Sigmund Freud

Scriptie Sigmund Freud Door Max Neervoort De Oostenrijkse psychiater Sigmund Freud werd geboren in 1856. Hij groeide op in een traditioneel gezin en studeerde geneeskunde in Wenen. Freud deed in zijn vroegere jaren veel onderzoek op het gebied van de neurologie. In 1938 verhuisde Freud naar Londen waar hij tot zijn dood in 1939 zijn ideeën verder aanpaste en uitwerkte. De interesses van Freud waren zeer breed, hij zag zich als een wetenschapper die de taak had om de menselijke kennis te verbreiden en hierdoor ging hij studeren aan de medicinale school in Wenen in 1873. Hij focuste zich in eerste instantie op biologie en deed 6 jaar onderzoek in fysiologie onder de grote Duitse geleerde Ernst. Hierna specialiseerde Freud zich in neurologie. Hij studeerde af in 1881 en omdat hij net verloofd was, en in 1882 zou gaan trouwen, nam hij een veilige en betaalde baan in het ziekenhuis in Wenen. Tijdens zijn huwelijk, dat zeer vruchtbaar was, hij kreeg zes kinderen waaronder Anna, die later een beroemd psycho- analist zou worden, in 1886 zette hij een eigen praktijk op. Hij behandelde psychologische afwijkingen, dit gaf hem ook veel informatie waarop hij zijn theorieën zou berusten. Freud probeerde eerst erkenning te krijgen in de medische wereld door de drug cocaïne als verdovingsmiddel te willen laten gebruiken. Hij slaagde er echter niet in het belang van de drug als verdovingsmiddel aan te duiden en het gebrek aan waarschuwing voor de verslaving die het gebruik van cocaïne tot gevolg kan hebben, deden zijn ideeën de das om. Tijdens een studiereis naar Parijs in 1885 ontmoette hij de neuroloog Jean-Marie Charcot. Charcot leerde Freud op een andere manier naar geestesziektes kijken, door middel van klinische methodes om hier inzicht in te krijgen. Charcot wist vooral veel te vertellen over hypnose en hysterie en was gespecialiseerd in het behandelen van onverklaarbare geestelijke ziektes met onverklaarbare symptomen, zoals: verlamming, hallucinaties, spieren die samen trekken en niet meer kunnen ontspannen. Charcot kwam tot de conclusie dat zijn patiënten leden aan een psychische stoornis die veroorzaakt was door een traumatische ervaring. Breuer boekte voor het eerst succes met de theorie met een vrouw genaamd Anna O. Zij was een 21-jarige vrouw die tijdens de verzorging van haar aan tuberculose lijdende vader ziek werd . Haar ziekte begon met een strenge hoest. Zij ontwikkelde later een aantal andere fysieke symptomen, ze raakte verlamt aan één kant van haar lichaam, kreeg contracturen (samentrekkingen), storingen van visie, haar gehoor ging achteruit en ze had geen gevoel meer voor taal. Zij begon ook last te krijgen van aanvallen van onbewustzijn en ervaarde hallucinaties. Breuers diagnose was dat Anna O.’s ziekte een geval van hysterie was en ontwikkelde een vorm van therapie waarvan hij geloofde dat het efficiënt was in het verminderen of weghalen van haar symptomen. Hij kwam tot de conclusie dat als hij haar onder hypnose plaatste en haar haar hallucinaties en dagdromen liet vertellen, zij kalm en rustig werd. Breuer ging deze therapie uitbreiden. Op één punt in Anna O's ziekte, voor een periode van weken, weigerde Anna O. te drinken en leste zij haar dorst met fruit. Toen Breuer haar weer in een staat van hypnose bracht, beschreef zij een herinnering van een hond die uit een glas aan het drinken was en dat had haar doen walgen. Kort na deze beschrijving vroeg zij om een glas drinken en werd wakker uit haar hypnose met een glas bij haar lippen. Het geval van Anna O. speelde een grote rol in de ontwikkeling van Freud’s gedachten. Zij is vaak beschreven als eerste psychoanalytische patiënt. De plotselinge verdwijning van één van Anna O.’s vele symptomen werd zo de basis voor wat Breuer later als ‘technische procedure’ beschreef. Door zowel Freud als Breuer, werd deze methode systematisch toegepast op elk van Anna’s symptomen en door deze behandeling werd zij volledig genezen van haar hysterie. Samen met Josef Breuer werkte Freud zijn nieuwe theorieën uit. Hij kreeg grote bekendheid doordat deze theorieën tegen veel bestaande gedachtes in gingen. Er werd vooral veel aandacht besteed aan het onbewuste, terwijl de wetenschap van die tijd vooral uitging van meetbaarheid. Een korte tijd hierna echter splitsten de twee, omdat Breuer zich niet kon aansluiten bij de sexueel getinte theorieën van Freud. Freud werkte dus alleen verder en werd benoemd tot hoogleraar in Wenen en werkte samen met Carl Gustav Jung (die