Stel, je bent klein. Je speelt al jaren met je poppen. Poppenwagen, flesjes geven en in z’n bedje leggen. Je weet het nu al zeker, je wilt later ook mama of papa zijn.
Later; Je komt je toekomstige echtgenoot (-e) tegen, en wil je dolgraag je droom verwezenlijken. Lukt het niet. Er komt maar geen levend poppetje. Je gaat naar de dokter en krijgt te horen dat er misschien toch nog een paar mogelijkheden zijn.
Nu willen wij graag weten wat die mogelijkheden en wat zijn de gevolgen?
Hierdoor hebben wij onze deelvragen zo geformuleerd;
1. Wat is een zwangerschap?
2. Hoe kan de zwangerschap allemaal mislopen?
3. Wat houden de verschillende behandelingen in?
4. Welke risico’s zitten aan de kunstmatige zwangerschappen vast?
IVF met draagmoeder
5. Zijn kunstmatige zwangerschappen ethisch verantwoord? Nawoord Bronnen
Wat moeten we allemaal weten voordat we onszelf verdiepen in kunstmatige inseminaties. Waar draait de kunstmatige inseminatie om, het voortbrengen van een nieuw leven. Dus, je moet allereerst weten hoe breng je als het proces normaal loopt een kind voort. Dus vandaar deelvraag 1- Wat is een zwangerschap?
1. Wat is een zwangerschap?
Zwangerschap (graviditeit), toestand waarin de vrouw een bevruchte eicel, en vervolgens embryo en foetus, in zich draagt. Normaal nestelt de bevruchte eicel zich in de baarmoeder (uterus). Nestelt de eicel zich in de buikholte, dan spreekt men van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (extra-uterien graviditeit). Naar schatting 15 procent van de vastgestelde zwangerschappen eindigt in een miskraam. (Van alle bevruchte eicellen gaat zelfs ca. 50% te gronde, meestal echter al voor de vrouw bemerkt had zwanger te zijn.)
Afbeelding 8: Ontwikkeling en de weg van de bevruchte eicel.
A) Bevruchting van de eicel. B-D) Doorreis en deling. E) Innesteling
Het doorlaten van een spermacel naar een eicel kan kunstmatig gedaan worden, maar de bevruchting zélf valt niet te beïnvloeden. Voor de bevruchting moeten er wel eerst een paar stadiums bereikt zijn voordat dit mogelijk is. Zo moet de vrouw eicellen produceren, de man voldoende zaad aanmaken en de zaadcellen moeten de eicel kunnen bereiken. En na het stadium van de bevrucht moet de embryo zich nog kunnen innestelen in de baarmoeder. Als een van deze stadiums niet soepel verloopt, noem je de zwangerschap onvruchtbaar
Er is tegenwoordig meer aandacht voor onvruchtbaarheid, het komt ook vaker voor. Dit komt onder andere door de geslachtsziektes en ontstekingen die tegenwoordig heersen. Mensen maken tegenwoordig sneller gebruik van buikoperaties en van spiraaltjes. Maar de grootste oorzaak is; vrouwen willen tegenwoordig op een latere leeftijd een kind. Dit komt doordat vrouwen ook een carrière willen maken. Na hun 24-ste neemt de vruchtbaarheid van de vrouw langzaam af. Bij een man is dit niet van toepassing, het is mogelijk dat hij op zijn 70e nog vader kan worden. Het uitblijven van een gewenste zwangerschap komt vaak voor. Eén op de 6 paren heeft na een jaar geen zwangerschap welke stand hield. Eén op de 10 paren gaat uiteindelijk naar een arts. Na een half jaar proberen is 50% van die vrouwen nog niet zwanger. Na een jaar is 10 tot 15% nog niet zwanger en na 2 jaar is 5 % nog niet zwanger. Dit leidt tot veel stress en spanningen in een relatie. Veel relaties lopen op de klippen omdat er zoveel afhangt van de zwangerschapspogingen. Hier staat een hele hoge verwachting op, als deze keer op keer maar niet wordt waar gemaakt kan de relatie onder druk komen. Het is ook zo dat 30% van de gevallen de oorzaak bij de vrouw ligt en 30% de gevallen de oorzaak bij de man. Hierdoor kan een partner de ander gaan verwijten dat het niet lukt. Dit is een actueel onderwerp. Kijk maar eens naar ‘onderweg naar morgen’, hier kan een vrouw niet zwanger worden en verwijt haar Turkse man haar een hoop. Nu dit te weten moet je ook weten waar het allemaal kan mislopen in de zwangerschap. Hier maken we het verschil waar het mis kan lopen bij de vrouw en bij de man. Vergeet alleen niet dat het voor 30% ook mis kan lopen door een combinatie van meerdere factoren. Dus vandaar formuleren we deelvraag 2; 2. Hoe kan de zwangerschap allemaal mislopen? We zullen eerst beginnen bij de man, wat de man bijdraagt aan de zwangerschap is sperma. Het grootste probleem omtrent de sperma is de kwaliteit - de hoeveelheid is meestal geen problemen. Wat wordt er allemaal van sperma verwacht; hij moet de eicel bereiken, en daarna moet hij ook nog kunnen bevruchten. Afbeelding 6: Weg die de zaadcellen afleggen vanuit hun plaats van ontstaan in de teelballen van de man tot aan de plaats van bevruchting van de vrouw. Hoe kan de kwaliteit van het sperma verminderd zijn, of dat er geen sperma is; De kwaliteit van het sperma is niet goed. Dit wordt veroorzaakt door; -Te weinig zaadcellen per ml, zo overleven er te weinig. Want van de 200 tot 700 miljoenen zaadcellen bereiken er maar een stuk of 10 zaadcellen de eierstok. -De zaadcellen bewegen te langzaam of te snel. -Er wordt te weinig zaadvloeistof gemaakt, zo is het zaad niet beschermd tegen de zuurtegraad van de vagina -Er zijn meer witte bloedcellen in het sperma dan normaal
