De ooievaar

De ooievaar - Ciconiidae De ooievaar behoort net als alle andere vogels tot de gewervelde klasse. er zijn ontzettend veel soorten vogels, in Nederland alleen al ruim 350. De ooievaar is een van de grootste in Nederland voorkomende soort. De gemiddelde lengte is 102 cm. Hij is wit maar heeft zwarte schouderveren, slagpennen en grote vleugeldekveren. De scherp gepunte snavel en poten zijn rood. Tijdens de vlucht is de hals gestrekt. Het geraamte van de vogel is licht. De beenderen zijn hol, maar stevig. En enkele b.v. de beide opperarmbeenderen bevatten luchtzakken, die met de longen in verbinding staan. Ook de ademhaling staat helemaal in verband met de vliegende leefwijze. De longen zijn betrekkelijk klein en bestaan uit ontelbare luchtkanaaltjes en luchtpijptakken die omsponnen zijn met vele bloedvaatjes. Op de beide longen zijn 5 luchtzakken aangesloten die diep in het lichaam doorlopen, tot tussen de ingewanden en tot in het opperarmbeen. Dit alles is om gewicht te besparen bij het vliegen. ook de veren wegen niet veel. Zij beschermen het lichaam van de vogel en houden het warm. De vleugelveren liggen netjes gerangschikt tot een glad en luchtdicht oppervlak om goed te kunnen zweven. De staartveren zorgen voor het evenwicht en helpen de vogel in de lucht te sturen. De ooievaar heeft net als andere vogels een constante lichaamstemperatuur. Het ligt hoger dan bij de mens en andere zoogdieren. (41 a 46 C). Vogels hebben daarom een verhoogde stofwisseling om constante warmte en energie te leveren. Zij moeten dus veel voedsel tot zich nemen. Het voedsel van de ooievaar bestaat uit kikkers, vissen, allerlei jonge dieren, vogels, slangen en insecten. Vogels hebben twee magen: in de eerste maag -de krop- wordt het voedsel bewaard en in de tweede maag -de spiermaag- wordt het voedsel fijngemalen. Vogels hebben geen tanden, dat zou te zwaar zijn. in plaats daarvan hebben ze een sterke maar lichte snavel. De snavel (ook wel bek genoemd) is een belangrijk gereedschap voor de ooievaar. De snavel is gemaakt van hard materiaal dat keratine (hoornstof) heet en wordt gebruikt bij het gladstrijken van de veren, de bouw van het nest en het op afstand houden van roofdieren. En natuurlijk om te eten. Voor de voortplanting bouwt de ooievaar een groot takkennest op daken of schoorstenen. ook kunstnesten worden door hen geaccepteerd. De voortplanting gebeurt door middel van eieren, die door de lichaamswarmte van de ouder-vogel worden uitgebroed. Het nest van de ooievaar bevat 3 a 5 eieren en het uitbroeden duurt ongeveer 31 a 35 dagen. In de eierstok van het wijfje wordt de dooier met kiemschijf gevormd. Meestal is alleen de linker eierstok ontwikkeld. De dooier gaat via de eileider naar de cloaca. Dit is een gemeenschappelijke afvoerbuis van het darmkanaal, urineleider en eileider. In de eileider monden de eiwitklieren uit, die het eiwit om de dooier vormen. Ook bevinden zich hier de schaalklieren, die de kalkschaal vormen. Bij het mannetje zijn de beide testes aanwezig, maar ze zijn alleen gedurende de voortplantingstijd ontwikkeld. De zaadleider eindigt evenals bij het wijfje in de cloaca. Als eenmaal de eieren in het nest liggen en er gebroed wordt, is er even een pauze in het
drukke vogelleven. Het is slechts van korte duur. Zijn de jongen er eenmaal, dan breekt een tijd van grote drukte aan en dit zal pas verflauwen en tenslotte eindigen, naarmate de jongen

ouder worden en uiteindelijk zelfstandig zullen zijn. De ooievaar is een trekvogel. Een groep van ooievaars vliegt tijdens de trek in een onregelmatige volgorde. Het zijn echte zweefvogels, die gebruik maken van opstijgende luchtstromen (thermiek). Daarom vliegen ze zelden over grote wateroppervlakten zoals b.v. de Middellandse Zee. In de winter trekken ze voornamelijk naar Zuid-oost Afrika. Hun broedgebied strekt zich uit over Europa, Azie en Noord-west Afrika. Het aantal ooievaars is in de laatste decennia sterk terug gelopen. In Nederland worden door de Nederlandse Vereniging tot bescherming van Vogels pogingen gedaan om ooievaars te kweken in het ooievaarsdorp 'het Liesveld' in de Alblasserwaard. De toekomst van de ooievaar in Nederland ziet er echter somber uit vanwege de intensivering van de landbouw met alle bijbehorende maatregelen en het op grote schaal toepassen van bestrijdingsmiddelen. Hierdoor ontstaat een afname van prooidieren zoals veldmuizen en grote insekten. In het volksgeloof geldt de ooievaar als een gelukbrengende vogel; waar hij nestelt zou het huis beschermd zijn tegen blikseminslag en brand. Vanouds werd de ooievaar als
kinderbrenger beschouwd. Tegenwoordig wordt dit symbool nog vaak gebruikt voor bijvoorbeeld geboortekaartjes.