later ook met Freud zou breken, om dezelfde reden als Breuer). In 1900, na een tijdje zelf-analyse te hebben gedaan publiceerde Freud The Interpretation of Dreams, dat wordt beschouwd als zijn grootste werk. Dit werd opgevolgd door zijn volgende werk, De Psychopathologie van het Alledaagse Leven en in 1903 verscheen Drie Essays over de Theorie van Sexualiteit. Freud’s psychoanalytische theorie viel in het begin niet in goede aarde en het duurde tot 1908 tot men de theorieën van Freud begon te waarderen. In 1909 moest hij een lezing geven in de Verenigde Staten die de basis vormde voor zijn in 1916 gepubliceerde boek Five lectures on Psycho-Analysis. Vanaf dit moment groeide Freud’s reputatie en roem enorm en hij ging door met het schrijven van theorieën tot aan zijn dood. Freud kreeg veel kritiek op zijn werk, niet alleen doordat veel mensen zijn theorieën niet aantoonbaar vonden, maar ook door de grote nadruk op seksualiteit. Dat was in die tijd een taboe. Toch bleek hij ook erkenning te krijgen. Dit is tot op de dag van vandaag nog duidelijk merkbaar. Freud kon niet zo goed tegen kritiek, maar hij was niet te beroerd om zijn theorieën bij te stellen wanneer de wetenschap dit eiste, zo bewees hij dat met zijn theorie over het id ego en super-ego. Eerder was deze theorie alleen gebaseerd op het id en het ego. Freud heeft vele aanhangers gekregen, waarvan er 2 echt uitsprongen Adler en Jung, maar hij werd teleurgesteld toen deze twee ieder een eigen pad insloegen en hun eigen theorieën opstelden. Maar Freud wist dat onenigheid over basisprincipes hoorde bij de vroege ontwikkeling van elke nieuwe tak van wetenschap. In 1938 verhuisde Freud naar London, waar hij zijn ideeën verder aanpaste en uitwerkte. Freud stierf, nadat hij een rijk en creatief leven had geleefd in 1939 in Engeland aan kanker. Es Ich en Uber-ich Een zeer bekende theorie van Freud is die over het Es, Ich en Uber-ich die betrekking heeft op de ontwikkeling van de psychische structuur.
Es Het Es, d.w.z. het onbewuste; het Es is het lustprincipe: wil alleen maar van alles heel graag, en is onbevredigbaar. Als je het ene hebt wil het Es alweer het volgende. Über-ich Het Über-ich (dit is het geweten, de waarden en normen, wat wel en niet mag); dit nemen we in eerste instantie over van onze ouders: we identificeren ons met hun waarden een normen. Ich Het Ich, d.w.z. ons ik, dat de beslissingen neemt; het Ich bemiddelt tussen wat het Es graag wil, en wat het Über-ich toelaat. Het Es kan ons aanzetten tot lustbevrediging. Het Über-ich je zal herinneren aan je morele principes, zal je zeggen: “Dat kun je niet maken”. Je moet dan een afweging maken. Het Ich weegt de voor- en nadelen af, maakt de balans op, maakt een kosten - baten analyse. Wat geeft de doorslag: de lustbevrediging op korte termijn of de morele principes. Zo is volgens Freud het hele leven een balans tussen het Es en het Über-ich. Van belang is om de driften (het Es) niet te onderdrukken maar zodanig te stabiliseren dat ons gedrag acceptabel is voor de sociale omgeving en onszelf. Ontwikkeling van een Mens Freud publiceerde ook op het gebied van de menselijke ontwikkeling een belangrijke theorie. Problemen in het latere leven zouden zijn ontstaan in de kindertijd (ongeveer tot 6 jaar) als er één of meer van 5 fases niet goed zou zijn doorlopen. Elke fase hoort bij een bepaalde leeftijdscategorie en omvat verschillende uitgebreide theorieën over de groei van het kind. De eerste fase is de orale fase, vervolgens de anale, fallische, latente en genitale fase. Eén theorie uit deze fases is erg bekend en zal nader worden beschreven. Tijdens de fallische fase hoort er een sekse-identiteit bij het kind te ontstaan. Deze wordt ontwikkeld door het onbewuste oedipuscomplex. Kort gezegd ontwikkelt een jongetje de sekse-identiteit van een man, door verliefd te worden op zijn moeder. Hij ziet dat zijn vader de aandacht krijgt van haar en daarom begint hij zijn vader te haten. Deze haat wordt omgezet in identificatie, als hij inziet dat hij zoals zijn vader moet worden om indruk te maken op zijn moeder. De vrouwelijk variant van het oedipuscomplex wordt het elektracomplex genoemd. Freud onderscheidt de volgende fasen in de ontwikkeling van seksuele driftenergie: orale fase (0 tot anderhalf jaar) het kind is aangewezen op zuigen, borstvoeding; ook steekt het allerlei voorwerpen in de mond; de mond is het lustorgaan, vandaar orale fase;
