Hoofdstuk 7: Moleculaire erfelijkheid

Biologie Moleculaire Erfelijkheid Moleculaire erfelijkheid houdt zich bezig met de vraag hoe de erfelijke aanleg die in de genen zit opgesloten in een cel tot uitdrukking komt. Universeel: dat niet alleen hun DNA op dezelfde wijze is opgebouwd, maar ook dat de overdracht van erfelijke informatie en de eiwitproductie op dezelfde wijze plaatsvindt. Eiwitten kunnen op 3 manieren een rol spelen: eiwitpoortjes, receptoren en transportenzymen. Functies van eiwitten: die als afweerstoffen fungeren, eiwitten die een rol spelen bij de bloedstolling, bij de samenwerking van spiervezels en bij de geleiding van impulsen en het vervoeren van stoffen. Je hebt 20 verschillende aminozuren. Ieder type aminozuur bestaat uit een centraal C-atoom, waaraan 4 groepen vastzitten. Het verschil zit hem in de restgroep. Een verbinding tussen 2 aminozuren heet een peptidenverbinding. Een code van 3 nucleotiden heet een triplet. Eiwitten worden gesynthetiseerd op de ribosomen. Transcriptie: van een gen wordt een kopie gemaakt, dit kopie wordt naar de ribosomen vervoerd en daar gebruikt als bouwtekening. 3 verschillen tussen DNA en RNA: * RNA heeft maar 1 keten, DNA 2 * RNA heeft ribose, DNA heeft desoxyribose * i.p.v T (thymine) heeft RNA U (urasil) mRNA: kopie dan het gen, het boodschapper RNA dat de DNA-boodschap naar de ribosomen brengt. (messenger RNA) tRNA: kan één bepaald type aminozuur oppikken en hecht zich aan het mRNA. (transfer RNA) (in tRNA zit een lus met 2 nucleotiden) rRNA: dient als bouwstof van ribosomen en wordt gebruikt om de boodschap van het mRNA te kunnen vertalen. (ribosomaal RNA) Translatie: de vertaling van de genetische code in een eiwit. Recombineren: maken van nieuw combinaties
Bij geslachtelijke voortplanting kunnen er op 3 momenten nieuwe genencombinaties optreden: 1. tijdens de meiose, bij de verdeling over de geslachtscellen. 2. bevruchtingen. 3. de crossing-over. 4. partnerkeuze of partnerontmoetingen. Crossing-over: treedt op tijdens de meiose 1 als de homologe chromosomen in equatorvlak tegenover elkaar liggen. IN die situatie kunnen stukken chromosomen verwisseld worden. De biologische betekenis van geslachtelijke voortplanting: je krijgt meer genetische variatie. Veredeling: manier van kweken of fokken door selecteren en kruisen. Verschillende manieren om te klonen: knollen, bollen, uitlopers, wortelstokken, stekken en weefselkweek. Knollen, bollen, uitlopers en wortelstokken > natuurlijke wijze. Stekken en weefselkweek > kunstmatige wijze (de mens grijpt daarbij actief in). In de biotechnologie worden onderdelen van organismen gebruikt voor de productie van stoffen. Er wordt onderscheid gemaakt in klassieke en moderne biotechnologie. Kaas, wijn, bier en zuurkool maken zijn vb van klassieke biotechnologie. Worden op natuurlijke wijze gebruikt om een bepaald product te maken. Bij de moderne biotechnologie worden veelal organismen genetisch veranderd, zodat ze op een gunstige manier te gebruiken zijn. Recombinant-DNA-technologie: men is in staat om uit een bepaald gen DNA van een organisme te pikken en dit vervolgens in te bouwen in een gastheercel waarin het tot expressie komt, d.w.z waarin door transcriptie en translatie het eiwit wordt gemaakt dat door het gen gecodeerd wordt. Plasmiden: kleine ringvormige stukjes DNA. Enkelvoudige uiteinden: sticky ends. Een organisme dat genetisch gemodificeerd is wordt een transgeen organisme genoemd. Celfusietechniek: 2 typen cellen laten versmelten tot één cel (hybridecel). Hybridecellen delen snel en produceren grote hoeveelheden antistof van één type > monoklonale antistoffen. IVF: (In Vitro Fertilisatie) een eicel wordt buiten het lichaam door een zaadcel bevrucht.