De maan

Algemene informatie over de maan De maan is de enige natuursatelliet van de Aarde. Na de zon is de maan het helderste object aan de hemel. De nieuwe maan staat 's middags in het zuiden. Eerste kwartier maan staat 's avonds in het zuiden. Volle maan staat 's nachts in het zuiden. Laatste kwartier maan staat 's ochtends in het zuiden. De maan bereikt dagelijks haar hoogste punt in het zuiden. De nieuwe maan staat net als de zon 's zomers hoog en 's winters laag in het zuiden, voor de volle maan geldt het omgekeerde. De maan heeft geen water of atmosfeer. Ze is ongeveer 4,5 miljard jaar geleden ontstaan. Men vermoedt dat ze ongeveer 50 à 100 miljoen jaar later is ontstaan dan de Aarde. Op de dagzijde van de maan is het +130 °C en op de nachtzijde is het -150 °C. Deze verschillen hebben te maken met dat er geen atmosfeer is die de zonnewarmte tegen houd of vast houd, daardoor koelt het heel snel af en warmt de maan ook heel snel weer op. Over het ontstaan van de maan bestaan meerdere hypothesen. - De zusterhypothese heeft ook te maken met het ontstaan van Mars. Hierbij heeft een wolk kosmische stof zich samengevoegd en begon deze steeds sneller te draaien. Hieruit ontstond een druppel, die werd gemaakt in de overgangsfase. Toen uiteindelijk deze vorm van een druppel brak ontstond uit de ene de Aarde, uit de andere helft Mars en daartussen ontstond de maan. - De echtgenoothypothese zegt dat de maan niets met de Aarde te maken heeft. De maan is tijdens een toevallige voorbij vlucht in de baan gebleven waar hij nu nog rondcirkelt. In de godsdiensten en mythologieën speelt de maan al eeuwenlang een belangrijke rol. Doordat ze de maan als een vrouwelijk hemellichaam zagen vereerden ze haar als godinnen en werd ze vrouwelijk afgebeeld. Ze had verschillende namen door de verschillende godsdiensten waarin de maan geëerd werd. Deze waren bijvoorbeeld: Selene, Artemis, Hekate, Astarte of Yin. De mensen zagen in de maan het vrouwelijk wereldbeeld; het eeuwenoude beeld van een vrouw die thuis hoort bij haar kinderen en voor haar man hoort te zorgen. Ook stond de maan voor vruchtbaarheid. Bij het Boeddhisme viert men nog steeds feest als het volle maan is. Bij de Arabieren staat de maan voor de maansikkel, dat weer een wapen is van één van hun goden. Met de maan als hun teken begon de Islam aan zijn overwinningstocht in de zevende eeuw. Het Christendom kent de tronende Maria op de maansikkel. Waardoor is het oppervlakte ontstaan? Bijna de gehele maan bestaat uit kraters, namelijk 84 %. Die op verschillende dieptes liggen gezien vanaf de normale oppervlakte van de maan. De korst van de maan is ongeveer 68 km dik. Onder die korst is er een mantel en ook zeer waarschijnlijk een kleine, smalle kern, maar zeker is dat niet. De korst aan de zijude waar wij vanuit de Aarde tegenaan kijken is dunner dan aan de achterzijde. Op de maan zijn er twee verschillende oppervlakten te vinden: de hooglanden, het hevig bekraterde deel en maria dat redelijk vlak en jong is. Maria is een oppervlakte dat vroeger eigenlijk enorme inslagkraters geweest, maar deze zijn met gesmolten lava weer vlak geworden. De hooglanden is bijna helemaal bedekt met inslagkraters. Vroeger dachten ze dat het vulkaankraters waren, maar nu weten we dat het inslagkraters zijn die veroorzaakt zijn door meteorieten. De oppervlakte bestaat voor een grootste deel uit regoliet, een mengsel van fijne stof en steenachtig puin. Deze oppervlakte is vooral te vinden aan de voorzijde van de maan, dus wat wij vanaf de maan zien. Aan de achterzijde van de maan is er het grootste inslagbek van ons zonnestelsel te vinden: Zuidpool- Aitken. Deze heeft een diameter van 2250 km en een diepte van 12 km. Aan de westelijke kant van de maan is er een hele mooie krater met meerdere ringen te vinden, die de naam Orientale heeft gekregen. Apollo en Luna, die bezoeken aan de maan brachten, namen maanstenen van in totaal 382 kg mee. Op deze stenen verrichten onderzoekers nu nog steeds onderzoeken. Deze stenen zij de belangrijkste informatiebronnen die er van de maan zijn. De maanstenen hebben nog een belangrijke functie: men kan eraan aflezen hoe oud ze zijn en zo kunnen onderzoekers ook het ontstaan van de Aarde afleiden, ook van het hele zonnestelsel. De stenen van de maan zijn ouder dan die van de Aarde en daarom kun je met de stenen van de maar gegevens afleiden die niet met de stenen van de Aarde zijn af te leiden. De stenen van de maan zijn ongeveer 4,6 tot 3 miljard jaar oud terwijl die van de Aarde niet ouder dan ongeveer 3 miljard jaar.
