Ontwikkelingssamenwerking hoofdstuk 5 t/m 7

Hoofdstuk 5 particuliere partners

Niet-gouvernementele organisaties – organisaties die door particulieren zijn opgericht om te werken aan ontwikkelingssamenwerking.

Belangrijkste voorbeelden;
- Cordaid - fusie van 3 katholieke ontwikkelingsorganisaties; memisa, mensen in nood en vastenaktie/bilance
- Interkerkelijke coördenatie Commissie ontwikkelingssamenwerking – ICCO (protestants)
- Nederlandse organisatie voor internationale bijstand (OXFAM)- tegenwoordig oxfam Novib (algemeen)
- Humanistisch instituut voor ontwikkelingssamenwerking – Hivos
- Organisatie plan Nederland – voorheen foster parents plan
- Terre des hommes

Medefinanciering; organisaties die geld krijgen van de overheid en dit vervolgens besteden aan projecten en programma’s in ontwikkelingslanden.

Ook kleine organisaties krijgen geld van de overheid, meestel op specifieke projecten te steunen met bepaalde thema’s;
- Medische hulp
- Kinderen
- Landbouw
→ thematische medefinanciering

In 2005 één medefinancieringsstelsel (MFS) → elke organisatie kan subsidie aanvragen bij de Nederlandse overheid om projecten te ondersteunen.

Ook steunt Nederland enkele internationale particuliere organisaties (bijv. ontmijningsorganisatie Halo Trust) en particuliere organisaties in ontwikkelingslanden zelf (vaak via Nederlandse ambassades).

Directoraat-Generaal Internationale Samenwerking (DGIS) → verantwoordelijk voor uitvoer ontwikkelingsbeleid. Voordelen samenwerking particuliere organisaties;
- Organisaties vaak deskundiger op een bepaald gebied of thema
- Particuliere organisaties of lokale partners staan dichter bij de mensen die hulp ontvangen.
- Particuliere organisaties onafhankelijk en dus niet gebonden aan Nederlandse overheidsbeleid.

Voordelen dichter bij de mensen;
- Beter op de hoogte van de behoeften, cultuur en de gewoonten plaatselijke bevolking
- Inspelen op lokale initiatieven → projecten daardoor kansrijker en duurzamer

Particuliere organisaties kunnen eens in de vier jaar subsidie aanvragen bij de Nederlandse overheid. Voorwaarden hiervoor zijn;
- Bieden van kwaliteit en goede resultaten in voorgaande jaren
- Beleid moet passen binnen milleniumdoelen
- Kwart van de begroting moet gefinancierd worden met eigen inkomsten; om te laten zien dat de organisatie beschikt over een achterban en draagvlak in de Nederlandse samenleving.

Stoppen van financiering door de overheid is een grote klap → daarom bouwt de overheid het altijd langzaam af.

Volgens sommigen zijn institutionele belangen van particuliere organisaties te groot → belangen van eigen organisatie (invloed, werknemers en omvang) wegen te zwaar.

- Lijkt soms of de organisatie de werknemers in Nederland belangrijker vind dan het doel waarvoor het is opgericht.

Doel bedrijfslevenprogramma’s;

- Stimuleren werkgelegenheid in ontwikkelingslanden

Bedrijven kunnen geld van de overheid krijgen als ze investeren in ontwikkelingslanden → moet het wel ten goede komen aan ontwikkeling van het land.

2 programma’s op dit moment;
- Programma samenwerking opkomende markten (PSOM) – geeft bedrijven gedeeltelijke vergoeding van investeringskosten in ontwikkelingsland
- Ontwikkelingsrelevante export transacties (ORET) – ontwikkelingslanden die investeringen willen en daarvoor Nederlandse goederen en diensten nodig hebben, kunnen geld van de Nederlandse overheidsgeld aanvragen.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen – vorm van ondernemen waarbij je rekening houd met de drie p’s; profit, people en planet.

Oftewel zorgen voor mens en omgeving met behoud van winst.

Volgens critici is mvo niet meer dan verkooppraatje. Bedrijf maakt reclame dat het een (zeer klein) deel van de verkoopprijs aan een goed doel geeft, maar maakt het product wel onder slechte arbeidsomstandigheden.

- Daarom mvo-platform; zitten organisaties in zoals de consumentenbond, milieudefensie en stichting max havelaar → houd bedrijfsleven scherp in de gaten maar stimuleert initiatieven.

Nederlandsers vinden ontwikkelingssamenwerking belangrijk en willen daar best iets voor doen;
- Geld geven
- Vrijwilligerswerk
- Doe-het-zelvers → zelf project opzetten
- Andere levensstijl en koopgedrag veranderen → met het kopen van producten uit ontwikkelingslanden draag je bij aan slechte omstandigheden

Fairfood – heeft van grote hoeveelheid voedsel vast gesteld of ze fair of unfair zijn.

Verschillende soorten kenmerken;
- Hout – fsc
- Fatsoenlijke omstandigheden en prijs bij voedsel – max havelaar keurmerk

Consuminderen belangrijk → teveel gebruik van grondstoggen. Enorme beslag dat rijke landen leggen op milieugebruiksruimte belemmert ontwikkelingskansen van arme landen.

Milieugebruiksruimte – oppervlakte aarde die nodig is om te voorzien in de levensstijl van een persoon, stad of land

Hoofdstuk 6 internationale organisaties

Verenigde naties (VN) – opgericht in 1945, 51 leden

Tegenwoordig 192 lidstaten, vrijwel elk internationaal erkend land lid van de organisatie.