Zaadcellen naar de eicellen. Het lichaam maakt geen sperma aan. Dit wordt veroorzaakt door; - Bestraling, chemotherapie, een ongeluk of een harde schop of klap kunnen de zaadballen beschadigen. Beschadiging van de zaadballen kan het lichaam geen spermacellen aanmaken. Dit kan veroorzaakt worden een harde klap op de zaadballen, bestraling of chemotherapie. - Doordat een ontsteking van de zaadbal niet goed behandeld is, kan er een beschadiging ontstaan. Het gevolg hiervan is het niet meer aanmaken van zaadcellen. -Soms draait de zaadbal zich om zijn as. Daardoor raken de bloedvaten in de knel en er gaat er geen bloed meer naar de zaadbal, het weefsel wat zaad produceert sterft dan af -Het kan ook zijn dat je al een aangeboren afwijking hebt. Zo heb je bijvoorbeeld het Syndroom van Klinefilter; tekort aan het mannelijke geslachtshormoon testosteron wat leidt tot kleine testikels, verminderde zaadproductie, borstvorming en lange ledematen. Mannen met een kleine penis kunnen niet bij de baarmoedermond komen. Zo moeten de zaadcellen een te grote afstand afleggen. Bij sommige mannen gaat het zaad de verkeerde kant op, en komt het bij de vrouw niet eens binnen. Er zijn ook seksuele oorzaken: -Wel een erectie maar geen lozing - De timing is niet goed; de zaadlozing komt te vroeg nog buiten de vagina - Psychische factoren
Er bestaat een mop over de mislukking van een zwangerschap; Een echtpaar heeft daadwerkelijk al alles geprobeerd om de vrouw zwanger te krijgen. Alle artsen in Nederland hebben ze al gehad. Maar steeds was de oorzaak niet vindbaar. Toen kregen ze een tip om in Amerika naar een arts te gaan. Waarbij de kans op slagen 9/10 was. Dus daar gingen ze met het vliegtuig, en komen eindelijk bij de arts terecht. De arts zei; Take your clothes off, and sex with each other. Dit had het echtpaar nog nooit gehoord, maar ja als dit de best aangeschreven arts was moest het maar. Dus zo gebeurde het. De arts zei; Well, well. Hij schreef een receptje en ze konden gaan. Aangekomen bij de apotheek in Nederland, helemaal trots dat ze eindelijk de oplossing hebben gevonden. De assistente keek verbaasd naar het recept maar ging de medicijnen halen. Alstublieft mevrouw hier heeft u uw viagrapillen. Nu hebben we de man gehad, maar de oorzaak kan ook bij de vrouw liggen. Waar kan dat allemaal fout gaan? Eisprongproblemen. Eerst de verduidelijking van de eisprong; Komt eenmaal in de menstruatie –cyclus voor. De eicel in een van de eierstokken komt tot rijping en wordt afgestoten door de eierstokken. Waar kan dit proces fout gaan? - Je hebt maar een bepaald aantal eicellen bij je geboorte gekregen, deze kunnen dus op zijn. - Als gevolg van chemotherapie - het missen van eierstokken door een operatie - Het kan ook zijn dat je een aangeboren afwijkingen hebt. Zo heb je bijvoorbeeld het syndroom van Turner, dan mis je één of een gedeelte van één van de zogenoemde X-chromosomen die de genen dragen voor de ontwikkeling van de eierstokken, de productie van geslachtshormoon, de lengtegroei en de lichamelijke geslachtsrijping. Het hormoonsysteem werkt niet goed, hierdoor wordt de cyclus van de eisprong in de war gebracht. Zo kan je ook als je niet zwanger wilt worden de pil gebruiken om je hormoonsysteem te regeren. Dit wordt mede veroorzaakt door; - Spanningen, stress op het werk of een verandering van omgeving (verhuizing) - Niet goed werkende schildklier of bijnieren - Ook door verandering van je gewicht raakt de eisprong in de war. Het kan ook zijn dat je te zwaar bent en daardoor de eisprong erop reageert. Je zag al dat de eisprong belangrijk is, maar dan ben je nog niet in de baarmoeder.Vanaf de eisprong naar de baarmoeder wordt hij getransporteerd door de eileiders. Zo ook, waar zitten de afwijkingen aan de eileiders. - Verstopping in de eileiders, verklevingen/endometriose; ‘verdwaald’ baarmoederslijmvlies leidt tot het ontstaan van cysten. - het opvangmechanisme is door ontsteking verkleefd - de eileiders kunnen zich niet vrij bewegen - DES-dochters. Een middel dat miskramen zou voorkomen, dit was niet het geval. Wel leidde het tot problemen bij het nageslacht; vormafwijkingen aan de baarmoedermond, baarmoederhalskanaal, baarmoederholte en eileiders. Bij de meeste DES-dochters is het weefsel van de vagina afwijkend. Overmatige vaginale afscheiding komt nog veel voor. Als dan eindelijk de vruchtbare eicel in de baarmoeder bereikt. Kan er mogelijk ook nog iets fout zitten in de baarmoeder, in het baarmoederslijmvlies. Wat kan hier niet helemaal kloppen? - Er is te weinig slijm in de vruchtbare dagen - Er wordt in het lichaam afweerstoffen tegen sperma gemaakt, deze zijn er dus ook in het baarmoederslijmvlies. Er zijn nog meer mogelijke oorzaken bij de vrouwen, zo heb je ook geslachtziektes als gonorroe, chlamydia en syfilis. Het kan ook een gebeurtenis zijn van meerdere kleine afwijzingen, maar er is ook vaak genoeg geen oorzaak aan te wijzen. Aan een absolute onvruchtbaarheid kan je niks meer veranderen, er kan nooit meer een kind uit jou en je partner ontstaan. En voor een verminderde vruchtbaarheid komen er steeds meer behandelingen. We weten dus nu alle punten waar het fout kan gaan. Sommige punten kan je verbeteren, of een beetje helpen. Niet alle mislukte zwangerschappen zijn te verhelpen, maar sommige hebben wel mogelijkheden. Hierdoor wordt dus bij geholpen, vandaar de naam ‘kunstmatige zwangerschap’. Je hebt voor de verschillende punten verschillende behandeling. Onze deelvraag is dus
3. Wat houden de verschillende behandelingen in?
Wanneer een zwangerschap bij twee mensen uitblijft, kunnen de voorgestelde behandelmethoden kunstmatige inseminatie, IVF, ICSI zijn. Bij inseminatie worden de zaadcellen op het juiste moment bij de vrouw ingespoten om de kans op een zwangerschap te vergroten.
