Eerlijke handel

Hallo allemaal, ik hou mijn spreekbeurt over eerlijke handel. Eerst zal ik even toelichten over welk onderdeel daarvan ik het precies zal houden. Ik neem als voorbeelden de bananen- en koffie industrie van Zuid-Amerika en Afrika, dit omdat de meest aansprekende voorbeelden zijn. Probleem 1: De prijs van koffie op de wereldmarkt is al sinds begin 1999 aan het dalen. De wereldmarkt prijs ligt nu op zo'n laag niveau dat het vooral voor de koffieboeren in Afrika een rampzalig jaar zal worden. De prijs voor hun koffiebonen ligt nu tussen 25 en 45 dollarcent per pond, terwijl de oorspronkelijke prijs minstens 60 dollarcent bedraagt. Het is wel duidelijk welk effect deze lage prijzen hebben op de arbeidsomstandigheden, leefomstandigheden en gezondheid van de koffieplukkers en boeren. Sommige boeren verdienen minder dan 70 eurocent per dag en daarvan moeten ze hun hele familie onderhouden, ze moeten daarvan eten, kleren en medicijnen kunnen kopen. Het is niet verbazend dat het vrijwel onmogelijk is voor hen om daar mee rond te komen, maar er zijn nauwelijks of geen alternatieven. De kinderen hebben geen kans op een opleiding omdat hun hulp op de plantage vereist is, of omdat ze ziek zijn van de pesticiden. Probleem 2: Meer dan 30% van de pesticiden die op de wereld worden verbruikt, wordt gebruikt op bananenplatages. In kleine plantages dragen de mensen die het gif over de bananen spuiten geen bescherming en ontwikkelen daardoor vaak ademhalingsproblemen en ziektes als kanker. Maar de mensen zijn niet de enigen die lijden. Ook het milieu lijdt eronder. De bananen zitten ter bescherming in een plastic hoes, die na gebruik aan de kant van de weg gedumpt worden en daar een hoop giftig afval vormen. Geld voor een verantwoord milieubeleid is er niet, en lagere prijzen noodzaken arme producenten steeds meer te produceren, het is de enige kans voor hen om te overleven.
Probleem 3: Dit heeft ook een negatief effect op de kwaliteit van koffie. De koffieboer wil zoveel mogelijk verkopen en dus wordt elke koffieboon geplukt, rijp of niet rijp. Geld voor investeringen in kwaliteitsverbetering van de koffie is er ook niet. De wereldmarkt in koffie vergroot op deze manier de armoedekloof. Probleem 4: Een belangrijke groep producenten in ontwikkelingslanden ziet hun harde werken niet beloond. De kans is groot dat deze boeren van hun land gedreven worden naar de grote stad. De ontwikkeling van deze plattelandsregio's loopt gevaar, nu er geen geld meer overblijft voor onderwijs, aanleg van infrastructuur en gezondheidsposten. De kleine boeren worden gedwongen te stoppen met verbouw van koffie en zijn dan verder volledig afhankelijk van eigen voedselproductie. Probleem 5: Wat de boeren ook belemmert in eerlijk handel drijven, zijn de transport kosten. Grote Amerikaanse en Europese bedrijven kunnen schepen inzetten als transportmiddel, maar geven de boeren geen eerlijke prijs voor hun producten. Ik zal nu proberen te schetsen wie welk bedrag krijgt toegewezen in de bananenhandel. Stel dat je 1 banaan in de winkel koopt voor 1 euro. Van die 1 euro gaat er 40 eurocent naar de winkel waar je hem gekocht hebt, 29 cent gaat naar het transportbedrijf, 27 cent is voor de importbelasting van de EU en 3 cent is voor de producent. Uiteindelijk blijft er dus maar 1 eurocent over voor de plantagewerker. De grote bedrijven proberen de bananen zo goedkoop mogelijk houden voor de consument, maar het resultaat is dat de arme plantagewerker niks verdient. Hij kan ook geen hogere prijs voor zijn koffie of bananen vragen, want dan loopt hij het risico dat het grote bedrijf gewoon overschakelt naar een andere boer of een ander land. Op dit moment in er namelijk een overproductie van bananen en koffie, voor 1 kist bananen wordt er bijna niks meer betaald. De wereldproductie van koffie bedroeg vorig jaar 115 miljoen zakken, maar de consumptie was minder dan 105 miljoen zakken. Dit brengt de koffieboer in een benarde positie en veel van hen schakelen uit noodzaak over op de cocainehandel, simpelweg omdat daar veel meer mee te verdienen valt. Het is gewoon onverantwoord om zulke lage prijzen te betalen aan producenten in ontwikkelingslanden. Oplossing: Organisaties als Max Havelaar proberen de handelsomstandigheden voor boeren in Zuid-Amerika en Afrika te verbeteren door hen te helpen goedkoop te kunnen exporteren of door de prijzen in de supermarkten te verhogen zodat de boeren een eerlijke prijs voor hunprpoduct krijgen. Dus in plaats van 25 dollarcent per pond koffie krijgt de boer een