Maya

Beoordeling 6.2
Foto van een scholier
  • Praktische opdracht door een scholier
  • 4e klas havo | 2842 woorden
  • 23 maart 2008
  • 29 keer beoordeeld
Cijfer 6.2
29 keer beoordeeld

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie
Inleiding.
2012 het einde van de wereld zoals we die nu kennen, een oeroude Maya voorspelling. Deze zorgt ook nu nog voor veel opschudding.
Door deze voorspelling werd onze interesse gewekt voor dit onderwerp. Na een beetje te hebben gegoogeld naar ons ‘nabije eind’ kwamen we tot de conclusie dat we wel veilig zaten. Maar onze aandacht was wel getrokken, niet zozeer voor de voorspelling van het einde der tijde zoals we die nu kennen. Maar meer voor degene die deze voorspelling hadden gedaan. De Maya’s, wij vonden het toch wel knap dat een beschaving die al voor onze jaarteling bestond, zo’n voorspelling kon doen. Vandaar dat wij besloten De oude Maya cultuur als onderwerp te kiezen.
Opkomst en ondergang van de Mayacultuur.

Zo rond 2600 voor Christus kwamen de eerste maya’s op het schiereiland Yucatán leven. Zij waren niet de enige op dit schiereiland. Ze moesten het eiland delen met vele andere volkeren, zoals de Olmec en de Tolteken.
De cultuur van de Maya’s is sterk beïnvloed door die van de Olmec. Langzaam maar zeker verdwenen(werden) de Olmeecse (opgenomen) volkeren in de Maya cultuur. De Mayacultuur was zeer rijk aan godsdienstige tradities, astrologische kennis en medische kennis. Rond het jaar 250 had de Maya cultuur zijn hoogtepunt bereikt.
Rond dit hoogtepunt waren er al velen zogehete stadstaten ontstaan. Zo’n stadstaat bestond uit 5000 tot 50000 inwoners. Ook had iedere stadstaat zijn eigen regering of koning. Ondanks dit feit mogen we de maya’s toch als een volk beschouwen. Dit vooral komt vooral doordat in al deze steden dezelfde geloofsovertuiging, gebruiken en taal gehanteerd werden.
Zo’n 700 jaar na het hoogtepunt in hun cultuur ging het snel bergafwaarts met de Maya’s. Hoewel het met de welvaart van de Maya’s het wel goed zat, ging er toch echt iets goed fout. Archeologen zijn er nog steeds niet helemaal uit, wat precies de oorzaak is van de ondergang van dit zeer goed ontwikkelde volk. Of het te maken had met onderlinge oorlogen, gevolgen van roofbouw, droogte of een combinatie hiervan weet dus ook niemand zeker. Wel zijn er kleine aanwijzingen gevonden die op opstanden en hongersnoden in een aantal plaatsen in het laagland wijzen.
Hierdoor zijn er waarschijnlijk heel wat stadsteden ofwel zeer verzwakt ofwel helemaal verdwenen. Maar rond de tijd dat de Spanjaarden arriveerden waren er zeker nog heel wat stadstenden over. Deze stadsteden hebben het dan ook zeker moeilijk gemaakt voor de Spanjaarden om hen te veroveren. Uiteindelijk hebben de Spanjaarden er meer dan 100 jaar overgedaan om Het hele Maya rijk te veroveren. En in 1697 was het hele Maya rijk dan ook in handen van de Spanjaarden.

Het leefgebied van de Maya’s.
De Maya’s kwamen vrijwel uit het niets opzetten in midden Amerika. Het leefgebied van de Maya’s besloeg behalve het gehele schiereiland Yucatán (in het tegenwoordige Mexico) ook delen van Guatemala, Honduras en El Salvador. (zie bijlage 1)
Niemand weet precies waar Maya’s vandaan komen. Wel denken veel wetenschappers dat het afstammelingen zijn van de indianen. En die indianen zouden dan weer vanuit Azië over de Beringstraat naar Amerika zijn gekomen.