Paren komen hiervoor in aanmerking wanneer zij te maken hebben met verminderde zaadkwaliteit, de aanwezigheid van antistoffen tegen sperma in het baarmoederhalsslijm of wanneer er sprake is van onverklaarde onvruchtbaarheid. Ook paren van wie zaad is ingevroren voordat de mannelijke partner door een ziekte of door bestraling onvruchtbaar werd, kunnen hiermee in aanraking komen.
KID kan ook toegepast worden als de man een erfelijke ziekte heeft en die niet door wil geven aan zijn kind. Ten slotte kunnen alleenstaande vrouwen en lesbische paren kiezen voor inseminatie.
KIE
Kie wordt toegepast als eerste poging tot zwanger worden. Meestal is de onderzoeksfase dan pas net begonnen en is er nog geen oorzaak aan te wijzen. Ook is dit een goede mogelijkheid als het sperma de eicel niet eens bereikt, dit kan door seksuele problemen zoals te vroeg klaarkomen of bij ovulatiestoornis.
Het zaad krijg je door masturbatie. Dit wordt op het vruchtbaarste moment van de vrouw ingespoten hoog in de schede bij de baarmoedermond. Dit gebeurt 3 tot 6 keer bij de vrouw als er dan geen zwangerschap is ontstaan, kan de arts voorstellen over te gaan tot IUI of IVF.
Er bestaat ook al een andere versie op KIE, hij lijkt er wel veel op. Dit is FSP. Er wordt hier meer zaad opgewekt en hoog in de baarmoeder gebracht. Hierdoor bereikt een groter deel van het zaad de eicel.
IUI
IUI is een methode waarbij met een dun slangetje zaad in de baarmoeder (intra-uterien) van de vrouw wordt gebracht (inseminatie). Dit gebeurt nadat uit het zaad van de partner de best bewegende zaadcellen zijn geïsoleerd. Hierdoor komen dus de paren in aanmerking waar de kwaliteit van het zaad niet zo hoog is. En de paren die al langer dan 3 jaar alles proberen, is dit dan ook de poging waard.
Voordat dit proces in gang wordt gezet moet de man zaad afleveren voor onderzoek. Dit om te kijken of er genoeg zaadcellen zijn om de kunnen insemineren. Als dit zo is, krijgt de vrouw hormonen(FSH) toegediend om de kans van de zwangerschap te vergroten.
Op het vruchtbaarste moment van de cyclus wordt het zaad geïnsemineerd in de holte van de baarmoeder (uterus) en moet daarna zelf het einde van de eileiders zien te bereiken, waar de bevruchting dan plaats zal vinden. De kans op slagen is bij elke poging 10%
KID
Dit is de spermadonor. Als het zaad van de partner echt niet de juiste kwaliteiten bevat kan je met behulp van een donor de vrouw laten insemineren. Dit is een moeilijke beslissing omdat het kind dan op gevoel niet 100% van jullie samen is.
De spermadonor moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Er mogen geen aangeboren of bekende erfelijke aandoeningen in zijn familie voorkomen. Er wordt bij het selecteren van een donor rekening gehouden met huidskleur, lengte, kleur ogen en soms haartype en haarkleur.
De kans dat bevruchting door middel van KID lukt, is per inseminatie ongeveer 10%. Na twaalf behandelingen is 60 tot 70% van de paren zwanger. Er is tegenwoordig een nieuwe wetgeving van kracht dat de kinderen na hun 16e achter de identiteit van de donor kunnen komen. Daarom zijn er sinds kort wachtrijen voor KID. Dit omdat de donor anoniem wil blijven.
IVF
In Vitro Fertilisatie (IVF) is het bevruchten van eicellen buiten het lichaam (in vitro is letterlijk "in glas" en fertilisatie betekent bevruchting). Bij de IVF-behandeling vindt de bevruchting van de eicellen in een petrischaaltje plaats. Letterlijk wordt met IVF de eigenlijke bevruchting aangeduid. De meeste paren kiezen ervoor als er een probleem is met de eileiders. Zo kunnen ze afgesloten zijn, of er niet eens zijn.
Een IVF-behandeling bestaat uit een aantal stappen:
a. het stimuleren en nauwkeurig vervolgen van de groei van de eiblaasjes (follikels)
b. het puncteren van de rijpe eiblaasjes,
c. het isoleren van de eicellen (oöcyten)
d. het opwerken van het zaad volgens de opzwem- of Percoll methode
e. het samenbrengen van de eicellen met het opgewerkte zaad in een kweekmedium
f. het beoordelen van de bevruchtingsstadia
g. het terugplaatsen van één of meer zich delende bevruchte eicellen (pre-embryo's) in de baarmoederholte (cavum uteri) h. het invriezen en bewaren van eventuele overige embryo's (wanneer er meer embryo's ontstaan dan er in één keer kunnen worden teruggeplaatst) teneinde deze later in een spontane cyclus terug te kunnen plaatsen
Een groot nadeel, of een voordeel. Is de grote kans op verhoging van een meerling. Dit komt doordat er meerdere eicellen en meerdere zaadcellen in het kweekmedium worden samengebracht. ICSI ICSI is de afkorting van Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie; het injecteren van een (geselecteerde) zaadcel in het plasma van de eicel. De behandeling is eigenlijk hetzelfde als een IVF-behandeling, alleen de procedure in het laboratorium is anders. Bij ICSI wordt één enkele zaadcel met een glaspipetje direct in het celplasma van de eicel gebracht. De zaadcel wordt dus een beetje geholpen door de embryoloog. Als er eicellen zijn bevrucht, dan worden er maximaal twee embryo's in de baarmoeder geplaatst. Hieruit kan een normale zwangerschap volgen. Zo is het einde nog niet nabij als de zwangerschap niet op natuurlijke wijze lukt. Maar aan al deze pogingen zitten wel risico’s aanvast. Zo was bij IVF de kans op een meerling erg groot. Vandaar deelvraag 3, 4. Welke risico’s zitten aan de kunstmatige zwangerschappen vast? - Er worden constant verwachtingen geschept om de mogelijkheid om zwanger