Pompeii

De stad Pompeji van toen
Pompeji, de Griekse stad Pompeji, veroverd door de Etrusken, heroverd door de Grieken, daarna veroverd door de Samnieten, en uiteindelijk veroverd door de Romeinen.
Die stad Pompeji was in de eerste eeuw van onze jaartelling een grote, rijke Romeinse stad in Italië, vlakbij Napels. Er woonden 20.000 mensen. De Romeinse dichter Florus beschreef het als:
“De mooiste stad op aarde”.

Dankzij Pompeji kregen geschiedkundigen en archeologen een mooie kans om te zien hoe het leven er in de tijd van de Romeinen er uit had gezien.


WAT DE ROMEINEN ATEN EN DRONKEN:
In de overblijfselen van herbergen, in de straten en in Romeinse badhuizen vonden archeologen eieren, walnoten, vijgen, bijna 2000 jaar oude broden en er lag een rond brood in de oven van de bakkerij dat alvast in 8 stukken was verdeeld.

WAT DE ROMEINEN IN HUN VRIJE TIJD DEDEN:
Er is een theater uitgegraven, een tempel, een gladiatorenkazerne en een amfitheater. Dus gingen die Romeinen graag naar gladiatorengevechten kijken. Het amfitheater in Pompeji is zelfs het beroemdste amfitheater van de wereld.

WAT DE ROMEINEN DROEGEN:
In Pompeji werden mozaïeken en kunstvoorwerpen gevonden waarop Romeinen met slangenarmbanden stonden afgebeeld. Dat was toen kennelijk hartstikke hip onder modebewuste Romeinen.

WAT VOOR HUISDIEREN DE ROMEINEN HADDEN:
Op een mozaïek stond een afbeelding van een waakhond met de woorden ‘Cave Canem’, wat ‘pas op voor de hond’ betekent, eronder. Er is zelfs een hond onder de as teruggevonden.

Maar de meeste mensen zeggen dat vlak voor de uitbarsting bijna alle honden de stad uit zijn gevlucht. Dus, als je hond opeens raar doet, dan weet je dat je maar beter kan gaan pakken.

De Vesuvius
De Vesuvius is een vulkaan aan de westkust van Italië ten zuidoosten van Napels. De naam Vesuvius komt van het Oskische woord “fesf”, wat “rook” betekent. Oskisch is een taal dat vroeger in een deel van Italië werd gesproken. De Vesuvius heeft een doorsnede van 8 km en is 1281 m. hoog.

De vulkaan Vesuvius had achthonderd jaar geslapen. De meeste mensen dachten dat het een uitgedoofde vulkaan was. Niemand had kunnen bedenken dat hij zo plotseling wakker zou worden. En veel mensen wisten niet eens dat er een vulkaan in de buurt was.


Aardrijkskundigen gebruiken de naam ‘Pliniaans’ voor vulkanen die net zo uitbarsten als de Vesuvius. ‘Pliniaans’ komt van Plinius de Oudere. Hij was een Romeinse edelman en schrijver met veel belangstelling voor aardrijkskunde. Hij overleed toen de Vesuvius in 79 uitbarstte. Pliniaanse vulkanen zijn de allerheftigste vulkanen ter wereld. Het heftigste kenmerk van een Pliniaanse vulkaan is dat hij een enorme stoot gas uitbraakt, die een paar uur, maar misschien ook een paar dagen kan duren en enorm veel stenen en as de lucht in jaagt. Dat gas komt uiteindelijk naar beneden als een verschrikkelijke, verstikkende sneeuwstorm.

De uitbarsting
En toen gebeurde het. In 79 na Christus, op 24 augustus, om 10 uur ’s ochtends, was het zover. De top van de vulkaan explodeerde. De Vesuvius braakte grote hoeveelheden as, stof en stenen uit en de Romeinse plaatsen Pompeji, Stabiae en Oplontis werden volledig bedolven. De hoeveelheden stenen en as waren enorm en vormden een meters dikke laag.
De gloeiend hete vloed van modder en lava stroomde langs de flanken van de Vesuvius naar beneden. Ook verspreidden giftige gassen als koolstofoxide (CO) zich door Pompeji.
De mensen werden levend gekookt, "gezandstraald" door de gloeiend hete aswolk en vervolgens levend van hun vlees ontdaan. De hersenen explodeerden omdat het superhete gas tussen de 500 en 550 graden Celsius was.
Maar het allerergste waren wel de pyroclastische golven. Die komen voor als een aswolk die boven de vulkaan hangt, onder zijn eigen gewicht neerstort en over de berghelling naar beneden rolt, als een gloeiende lawine die rotsen en bomen opzij veegt. De dodelijke golf verwoest alles op zijn weg en er is geen ontsnappen aan.
Pyroclastische golven zijn:
- Snel: ze kunnen wel 200 km per uur!
- Heet: tussen de 300°C en 800°C, soms zelfs nog heter!
- Dodelijk: een Pyroclastische golf kan wel dertigduizend mensen in een paar seconden verstikken!

Ongeveer 10.000 mensen werden gedood, waarvan maar 2.000 lichamen zijn teruggevonden. 10 slaven stierven samen terwijl ze een dak overstaken. Een groep gladiatoren kwam om in een herberg. Honderden mensen kwamen vast te zitten in hun ingestorte huizen. Nog veel meer mensen sloegen op de vlucht. De mensen die stierven, werden overvallen door 2 enorme stoten as en gas die de berghelling afkwamen. Het moet doodeng zijn geweest.

De stad Pompeji van nu
De stad Pompeji was dus het slachtoffer van Pyroclastische golven. Maar gek genoeg bewaarden die golven de stad ook voor ons. De stad werd bedekt met een dikke laag as, waaronder hij bijna helemaal bewaard bleef tot een groep archeologen hem eeuwen later uitgroef.

Een gruwelijke ontdekking was een aantal doden voor altijd gevangen in de tijd. Dit waren mensen die waren gestikt in de as. Nadat de hete as was afgekoeld, vormde het een steenlaag rond hun lichamen. Binnenin rotte het vlees zachtjes weg, zodat alleen hun botten overbleven, plus een spookachtige holte in de hun lichaam. In Pompeji worden nu twee eeuwen lang opgravingen gedaan. Er wonen dus geen mensen in Pompeji. Maar rondom de opgravingen ligt de gemeente Pompeji met grofweg 26.000 inwoners. En er staan ook heel veel kraampjes om de opgravingen heen. Het Pompeji van nu heeft een oppervlakte van 66 hectare, waarvan zo’n 44 hectare is opgegraven. Ongeveer een derde daarvan kan nu worden bezocht. De vindplaats trekt jaarlijks zo’n 2,5 miljoen bezoekers.