Luchtvaartmaatschappijen

Zullen de luchtvaart maatschappijen de aanslag wel overleven? Inleiding Sinds 11 september is er veel veranderd in de wereld, de economie ging al minder goed dan voorheen maar er was nog nergens sprake van een echte recessie. Volgens sommige analisten zou de ramp in New York wel eens de druppel geweest kunnen zijn. Bij de ramp waren vliegtuigen betrokken en je ziet altijd vlak na een ramp met vliegtuigen dat mensen minder graag vliegen, het is dus logisch dat de vliegtuigmaatschappijen een bedrijfstak zijn die als een van de zwaarst getroffenen wordt gezien. Wij wilden kijken in welke mate deze vliegtuigmaatschappijen nou echt onder de ramp op 11 september lijden en of ze hierdoor nog wel het hoofd boven water kunnen houden. Daarom hebben wij als stelling voor ons betoog: zullen de luchtvaart maatschappijen de aanslag overleven? Wat is er allemaal gebeurd sinds 11 september Het gaat de laatste tijd een stuk slechter met de luchtvaartmaatschappijen, na de aanslag in Amerika is het vertrouwen van de consument een stuk gedaald en dat heeft nogal wat negatieve gevolgen voor de luchtvaart. Zo heeft Schiphol 3 mln. gulden schade aan opvang, catering, en extra personeel in de eerste week na de aanslag op het WTC. De directe schade van de KLM in de vierdagen na de ramp wordt op 25 tot 30 mln. euro geschat, dit is een beduidend lager dan bij de andere luchtvaartmaatschappijen. Zeker de 2 luchtvaartmaatschappijen die getroffen waren bij de ramp hebben een duidelijk lager aantal passagiers, waardoor de inkomsten sterk gedaald zijn. Het is dus de vraag of de luchtvaartmaatschappijen en de luchthavens er nog wel bovenop komen na de aanslag. Wij denken dat bijna alle luchtvaart maatschappijen het wel zullen redden, maar dat ze dat niet zonder steun kunnen. De aanslag in Amerika heeft de eerste week na de ramp de luchtvaartmaatschappijen 25 mld. gulden gekost en er wordt gemiddeld 19% minder gevlogen, dit is dus een zware klap voor de luchtvaart. De luchtvaartmaatschappijen in Amerika hebben 5 mld. dollar gekregen van de Amerikaanse overheid om even "op adem" te komen, ze zijn echter inmiddels door dit geld heen en het gaat nog niet echt beter met ze. De luchtvaart maatschappijen hadden nog wel wat reserves omdat er de laatste jaren veel winst werd gemaakt door het toenemende luchtverkeer, maar ook die zal na verloop van tijd opraken. Gelukkig gaat het met onze KLM naar verhouding een stuk beter, door de vele pogingen te fuseren de afgelopen jaren, is er van het aanschaffen van een nieuwe vloot niets gekomen. Dit heeft tot gevolg dat er veel geld bespaard wordt aan nieuwe veiligheidseisen en het bedrijf heeft geen zware verplichtingen aan vliegtuigbouwers en leasemaatschappijen. Hierdoor heeft de KLM natuurlijk een groot voordeel, ook het niet terugkopen van hun aandelen, waar even spraken van is geweest, heeft er toe bijgedragen dat de KLM niet een berg met geld heeft verloren. Het was een gok maar heeft uiteindelijk goed uitgepakt voor de KLM. Wat wel het gevolg is van een goed beleid is het in kas hebben van 1,4 mld. euro, hiermee komt het op de 2e plaats te staan onder de Duitse Lufthansa, die bijna 1,8 mld. in kas heeft. Tegen over die mooie kas heeft de KLM echter 4,5 mld. aan schulden uitstaan, aldus Rob Ruijter (directeur KLM) en stroomt er sinds de aanslag gemiddeld 100 mln. euro per maand weg. Omdat de Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen geld krijgen van de overheid om hen zo te helpen in deze moeilijke tijden, kunnen de Europese en dus ook de Nederlandse overheden uiteraard niet achter blijven en krijgt de KLM waarschijnlijk 25 tot 30 mln. euro. Ook al zegt de KLM dat niet echt nodig te hebben. Wij zijn dus wel gerust dat KLM er wel weer bovenop komt. Een "bedrijf" dat al wel aan de aanslag ten onder is gegaan is het Belgische Sabena. Een goed lopend bedrijf was dit echter niet te noemen, want het was een verliesdraaiende staatsonderneming, die samen met Swissair door: (mismanagement) verlies maakt en tenslotte de ramp op 11 september is bezweken. Swissair had een groot aandeel in Sabena zij moesten dus al jaren geld in Sabena pompen om het maar draaiende te houden, dit bleek voor Swissair een te groot bedrag en ging nadat het al niet zo goed ging met de luchtvaartmaatschappij dan ook failliet. Dat is voor de Belgen en Zwitsers natuurlijk erg, want zo komen er veel mensen zonder een baan te zitten maar voor Virginair (en misschien ook wel de KLM) is het mooi mee genomen, want zij krijgt namelijk de klanten die voorheen met Sabena vlogen, de een zijn dood is de ander zijn brood. Dat het slecht gaat met de luchtvaartmaatschappijen is niet alleen te wijten aan het dalen van het percentage mensen dat vliegt, ook de extra veiligheidseisen en maatregelen spelen een grote rol. Vooral de lowbudget vluchten zoals die van Easyjet, Buzz en Ryanair zullen op korte termijn het meeste last hebben van de extra veiligheidseisen. Deze maatschappijen moeten het namelijk hebben van snelle