Kunnen er op de maan mensen leven en wat zou er moeten gebeuren om dat te kunnen? De maan was en is het eerste hemellichaam dat door mensen bezocht werd. De maan werd voor het eerst bezocht in 1959 door Luna 2, maar toen was daar nog geen mens bij aanwezig dan kwam pas op 21 september 1969, toen zetten Neil Armstrong en Edwin Aldrin, beiden amerikaanse astronauten, als eerste mens een voet op de maan. Ze voerden daar enkele metingen uit en brachten steenproeven mee naar de Aarde. Ze waren met Apollo 11 gekomen en bleven 32 minuten op de maan. Op de maan is er minder zwaartekracht dan op de Aarde. Op de maan weeg je 6 keer minder dan hier op de Aarde, maar je bent nog wel net zo groot en sterk als op de Aarde. Apollo 12 landde er op 19 november 1969 met Conrad jr. en Bean, Apollo 14 in februari 1971 met de astronauten Shepard en Mitchell. Door deze drie maanlandingen zijn er nog meer raadsels bij gekomen. De maan is het enige hemellichaam waarvan monster zijn meegebracht naar de Aarde. In 1994 werd de maan heel gedetailleerd in kaart gebracht door Clementine, een klein ruimtetuig. Door deze maanlandingen geloven mensen nu steeds meer dat er over niet al te lange tijd leven op de maan zal zijn. Dingen die er moeten gebeuren op de maan om er mensen op te kunnen laten wonen: er moet zuurstof en water komen, want anders kunnen er geen mensen leven. Hoe is de baan van de maan? Gegevens van de maan: De afstand tot de Aarde schommelt tussen 356410 en 406740 km, maar deze afstand wordt elk jaar 3,8 centimeter groter omdat de maan steeds meer energie krijgt. Deze baan legt de maan in 27,32 dagen af. De diameter van de maan is 3476 km. En de massa is 7,35e22 kg en dat is 1/81 van de Aardmassa. De zwaartekracht op de maan is maar 1/6 van de zwaartekracht op de Aarde. De maan keert de Aarde steeds dezelfde zijde toe, omdat de rotatietijd en omlooptijd hetzelfde zijn. Door bepaalde schommelingen zijn schuine blikken mogelijk, zodat ongeveer 4/7 van het totaaloppervlak te zien is. De gemiddelde snelheid van de maan is 1 km per seconde. Doordat de maan zo'n donker oppervlak heeft wordt maar een klein deel van het zonlicht dat op de maan valt weerkaatst, ongeveer 7,3%. De Aarde en de maan hebben allebei invloed op de maan. Maar de aantrekkingskracht van de maan is groter aan de voorzijde, dus aan de kant van de Aarde. De Aarde draait sneller om zijn eigen as dan dat de maan rond de Aarde draait en daardoor zijn er elke dag twee getijden: eb en vloed. Maar de maan trekt niet alleen het water aan maar ook de bergen, die zijn een paar millimeter hoger als de maan boven hun toppen staat. Het lijkt alsof we vanaf de Aarde steeds hetzelfde stuk van de maan zien, dat is wel voor het grootste deel waar, maar de maan schommelt een beetje omdat de baan niet helemaal cirkelvormig is. Daardoor zie je vanaf de Aarde soms een klein stukje van de achterkant. Deze achterkant was voor lange tijd onbekend, maar toen Luna 3 het fotografeerde werd het zichtbaar.