Pesten

Een algemeen bekend probleem; pesten. Hoe ga je dit tegen? Pesten komt het meeste voor op scholen. Vooral in de gangen, in de kantine en op het schoolplein. Het is een probleem dat de laatste jaren steeds meer aandacht krijgt. Dat mag ook wel, gezien het aantal pesterijen, het is namelijk zo dat het in iedere groep of klas voorkomt. Pesten is niet een probleem dat zich makkelijk laat oplossen. Pesten speelt zich vaak af op verborgen plaatsen, waar leerkrachten het vaak niet zien en dat alleen al maakt het moeilijk om er greep op te krijgen. Maar zelfs als pesten opgemerkt wordt, weten leerkrachten en andere betrokkenen vaak niet wat ze ermee aan moeten. Ik ga hier vertellen wat de leerkrachten aan het probleem pesten kunnen doen. Ik vertel wat de oorzaken zijn en wat er aan gedaan kan worden. Hoe herken je een pester aan zijn gedrag? Als een klasgenoot anders is of zich anders gedraagt dan gebeurt het vaak dat diegene daarmee wordt gepest. Omdat deze afwijkt, is dit een makkelijk slachtoffer. Meestal nemen de pesters ook de zwakkere of stillere uit de groep. Pesten is een bepaalde vorm van agressie en het kan een aantal oorzaken hebben. Ik heb de oorzaken en de gevolgen even op een rijtje gezet: 1)Een problematische thuissituatie van de pester. Als een kind een slechte verhouding met zijn ouders heeft en deze te weinig interesse in het kind hebben, is de kans groot dat het een pester wordt. Als agressief gedrag van het kind niet in de gaten wordt gehouden, is de kans dat het kind uitgroeit tot een pester nog groter. Een kind dat thuis te weinig aandacht krijgt, gaat die aandacht op een gewelddadige manier op school proberen te krijgen. 2) De pester voelt zich buitengesloten in de klas. De pester voelt zich verloren binnen de grote groep en probeert van zichzelf een bepaalde belangrijke persoon te maken door en klasgenoot naar beneden te drukken. De klasgenoten zullen niet ingrijpen, omdat ze toch niets met elkaar te maken hebben. 3) Bij voortduring in een niet- passende rol worden gedrukt. Het kan hier bijvoorbeeld gaan om het bij voortduring in een typische mannelijke of vrouwelijk rol worden gedrukt; Kinderen moeten zich gaan gedragen op een manier die niet past bij wie ze zijn. Ze moeten bepaalde dingen die ze graag willen doen onderdrukken, en/ of bepaalde dingen die ze juist niet willen doen, toch doen. 4)Leerlingen willen elkaar overtreffen. Leerlingen leren hun eigenwaarde af te meten aan de mate waarin ze hun klasgenoten kunnen overtreffen. Ze kunnen anderen omlaag proberen te drukken, omdat ze denken zo zelf beter naar voren te komen. Als leerlingen hun eigenwaarde afmeten aan hun plaats in een hoog- laag structuur veroorzaakt dit spanningen die afgereageerd kunnen worden op een zondebok.
Een niet- democratisch leefmilieu binnen school. Mogelijk laat de docent op een onprettige manier duidelijk merken dat hij de baas is en maakt ook misbruik van het feit dat hij dat is. Dit levert spanningen op in de groep. Uit onderzoek is gebleken dat leerlingen in zo'n geval hun spanning veelal gaan afreageren op een zondebok, omdat het in zo'n situatie meestal niet mogelijk is om te reageren tegen de machtige docent zelf. Pesten komt dus veel voor in gangen, in de kantine en op het schoolplein. Daarom is het nodig dat de school als geheel een beleid ontwikkeld tegen pesten, zodat leerlingen en ouders er op kunnen vertrouwen dat de school voor iedereen een veilige plaats is. Leerkracht zijn is niet gemakkelijk. Onderwijzen vergt veel inzet, geduld en incasseringsvermogen. Het gaat nu eenmaal niet alleen om het overdragen van vakmatige kennis en vaardigheden. Docent zijn betekent ook het doen en laten van een groep jonge mensen in goede banen proberen te leiden. Daarbij gaat het niet alleen om hoe de leerlingen zich tegenover de docent opstellen; het moet ook gaan om goede verhoudingen tussen leerlingen onder elkaar. Niet alleen omdat het lesgeven op die manier beter verloopt, maar ook als doel op zich: meehelpen te zorgen dat leerlingen gewoonweg gelukkig kunnen zijn. Het tegengaan van pesten is zeker geen taak van de docent alleen. Maar de
docent heeft wel een centrale positie. Zonder de kennis van zaken en inzet van de docent is het onmogelijk het pesten een halt toe te roepen. Een onderdeel van de van de oplossing is lessen over omgaan met elkaar en pesten. Dit vraagt wel op een andere manier van lesgeven. Het gaat bij pesten immers niet om kennisoverdracht, maar vooral om gevoelens, houding en gedrag. Als werkvorm wordt bij lessen over pesten vaak gebruik gemaakt van kringgesprekken, rollenspellen, voorlezen, toneel en video. De school moet stelling durven nemen tegen pesten. Dat betekent goed surveilleren en ingrijpen als er problemen zijn. Dit is heel simpel: op het moment dat je ziet of hoort dat kinderen gepest worden zeg je: " Op deze school wordt niet gepest, houd daar mee op! Vanmiddag na de laatste les wil ik jullie spreken". Bij gesignaleerde pesterijen dient altijd een gesprek te volgen met de pester en de gepeste, bij voorkeur los van elkaar. Om alles goed te laten verlopen dienen deze gesprekken en aantal weken lang steeds terug te komen. Drie dingen die je moet doen zijn; * Dat je tegen de betrokken kinderen zegt dat de pesterijen zullen ophouden. * Dat je de ouders informeert en dat je de zaken in de gaten blijft houden. * Er moeten regels gemaakt worden en iedereen dient zich daar aan te houden. Want er moeten grenzen gesteld worden aan agressief gedrag van jongeren. De pesterijen hebben vaak te maken met de gevoelens, de houding en het gedrag van jongeren. Ze voelen zich te min en dan gaan ze iemand anders pesten om er zelf bij te horen. De docenten op school moeten gewoon goed opletten en ingrijpen zo gauw ze het zien. Dan moeten er gesprekken gevoerd worden. Ook moeten de docenten lessen aan pesten besteden en regels opstellen. Een school moet voor iedereen een veilige plek zijn.