Hoofdstuk 1 en 2

Geschiedenis samenvatting(kort) H1 en H2 1453=Turken veroverden het Oost-Romeinse rijk. 1500=Iwan III veroverde veel gebieden=>vorstendom Moskou 3x zo groot.liet zich tsaar noemen. Rusland breidde zich verder uit.maakten van Rusland een autocratie(alleenheerschappij) 1796-1855 Tsaar Nicholaas I ,Tsaar Alexander tot 1881.(1894-1917)Tsaar Nicholaas II
Bevolking:-Adel(eigenaar helft landbouw)-Aantal rijke burgers(kooplieden,fabrikanten) -veel arme boeren(werden armer,werden eigendom van landeigenaren=lijfeigenaren,afg.1861) Oprichting politieke partijen= *1898,Sociaal Democratisch Arbeiderspartij(,door marxisten) 2 groepen:mensjewieken en bolsjewieken=(de communistische partij,voor snelle revolutie) *1901,Socialisten-Revolutionairen,héél groot,vonden dat boeren revolutie moesten uitvoeren(3/4 was boer) (1904 Rusland-Japan oorlog) *1905, Constitutionele Democraten(cadetten=liberalen)ideaal:democratie met grondwet. 1905=Revolutie,door oorlog met Japan had rusland veel nederlagen -rusland demonstreerde.Tsaar Nicholaas II beloofde -meer vrijheid+grondwet+Doema=parlement.was niet veel verandering. 1914 W.O I=Rusland vocht tegen Duitsland,D. kwam niet verder,Rusland leed grote verliezen.het veroorzaakte grote problemen is Rusland: *Boeren=soldaat,landbouwproductie te laag=hongersnood *Industrie=maakte legerdingen=tekort aan dingen in steden. *Frontgebieden vluchten mensen=opvang(kom bijna niet) 1916=stakingen=door hongersnood
1917=hele erge stakingen=Februari revolutie=Doema besloot er iets aan te doen=tsaar afgezet+Voorlopige Regering(tot verkiezingen)(Kerenski) Voorlopige regering wilde:-geen gebied verliezen.-W.O I voortzetten.maar ze hadden niet genoeg macht kwam omdat:tijdens februari revolutie=was Sovjet(arbeiders,soldaten)hier luisterde men beter naar. Na februari revolutie:Lenin teruggehaald in Rusland.Lenin wilde dat bolsjewieken heersers werden,hij drukte daar op door.bolsjewieken voerder propaganda(reclame maken) 1917: 2 revoluties;februari= tsaar afgezet+ democratisch land (tsaristisch)oktober= communistische partij(Lenin)werd regering(SU) oktober revolutie=Voorlopige regering door Lenin afgezet, De rode gardisten omsingelden het winterpaleis. Één dag later:bolsjewieken zijn nieuwe regering:Raad van Volkscommissarissen(Lenin=minister-president,Trotski=minister,Stalin=volkscommissaris voor de niet Russische mensen in Rusland(hijzelf was Georgiër).(mensjewieken vonden het niet democratisch tot stand gekomen)Bij verkiezingen haalden niet de bolsjewieken een meerderheid,maar de socialisten-revolutionairen!1918=gekozen volksvertegenwoordigers kwamen bijeen,grote meerderheid was het niet eens met de alleen heersing van de bolsjewieken. Volgende dag werden ze tegen gehouden door rode gardisten=het was duidelijk=>bolsjewieken wilden alleenheersen+nooit meer vrije verkiezingen. Oorzaken van succes van de bolsjewieken :Voorlopige regering kon hongersnood niet oplossen(wilden W.OI voortzetten=dus mensen naar de bolsjewieken)-propaganda(beloftes) sloeg aan bij soldaten,arbeiders en boeren.meer invloed in de sovjets. -bolsjewieken waren eenheid en goed georganiseerd.- bolsjewieken waren sterk in de grote steden=2 belangrijke centra van macht beheersen.- andere partijen onderschatten de kracht v/d bolsjewieken.-meerderheid van bevolking wist niet wat ze van plan waren. :-Tsaar nicoII was slechte bestuurder=ontevredenheid.-diepe kloof tussen bevolkingslaag+propaganda zou dus werken:door te roepen “ik maak een einde aan de armoede”gaat iedereen naar bolsjewieken) Bolsjewieken krijgen bijna het hele rijk in handen. Dec. 1917 =wapenstilstand met Duitsland en oostenrijk-hongarije.