Noord-Europa

Verslag §16 Noord-Europa onderzocht Hoofdvraag: Wat is het gezicht van Europa als je kijkt naar natuurlijke factoren (landschap en klimaat) en menselijke factoren (bewoning en welvaart)? Deelvragen: 2 Wat zijn de opvallendste landschappen in Noord-Europa? 3 Waarom zijn er grote klimaatverschillen tussen de west- en oostkust van Scandinavië? 4 Welke natuurlijke zones komen er voor? 5 Wat is de bevolkingsdichtheid en spreiding? Hoe komt dat? 6 Hoe hoog is de welvaart? Waar is de welvaart het hoogst? Deelvraag 2: Wat zijn de opvallendste landschappen in Noord-Europa? In Noorwegen vind je een groot aantal fjelden waar nauwelijks iets wil groeien. Ook zijn er erg veel fjorden die in de ijstijd door de grote hoeveelheden landijs zijn uitgesleten. Noorwegen is ook erg rotsachtig. In Finland tref je vooral erg veel bossen aan met duizenden meren. Die bossen zijn ook erg goed voor de welvaart. Want meer dan 30% van de export uit Finland bestaat uit houtproducten. Er zijn in Finland 60.000 meren en 70% van het landschap bestaat uit bos. Je ziet ook in Finland, evenals in Noorwegen, erg veel rotsen. Als je naar Finland gaat kom je ook veel fjorden tegen. Ook in Zweden zie je erg veel van dat soort bossen met een heleboel meren en een aantal fjorden. Eigenlijk heb je in Zweden hetzelfde landschap als in Finland. In Denemarken daarentegen is maar een klein deel begroeid met bos, maar de bomen en struiken staan zo door het landschap verspreid dat het lijkt alsof door een heel groot woud loopt. Vroeger waren er ook erg veel eikenbossen, die zijn nu zo goed als verdwenen, maar de beukenbossen zijn wel gebleven. In Denemarken vind je ook weer fjorden.
Deelvraag 3: Waarom zijn er grote klimaatverschillen tussen de west- en oostkust van Scandinavië? In het westen zijn veel bergen. Hierdoor moeten de wolken eerst leeg regenen voordat ze over de bergen heen kunnen, dat zit zo: in het westen is het warm, warme lucht stijgt op, maar als de lucht hoog is, koelt het af en veroorzaakt neerslag. Daardoor valt er in het westen veel meer regen dan in het zuiden. Ook is het zo dat het hierdoor in het westen veel warmer is dan in het oosten. Doordat het Scandinavisch Hoogland de warmte tegenhoud. Dat is in de winter prettig voor het westen, omdat de havens dan niet dichtvriezen, maar in de zomer daarentegen is het weer prettiger voor het oosten van Scandinavië, omdat het daar dan tenminste nog een beetje koel is. Nog een reden waardoor het is het westen meestal warmer is, is dat er een warme zeestroom (de Golfstroom) over het westen van Scandinavië loopt. In het oosten van Scandinavië loopt die zeestroom niet, dus is het daar kouder. Deelvraag 4: Welke natuurlijke zones komen er voor? Er zijn een aantal verschillende landschappen in Noord-Europa: * Loofbos: Als de temperatuur in de zomermaanden stijgt tot ongeveer 15°C vind je loofbossen. De loofbossen zijn meestal homogeen (een heel bos van dezelfde soort) * Taiga: Als de temperatuur in de zomermaanden niet verder stijgt dan 10 tot 15°C, spreken we van een taiga. Er staan daar bomen die beter tegen de kou kunnen dan loofbomen: naaldbomen. Ook naaldbossen zijn vaak homogeen * Toendra Als de temperatuur in de zomermaanden daalt tot onder de 10°C, is er sprake van de poolstreken. Doordat de winters daar heel lang zijn en de bodem maar een klein deel van het jaar gedeeltelijk ‘ontdooit’ is, kan het smeltwater niet weg en is het er vaak moerassig. Wel groeien er dan een paar lage struikjes, mos en gras. * Poolgebied Als de temperatuur