te worden. Er zijn ook paren waar het na jaren proberen nog steeds niet op een zwangerschap komt. Deze verwachtingen kunnen een zware druk op jezelf en de relatie leggen. - Door de stimulatie van de eierstokken is er een klein risico (ca. 2%) dat men last krijgt van overstimulatie, ook wel ovariumhyperstimulatiesyndroom (OHSS) genoemd; een sterk gezwollen, pijnlijke buik door ophoping van vocht in de eiblaasjes. De meeste gevallen van overstimulatie gaan met rust en veel drinken vanzelf over. In het ergste geval kan ziekenhuisopname noodzakelijk zijn waarbij een vochtinfuus zal worden toegediend. Het vocht dat zich ophoopt in de eierstokken wordt namelijk onttrokken aan het lichaam, waardoor het bloed kan indikken. Gelukkig komt deze ernstige vorm zelden voor. - Er is ook een klein risico op infectiegevaar. Vroeger werd voor de terugplaatsing van de embryo's de vagina schoongemaakt met jodium. Dit bleek niet goed te zijn voor de embryo's. De vagina wordt nu gespoeld met water, waardoor de kans op infectie is toegenomen tot ongeveer 2%. - Zoals we al zeiden, de kans dat er een meerlingzwangerschap ontstaat is groter, omdat er vaak meer dan één embryo wordt teruggeplaatst. Er worden bij zwangerschappen die tot stand zijn gekomen met behulp van IVF ongeveer 75-80% eenlingen geboren, 20-25% tweelingen en in een enkel geval een drieling. Drielingen kunnen ontstaan doordat een bevrucht eitje zich na terugplaatsing spontaan heeft gedeeld, of indien in een uitzonderingsgeval drie embryo's zijn teruggeplaatst. Enkele jaren geleden was het niet ongebruikelijk om drie of soms wel vier embryo's terug te plaatsen. Echter door de vele meerlingzwangerschappen zijn de Nederlandse ziekenhuizen een terughoudender beleid gaan voeren ten aanzien van het aantal terug te plaatsen embryo's. Bij een tweelingzwangerschap is de kans op zwangerschapsvergiftiging groter, evenals de kans op vroeggeboorte en een keizersnee. De kinderen komen vaker in de couveuse te liggen en kunnen aan de vroeggeboorte blijvende problemen overhouden. - Er kan soms een buitenbaarmoederlijk zwangerschap optreden. Vooral bij vrouwen met eileider problemen komt dit nog al eens voor. Dat wil zeggen er ontstaat wel een bevruchting maar de bevruchte eicel nestelt zich in de eileider en moet operatief weer worden verwijderd. - Bij de vrouw kan een hormoonbehandeling vervelende bijwerkingen met zich meebrengen. Misselijkheid, duizeligheid, hoofdpijn, opvliegers, vermoeidheid en stemmingswisselingen komen geregeld voor. Nadat de hormoontoediening is beëindigd verdwijnen deze klachten vanzelf. Regelmatig hoort men berichten over een mogelijk risico op kanker na hormoongebruik. Tot op heden is echter niet aangetoond dat er dergelijke schadelijke effecten zijn. Er wordt nog steeds wel onderzoek naar verricht. -Een ander nadeel is de hoge kosten van de vruchtbaarheidsbehandelingen. Tegenwoordig kan je voor 1!! Poging IVF al rond de 1200 euro. IVF met draagmoeder Voor paren waarvan de vrouw zelf geen kind kan dragen, is de mogelijkheid om door ivf eigen embryo’s te laten ontstaan. Zo’n embryo kan dan worden ingebracht in de baarmoeder van een vrouw die de zwangerschap wel kan voldragen, de zogenaamde draagmoeder. Het ivf-advies van de Gezondheidsraad. Die wees op een inconsistentie in de huidige regelgeving: draagmoederschap door middel van donorinseminatie – waarbij dus alleen genetische informatie van de man wordt overgedragen – is op dit moment wel toegestaan, terwijl draagmoederschap na ivf -met een meestal genetisch volledig eigen kind- is verboden. De minister vindt, net als de Gezondheidsraad, een terughoudende opstelling bij ivf met een draagmoeder noodzakelijk. Over de gevolgen van draagmoederschap zijn nog maar weinig empirische gegevens. Zeker is wel dat er van de betrokkenen psychologisch en emotioneel veel wordt gevraagd. In de bij te stellen Planning regeling ivf wil de minister dan ook een speciaal protocol verplichten voor klinieken die een ivf -behandeling toepassen bij draagmoeders. Dat protocol moet er voor zorgen dat aan enkele voorwaarden wordt voldaan. Bij de wensmoeder moeten er medische redenen zijn voor het niet kunnen voldragen van de zwanger schap. De draagmoeder moet één of meer levende kinderen hebben en haar eigen gezin voltooid achten. De draagmoeder en de wensouders moeten ook goed worden voorgelicht over de mogelijke risico’s en problemen. Tenslotte moet het protocol regelen dat de verantwoordelijke arts, voorafgaand aan de behandeling, een verklaring opmaakt dat aan deze eisen is voldaan en dat hij of zij de behandeling verantwoord acht. Dit is een goed voorbeeld dat er veel mogelijkheden zijn. Dit kan het probleem oplossen dat sommige vrouwen niet de juiste baarmoeder hebben of dat de vrouw zelf wel een kind wil. Maar niet zwanger wil zijn, maar dat het wel weer van zichzelf moet zijn. We zijn nu ongeveer rond met alle bekende mogelijkheden van kunstmatige zwangerschappen en de risico’s ervan. Maar stel je nu voor dat je streng katholiek bent of je komt van oorsprong uit Israël. Hierdoor was onze deelvraag.
5. Zijn kunstmatige zwangerschappen ethisch verantwoord?
De Islam;
In de koran staat er weinig tot niks over kunstmatige zwangerschappen,. Het is wel belangrijk dat het kind binnen een huwelijk geboren wordt. Van donors mag geen gebruik worden gemaakt, dit is een inbreuk in het huwelijk. Zo worden dus ook kinderen van een draagmoeder als buitenechtelijk beschouwd.
