Verzorgingsstaat

Maatschappijleer hoofdstuk 4 verzorgingsstaat paragraaf 1t/m4

1.Waarom werken we?

• 7 miljoen Nederlanders die een betaalde baan hebben verdienen het geld voor de gehele populatie.

Deelvraag: waarom werken we en welke invloed heeft werken op onze maatschappelijke positie?

We definiëren werk of arbeid als iedere menselijke bezigheid die verricht word:

• -met een bepaalde inspanning

• -met gebruik van iemands capaciteiten

• -eventueel met behulp van gereedschappen, computers, enz.

• -binnen een maatschappelijk geregelde behoefte

• -met het doel leveren van een product of een dienst.

-Het essentiële verschil tussen werk en hobby is de maatschappelijke behoefte die er aan een bepaalde activiteit bestaat.

• Verzorgingsstaat: een land waar de overheid zich verantwoordelijk stelt voor het welzijn van de burgers.

Basisbehoeften die aan het menselijk gedrag ten grondslag liggen (Maslow):

-Zelf realisatie

-Erkenning en waardering Waarom werk?

-De behoefte om erbij te horen -Consumeren met je loon

-Veiligheid en zekerheid -Maatschappelijk plicht

-Veiligheid en zekerheid -Ergens bij horen

-Lichamelijke behoeften -Zelfontplooiing

Arbeidsethos: de waarde die mensen aan arbeid toekennen.

Maatschappelijke positie: de plaats die iemand heeft op de maatschappelijke ladder.

Sociale stratificatie: de verdeling van de samenleving in maatschappelijke klassen waartussen een verhouding van sociale ongelijkheid bestaat.

Sociale ongelijkheid: ongelijke verdeling van welvaart, macht en sociale privileges.

Sociale mobiliteit: de mogelijkheid om te stijgen op de maatschappelijke ladder.

-In 1983 is arbeid als sociaal grondrecht opgenomen in de grondwet. Dit betekent dat de overheid zich actief moet inspannen om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen een baan hebben.

2.De sociale partners.

Deelvraag: Hoe zijn de arbeidsverhoudingen in Nederland geregeld?

• Werknemers en werkgevers zijn afhankelijk van elkaar. Beiden willen dat het goed gaat met het bedrijf. De werkgever omdat hij zo meer winst kan maken. En de werknemer omdat zijn werkgelegenheid behouden blijft. Daarom worden ze sociale partners genoemd.

Ondernemingsraad (or): in bedrijven met meer dan 50 werknemers bestaat er een wettelijk vastgelegde vorm van medezeggenschap namelijk de ondernemingsraad. De or heeft instemmingsbevoegdheid bij personele aangelegenheden.

Vakbonden: zijn verenigingen die werknemers oprichtten om betere arbeidsomstandigheden af te dwingen. Doelen: -arbeidsvoorwaarden

-arbeidsomstandigheden –arbeidsverhoudingen -rechtspositie -sociale zekerheid

-werkgelegenheid.

Middelen: 1.onderhandelen 2.staken 3.rechtelijke procedure starten

Werkgeversorganisaties: VNO-NCW, MKB, midden en klein bedrijf.

Doelen: belangen- ondernemers klimaat- onderlinge eenheid- onderlinge ondersteuning

Middelen: 1.onderhandelingen 2. Troef van werkgelegenheid 3.rechter stappen

SER: sociaal economisch raad. Overleg op landelijk niveau.

De collectieve arbeidsovereenkomst (cao) :is een overeenkomst tussen werkgevers en werknemers over arbeidsvoorwaarden en alle andere zaken waarover men afspraken wil maken.

Harmoniemodel: in dit model willen partijen gezamenlijk oplossingen zoeken.

Conflictmodel: in dit model worden juist de belangentegenstellingen tussen werknemers en werkgevers benadrukt.

3.Van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat.

Deelvraag: Hoe is de verzorgingsstaat tot stand gekomen, en wat was daarbij de bijdrage van de liberalen, sociaaldemocraten en christen democraten.

De liberalen vinden dat de overheid zich te veel bemoeit.

Maatregelen:

- Terugdringen van overheidsuitgaven

- Privatisering van overheidsinstellingen

- Deregulering

- Inkrimping van het ambtenarenapparaat

De sociaal-democraten willen een steunende rol van de overheid.

Maatregelen:

- Actief overheidsbeleid (economische groei stimuleren en de sociale ongelijkheid terugdringen)

- Decentralisatie en democratisering van de arbeidsverhoudingen (meer betrokkenen bij de besluitvorming)

De Christen-democraten vinden dat mensen onderling en particulieren meer moeten doen voor de verzorgingsmaatschappij.

Maatregelen:

- Overheidsbemoeienis en overheidsuitgaven terugdringen

- Randvoorwaarden voor het dragen van persoonlijke verantwoordelijkheid.

Vrijemarkteconomie: een economie die gebaseerd is op een ongehinderde werking van de prijsmechanisme. (Adam Smith)

Gemengde markteconomie: niet alles wordt overgelaten aan de marktmechanisme maar de overheid vervult een voorwaardenscheppende en producerende rol.

Geleide loonpolitiek: niet de werkgevers, maar de regering besliste hoe hoog de lonen mochten zijn.

-In 1956 voerde de minister-president Willem Drees 3 belangrijke sociale voorzieningen:

1-Algemene ouderdomswet (AOW)

2-Kinderbijslag

3-Ziekenfonds

4.Sociaaleconomische doelstellingen

Deelvraag:Welke rol speelt de overheid op sociaaleconomisch terrein, in het bijzonder de arbeidsmarkt?

-In 1951 formuleerde de SER vijf belangrijke doelstellingen:

1.Een evenwichtige economische groei

2.Een rechtvaardige inkomensverdeling

3.Een evenwichtige balans

4.Een stabiel prijsniveau

5.Een evenwichtige arbeidsmarkt.

-Toen de SER de vijf doelstellingenformuleerde bestond de beroepsbevolking bijna uitsluitend uit mannen dit is veranderd door een paar factoren:

• Globalisering

• Europeanisering

• De verandering van de beroepsbevolking

• Flexibilisering