Marcel Duchamp

Inhoudsopgave: # Wie was Marcel Duchamp? # Bij welke stroming hoorde Marcel Duchamp? # Welke houding had Marcel Duchamp tegenover kunst? # Wat voor soort werken maakte Marcel Duchamp? # Welk kunstwerk is typisch voor Marcel Duchamp? # Wat is mijn mening? # Even op een rijtje Wie was Marcel Duchamp? Marcel Duchamp is geboren op 28 juli 1887 in Blainville in Frankrijk. Hij komt uit een kunstzinnige, rijke familie: zijn moeder was een getalenteerde muzikante, zijn vader was een expediteur die veel van schilderijen en gravuren hield (hij werd later burgemeester van Blainville), zijn broer Gaston werd een bekende schilder (Jacques Villon), zijn broer Raymond werd beeldhouwer en zijn zus Suzanne werkte samen met Duchamp aan een enkele van zijn werken. De andere 2 kinderen van het gezin zijn niet echt bekend geworden. Doordat zijn ouders best rijk waren konden de kinderen goed kennismaken met schaken, kunst, lezen en muziek. Vanaf 1902 maakte Marcel een aantal schilderijen van het landschap. In 1910 en 1911 maakte hij veel schilderijen van mensen. In 1904 voegde Marcel zich bij zijn 2 oudste broers (Jacques en Raymond) en werkte bij hen als schilder en tekenaar. Hij werd een cartoonist met gewaagde humor. Van 1906 tot 1911 ging hij verschillende schilderstijlen uitproberen. Maar hij had vooral belangstelling voor het fauvisme en kubisme. Rond 1912 begon hij technische tekeningen en voorstudies te maken voor werken voor later. In 1913 is hij aan enkele studies begonnen. Ook begon hij in 1913 met ‘objects trouvé’ (gevonden voorwerpen) Hij zorgde ervoor dat voorwerpen een nieuwe betekenis kregen door kleine veranderingen aan te brengen. Hij kwam bij de stroming Dadaïsme. In 1913 ontstond zijn eerste ‘Ready Made’, zoals hij ze noemde. Dit woord kwam later ook in het woordenboek. De eerste Ready Made was ‘Het Fietswiel’ In 1915 verhuisde Duchamp naar de Verenigde Staten vanwege de Eerste wereld oorlog. Daar maakte hij kennis met Louise en Walter Arensberg, waarmee hij dikke vrienden werd. Hij begon in 1920 met Large Glass (later noemde hij het Dust Breeding), maar deze besluit hij onafgewerkt te laten. Nadat het werk werd tentoongesteld, brak het glas tijdens het transport. Pas na een aantal jaren besluit hij het weer restaureren. Vanaf 1924 besteedde Duchamp meer tijd aan reizen en schaken en ging hij werken als bibliothecaris. Een jaar later stierven zijn beide ouders en ging Duchamp werken aan een film, ‘Anémic Cinéma’ Hij hielp bij een aantal tentoonstellingen en in 1927 trouwde hij met Lydie Sarazin-Lavassor. Na een paar maanden gingen ze al weer scheiden. Pas weer in 1934 gaat Duchamp verder met schilderen, tekenen, etc. Hij keert in dit jaar ook terug naar Parijs. Hij begon zich te interesseren voor het surrealisme. Een jaar later begint hij met La Boîte. Een miniatuur voorstelling van al zijn werken vanaf 1910. In 1942 ging hij weer naar New York. Hij speelt ook nog een keer mee in een film. Uiteindelijk stierf hij in zijn slaap op 2 oktober 1968 in Neuilly-sur-Seine. Hij had zelf zijn grafschrift geschreven: D’ailleurs c’est toujour les autres qui meurent. Dit betekent: het zijn altijd de anderen die sterven. Bij welke stroming hoorde Marcel Duchamp? Marcel Duchamp heeft bij verschillende stromingen gehoord. Van 1906 tot 1911 ging hij verschillende schilderstijlen uitproberen, maar hij had vooral belangstelling voor het fauvisme en kubisme. Dat zie je ook aan zijn kunstwerken. (Naakt, van een trap afdalend) Hij maakte in die tijd kunstwerken waarin mechanische onderdelen met aparte, maar ook ingewandachtige vormen zich als het ware tot doorzichtige machines verbinden die iets weg hebben van mensen of dieren. Later kreeg hij veel vrienden uit de surrealistische beweging en het Dadaïsme. Dat kon je zien aan ‘Het fietswiel’. Hij monteerde een fietswiel op een barkrukje en verklaarde het tot kunst. Hij deed gewoon waar hij zin in had. Dit is typisch voor het Dadaïsme. Marcel Duchamp wordt ook wel gezien als een van de grondleggers van het dadaïsme. Wat is het dadaïsme dan? Het dadaïsme is een stroming kort maar erg heftig was. De stroming ontstond rond 1916 in Zürich. Het woord ‘dada’ betekent in veel talen iets van: stokpaardje, jaja en kindertaal. Hun doel was de wereld te shockeren door antikunst