anale fase (anderhalf tot 3 jaar) dat is de fase van het zindelijk worden; het kind smeert alles graag onder de poep als het de kans krijgt; de anus is het lustorgaan; fallische fase 3 tot 5 jaar) de fallus (geslachtsorgaan; fallus is penis) is het lustorgaan, het kind speelt graag met de geslachtsorganen oedipale fase In deze fase gaat de jongen zich richten op de moeder, en het meisje op de vader; de ouder van dezelfde sekse is de concurrent, daarmee is er een haat-liefdeverhouding. Om dit op te lossen identificeert het kind zich met de ouder van dezelfde sekse, d.w.z.: de jongen wil net zo zijn als zijn vader, dan kan hij ook zijn moeder krijgen als liefdesobject. Het meisje wil net zo zijn als de moeder, dan kan zij ook de vader krijgen als liefdesobject. De vader en de moeder moeten dat proces wel toestaan, zij moeten wel accepteren dat het kind van dezelfde sekse ook een band wil met de ouder van de andere sekse. Als de moeder niet wil dat de dochter een relatie met de vader aangaat kan dat inhouden dat die dochter een belemmering ondervindt in het aangaan van een relatie met haar vader en met het aangaan van intieme relaties met jongens/mannen. Ditzelfde geldt wanneer de vader niet wil dat zijn zoon een relatie aangaat met de moeder: de zoon kan dan moeilijkheden ondervinden in het aangaan van relaties met meisjes /vrouwen. Toen de theorieën van Freud net uitkwamen werden ze letterlijk opgevat. Na een aantal jaren van kritiek (vooral op het punt van de aantoonbaarheid) zei Freud dat ze symbolisch waren bedoeld. Tegenwoordig worden zijn theorieën op moderne manier gebruikt. Sommige van zijn theorieën worden geheel niet meer gebruikt, zoals die over dromen. Toch is de symbolische waarde van de onbewuste processen en weerstandmechanismen nog altijd populair bij een deel van de psychotherapeuten. latentiefase (7 tot 12 jaar); in deze fase komt de seksualiteit tot rust, en kunnen er 'correcties' plaatsvinden van wat niet goed ging; genitale fase (12 tot 18 jaar); de ontluiking van de volwassen seksualiteit; wat in vorige fasen niet goed is gegaan werkt door tot in de volwassenheid. Analyse van een Droom Volgens Freud zijn dromen de koninklijke weg naar het onbewuste. Hij beweerde dan ook dat alles wat de mens bezighoudt of wat een indruk op hem heeft gemaakt terug kan komen in de droom in direct of indirect verband. Daarom wilde Freud het mysterie van de droom ontrafelen. Hij begon met een droom van hemzelf, de beroemd geworden droom over een van zijn patiënten: Irma. In deze droom stelt Freud met hulp van een paar collega's vast dat Irma's ziekte het gevolg is van een injectie met een vervuilde naald door Freuds vriend en collega Otto. Om deze droom te begrijpen ging Freud na wat hij de vorige dag heeft meegemaakt. Hij vond twee gebeurtenissen die direct hadden te maken met zijn droom. Ten eerste had hij de vorige dag een injectie gegeven met dezelfde stof als die uit zijn droom. De andere gebeurtenis had een wat meer beladen karakter. Freuds vriend Otto was op bezoek geweest en had bij die gelegenheid verteld over zijn ontmoeting met Irma. Otto had geconstateerd dat het helemaal niet goed met haar ging. In Otto's toon meende Freud een verwijtende ondertoon te bespeuren. Freud voelde zich daar nogal onprettig over en hij probeerde het idee, dat hij als arts misschien gefaald zou kunnen hebben, wat weg te drukken. Hij ging slapen en ... droomde over Irma en Otto. Freud stelt vast dat zijn droom een belangrijke functie voor hem vervult. De droom laat zien dat hijzelf niet verantwoordelijk is voor Irma's toestand. Nee, eigenlijk zou Otto de verantwoordelijke zijn. Daarmee vervult de droom Freuds wens om zich niet schuldig te voelen aan Irma's ziekte. Kortom: de droom is een wensvervulling. Ook bij volgende dromen van hemzelf en anderen stelt Freud vast dat het steeds om een wensvervulling gaat. En, hoe vreemd het ook mag klinken, dat gaat zelfs op voor nachtmerries. Daarbij zou het gaan om de onbewuste wens om gestraft te worden. Zo verwijst iedere droom naar onbewuste wensen uit de kindertijd. Wensen die volgens Freud gaan over emoties als seksualiteit en agressie. Emoties die een sterke rol in de kindertijd spelen, als gevolg van de onbewuste wens om een verhouding te hebben met de ouder van het tegenovergestelde geslacht. Met als gevolg: rivaliteit ten opzichte van de ouder van hetzelfde geslacht. Het zijn met name deze gevoelens die in dromen opnieuw naar voren komen. Freud geeft zijn wensvervullings-theorie weer met het oude Hongaarse gezegde: 'Wat droomt een kip? Een kip droomt van maïs'.