Maya Kalenders. De Maya’s kenden vele kalenders, de twee belangrijksten en tevens bekendste waren de Tzolkin en de Haab kalender. Naast deze twee kalenders waren er nog dertien andere kalenders. In dit hoofdstuk vertellen wij wat over de 15 door de Maya’s gebruikte kalenders. De Tzolkin en de Haab kalender zullen we wat uitgebreider bespreken aangezien deze het belangrijkst waren, maar ook omdat over deze kalenders het meest bekend is.
Ixim tun: De eerste kalender. Ixun Tun dit is de kalender van het gewas en de natuur. is een kalender met een omlooptijd van 130 dagen.

Mom tun: De tweede kalender. De Mom Tun geeft de micro cyclus van insecten weer. Je zou misschien denken dat deze vrij nutteloos zou zin maar het tegendeel is waar. Want insecten vertegenwoordigen vruchtbaarheid. Daarom werd deze kalender hoofdzakelijk voor landbouwdoeleinden gebruikt. En heeft een omlooptijd van 180 dagen.
De Tzolkin: de derde kalender De kalender die door de Maya’s als meest heilig werd beschouwd, was de Tzolkin kalender, ook wel korte telling genoemd. Tzolkin is niet de Maya benaming van deze kalender. Niemand weet hoe de oude Maya’s deze kalender noemden. Dus heeft de Noord-Amerikaanse onderzoeker William Gates een naam bedacht voor deze kalender. Hij leiden deze naam af van de woorden tzol (rangschikking) en kin (dag), en zo ontstond de naam, Tzolkin.De precieze tijd van het ontstaan van deze kalender is niet bekend. Maar er zijn een paar kleine aanwijzingen op monumenten gevonden die rond 400 voor Christus kunnen worden gedateerd.En dus wordt aangenomen dat toen de kalender ook is ontstaan of in ieder geval werd gebruikt. Hoe oud deze kalender ook mag zijn, hij wordt nog steeds gebruikt. Vooral door maya groepen die in de hooglanden wonen, maar hoewel er vrij weinig maya groepen zijn is het gebruik van de kalender in de laatste jaren toegenomen.De Tzolkin kalender duurt 260 dagen. De kalender heeft een cyclus van 20 weken die ieder uit 13 dagen bestaan. De Tzolkin kalender is gebaseerd op de menselijke geboortecyclus. Ze gebruikte dit aantal dagen en weken omdat ze geloofden dat onze 20 vingers en tenen met elkaar zijn verbonden door onzichtbare draden. De draden in onze vingers verbinden ons met de sterren. De draden in onze tenen verbinden ons met de aarde. Onze 20 vingers en tenen zijn dus ook de verklaring voor het aantal dagen wat per maand wordt geteld. Er zijn ook 13 krachtpunten in het menselijk lichaam: de gewrichten van de enkels, knieën, heupen, polsen, ellebogen, schouders en nek. Dit is de reden waarom de Maya week dertien dagen duurt. Door deze knooppunten, gewrichten, stroomt een energie door onze lichamen, die weer verwijst naar de dag, het uur en de plaats waar we zijn geboren. ‘De 13x20=260 geheime dagen van menselijkheid en is een magisch getal in de kosmische visie van de Maya’. Welke karaktereigenschappen en lots bepalingen je kreeg ‘per dag’ waren allemaal vastgelegd in lijsten die ‘u mutil u chuwenil k’in’ (de tekens der dagen) werden genoemd (zie bijlage 2) Deze lijsten en de bepaling die zei met zich meenamen moesten zeer serieus worden genomen volgens de Maya’s. Zij dachten dat je lichamelijke en geestelijke gesteldheid hiervan afhankelijk was. Iemand die volgens de kalender boer zou moeten zijn, maar van beroep jager was zou volgens hen zeer ongelukkig worden, en vaak ziek zijn.