het hele jaar door niet boven de 0°C uit komt zitten we in het poolgebied. De sneeuw die daar ligt en het hele jaar door valt, smelt nooit weg en kan soms wel 3 km (!!) dik zijn. Deelvraag 5: Wat is de bevolkingsdichtheid en spreiding? Hoe komt dat? In Noorwegen wonen in de meeste gebieden 1 tot 10 mensen per km². Aan de zuidkust wonen meer mensen dan in de rest van het land, 50 tot 100 mensen per km². Je ziet wel dat de mensen zich ophopen in de buurt van Oslo, daar wonen 100 tot 200 mensen per km². In Zweden is het zo, hoe zuidelijker, hoe meer mensen. In het noorden wonen heel weinig mensen per km² (1 tot 10 mensen per km²). In het zuiden is het iets dichter bevolkt. Wel zie je in Zweden dat er veel meer bevolkingsconcentraties zijn. Maar in de buurt van Stockholm wonen nog veel meer mensen dan in de andere bevolkingsconcentraties. In Finland wonen in het hele land door 1 tot 10 mensen per km². Behalve bij de Fjorden en Helsinki, daar wonen meer mensen (50 tot 200 mensen per km²) In Denemarken is het binnenland best dicht bevolkt (50 tot 100 mensen per km²), maar langs de kust is het nog dichter bevolkt. Vooral in de buurt van Kopenhagen wonen veel mensen. Deelvraag 6: Hoe hoog is de welvaart? Waar is de welvaart het hoogst? Ik baseer de welvaart op het BNP, de werkloosheid, de diensten, de landbouw en de industrie. % werk-loosheid % diensten % landbouw % industrie BNP per inwoner
Noorwegen < 6% > 60% 5 tot 10% < 30% > 115
Zweden 9 tot 18 % > 60% < 5% < 30% > 115
Finland 12 tot 18 % > 60% 5 tot 25 % < 30% 85 tot 100
Denemarken <6% > 60% < 5% < 30 % > 115
Mijn conclusie is dat Denemarken de beste welvaart heeft en Finland de slechtste welvaart. Dat baseer ik hierop: Denemarken heeft een laag percentage werkloosheid en diensten en industrie, maar een hoog percentage diensten en een hoge BNP per inwoner. Finland daarentegen heeft een hoog percentage werkloosheid en landbouw. Wel heeft Finland een hoog percentage diensten en een laag percentage industrie. Het BNP per inwoner is in Finland behoorlijk laag. Hoofdvraag: Wat is het gezicht van Noord-Europa als je kijkt naar natuurlijke factoren (landschap en klimaat) en menselijke factoren (bewoning en welvaart)? Noord-Europa heeft een mooie natuur met veel bossen, fjorden, bergen en meren. Je zou denken dat het een ongunstig effect heeft op de welvaart in het land, het tegendeel is het geval. De Noord-Europeanen kappen de bossen om veel houtproducten te exporteren. Mede door die mooie natuur met zijn bergen, is het in het westen een stuk warmer dan in het oosten en valt er in het oosten minder regen dan in het westen. Dat het in het oosten kouder is dan in het westen komt ook door een warme zeestroom die over het westen van Noord-Europa loopt. De mensen gaan wonen op de plekken waar werk is, daardoor zie je dat er grote bevolkingsconcentraties zijn rond de (hoofd)steden. De mensen gaan er ook wonen vanwege het toerisme, wat veel voorkomt, vooral in de steden. Je ziet ook veel toerisme langs de kust en in de buurt van de fjorden, omdat daar een mooie natuur is. Daarom is het logisch dat ook daar een hogere bevolkingsdichtheid is. Mede door het toerisme zijn er veel banen (vooral in de diensten) en is het BNP per inwoner vrij hoog. Mede door die mooie natuur met zijn bergen, is het in het westen een stuk warmer dan in het oosten en valt er in het oosten minder regen dan in het westen. Dat het in het oosten kouder is dan in het westen komt ook door een warme zeestroom die over het westen van Noord-Europa loopt.