(van W.OI nog) 1918=Vrede van Litovsk = rusland moest landen afstaan(1/3 van de bevolking en ½ van de industrie)In Rusland ontstond verzet tegen bolsjewieken omdat zij deze ongunstige vrede hadden gesloten.En en Fr probeerden tegenstanders van bolsjewieken zoveel te steunen door troepen te sturen(ze voelden zich verraden door Rusland) 1919 W.O I over dus troepen trokken zich terug. Zomer 1918 verzet tegen bolsjewieken(veel verschillende groepen)Witten.Bolsjewieken=Roden de redenen waarom Witten zich verzetten: *Bolsjewieken hadden vrede van Brest litosvk gesloten *ze waren op ondemocratische manier aan de macht gekomen. *Veel burgers verloren bezit door bolsjewieken(vb landgoed,fabrieken,bankrekeningen enz.) *politieke politie arresteerde iedereen die ervan verdacht was tegen de bolsjewieken te zijn. Witte legers werden opgericht maar Rode leger versloeg ze 1 voor 1. 1920= burgeroorlog over.was veel gemoord verwoest en geplunderd.duizenden tegen standers vluchtten ,daardoor verloren ze ook veel kunstenaars enz.Bolsjewieken hadden gewonnen en onderworpen landen weer die zelfstandig probeerden te worden. Na W.OII= SU voerde communisme in bijna heel Oost-Europa

In de wereld ontstonden twee machtsblokken:de SU&VS met Koude Oorlog
1989-1991= Einde communisme+SU viel uiteen in zelfstandige staten. Hoofdstuk 2 De Sovjet-Unie 1918=bolsjewieken=communistische partij(gebaseerd op ideologie=marxisme-leninisme) 1919=Komintern=zaten vertegenwoordigers uit andere communistische partijen in.doel;wereldrevolutie bevorderen. 1923=bolsjewieken noemden rusland USSR (SU) 1818-1883 Marx hij had ideeën over de toekomst en voorspellingen maar sommigen kwamen niet uit. Ideologie: Socialisme=Als de productiemiddelen in handen komen van de hele gemeenschap,dan zijn er geen klassen meer. Communisme=Als er sprake van socialisme is kan een communistische worden opgebouwd waarin alle mensen ,mannen en vrouwen,en alle volken gelijk zijn. Iedereen niet voor zichzelf maar voor de gemeenschap.Iedereen zou dan kunnen krijgen wat hij nodig had. Marxisme=Marx noemde zijn eigen leer communisme en niet marxisme. De leer van de klassenstrijd waarbij de onderdrukte klasse(de bezitlozen)in opstand zou komen tegen de heersende klasse(in het bezit van de productie middelen):”Proletariërs van alle landen verenigt u” Kapitalisme=volgens Marx het systeem waarbij de bourgeoisie de arbeiders onderdruk met als enige doel voor de ogen:winst maken Leninisme=In veel landen marxistische partijen opgericht.mensen dachten dat het zo zou gaan als Marx had voorspeld.maar niet alles kwam uit
Lenin nam ideeën van Marx grotendeels overgenomen maar paar aanpassingen: *de revolutie van het proletariaat ging niet uit zichzelf=>communistische partij moest dat organiseren. *wanneer revolutie geslaagd was=communistische partij macht in handen houden en opbouw van communisme. *Communisme over de hele wereld door CPSU en nationalisme was uit den boze. De communistische partij probeert het marxisme-leninesme in praktijk. Maatregelen op economisch gebied:om marxisme-leninisme in praktijk te brengen: -fabrieken,banken,winkels onteigend en overgenomen door staat.-boeren moesten grootste deel van hun voedsel aan staat afstaan. Dit werkte niet,dus NEP(nieuwe economische politiek)en boeren mochten producten vrij verkopen+winkels terug aan eigenaars. Maatregelen op politiek gebied:1918=alle politieke partijen verbodenwel stonden zij enige vrijheid toe aan groeperingen binnen hun partij maar dit werd helemaal afgeschaft=democratisch centralisme.tegenstanders vermoord door tsjeka
Maatregelen op andere gebieden:nationalisme verboden.Russisch door sovjet vervangen. SU in 9 sovjet-republieken,daarbinnen zaten nog autonome republiek,autonome regio.grenzen van die gebieden hingen af van cultuur(autonomie =volledige zelfbestuur,echter belangrijkste zaken werden door Moskou geregeld) .-godsdienst werd bestreden.-onderwijs gereorganiseerd.(klassikale systeem en discipline werd afgeschaft)(geschiedenisleraren moesten oude Rusland afkraken enz.) -jeugd wordt geïndoctrineerd:werden jeugdorganisaties opgericht om de “toekomst”helemaal marxistisch-leninistisch te maken.kregen ze betere banen.- de vrouw krijgt gelijke rechten:-echtscheiding makkelijk- abortus makkelijk –kinderen makkelijk afstaan aan kindertehuizen. Stalin wijzigt ideologie en praktijk
1924=Lenin dood