minimum garantie prijs van 106 dollarcent per pond. Deze garantieprijs dekt alle transport- en verkoop kosten en biedt daarmee de boeren in ontwikkelingslanden een beter bestaan. Mensen moeten ervan bewust worden dat er kilometers van hun land mensen haast onbetaald zwoegen en lijden voor producten die behoren tot de alledaagse consumptie. Ze moeten bereid zijn om de situatie in deze derde wereldlanden te verbeteren. De grote wereldmachten handelen in eerste instantie uit eigenbelang maar leveren daardoor geen bijdrage aan de goede verdeling van welvaart over de wereld, wat een structurele bron is van spanningen in de wereld. Ze moeten hun handelsbeleid veranderen om zo deze landen wat meer kans te geven. Mensen die onderdrukt worden stappen algauw over op het verkeerde pad, zoals de cocaine- en lijmhandel, of worden uit onmacht terrorist. Zo zie je maar dat tevredenheid onder alle mensen bijdraagt aan wereldvrede. Geldinzamelingen zijn niet de oplossing, dit geeft de boeren alleen maar tijdelijk wat geld wat ze snel kwijtraken aan levensmiddelen of kleine apparatuur voor hun plantage, maar de onderdrukking blijft. Hulp verlenen is niet alleen maar geven, het is een wisselwerking tussen plantagewerker en producent. De producent stelt bepaalde eisen aan de boer, maar geeft de boer tegelijkertijd ook de financiële mogelijkheid om aan deze eisen te voldoen. Dit maakt de boeren zekerder van hun werk en dus ook gelukkiger. En mensen die gelukkig zijn werken harder en beter, dus de producent krijgt er ook wat voor terug. Stelling: Ik vind dat er overal op de wereld een eerlijke prijs betaald moet worden voor de producten die kleine boeren verbouwen. Door ons toedoen leven deze mensen in vreselijke omstandigheden, maar wij kunnen het er ook weer uit halen. Deze mensen hebben net als ieder ander recht op een eerlijk loon, zij zorgen er immers voor dat we elke dag bananen kunnen kopen, dat er chocola in de schappen ligt en dat we elke morgen kunnen beginnen met een heerlijk kopje koffie. De vraag is natuurlijk: waarom zouden we de boeren geen eerlijke prijs voor hun producten geven? Mensen in Europa en Amerika hebben het heus niet zo slecht dat ze een beetje meer kunnen betalen voor hun eten. Vaak hoor je mensen mopperen dat het fruit dit jaar wel heel erg duur is, maar dit is niet waar. De prijs is gewoon hoger dan die die zij gewend zijn. Bananen en koffie zijn veel meer waard dan wat wij er nu voor betalen, dus wij waarderen het fruit weer, en tegelijkertijd krijgen mensen in arme landen een beter leven. Als wij deze mensen blijven uitbuiten, zullen ze zich nooit kunnen ontwikkelen, nooit een eigen economie opbouwen en nooit zelfstandig kunnen worden. Ik vind dat het onze plicht is om de mensen die wij ooit onderdrukt, vermoord en tot onze slaven hebben gemaakt nu te helpen. Het gevolg van eerlijke handel is natuurlijk wel dat de prijzen van producten kunnen stijgen. Voor een pak “fair-trade” koffie van Max Havelaar betaal je bijvoorbeeld 20% meer dan voor normale koffie. Dit zorgt ervoor dat sommige mensen een beetje onwillig zijn de koffie te kopen. Dat vind ik echt onzin. Wat ben je voor iemand als je mensen een paar duizend kilometer verder honger en armoede laat lijden zodat jij je koffie lekker goedkoop uit de winkel kan halen? Voel je je niet een ontzetend slecht mens als je weet dat er kinderen elke dag fysiek veel te zwaar werk moeten leveren en niet naar school kunnen omdat jij te gierig bent? Iedereen weet dat deze boeren een schandalig lage prijs krijgen, zo kunnen we hen helpen! Ook worden sommige mensen ervan weethouden om “fair-trade” koffie te kopen, omdat ze het gevoel hebben dat het slechts een soort “goed doel” product is. Ze denken dat deze koffie niet te drinken is, en alleen maar gekocht wordt door mensen die zich beter willen voelen. Dit is natuurlijk niet waar. Max Havelaar koffie smaakt precies hetzelfde als welk ander merk dan ook, misschien nog wel beter omdat de koffieboer zich niet hoeft te haasten met de oogst, dus elke boon krijgt de tijd om te rijpen. Het enige verschil is dat er na het kopen van zo’n pak, een arme boer een eerlijke prijs heeft gekregen voor zijn bonen. Mijn eindconclusie is dus dat ik vind dat elke boer goed betaald moet worden voor hun producten, het stimuleert de ontwikkeling van derdewereldlanden, draagt indirect bij aan de wereldvrede en geeft mensen de kans op een beter bestaan. Als je die boeren wil helpen, weet je nu dus dat giften maar weinig uithalen, en dat je beter “fair-trade” producten kunt kopen.