te maken. De dadaïsten vonden de kunst in Europa, die er toen was, maar niets. Ze negeerden de meningen van mensen in die tijd over kunst en literatuur. Door de oorlog die er toen was beseften ze dat gewone dingen helemaal niet zo gewoon waren. Ze verklaarden dingen, die je dagelijks gebruikt of afval, tot kunstwerk door ze bijvoorbeeld te ondertekenen. Daarmee probeerden ze te zeggen dat er geen regels en afspraken zijn over hoe een kunstwerk eruit moet zien of wat het uit moet beelden. De Dadaïsten maakten dus antikunst. Ze maakten dingen die tegen alle schoonheden van die tijd ingingen. Daardoor werden hun werken vaak geweigerd voor tentoonstellingen. Belangrijke personen van uit dadaïsme zijn: - Marcel Duchamp - Francis Picabia - Schwitters - Hans Arp

Toch is door het dadaïsme alles kunst geworden. De vrijheid van kunstenaars is uitgebreid. Dus de dadaïsten hebben hun doel wel bereikt. Welke houding had Marcel Duchamp tegenover kunst? Marcel heeft altijd een hele objectieve, bijna wetenschappelijk houding tegenover zichzelf en de kunst aangenomen. Hij zij over zichzelf: “I’m an artist, chess player, cheese dealer, breather, fenêtrier”. Hij is een van de eerste die een soort kunstfilosofie in de kunstwereld heeft gebracht. Hij wilde dat mensen nadachten over zijn kunstwerken. ‘Duchamp maakten van kunst anti-kunst als reactie op de heersende smaak,’ las ik regelmatig in bladen. Duchamp trok zich er niets van aan toen critici en kunstliefhebbers zich voor zijn werken interesseerde. Sterker nog, hij stopt ermee en gaat voor een tijdje reizen en schaken. Waar het hem om ging, was dat alle dingen die vanzelfsprekend waren aangenomen eens aan de kaak werden gesteld. Hij vond de kunstwereld schijnheilig en de waarheid dacht ‘in pacht’ te hebben. Hij wilde zogenaamde zekerheden omver halen. Daarom ging hij opzoek naar de grens tussen wat kunst is en wat niet. Zijn bedoeling was de mensen te laten zien wat hij vond, namelijk: dat elk ding dat een mens of machine maakt kunst was, de kunstenaar signeerde het alleen maar. Wat voor soort werken maakte Marcel Duchamp? Marcel Duchamp maakte veel soorten werken. Dat komt doordat hij in veel verschillende stromingen heeft gezeten. Hij maakte in het begin veel personen en landschappen onder invloed van het impressionisme. Dit duurde niet lang. Hij ging weer traditioneel schilderen. Tussen 1906 en 1910 was hij onder invloed van de fauvisten. Zijn kleuren werden intensiever. Een voorbeeld is het schilderij hier links. Het stelt een man voor die voor het raam zijn pijp zit te roken en een krantje leest. Het is gemaakt in 1907. Later ging Duchamp zich interesseren in het kubisme. Het kubisme is een soort verzet tegen Academisme en Impressionisme. Tegen het keurige, perfecte academisme en het oppervlakkige en zinnenstrelende impressionisme. Het kubisme kwam op voor mannelijkheid, stramheid (stijfheid) en hoekigheid. Een van zijn bekende werken uit die tijd is ‘Naakt, van een trap afdalend’. Hij maakte deze in 1912. Je ziet hierop de verschillende stappen die je maakt als je een trap afkomt. In dit schilderij zie de stijfheid en hoekigheid, de kenmerken van het kubisme, heel goed. Maar ook de bewegingen van het futurisme. Het meest bekend is hij geworden door de dingen die hij maakte in het dadaïsme. Zoals dit voorbeeld. Hij zette een wiel op een barkruk en verklaarde het daarbij tot kunst. Typisch iets voor het dadaïsme (deelvraag 2). Hij wilde geen kunst maken, maar het leek hem gewoon leuk om er naar te kijken. Marcel Duchamp maakte ‘Het Fietsewiel’ in 1914
Dit was een van zijn eerste Ready-Mades. Maar hij had die term toen nog niet bedacht. Later volgden er meer van dat soort kunstvoorwerpen, zoals de sneeuwschep, urinoir, de aan de grond geschroefde kapstok, enzovoort. Hij wilde met zijn readymades eigenlijk zeggen: ‘Kijk, dit is ook kunst. Haha.’ Hij pestte de kunstwereld er gewoon mee. Welk kunstwerk is typisch voor Marcel Duchamp? Ik vind persoonlijk ‘La Fountain’ een typisch kunstwerk voor Marcel Duchamp. Ik heb hem niet gekozen omdat het toevallig heel beroemd is, maar het verhaal achter het maken van dit kunstwerk vind ik heel erg passen bij het denkbeeld van Duchamp. Het verhaal achter het porseleinen urinoir: Marcel Duchamp was als bestuurslid betrokken bij de Vereniging van Onafhankelijke Kunstenaars. Ze zouden een tentoonstelling maken waarbij iedereen voor een kleine bijdrage van 6, - een kunstwerk tentoon mocht stellen. Daarmee wilden ze duidelijk maken dat in de nieuwe kunstwereld niets moest en alles mocht. De jury zou alle soorten kunst accepteren. Marcel Duchamp wilde zijn collega’s op de proef stellen en ging naar een loodgieter en haalde een ordinaire urinoir op. Deze ondertekende hij met R Mutt en hij stuurde het samen met 6,- op. Maar net zoals Duchamp verwacht had, weigerde het bestuur het kunstwerk tentoon te laten stellen. Ze vonden het schandalig. Dus had het bestuur wel degelijk een oordeel over kunst. Het ging tegen alle afspraken in. Hij had immers zijn 6, - betaald. Later kwam Arensberg binnen en wilde het kunstwerk kopen. Het kunstwerk was echter kwijt. Toen ze het uiteindelijk weggestopt in een hoekje vonden kocht Arensberg het, liep hij trots samen met Duchamp en het kunstwerk weg en beide trokken zich terug uit de organisatie. R Mutt komt van Riche en Mutt (de strip Mutt en Jeff) Dit verhaal is een goed voorbeeld van hoe Marcel Duchamp dacht over kunst. Ook is het een goed voorbeeld om te laten zien dat Duchamp bij het dadaïsme hoorde. Verder is dit kunstwerk ook een readymade. Iets wat typerend is voor Marcel Duchamp; hij heeft het zelf heeft uitgevonden. Een readymade is, voor de duidelijkheid, een kant en klaar voorwerp dat je ondertekent en tot kunstwerk uitroept. (uitgevonden door onze enige echte Duchamp) Marcel Duchamp heeft dit kunstwerk dus gemaakt in 1917. Over de compositie, kleur, techniek en stijl kan ik niet zoveel zeggen. Het is een gewone urinoir. Ik kan alleen zeggen dat dit een typisch dadaïstisch kunstwerk is. Het kunstwerk is door vijfhonderd vertegenwoordigers van de kunstwereld gekozen tot het meest invloedrijke, moderne kunstwerk. Ik denk dat Marcel iets wilde zeggen met ‘Fountain’. Namelijk”, waarom is iets een kunstwerk terwijl iets wat er exact op lijkt dat niet is? Natuurlijk zijn er veel meer urinoiren die er precies op lijken. Het enige verschil was dat de ‘Fountain’ was ondertekend. Wat is mij mening? Ik vind het kunstwerk ‘La Fountain’ een opvallend simpel kunstwerk. Sterker nog, het ziet er niet uit. Toch vond ik de betekenis erachter juist weer heel interessant. La Fountain is kunst die binnen de kunst zelf een vraag stelt aan de kunst. Namelijk: Wat is kunst? Het is erg knap om de wereld van de kunst op zijn kop te zetten door een ordinaire pispot. Mijn eerste indruk van Marcel was, dat hij gewoon een kunstenaar was zoals er meer zijn. Ik had nog nooit van hem gehoord. Ik wilde gelijk al een ander onderwerp. Maar toen ik meer ging lezen, wilde ik eigenlijk wel weten hoe deze man op het idee was gekomen om een sneeuwschep tot kunstwerk uit te roepen. Na veel lezen vind ik Marcel Duchamp een hele wijze en intelligente man. Het lijkt me heel moeilijk om in die tijd, opeens met een heel ander soort kunstwerk aan te komen zetten: Als knikkers heel erg in zijn, is het moeilijk om met flippo’s te komen en zeggen dat het leuk is. En dan er ook nog voor zorgen dat flippo’s in worden. Verder moet je er toch maar opkomen om een wiel op een barkruk te zetten en het kunst te noemen. Hij had, zoals ik al eerder genoemd heb, een soort kunstfilosofie in de kunstwereld gebracht. De manier waarop hij over kunst praat vind ik erg interessant. Zelf ben ik ook erg geïnteresseerd in filosofie. Ik vind het best raar dat ik nog nooit van Marcel Duchamp gehoord had, omdat hij zo’n belangrijk persoon is in de kunstwereld. Hij is waarschijnlijk even belangrijk als, noem eens iemand, Piet Mondriaan of Picasso. Terwijl die erg bekend zijn geworden Even op een rijtje: # Academisme = heel precies, bijna wetenschappelijk schilderen. # Dadaïsme = (uitgebreid uitgelegd in deelvraag 2) # Fauvisme = gebruik van scherp tegenover mekaar contrasterende kleuren massa’s. # Futurisme = gericht naar de toekomst van het moderne leven. Benadrukken van beweging door de opeenvolgende fasen in één moment samen te vatten. # Impressionisme = het onmiddellijk beeld weergeven van het direct geziene en op dat moment precies. Niet meer de preciesheid, maar de kleurrijke oplossing die zon, licht en lucht als indruk weergeven. # Kubisme = geometrische vormen.