TUN: De vierde kalender. Tun is een kalender die 360 dagen telt. Een kosmische kalender die in een perfecte harmonie is met de cycli van de sterren, planeten en sterren wegstelsels.
Tun: De vierde kalender. De Tun is een kosmische kalender die in een perfecte harmonie is met de cycli van de sterren, planeten en sterren wegstelsels.Tun telt 360 dagen.
Tz’otz Tun: De vijfde kalender.
Tz’otz Tun is een kalender van profetie. In de Maya wereld waren er 5 Maya stammen die deze in het geheim gebruikten.Tz’otz Tun telt 364 dagen. Deze kalender wordt ook wel de vleermuiscyclus genoemd. De kalender is opgedeeld in 13 maanden van ieder 28 dagen. 28 is de ‘omloopwaarde’ van de maan. Doordat de maan zo dicht bij onze planeet staat is de invloed van onze maan groot.

Ik Tun: De zesde kalender.
De Ik Tun is vergelijkbaar met de Tz’otz Tun. De Ik Tun is een maankalender en bevat ook 13 maanden. Deze kalender onderscheidt zich door de het weergeven van de actuele maancycli, de getijden en de vrouwelijke cycli.

De Haab: de zevende kalender De Haab kalender is de meest bekende Maya kalender. Daarnaast is deze ook het meest nauwkeurig(Volgens de NASA is het 00000001 accuraat in vergelijking met de atomische
klokkalender). Deze kalender beslaat 365 dagen. De dagen zijn verdeeld in 18 maanden van 20 dagen. En dan nog 5 daagse cyclusviering die Vayab wordt genoemd. De dagen werden genummerd van 0 t/m 19.De eerste dag werd niet echt met het getal 0 uitgebeeld maar met een hiëroglief dat het ‘plaatsen’ van de komende maand betekende. Op dag ‘0’ werd de vorige maand beëindigd en een nieuwe maand begonnen. Hierdoor geloofde de Maya’s dat beide maanden invloed hadden op die dag. Het was de dag waarop de nieuwe patroongod werd aangesteld, de patroongod die de komende 19 dagen zou beïnvloeden.


Kiejeb: De achtste kalender.
Kiejeb wordt nu nog steeds gebruikt door10 Maya stammen. Deze kalender telt 400 dagen en is ook een profetische kalender.

Muchuchu Mil: De negende kalender.
Muchuchu Mil duurt één Maya-eeuw. Een eeuw bij de Maya’s is in onze tijd 52 jaar. Deze kalender synchroniseert de Haab' en de Tzolk'in. Als deze kalender eindigde werden alle vuren uitgemaakt, deze bleven dan voor vijf dagen uit. Na deze vijf dagen staken de priesters hun vuur weer aan en daarna mocht iedereen zijn eigen vuur weer aansteken. Deze traditie is sinds enkele eeuwen weer in gebruik genomen.

Chol Tun: De tiende kalender.
Over de Chol Tun is vrij weinig bekend. Men weet alleen dat deze 260 dagen telt.

Ku Tun: De elfde kalender.
Ku Tun duurt 520 jaar. Iedere 4 jaar varieert deze kalender. De maya’s geloofden dat dit een grote cyclus was waar energie in stroomde voor de hele mensheid.

Tiki Tun: De twaalfde kalender. Tik Tun verdeeld in 2 cycli. De eerste is Belejeb Bolon Tiku dezeduurt in totoaal 468 jaar en bestaat uit 9 keren het aangeven van 52 cycli van duisternis. De tweede is Oxalajuj Tiku: 13 x 52 cycli van 13 hemelen of 13 lichten die in totaal 676 jaar beslaan. Dit werd gezien als een voorspellende kalender.

Ajau Tun: De dertiende kalender. Ajau Tun bevan een cyclus van 20 jaar, meer is niet bekend over deze kalender....


Ekomal Tun: De veertiende kalender.
Ekomal Tun duurt 520 jaar. Deze kalender geeft de vrouwelijke en mannelijke draaiing van de zon aan. Het is een voorspellende kalender en geeft aanwijzingen over de mensheid tot op heden en in de toekomst.

