Het monument op de Dam

Slotopdracht 1: Hoe is de Oudheid in het Paleis gebruikt? De klassieke Oudheid is in het Paleis op verschillende manieren gebruikt. Vooral in decoraties zijn de Klassieken goed terug te vinden. Vele friesen, pilasters, tympana, beeldengroepen en reliëfs wijzen terug op de tijd dat Griekenland haar bloeitijd kende en de Griekse cultuur hoogtij vierde. De mythekracht is veelvuldig gebruikt. Er hangen verschillende schilderijen die verwijzen naar bekende mythen en verhalen zoals het schilderij waarop de voorbereiding van de coup van Civilis is te zien. Het verhaal gaat over de opstand van de Germanen met Civilis aan het hoofd tegen de Romeinen. Het Paleis bevat bijvoorbeeld een zaal waarin misdadigers ter dood werden veroor-deeld door de schout (de schout is de rechter). Het vonnis werd voltrokken door schepenen (de beulen). Deze zaal werd de Vierschaar genoemd. De naam de Vier-schaar komt oorspronkelijk van de vier banken waarop bij een middeleeuwse rechts-zitting de schout, de schepenen, de aanklager en de beschuldigde gezeten waren. Later heette de plaats waar de rechtzitting werd gehouden op zich zelf de Vierschaar. In de vierschaar zijn drie reliëfs aanwezig met elk een beroemd oordeel. Het eerste oordeel is dat van Zaleucus die barmhartigheid uitbeeldt. Hij heeft namelijk toen zijn zoon werd veroordeeld wegens overspel de helft van de straf van zijn zoon overgeno-men. Bij deze zouden beide ogen uitgestoken worden, maar Zaleucus liet bij zijn zoon slechts één oog uitsteken en bij zichzelf ook één. Het tweede oordeel verwijst naar het Salomonsoordeel. Dit beeldt het verhaal uit waarin hij een oordeel moet geven over twee vrouwen die beide beweren de moeder van eenzelfde kind te zijn. Hij besluit het kind doormidden te hakken waarop de echte moeder zegt dat de ander dan wel het kind mag houden. Dit oordeel stond voor zijn wijsheid en mensenkennis. Het derde oordeel is dat van Brutus. Hij heeft zijn zoons veroordeeld tot de doodstraf wegens het opzetten van een revolutie tegen de republiek. De burgerzaal bevat ook verschillende verwijzingen naar de Oudheid. Een voorbeeld hiervan is het beeld van Atlas. De reus die het hemelgewelf ondersteunde opdat het niet de wereld zou verdrukken. Hij is te zien met de aardbol op z’n schouders en nek (dit stond dus voor de verantwoordelijkheid/last van de aarde die hij moest beschermen). Nog een voorbeeld van het gebruik van de Oudheid is een reliëf van de attributen van Apollo. Slotopdracht 2: Wat is goed bestuur? Volgens mij zijn kenmerken van een goed bestuur onder andere onpartijdigheid. Het Brutusoordeel is daar een heel goed voorbeeld van, omdat bloedbanden met de verdachten hem niet beïnvloeden bij het geven van een oordeel. Een ander kenmerk van een goed bestuur vind ik wijsheid, inzicht en mensenkennis. Zoals bijvoorbeeld in het Salomonsoordeel sterk naar voren komt. In deze situatie moest hij de mensenkennis en het inzicht hebben om de reacties van de vrouwen te kunnen voorspellen. Ook wijsheid was hierin een van de onmisbare benodigdheden voor een juist oordeel. Inventiviteit is een van de meest belangrijke eigenschappen voor een goed bestuur omdat je als bestuur in heel veel moeilijke onvoorspelbare situaties de juiste beslissing moet nemen. Deze hangt af van allerleisoortige omstandigheden. Je moet je dus goed weten te handhaven en niet af gaan wanneer er een onbekende en onverwachte situatie zich voordoet. Andere kenmerken van goed bestuur zijn leiding kùnnen geven en beslissingen dùrven nemen. Wanneer een leidinggevend persoon of leidinggevende personen geen beslissingen durven nemen zal de situatie onveranderbaar blijven en zal er een revolutie kunnen plaatsvinden als tegenreactie op het zeer strakke regime. Beroepsgeheim en trouw zijn ook belangrijke eigenschappen van leden van het bestuur. Dit is in het Paleis weergegeven boven de deuren van de secretariskamers door middel van een vrouw met een vinger op haar lippen en een vis (vissen kunnen niet praten) boven de ene deur en een hond die bij zijn dode baasje blijft waken en hem trouw blijft boven de andere deur. Onverschrokkenheid is ook een kenmerk van goed bestuur, omdat dit je zwakheid toont wanneer je toegeeft aan imponant gedrag van iemand anders die jou wil imponeren. Dit is weer heel duidelijk weergegeven in een van de burgemeesterskamers op het schilderij van Ferdinand Bol “Fabritius en Pyrrhus”. Dit verhaal gaat over een oorlog die de Romeinen voerden tegen de Samnieten en hun Griekse bondgenoot. De consul van de Romeinen komt naar die van de anderen om te onderhandelen. Pyrrhus, van de andere partij, heeft de dag ervoor al geprobeerd Fabritius om te kopen, maar dat mislukte. Nu probeerde hij de ander te imponeren met een beest dat de ander nog nooit had gezien: een olifant. Hij liet de olifant verstoppen achter een gordijn en haalde het beest tevoorschijn toen de ander er ook bij was komen staan. In tegenstelling tot wat hij verwachtte, draaide Fabri-tius zich rustig om en zei: “Gisteren heeft je goud geen indruk op me gemaakt, vandaag je monster ook niet.” Naast dit schilderij hangen in de burgemeesterskamers ook nog twee andere beroemde schilderijen. “De onomkoopbaarheid van consul Marcus Curius Dentatus” (1656). Dit schilderij gaat over de gematigdheid en trouw die door deze consul in stand werden gehouden en waarmee de schilder de burgemeesters tot de eigenschappen en daden wil roepen die de personen op de schilderijen wel en niet hebben. Hij weerstond het hem aangeboden goud en liet zijn maaltijd van rapen hierdoor niet verstoren. Het andere schilderij; “Quintus Fabius Maximus” (ca. 1656) laat weer de zakelijkheid en onpartijdigheid die ook al in het Brutusvonnis was te zien naar voren komen. De zoon van Fabius gebied zijn eigen vader voor hem te knielen wanneer hij in ambt is, omdat het andere volk dat ook moet.