabeet wat niet zo heel vreemd was in die tijd, maar zijn woord keuze was zo mooi, dat het niet van een leek kon zijn. (Dan denk ik zelf, degene die dat heeft opgeschreven kan het toch ook mooier verwoord hebben, wat Sokrates heeft zelf niks opgeschreven) Misschien dat hij veel gelezen heeft en schrijven veel minder belangrijk vindt dan spreken. Het meeste wat we van hem weten, weten we via Plato, een van zijn leerlingen. Ze ontmoetten elkaar toen Plato 20 was. Plato laat Sokrates in zijn dialogen optreden. Dat komt omdat Sokrates ook onderwees doormiddel van dialogen. Dat deed hij ook bij elke willekeurige voorbijganger. Het uitgangspunt van Sokrates bij het begin van een gesprek is eenvoudig: hij beweert dat hij maar een ding weet, namelijk dat hij niet weet. Eerst stelt hij een onschuldige vraag en daarna vraagt hij steeds verder, want elk antwoord dat wordt gegeven is voor hem een aanleiding voor een nieuwe vraag, net zo lang totdat hij een filosofische vraag kan stellen zoals “Wat is de waarheid”. Hij wekt eerst de indruk dat de ondervraagde de allesweter is en Socrates zelf niks weet, maar hoe meer vragen hij afvuurt hoe kleiner de ondervraagde zich gaat voelen. Dat is wat Socrates wilde bereiken, zoiets van de waarheid van jezelf bij jezelf vinden. Hij brengt door zijn vragen de mensen geen kennis bij, maar helpt ze bij de geboorte van hun eigen wijsheid. Daar deze ondervraag techniek werd hij heel ongeliefd bij de politici en is zo de directe oorzaak van zijn dood.
Sokrates stelt weten gelijk aan deugd, als een leerling inziet wat de ware deugd is, kan gehandeld worden op basis van algemeen geldende principes en niet op grond van eigenbelang. Hij wil dat de leerlingen inzien dat ze uit eigenbelang handelen en niet uit algemeen belang, terwijl iedereen het erover eens is dat het algemeen belang meer geldigheid bezit dan het eigen belang. Dus, in andere woorden: hij zegt dat de deugd voor iedereen hetzelfde moet zijn. De deugd wordt niet opgebouwd met de mooie woorden van een handige spreker zoals de sofisten, dat zijn filosofen die tegen betaling mensen onderwezen, Socrates en de sofisten waren 2 grote tegenstanders. Omdat mensen weinig van de deugd wisten luisterden ze graag naar handige sprekers die beweren daarover veel te weten.