Romaanse Bouwkunst (1000-1200)
Algemeen
De oorsprong van de Romaanse bouwstijl ligt omstreeks het jaar 1000. In deze periode komen veel nieuwe aspecten aan de orde. Bovendien verspreidt de stijl zich betrekkelijk snel over heel west europa
Daarbij spelen twee factoren een rol: 1 Het stichten van kloosters, die veel bouwactiviteit ontwikkelden. 2 De pelgrimstochten waardoor nieuwe ideeën snel verspreid werden. Bekijken we een gewone Romaanse kerk, dan zien we dat het basilica-model nog altijd bestaan. Dit model heeft over het algemeen een vlak houten plafond die eerst werd ondersteund door bogen tussen wanden van het schip. Aan de grondvorm werd in de Romaanse periode vaak een dwarsarm toegevoegd, zodat de grondvorm een kruis wordt. De ingang laat voorlopig nog geen nieuwe vormen zien. Boven de zijschepen is bij veel Romaanse kerken een grote galerij te zien. Daar konden de Pelgrims overnachten. Zo zijn er zeker drie functies in dit bouwwerk verenigd. 1 parochiekerk
2 kloosterkerk
3 herberg
Welke verwantschappen tonen nu de Romaanse kerken?
Overal zie je het streven naar eenheid en duidelijkheid. Ze zochten naar een maatsysteem wat betreft verhoudingen en massa. Een klassieke karaktertrek maar de Romaanse stijl onderscheidt zich hiervan met een hele andere manier van denken: De mens voelde zich klein ten aanzien van God. Dit kwam tot uitdrukking in het grote en kolossale kerkgebouw. Om dit te realiseren werd er gebruik gemaakt van beton. Dit was voor deze periode een nieuwe toepassing die ze hadden afgekeken bij de Romeinen.
Er wordt veel geëxperimenteerd om de overkapping van de Romaanse kerk het best te maken. Hiervoor zijn diverse methode naast elkaar in gebruik.
1 Het eenvoudige balkenplafond (uit de Vroeg christelijke tijd)
2 Het tongewelf (dikke muren en kleine ramen)
Een variant van dit gewelf is het spitstongewelf (bogen in lengterichting van de kerk spits gemaakt)
3 kruisgewelf
4 Ribgewelf
5 Zesdelig gewelf
Dit is de laatste stap op weg naar het beroemde ingewikkelde gotische gewelf. Doordat de muren zo min mogelijk onderbroken mochten worden (vanwege afzondering van de buitenwereld en de zwaarte van het gebouw) mochten er maar een beperkt aantal kleine ramen in de stevige muren. Vandaar dat er veel fresco’s (muurschilderingen) op de muren werden aangebracht. De Romaanse kerk: hoe zijn de verdelingen? In een Romaanse kerk zien we dat het basilica-model nog altijd bestaat. Dus: een hoger middenschip en twee (of vier lagere zijschepen. Natuurlijk is er ook een dwarsschip (transept). Waar middenschip en transept elkaar kruisen, plaatst men een toren, die vierkant of achthoekig is, de vieringtoren. Dan komt het uitgebouwde deel. Dot deel wordt voortaan het koor genoemd en deze naam geeft duidelijk de functie aan: hier stonden houten koorbanden waar de monniken tijdens de kerkdienst zongen. Nieuw is nu dat men het zijschip om dit koor heentrekt: de kooromgang. Deze uitvinding maakte het mogelijk om tijdens de dienst achterom te lopen. Omdat dit vaak als storend werd beschouwd, ging men er snel toe over tussen de koorzuilen een afscheiding aan te brengen. Aan de buitenzijde van die kooromgang bouwt men een oneven aantal nisvormige kapelletjes: de straalkapellen
Daarbij spelen twee factoren een rol: 1 Het stichten van kloosters, die veel bouwactiviteit ontwikkelden. 2 De pelgrimstochten waardoor nieuwe ideeën snel verspreid werden. Bekijken we een gewone Romaanse kerk, dan zien we dat het basilica-model nog altijd bestaan. Dit model heeft over het algemeen een vlak houten plafond die eerst werd ondersteund door bogen tussen wanden van het schip. Aan de grondvorm werd in de Romaanse periode vaak een dwarsarm toegevoegd, zodat de grondvorm een kruis wordt. De ingang laat voorlopig nog geen nieuwe vormen zien. Boven de zijschepen is bij veel Romaanse kerken een grote galerij te zien. Daar konden de Pelgrims overnachten. Zo zijn er zeker drie functies in dit bouwwerk verenigd. 1 parochiekerk
2 kloosterkerk
4 Ribgewelf
5 Zesdelig gewelf
Dit is de laatste stap op weg naar het beroemde ingewikkelde gotische gewelf. Doordat de muren zo min mogelijk onderbroken mochten worden (vanwege afzondering van de buitenwereld en de zwaarte van het gebouw) mochten er maar een beperkt aantal kleine ramen in de stevige muren. Vandaar dat er veel fresco’s (muurschilderingen) op de muren werden aangebracht. De Romaanse kerk: hoe zijn de verdelingen? In een Romaanse kerk zien we dat het basilica-model nog altijd bestaat. Dus: een hoger middenschip en twee (of vier lagere zijschepen. Natuurlijk is er ook een dwarsschip (transept). Waar middenschip en transept elkaar kruisen, plaatst men een toren, die vierkant of achthoekig is, de vieringtoren. Dan komt het uitgebouwde deel. Dot deel wordt voortaan het koor genoemd en deze naam geeft duidelijk de functie aan: hier stonden houten koorbanden waar de monniken tijdens de kerkdienst zongen. Nieuw is nu dat men het zijschip om dit koor heentrekt: de kooromgang. Deze uitvinding maakte het mogelijk om tijdens de dienst achterom te lopen. Omdat dit vaak als storend werd beschouwd, ging men er snel toe over tussen de koorzuilen een afscheiding aan te brengen. Aan de buitenzijde van die kooromgang bouwt men een oneven aantal nisvormige kapelletjes: de straalkapellen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden