Literatuurlijst

Lezen voor de lijst? Hoezo!? Lezen voor de lijst, gehaat en gevreesd door de leerlingen van de middelbare school. Aan het begin van het schooljaar in de derde of vierde klas krijgt elke leerling een blaadje uitgereikt van de docent Nederlands met daarop een aantal titels van Nederlandse literatuur, met als advies om die boeken te lezen. Aan het eind van het schooljaar worden de gelezen boeken vervolgens besproken in een uitgebreid mondeling. Is dit systeem nu wel zo nuttig? Is het onvrijwillig lezen van literatuur echt wel zo geestverrijkend voor de middelbare scholier? En wordt er sowieso nog gelezen als het gedwongen moet? Volgens menig docent en schoolbestuurder wel, de middelbare scholieren zijn het daar veel minder mee eens. Ten eerste omdat de lijst van titels vaak niet zo aansluit bij de gedachten van de leerlingen over wat een goed en goed leesbaar boek is.Er is veel aanbod in de Nederlandse schrijfwereld, maar dat aanbod ligt vaak zeer uiteen, en bovendien vinden de meeste leraren dat de vaststaande titels goed genoeg zijn. Om maar een voorbeeld te noemen van een titel die niet aansluit bij de gemiddelde scholier; Harry Mulisch, met onder andere zijn roman Siegfried. Bovendien leest het grootste deel van de middelbare leerlingen de boeken die ze op hun lijst zetten niet eens. Op het internet staat namelijk de hele literatuurlijst voor Nederlands, en voor elk boek van de lijst, en helemaal voor “De kleine blonde dood” van “Boudewijn Büch”, zijn er wel minstens drie samenvattingen en nog eens vier uitgebreide uittreksels te vinden. Dus waarom zouden de leerlingen dan moeite doen om boeken te lezen als ze met het lezen van samenvattingen ook hun jaar afsluiten doorkomen met een acht? Ook wordt de Nederlandse literatuur niet altijd even goed gewaardeerd door de weinige leerlingen die dan toch echt lezen. Omdat de lijst van titels van de docenten dus betrekkelijk kort is, valt er weinig te kiezen. En als dat dan vergeleken wordt met het niet-Nederlandse literatuuraanbod, klinken die buitenlandse boeken toch een stuk aantrekkelijker. Misschien zou de verdelingen van titels anders kunnen zijn: bijvoorbeeld niet tien maar acht Nederlandse titels, met als extra drie buitenlandse titels. Om dan ook af te sluiten met de afsluiting van de literatuurlijst; het mondeling. Het mondeling gaat, als het een vwo-eindexamenkandidaat is, over drie jaar Nederlandse literatuurles. In die drie jaar leest de leerling zo’n tien boeken. Het mondeling duurt vervolgens twintig minuten, en in het zonderlinge geval dat het vorige mondeling uitloopt, zelfs maar een kwartier. Vaak is de leraar in zijn enthousiasme het meest aan het woord, zodat de leerling, die zich toch al voorbereid heeft met het lezen van samenvattingen, heel gemakkelijk zijn of haar literatuurlijst af kan sluiten met een zeven of zelfs een achtenhalf. Goed, de lijst kan ervoor zorgen dat leerlingen gaan lezen, en kan ervoor zorgen dat leerlingen meer interesse in literatuur krijgen, maar helaas is dat vaker niet dan wel het geval. De docenten en het schoolbestuur zouden misschien eens aan de leerlingen kunnen vragen wat nu wel zou werken, dat zou misschien nog meer effect hebben dan de ouderwetse literatuurlijst.