Het Christendom
Het Christendom ziet God als de schepper van het leven. Het is voor mensen niet toegestaan, op welke manier dan ook, die schepping te beïnvloeden. Tegenover het gebruik van donorzaad en donoreicellen staat de Rooms Katholieke –kerk, zeer zeker negatief want dit wordt gezien als een bedreiging van de eenheid van het gezin. Volgens de rooms-katholieken hebben echtgenoten geen recht op een kind, maar hebben zij alleen het recht om te proberen een kind te krijgen. De kerk beschouwt een kind niet als een zaak waar men recht op heeft, maar als een gift uit Gods hand. Ook hier geldt dat men niet in mag gaan tegen Gods voorbeschiktijd. Waar ook zeker onder valt dat men een mogelijke zwangerschap niet mag voorkomen door bijvoorbeeld het gebruik van een anticonceptiepil of het condoom. Het humanisme
Bij de humanisten moet je eerst hun levensvisie weten. De maximale vrijheid voor het individu behoudend, maar geen inbreuk op de rechten van anderen, geen discriminatie om welke reden dan ook, solidariteit met de zwakkeren en bovenal tolerantie voor andersdenkenden en mensen met afwijkend gedrag. Zo mag de humanist alles proberen om zwanger te worden als dit maar geen nadere gevolgen heeft voor het kind wat er uit voort kan komen. Hierom moet de overheid zich focussen op de kwaliteit van de pogingen. In het humanisme bestaat geen bezwaar tegen het gebruik van donormaterialen en zeker niet tegen het gebruik van bestaande middelen en kennis. Traditionele culturen
In traditionele culturen denkt men dat onvruchtbaarheid door de vrouw komt. Dit heeft dan ook meteen gevolg voor haar sociale leven, ze wordt genegeerd, contacten enz. worden verbroken. In de Islamitische cultuur wordt het moederschap dan ook duidelijk omschreven in het gezegde: "de hemel ligt onder de voeten van moeders". Volgens de sharia (Islamitische wetgeving) moet iedereen gewoon kinderen krijgen. Carrière of gewoon geen kinderen willen kan niet. Als dan blijkt dat het niet lukt, wordt dit gezien als een straf van Allah. De meeste vrouwen voelen zich daar dan ook erg schuldig over, en staan het toe dat de man met meerdere vrouwen probeert kinderen te krijgen, zodat hij toch voor nakomelingen kan zorgen. Het grootste taboe in de meeste culturen is als de oorzaak bij de man ligt. Het is altijd de "schuld" van de vrouw. Mannen worden vaak niet eens onderzocht. Wijzelf
Wij vinden kunstmatige zwangerschappen ethisch verantwoord. Waarom zou je iemand die niet zwanger kan worden niet helpen en iemand met een gebroken been wel? Zwanger zijn, alles daaromheen en daarna, maakt mensen heel gelukkig. Onvruchtbaarheid staat dit geluk bij sommigen in de weg. Waarom zou je mensen dit geluk onthouden, als er een oplossing voor is? Je moet toch zelf kunnen beslissen over je eigen lichaam… Nawoord Om te beginnen willen wij zeggen dat we respect hebben gekregen voor iedereen die hiermee te maken krijgt, ook de medici. We weten nu hoe dit alles in elkaar steekt. Het is geen kwestie van het lukt niet, dus we doen zo’n ingreep, nee, het is een lichamelijk, emotioneel en moraal zwaar proces. Het stelt je voor ingrijpende kwesties. Als je met kunstmatige zwangerschappen in aanraking komt, word je overladen met medische termen. Zo werden wij dit ook. Toch is het ons gelukt om de informatie begrijpelijk te verwerken.
5. Zijn kunstmatige zwangerschappen ethisch verantwoord? Nawoord Bronnen
Het doorlaten van een spermacel naar een eicel kan kunstmatig gedaan worden, maar de bevruchting zélf valt niet te beïnvloeden. Voor de bevruchting moeten er wel eerst een paar stadiums bereikt zijn voordat dit mogelijk is. Zo moet de vrouw eicellen produceren, de man voldoende zaad aanmaken en de zaadcellen moeten de eicel kunnen bereiken. En na het stadium van de bevrucht moet de embryo zich nog kunnen innestelen in de baarmoeder. Als een van deze stadiums niet soepel verloopt, noem je de zwangerschap onvruchtbaar
Er is tegenwoordig meer aandacht voor onvruchtbaarheid, het komt ook vaker voor. Dit komt onder andere door de geslachtsziektes en ontstekingen die tegenwoordig heersen. Mensen maken tegenwoordig sneller gebruik van buikoperaties en van spiraaltjes. Maar de grootste oorzaak is; vrouwen willen tegenwoordig op een latere leeftijd een kind. Dit komt doordat vrouwen ook een carrière willen maken. Na hun 24-ste neemt de vruchtbaarheid van de vrouw langzaam af. Bij een man is dit niet van toepassing, het is mogelijk dat hij op zijn 70e nog vader kan worden. Het uitblijven van een gewenste zwangerschap komt vaak voor. Eén op de 6 paren heeft na een jaar geen zwangerschap welke stand hield. Eén op de 10 paren gaat uiteindelijk naar een arts. Na een half jaar proberen is 50% van die vrouwen nog niet zwanger. Na een jaar is 10 tot 15% nog niet zwanger en na 2 jaar is 5 % nog niet zwanger. Dit leidt tot veel stress en spanningen in een relatie. Veel relaties lopen op de klippen omdat er zoveel afhangt van de zwangerschapspogingen. Hier staat een hele hoge verwachting op, als deze keer op keer maar niet wordt waar gemaakt kan de relatie onder druk komen. Het is ook zo dat 30% van de gevallen de oorzaak bij de vrouw ligt en 30% de gevallen de oorzaak bij de man. Hierdoor kan een partner de ander gaan verwijten dat het niet lukt. Dit is een actueel onderwerp. Kijk maar eens naar ‘onderweg naar morgen’, hier kan een vrouw niet zwanger worden en verwijt haar Turkse man haar een hoop. Nu dit te weten moet je ook weten waar het allemaal kan mislopen in de zwangerschap. Hier maken we het verschil waar het mis