omkeertijden die mindergoed mogelijk zijn als passagiers 2 uur van tevoren aanwezig moeten zijn omdat zij door een zeer strenge controle moeten. De kosten van de extra veiligheidsmaatregelen worden op de consument doorberekend en de doelgroep van deze maatschappijen is juist verschrikkelijk prijsgevoelig. Zo is fl. 15,- toeslag op een vlucht van fl. 300,- veel vergeleken bij hetzelfde bedrag op een vlucht van fl. 1000 gulden. Op korte termijn zullen deze maatschappijen er dus onder lijden. In Amerika ging het al een tijdje wat minder goed met de economie, na de aanslag wordt echter gevreesd dat het land in een recessie zal raken. Hierdoor gaan bedrijven bezuinigen, zo ook op zakenreizen, waar bij veel luchtvaartmaatschappijen het grootste deel van de winst vandaan komt omdat die in de veel duurdere businessclass vliegen. Businessclass bestaat bij maatschappijen als Easyjet, Buzz en Ryanair niet en nu er door bedrijven bezuinigd moet worden, wordt er veel meer overgestapt op deze goedkope vluchten. Hierdoor zal op de lange termijn het aantal passagiers voor de goedkopere luchtvaartmaatschappijen ongeveer gelijk blijven aan het huidige niveau. Waar KLM in augustus maar 1% klantengroei haalde, in vergelijking met het voorgaande jaar, haalde Easyjet 24%.Bovendien waarderen de zakenklanten het snelle gebruiksgemak van de prijzenvechters. Buzz is onderdeel van de KLM en zal dus wellicht voor de winst van KLM gaan zorgen. Het aantal passagiers is met 19% gedaald, dit betekent dat er nog 81% overblijft die wel willen vliegen, daarom is het onmogelijk dat alle luchtvaartmaatschappijen failliet gaan. Als er genoeg luchtvaartmaatschappijen met in totaal een marktaandeel van 19% failliet gaan zitten de overige maatschappijen weer op hun oude niveau en zal er dus weer winst gemaakt worden, wat bij de meeste op dit moment niet het geval is. Het is zeer waarschijnlijk dat deze zeer grote afname van passagiers maar tijdelijk is, in de toekomst zal misschien niet het aantal vliegende mensen van vorig jaar gehaald worden maar erg veel zal het, als de economie niet helemaal inzakt, niet schelen. "Het belangrijkste voor een goed draaiende economie is het vertrouwen van de consument" aldus Keynes. En natuurlijk heeft hij gelijk en, daarom vrezen we dat het, na het neerstorten van een Airbus van American Airlines vanmiddag om 15:14 Nederlandse tijd de luchtvaartmaatschappijen eerst nog verder in de problemen zullen komen voordat het weer wat beter zal gaan. Van belang is ook om te weten of het een ongeluk was (als dit het geval is zal het waarschijnlijk gaan om een zwerm met vogels) of om een terroristische aanslag in beide gevallen zal het vertrouwen in vliegen afnemen maar als het een terroristische aanslag betreft zouden wel eens een stuk minder mensen het vertrouwen kunnen behouden in de luchtvaart en hun verscherpte veiligheidseisen. Een goede bijkomstigheid voor vooral de Europese luchtvaartmaatschappijen is, dat op1-1-2002 de Euro ingevoerd wordt, hierdoor zal de drempel voor de consument en ook voor de producent om naar het buitenland te gaan verlaagd worden. Een snelle manier om naar het buitenland te reizen voor een vakantie of zakenreis is het vliegtuig. Aangezien het de afgelopen jaren erg goed gegaan is met de economie hebben vakantievierders steeds minder behoefte gekregen aan het lange file-rijden en zullen zij dus ook eerder geneigd zijn het vliegtuig te pakken, wat tenslotte tegenwoordig ongeveer even duur is als de autoreis.
Conclusie Het ziet er naar uit dat de luchtvaartmaatschappijen het wel zullen overleven, tenzij ze, zoals de genoemde Swissair en Sabena, al diep in de schulden zaten. De luchtvaartmaatschappijen zullen overleven omdat: er zullen altijd klanten blijven voor het vliegen. In deze maatschappij is het gewoon onmogelijk om te reizen naar een ver land zonder vliegtuig en al helemaal voor zakenmensen want die moeten zo snel mogelijk ergens zijn en zullen, ook al blijven ze in europa (waar ze ook wonen) het vliegtuig blijven nemen. Angst voor terrorisme zal er bij sommige mensen altijd blijven maar ook een groot deel heeft er nu wel vertrouwen in dat het goed gaat omdat de veiligheidsmaatregelen zo ver zijn opgeschroefd dat er bijna niets meer fout kan gaan. (Op het moment dat dit geschreven wordt is nog niet bekend of de neergestorte airbus bij New York ook een aanslag was van terroristen, mocht dit het geval zijn dat blijkt dus dat de veiligheidsmaatregelen nog niet voldoende waren en dan zou het wel eens zo kunnen zijn dat de mensen die nu nog twijfelen of ze gaan vliegen het maar niet doen.) Ook de steun van de landelijke overheden zal er voor zorgen dat de luchtvaartmaatschappijen niet aan de ramp zullen onderdoorgaan, na een tijd zullen steeds meer mensen weer het vliegtuig nemen (voor zover men dat nu al nog niet doet) en zullen de luchtvaartmaatschappijen weer volop winst kunnen maken. Bronnen
www.nrc.nl / Rob Schoof / Esther Rosenberg / diverse redacteuren
www.DFT.nl
www.nu.nl
www.parool.nl