Belangrijke momenten;
- Aannemen universele verklaring voor de rechten van de mens in 1948 – geen juridisch verdrag maar vormt wel morele maatstaaf voor nationale overheden.
- Tijdens de algemene vergadering worden in VN-resoluties opgeroepen om gedrag t verbeteren, alleen Veiligheidsraad kan dwingen.

Veiligheidsraad – verantwoordelijk voor handhaven van internationale vrede en veiligheid.

15 landen waarvan vijf permanente leden met vetorecht.

Vaker dan een vn-troepenmacht wordt een vn-vredesmacht ingezet.

→ gebeurt met name in gebieden waar na oorlog een instabiele situatie is ontstaan.

Feitelijk hoofd van de VN = secretaris-generaal

Hoofdterreinen VN;
- Vrede en veiligheid
- Mensenrechten
- Milieu
- Economische ontwikkeling van arme landen

Belangrijkste afspraak helpen ontwikkelingslanden; 0,7 % van het bnp besteden aan ontwikkelingshulp.

Economische ontwikkelings ontwikkelingslanden stimuleren → oprichting united nations development programme, UNDP

Belangrijkste hulporganisaties VN;

- Food and Agricultural Organisation (FAO) – streeft naar voedselveiligheid en voedselzekerheid

- World Health Organisation (WHO) – gezondheidszorg

- International Labour Organisation (ILO) – houdt zich bezig met arbeidsvraagstukken

- United Nations Educational Scientific and Cultural Organisation (UNESCO) – niveau onderwijs en wetenschap verbeteren en eigen culturele indentiteit volken

- United Nations Children’s Emergency Fund (UNICEF) – komt op voor de rechten van kinderen

- United Nations Environment Programme (UNEP) – milieuvernietiging en vervuiling tegengaan

- United High Commissioner for Refugees (UNHCR) – vluchtelingenorganisatie

Wereldbank en IMF → twee gespecialiseerde onafhankelijke organisaties van de VN. Beide opgericht na de WO|| voor wederopbouw

‘bretton woods organisaties’ → naam van de plaats waar ze zijn opgericht

Wereldbank – opereert als ontwikkelingsbank. Centrale doel is verminderen van armoede en verbeteren van de levensstandaard door middel van duurzame groei.

Helpt door middel van;

- Leningen, giften en technische ondersteuning

Grootste ontwikkelingsorganisatie qua; middelen, invloed en coördinatie

Belangrijk hierbijzijn de armoedebestijdingsplannen, hierin wordt beschreven hoe de arme landen hun economische en sociale situatie eruitziet en wat er moet gebeuren om de toestand te verbeteren

Internationaal monetair fonds – verzekeren van stabiliteit van het internationaal monetair systeem

→ systeem van wisselkoersen en internationale betalingen dat landen en mensen mogelijkheid bied dingen van elkaar te kopen

Financiële stabiliteit belangrijk voor duurzame economische groei en hogere levensstandaard creëren

Geen ontwikkelingsorganisatie, maar veel ontwikkelingslanden hebben wel met het IMF te maken als ze schulden hebben.

IMF kan net als de Wereldbank bijspringen met leningen. In ruil voor een lening eist het IMF economische hervormingen. Bestaan voornamelijk uit;

- Hogere belastingen
- Verlagen overheidsuitgaven
- Privatisering staatsbedrijven

Achterliggende gedachte ; voor buitenlandse bedrijven aantrekkelijk om te investeren

Leid tot groei werkgelegenheid en stijgende inkomsten door verbeterde export.

Kritiek IMF en Wereldbank;

- Te veel nadruk op mondiale liberale, openmarkteconomie → ontwikkelingslanden te weinig ruimte eigen economie

- Altijd zelfde oplossing aangeboden, richten op export → door groot aanbod sterke daling prijs grondstoffen daardoor steeds meer exporteren

- Teveel rekening met financiële en politieke belangen VS → te weinig gekeken naar mensenrechten, milieuwetgeving en arbeidssituaties

Door het geld dat ontwikkelingslanden door de jaren heen leenden hebben ze nu een dramatische schuldenpositie. → voor de meesten ondraagbaar

2005 – G8 besluit tot kwijtschelding schulden allerarmste landen

Hoofdstuk 7 globalisering

Globalisering – mensen kunnen wereldwijd steeds meer en makkelijker met elkaar in verbind staan

Door toename globaslisering veel problemen nu een internationaal karakter.

- Broeikaseffect
- Migratie

Nation building; ontstaan van saamhorigheid, en een gemeenschappelijke identiteit binnen een land

Conflicten zijn funest voor ontwikkelingskansen voor arme landen → zolang er geen veiligheid is kunnen kinderen nauwelijks naar school, zullen boeren het land niet bewerken en durft niemand te investeren in een bedrijfje

Laatste jaren meer aandacht voor de samenhang tussen veiligheid en ontwikkeling.

Voor dat nieuwe inzicht is een nieuwe term bedacht; 3D-aanpak

Defence, diplomacy and development

→ bij politieke conflictsituaties sluiten de inspanningen van militairen, diplomaten en ontwikkelingswerkers bij elkaar aan.

Positieve gevolgen;

Globalisering heeft bijgedragen aan de mondiale welvaart; bedrijven kunnen makkelijker investeren in regio’s waar ze de meeste winst denken te maken.

Veel regels op internationaal niveau versoepelt → makkelijker om wereldwijd producten te kopen en verkopen.

Vooral Zuid-korea en Sinfapore profiteren ervan.