kan lopen bij de vrouw en bij de man. Vergeet alleen niet dat het voor 30% ook mis kan lopen door een combinatie van meerdere factoren. Dus vandaar formuleren we deelvraag 2; 2. Hoe kan de zwangerschap allemaal mislopen? We zullen eerst beginnen bij de man, wat de man bijdraagt aan de zwangerschap is sperma. Het grootste probleem omtrent de sperma is de kwaliteit - de hoeveelheid is meestal geen problemen. Wat wordt er allemaal van sperma verwacht; hij moet de eicel bereiken, en daarna moet hij ook nog kunnen bevruchten. Afbeelding 6: Weg die de zaadcellen afleggen vanuit hun plaats van ontstaan in de teelballen van de man tot aan de plaats van bevruchting van de vrouw. Hoe kan de kwaliteit van het sperma verminderd zijn, of dat er geen sperma is; De kwaliteit van het sperma is niet goed. Dit wordt veroorzaakt door; -Te weinig zaadcellen per ml, zo overleven er te weinig. Want van de 200 tot 700 miljoenen zaadcellen bereiken er maar een stuk of 10 zaadcellen de eierstok. -De zaadcellen bewegen te langzaam of te snel. -Er wordt te weinig zaadvloeistof gemaakt, zo is het zaad niet beschermd tegen de zuurtegraad van de vagina -Er zijn meer witte bloedcellen in het sperma dan normaal
Zaadcellen naar de eicellen. Het lichaam maakt geen sperma aan. Dit wordt veroorzaakt door; - Bestraling, chemotherapie, een ongeluk of een harde schop of klap kunnen de zaadballen beschadigen. Beschadiging van de zaadballen kan het lichaam geen spermacellen aanmaken. Dit kan veroorzaakt worden een harde klap op de zaadballen, bestraling of chemotherapie. - Doordat een ontsteking van de zaadbal niet goed behandeld is, kan er een beschadiging ontstaan. Het gevolg hiervan is het niet meer aanmaken van zaadcellen. -Soms draait de zaadbal zich om zijn as. Daardoor raken de bloedvaten in de knel en er gaat er geen bloed meer naar de zaadbal, het weefsel wat zaad produceert sterft dan af -Het kan ook zijn dat je al een aangeboren afwijking hebt. Zo heb je bijvoorbeeld het Syndroom van Klinefilter; tekort aan het mannelijke geslachtshormoon testosteron wat leidt tot kleine testikels, verminderde zaadproductie, borstvorming en lange ledematen. Mannen met een kleine penis kunnen niet bij de baarmoedermond komen. Zo moeten de zaadcellen een te grote afstand afleggen. Bij sommige mannen gaat het zaad de verkeerde kant op, en komt het bij de vrouw niet eens binnen. Er zijn ook seksuele oorzaken: -Wel een erectie maar geen lozing - De timing is niet goed; de zaadlozing komt te vroeg nog buiten de vagina - Psychische factoren
Er bestaat een mop over de mislukking van een zwangerschap; Een echtpaar heeft daadwerkelijk al alles geprobeerd om de vrouw zwanger te krijgen. Alle artsen in Nederland hebben ze al gehad. Maar steeds was de oorzaak niet vindbaar. Toen kregen ze een tip om in Amerika naar een arts te gaan. Waarbij de kans op slagen 9/10 was. Dus daar gingen ze met het vliegtuig, en komen eindelijk bij de arts terecht. De arts zei; Take your clothes off, and sex with each other. Dit had het echtpaar nog nooit gehoord, maar ja als dit de best aangeschreven arts was moest het maar. Dus zo gebeurde het. De arts zei; Well, well. Hij schreef een receptje en ze konden gaan. Aangekomen bij de apotheek in Nederland, helemaal trots dat ze eindelijk de oplossing hebben gevonden. De assistente keek verbaasd naar het recept maar ging de medicijnen halen. Alstublieft mevrouw hier heeft u uw viagrapillen. Nu hebben we de man gehad, maar de oorzaak kan ook bij de vrouw liggen. Waar kan dat allemaal fout gaan? Eisprongproblemen. Eerst de verduidelijking van de eisprong; Komt eenmaal in de menstruatie –cyclus voor. De eicel in een van de eierstokken komt tot rijping en wordt afgestoten door de eierstokken. Waar kan dit proces fout gaan? - Je hebt maar een bepaald aantal eicellen bij je geboorte gekregen, deze kunnen dus op zijn. - Als gevolg van chemotherapie - het missen van eierstokken door een operatie - Het kan ook zijn dat je een aangeboren afwijkingen hebt. Zo heb je bijvoorbeeld het syndroom van Turner, dan mis je één of een gedeelte van één van de zogenoemde X-chromosomen die de genen dragen voor de ontwikkeling van de eierstokken, de productie van geslachtshormoon, de lengtegroei en de lichamelijke geslachtsrijping. Het hormoonsysteem werkt niet goed, hierdoor wordt de cyclus van de eisprong in de war gebracht. Zo kan je ook als je niet zwanger wilt worden de pil gebruiken om je hormoonsysteem te regeren. Dit wordt mede veroorzaakt door; - Spanningen, stress op het werk of een verandering van omgeving (verhuizing) - Niet goed werkende schildklier of bijnieren - Ook door verandering van je gewicht raakt de eisprong in de war. Het kan ook zijn dat je te zwaar bent en daardoor de eisprong erop reageert. Je zag al dat de eisprong belangrijk is, maar dan ben je nog niet in de baarmoeder.Vanaf de eisprong naar de baarmoeder wordt hij getransporteerd door de eileiders. Zo ook, waar zitten de afwijkingen aan de eileiders. - Verstopping in de eileiders, verklevingen/endometriose; ‘verdwaald’ baarmoederslijmvlies leidt tot het ontstaan van cysten. - het opvangmechanisme is door ontsteking verkleefd - de eileiders kunnen zich niet vrij bewegen - DES-dochters. Een middel dat miskramen zou voorkomen, dit was niet het geval. Wel leidde het tot problemen bij het nageslacht; vormafwijkingen aan de baarmoedermond, baarmoederhalskanaal, baarmoederholte en eileiders. Bij de meeste DES-dochters is het weefsel van de vagina afwijkend. Overmatige vaginale afscheiding komt nog veel voor. Als