Ox lajuj Baktun: De vijftiende kalender.
Ox lajul Baktun neemt 5200 jaar in beslag.
Deze kalender wordt ook wel de lange telling genoemd. Het is een profetische kalender en tekent de zonnen en de werelden.
In onze jaartelling zitten we nu in het jaar 2007, in de Ok lajuj Baktun zitten we nu in het jaar 5194(het jaar van 4e zon). Dit zou beteken dat we nog 6 jaar hebben voor we overgaan naar de verandering naar de 5e zon. Volgens de Maya’s zal rond deze tijd een grote klimaat verandering plaatsvinden. Dit zou volgens hun berekeningen precies moeten gebeuren op 21 december 2012.


De godsdienst van de Maya’s
In de Maya cultuur werd geloofd dat de aarde de rug van een enorme krokodil was die in een zee met waterlelies dreef.
Zij geloofden ook dat als je een goed leven had geleid op aarde, je in de hemel kwam. Volgens hen bestond de hemel uit vier lagen. Elke laag had zijn eigen god. Ook was er in hun geloof een onderwereld, die uit negen lagen bestond. Als de zon of de maan ondergingen maakte zij een reis door de onderwereld. Gedurende deze reis werden zij bijgestaan door de goden van de hemel (bovenwereld).
Het onderwijs werd verzorgt door priesters, evenals vele rituelen. Het was deze priesters toegestaan om te trouwen. Hierdoor was het mogelijk dat zij werden opgevolgd door hun zonen.

In het Maya geloof waren er vele rituelen zoals al eerder verteld. Deze rituelen werden vaak in tempels uitgevoerd. Of beter gezegd op tempels, zodat het hele volk kon toekijken (zie bijlage 2). De priesters waren ook verantwoordelijk voor de rituele bloedaflaat en menselijke offers. De bloedaflaat was een van de belangrijkste onderdelen van veel rituelen. Het bloed werd geofferd aan de goden. Het zou hun voeden en tevredenstellen. Ook mensen werden regelmatig geofferd. Gevangenen en slaven werden geofferd om de goden tevreden te stellen. Maar ook vele kinderen. Vaak waren dit wezen of onwettige kinderen.
Tegenwoordig wordt er gedacht dat als je dood gaat, je via een tunnel met helderlicht naar de hemel gaat. De Maya’s geloofden echter dat als je dood ging, je via een grot de onderwereld bereikte. Koningen zouden herboren worden als hemelse goden, en gewone mensen zouden beoordeeld worden over hoe goed ze hadden geleefd en dan in een ‘hemel’ worden ingedeeld. Als gewone mensen stierven werden ze onder huizen begraven met hun mond vol voedsel voor de reis. Terwijl belangrijke mensen werden gecremeerd.