Machtsstrijd onder leiders van Communistische partij Boecharin ,Trotski,Stalin. 1929=Stalin meester van de SU.Hij had op gemene manier anderen uitgeschakeld. Stalinisme=Stalin zei dat er nog geen wereldrevolutie hoefde te komen maar Komintern mocht blijven bestaan.hij voerde in:-vijfjarenplan in deze plannen stond wat de landbouw en industrie in s jaar moest produceren.NEP werd afgeschaft.-landbouw wordt gecollectiviseerd=om SU in industriële staat te kunnen veranderen had Stalin geld, arbeiders en goedkoop voedsel nodig=moest allemaal van het platteland
Oplossing:Kolchoz=samenvoeging van bestaande boerderijen. Sovchoz=groot landbouwbedrijf opgezet door de staat.meestal in pas ontgonnen gebieden. Verschillen tussen Kolchoz en Sovchoz:Kolchoz hing loon af van opbrengst en prestaties.Sovchoz=vast inkomen(=voor de staat alles) SU wordt industriële staat door 5jarenplan, maar landbouw en lichte industrie stonden op laag Pitje. Terreur word uitgeoefend:iedereen die tegen=vermoord zelfs partijgenoten niet veilig= leger sommigen vermoord.veel russen in kampen

Veranderingen uit de jaren 20 -autonomie in niet Russische gebieden werden nog sterker beperkt.-Russisch=eerste taal
kunstenaren moesten zich laten controleren bij een regering=voorrechten onafhankelijke
kunstenares geen toekomst.-klassysteem werd weer klassikaal systeem+discipline. Vrouwen niet meer scheiden enz
W.O II Rode leger leed nederlagen,in niet-Russische gebieden werd Duitse leger als bevrijders begroet.Mensen wilden niet vechten voor gevaar voor communisme,wél voor hun eigen land dus:-weer eigen volkslied- Russische geschiedenis terug – mochten weer naar de kerk. –oorlog werd=grote vaderlandse oorlog genoemd. – leger weer in oude rangen(het ½ leger was wel uitgeroeid door Stalin) W.O II eindigde niet slecht voor SU kwam wel te voorschijn als 2e mogendheden(industrie enz.) Destalinisatie; Na dood stalin(53)miljoenen mensen uit strafkampen
1956 congres CPSU bijeen=>Chroesjtjov bleek sterkste. Chroesjtjov riep dat Stalin ernstige fouten had gemaakt=Destalinisatie.(terwijl hij zelf in communistische partij zat) Hij zei dit waarschijnlijk omdat:door alle schuld op Stalin te leggen =partij vrijpleiten.-hij bevrijde mensen van grote angst(waren bang voor stalin en zijn harde optreden) Meerjarenplannen:geen oplossing voor industrie en landbouw
Productie van consumptiemiddelen blijft en probleem:hij wil dat dit goed geregeld word
Ook zijn opvolger Brezjnev(1964-1982)bleef ook streven naar grotere consumptiegoederen.de kwaliteit hield veel te wensen over. Landbouw blijft zorgen kind- Kolchozen werden samengevoegd tot nog grotere bedrijven.Meer sovchozen (is immers socialistischer) ontzettend veel landbouw!maar SU slaagde er niet in genoeg te krijgen-elk jaar graan bijgevoerd. Communisme in SU in theorie en praktijk:-communisme streeft naar klasloze maatschappij.in feite had partij alle productiemiddelen in handen.Communisme is internationaal moest wereldrevolutie zijn.-communisme in gelijkheid.maar partij had leiding over levensterrein(politiek,eco,rechtspraak enz.)Communisme was totalitair(systeem dat alle aspecten v/d samenleving wil beheerden.sommige burgerrechten expres geschonden.-volgens ideologie mannen en vrouwen helemaal gelijk,in theorie niet zo. Gorbatsjov :Glasnost(openheid)en Perestrojka(hervorming) Planeconomie=markteconomie(zelf bepalen wat ze produceren)arbeiders kunnen failliet gaan door concurrentie=dus discipline nodig voor goede producten. Communistische partij geen eenheid:niet iedereen eens met gorbatsjov(waren de communiste) Oost-Europese landen onafhankelijk SU valt uiteen
Staatsgreep op Gorbatsjov maar kwam zoveel verzet tegen dat het niet lang duurde.maar jeltsin was al belangrijk geworden
Onder leiding van jeltsin sloten 11 republieken een verdrag tot samenwerking onder naam gemenebest van onafhankelijke staten.-niet ieder volk kreeg eiegn republiek want in Su leefden meer dan honderd verschillende volken. -geen enkel republiek was etnisch homogeen overal woonden minderheden van volken
jetsin herkozen president(96)