dan eindelijk de vruchtbare eicel in de baarmoeder bereikt. Kan er mogelijk ook nog iets fout zitten in de baarmoeder, in het baarmoederslijmvlies. Wat kan hier niet helemaal kloppen? - Er is te weinig slijm in de vruchtbare dagen - Er wordt in het lichaam afweerstoffen tegen sperma gemaakt, deze zijn er dus ook in het baarmoederslijmvlies. Er zijn nog meer mogelijke oorzaken bij de vrouwen, zo heb je ook geslachtziektes als gonorroe, chlamydia en syfilis. Het kan ook een gebeurtenis zijn van meerdere kleine afwijzingen, maar er is ook vaak genoeg geen oorzaak aan te wijzen. Aan een absolute onvruchtbaarheid kan je niks meer veranderen, er kan nooit meer een kind uit jou en je partner ontstaan. En voor een verminderde vruchtbaarheid komen er steeds meer behandelingen. We weten dus nu alle punten waar het fout kan gaan. Sommige punten kan je verbeteren, of een beetje helpen. Niet alle mislukte zwangerschappen zijn te verhelpen, maar sommige hebben wel mogelijkheden. Hierdoor wordt dus bij geholpen, vandaar de naam ‘kunstmatige zwangerschap’. Je hebt voor de verschillende punten verschillende behandeling. Onze deelvraag is dus
f. het beoordelen van de bevruchtingsstadia
g. het terugplaatsen van één of meer zich delende bevruchte eicellen (pre-embryo's) in de baarmoederholte (cavum uteri) h. het invriezen en bewaren van eventuele overige embryo's (wanneer er meer embryo's ontstaan dan er in één keer kunnen worden teruggeplaatst) teneinde deze later in een spontane cyclus terug te kunnen plaatsen
Een groot nadeel, of een voordeel. Is de grote kans op verhoging van een meerling. Dit komt doordat er meerdere eicellen en meerdere zaadcellen in het kweekmedium worden samengebracht. ICSI ICSI is de afkorting van Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie; het injecteren van een (geselecteerde) zaadcel in het plasma van de eicel. De behandeling is eigenlijk hetzelfde als een IVF-behandeling, alleen de procedure in het laboratorium is anders. Bij ICSI wordt één enkele zaadcel met een glaspipetje direct in het celplasma van de eicel gebracht. De zaadcel wordt dus een beetje geholpen door de embryoloog. Als er eicellen zijn bevrucht, dan worden er maximaal twee embryo's in de baarmoeder geplaatst. Hieruit kan een normale zwangerschap volgen. Zo is het einde nog niet nabij als de zwangerschap niet op natuurlijke wijze lukt. Maar aan al deze pogingen zitten wel risico’s aanvast. Zo was bij IVF de kans op een meerling erg groot. Vandaar deelvraag 3, 4. Welke risico’s zitten aan de kunstmatige zwangerschappen vast? - Er worden constant verwachtingen geschept om de mogelijkheid om zwanger te worden. Er zijn ook paren waar het na jaren proberen nog steeds niet op een zwangerschap komt. Deze verwachtingen kunnen een zware druk op jezelf en de relatie leggen. - Door de stimulatie van de eierstokken is er een klein risico (ca. 2%) dat men last krijgt van overstimulatie, ook wel ovariumhyperstimulatiesyndroom (OHSS) genoemd; een sterk gezwollen, pijnlijke buik door ophoping van vocht in de eiblaasjes. De meeste gevallen van overstimulatie gaan met rust en veel drinken vanzelf over. In het ergste geval kan ziekenhuisopname noodzakelijk zijn waarbij een vochtinfuus zal worden toegediend. Het vocht dat zich ophoopt in de eierstokken wordt namelijk onttrokken aan het lichaam, waardoor het bloed kan indikken. Gelukkig komt deze ernstige vorm zelden voor. - Er is ook een klein risico op infectiegevaar. Vroeger werd voor de terugplaatsing van de embryo's de vagina schoongemaakt met jodium. Dit bleek niet goed te zijn voor de embryo's. De vagina wordt nu gespoeld met water, waardoor de kans op infectie is toegenomen tot ongeveer 2%. - Zoals we al zeiden, de kans dat er een meerlingzwangerschap ontstaat is groter, omdat er vaak meer dan één embryo wordt teruggeplaatst. Er worden bij zwangerschappen die tot stand zijn gekomen met behulp van IVF ongeveer 75-80% eenlingen geboren, 20-25% tweelingen en in een enkel geval een drieling. Drielingen kunnen ontstaan doordat een bevrucht eitje zich na terugplaatsing spontaan heeft gedeeld, of indien in een uitzonderingsgeval drie embryo's zijn teruggeplaatst. Enkele jaren geleden was het niet ongebruikelijk om drie of soms wel vier embryo's terug te plaatsen. Echter door de vele meerlingzwangerschappen zijn de Nederlandse ziekenhuizen een terughoudender beleid gaan voeren ten aanzien van het aantal terug te plaatsen embryo's. Bij een tweelingzwangerschap is de kans op zwangerschapsvergiftiging groter, evenals de kans op vroeggeboorte en een keizersnee. De kinderen komen vaker in de couveuse te liggen en kunnen aan de vroeggeboorte blijvende problemen overhouden. - Er kan soms een buitenbaarmoederlijk zwangerschap optreden. Vooral bij vrouwen met eileider problemen komt dit nog al eens voor. Dat wil zeggen er ontstaat wel een bevruchting maar de bevruchte eicel nestelt zich in de eileider en moet operatief weer worden verwijderd. - Bij de vrouw kan een hormoonbehandeling vervelende bijwerkingen met zich meebrengen. Misselijkheid, duizeligheid, hoofdpijn, opvliegers, vermoeidheid en stemmingswisselingen komen geregeld voor. Nadat de hormoontoediening is beëindigd verdwijnen deze klachten vanzelf. Regelmatig hoort men berichten over een mogelijk risico op kanker na hormoongebruik. Tot op heden is echter niet aangetoond dat er dergelijke schadelijke effecten zijn. Er wordt nog steeds wel onderzoek naar verricht. -Een ander nadeel is de hoge kosten van de vruchtbaarheidsbehandelingen. Tegenwoordig kan je voor 