Het balspel.
Een van de bekendste activiteiten die de Maya’s hadden is het balspel. De verschillende Maya groepen hadden ieder een eigen naam voor het spel. De namen die nu nog het meest gebruikt worden zijn Pok-ta-pok of Pitz, maar in de literatuur wordt meestal gewoon de term ‘balspel’ gebruikt. Een balspeler werd Ah Pitzil genoemd, wat ‘de balspeler’ betekend.
Er waren verschillende balspeelvelden die varieerde in omvang en vorm. Je had H- of I-vormige speelvelden met schuine wanden waardoor de bal terug in het veld rolde als hij eruit geslagen was. Zulke velden werden er in de Klassieken gebouwd (zie bijlage 3) In der loop der tijd veranderde dit. In de postklassieken hadden ze juist rechte muren. (zie bijlage 4). In het midden van de muur hadden ze vrij hoog een ring geplaatst.(zie bijlage 5)
Het is niet duidelijk hoe het spel zelf verliep. We weten wel dat er twee teams tegen elkaar speelden, waarbij het aantal teamleden niet duidelijk is. Je kon punten scoren door een rubberen bal tegen/door de ring te gooien. Ook door de bal met een van de markeringsstenen in het veld in contact te laten komen, kon je punten scoren.. Ze mochten hiervoor alleen gebruik maken van de heupen, en misschien ook de ellebogen, schouders en knieën.
De bal was van rubber en er stond vaak een hiëroglief op. Er ging vooraf altijd een getal aan het hiëroglief. Tot nu toe zijn de getallen 7,9,12,13 en 14 op verschillende ballen gevonden. We weten nog niet waar deze getallen voor stonden, maar er wordt vermoedt dat het het aantal mensen was dat geofferd zou worden.
De bal was zwaar en kwam hard aan. Daarom hadden de spelers een U-vormige heup bescherming (zie bijlage 6). Met hand van afbeeldingen op reliëfs weten we dat de spelers met één heup de bal weg kaatsten. Ook kunnen we zien dat de spelers maar één kniebeschermer had, waardoor men weet dat ze maar één knie gebruikten.
Men leest veel dat het verliezende of winnende team werd geofferd werd. Dit is echter niet met zekerheid vast te stellen. Waarschijnlijk is dit idee voortgekomen uit het feit dat koningen op het balveld een machtsspel met hun krijgsgevangenen vertoonden.
De krijgsgevangenen werden gedwongen om te strijden tegen de koning. Voordat het spel begon waren ze zo erg toegetakeld dat ze amper konden staan. Ook mochten ze zich niet van bescherming voorzien. Het was dus onmogelijk voor hun om te winnen. Als het spel afgelopen was werden ze op het veld geofferd aan de goden. In het postklassieken werden hun hoofden tentoongesteld op een schedelrek.

Het oorspronkelijk woord voor het speelveld was hom, wat ook begraafplaats betekende. In de Klassieke periode betekende het scheur. Ze bedoelde hiermee dat het speelveld een scheur was in de wereld waaruit de maïs god uit herrees. Ze speelde dus een stuk uit het scheppingsverhaal na, wat het een religieus balspel maakte.


Conclusie

Dat we nu door deze PO heel wat meer kennis hebben over de Maya cultuur is wel duidelijk. En met deze kennis hebben we dus ook de volgende conclusies kunnen trekken.

-De oude Maya cultuur zal altijd grote goed verborgen geheimen kennen.

-Het mysterieuze eind van de wereld goed te verklaren valt.

-De Maya’s hadden zeer grote kennis van astrologie, zelfs in voorspellingen die zei deden, over de tijd ver na hun ‘verdwijnen’ zit een kern van waarheid in.

-Het altijd zeer mysterieuze opkomen en ‘verdwijnen’ van de Maya cultuur is zeer goed te verklaren.

Logboek.

Het plan

- Tot ongeveer week 6, uit de gevonden sites bruikbare informatie zoeken.
- Na week 6 die informatie verwerken.
- Naar Mel Gibson’s Apocalipto (nog geen datum)
- Gerecht maken van de gevonden site (nog geen datum)
- Week 8 of eerder, laatste hand aan werkstuk leggen.

Uitgevoerd op.

- Het zoeken van info is uitgevoerd op de geplande datum.
- Het verwerken van de informatie heeft nog een paar weekjes op zich laten wachten, mede door andere po’s, een tentamenweek, ziekte en een operatie.
- Mel Gibsons Apocalipto is gekeken op14 maart, deze film ging niet echt over het eind van de Maya cultuur (zoals al verwacht) maar gaf ons wel een beetje een indruk van hoe alles er vroeger bij de Maya’s uitzag.

- Het gerecht is gemaakt en geproeft op vrijdag 9 maart. Het had ons zeer goed gesmaakt, alleen was het erg jammer dat tegen de tijd dat we geschiedenis hadden het lichtelijk bedorven was. (klein plannings foutje)
- In week 12 is de laatste hand aan het werkstuk gelecht.
- Onze Po was af op 23 maart, in eerst instantie dachten we dat we dit niet zouden halen, maar het tegendeel was waar. Helaas was u die dag niet te vinden op school en werd er geweigerd om het in uw postvak te leggen.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.