1!! Poging IVF al rond de 1200 euro. IVF met draagmoeder Voor paren waarvan de vrouw zelf geen kind kan dragen, is de mogelijkheid om door ivf eigen embryo’s te laten ontstaan. Zo’n embryo kan dan worden ingebracht in de baarmoeder van een vrouw die de zwangerschap wel kan voldragen, de zogenaamde draagmoeder. Het ivf-advies van de Gezondheidsraad. Die wees op een inconsistentie in de huidige regelgeving: draagmoederschap door middel van donorinseminatie – waarbij dus alleen genetische informatie van de man wordt overgedragen – is op dit moment wel toegestaan, terwijl draagmoederschap na ivf -met een meestal genetisch volledig eigen kind- is verboden. De minister vindt, net als de Gezondheidsraad, een terughoudende opstelling bij ivf met een draagmoeder noodzakelijk. Over de gevolgen van draagmoederschap zijn nog maar weinig empirische gegevens. Zeker is wel dat er van de betrokkenen psychologisch en emotioneel veel wordt gevraagd. In de bij te stellen Planning regeling ivf wil de minister dan ook een speciaal protocol verplichten voor klinieken die een ivf -behandeling toepassen bij draagmoeders. Dat protocol moet er voor zorgen dat aan enkele voorwaarden wordt voldaan. Bij de wensmoeder moeten er medische redenen zijn voor het niet kunnen voldragen van de zwanger schap. De draagmoeder moet één of meer levende kinderen hebben en haar eigen gezin voltooid achten. De draagmoeder en de wensouders moeten ook goed worden voorgelicht over de mogelijke risico’s en problemen. Tenslotte moet het protocol regelen dat de verantwoordelijke arts, voorafgaand aan de behandeling, een verklaring opmaakt dat aan deze eisen is voldaan en dat hij of zij de behandeling verantwoord acht. Dit is een goed voorbeeld dat er veel mogelijkheden zijn. Dit kan het probleem oplossen dat sommige vrouwen niet de juiste baarmoeder hebben of dat de vrouw zelf wel een kind wil. Maar niet zwanger wil zijn, maar dat het wel weer van zichzelf moet zijn. We zijn nu ongeveer rond met alle bekende mogelijkheden van kunstmatige zwangerschappen en de risico’s ervan. Maar stel je nu voor dat je streng katholiek bent of je komt van oorsprong uit Israël. Hierdoor was onze deelvraag.
Het Christendom ziet God als de schepper van het leven. Het is voor mensen niet toegestaan, op welke manier dan ook, die schepping te beïnvloeden. Tegenover het gebruik van donorzaad en donoreicellen staat de Rooms Katholieke –kerk, zeer zeker negatief want dit wordt gezien als een bedreiging van de eenheid van het gezin. Volgens de rooms-katholieken hebben echtgenoten geen recht op een kind, maar hebben zij alleen het recht om te proberen een kind te krijgen. De kerk beschouwt een kind niet als een zaak waar men recht op heeft, maar als een gift uit Gods hand. Ook hier geldt dat men niet in mag gaan tegen Gods voorbeschiktijd. Waar ook zeker onder valt dat men een mogelijke zwangerschap niet mag voorkomen door bijvoorbeeld het gebruik van een anticonceptiepil of het condoom. Het humanisme
Bij de humanisten moet je eerst hun levensvisie weten. De maximale vrijheid voor het individu behoudend, maar geen inbreuk op de rechten van anderen, geen discriminatie om welke reden dan ook, solidariteit met de zwakkeren en bovenal tolerantie voor andersdenkenden en mensen met afwijkend gedrag. Zo mag de humanist alles proberen om zwanger te worden als dit maar geen nadere gevolgen heeft voor het kind wat er uit voort kan komen. Hierom moet de overheid zich focussen op de kwaliteit van de pogingen. In het humanisme bestaat geen bezwaar tegen het gebruik van donormaterialen en zeker niet tegen het gebruik van bestaande middelen en kennis. Traditionele culturen
In traditionele culturen denkt men dat onvruchtbaarheid door de vrouw komt. Dit heeft dan ook meteen gevolg voor haar sociale leven, ze wordt genegeerd, contacten enz. worden verbroken. In de Islamitische cultuur wordt het moederschap dan ook duidelijk omschreven in het gezegde: "de hemel ligt onder de voeten van moeders". Volgens de sharia (Islamitische wetgeving) moet iedereen gewoon kinderen krijgen. Carrière of gewoon geen kinderen willen kan niet. Als dan blijkt dat het niet lukt, wordt dit gezien als een straf van Allah. De meeste vrouwen voelen zich daar dan ook erg schuldig over, en staan het toe dat de man met meerdere vrouwen probeert kinderen te krijgen, zodat hij toch voor nakomelingen kan zorgen. Het grootste taboe in de meeste culturen is als de oorzaak bij de man ligt. Het is altijd de "schuld" van de vrouw. Mannen worden vaak niet eens onderzocht. Wijzelf
Wij vinden kunstmatige zwangerschappen ethisch verantwoord. Waarom zou je iemand die niet zwanger kan worden niet helpen en iemand met een gebroken been wel? Zwanger zijn, alles daaromheen en daarna, maakt mensen heel gelukkig. Onvruchtbaarheid staat dit geluk bij sommigen in de weg. Waarom zou je mensen dit geluk onthouden, als er een oplossing voor is? Je moet toch zelf kunnen beslissen over je eigen lichaam… Nawoord Om te beginnen willen wij zeggen dat we respect hebben gekregen voor iedereen die hiermee te maken krijgt, ook de medici. We weten nu hoe dit alles in elkaar steekt. Het is geen kwestie van het lukt niet, dus we doen zo’n ingreep, nee, het is een lichamelijk, emotioneel en moraal zwaar proces. Het stelt je voor ingrijpende kwesties. Als je met kunstmatige zwangerschappen in aanraking komt, word je overladen met medische termen. Zo werden wij dit ook. Toch is het ons gelukt om de informatie begrijpelijk te verwerken.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden