Recensie/Theaterverslag:
Titel/auteur: ‘De driestuiversopera’, Bertolt Brecht
Gezelschap: het NNT, waarvan de groep bijeenverzameld is door middel van verschillende cabaretiers en acteurs bij elkaar te zetten. Regisseur: Matthijs Rümke
Hoofdrolspelers: Peter Heerschop, Joep van Deudekom, Viggo Waas, Han Römer, Titus Tiel Groenestege, Genio de Groot, Carice van Houten en Margot Rôs. Plaats en datum: schouwburg Groningen, 15-12-2000. De driestuiversopera gaat over Mackie Messer die vreemd gaat en in de onderwereld een van de belangrijkste personen is en moet zien alles in ‘goede’ banen te leiden, zodat hij zichzelf niks zal laten overkomen, dit gaat ten koste van andere mensen. Hij heeft dus een conflict met de politie en wet, maar ook met zijn kersverse vrouw Polly, die door heeft dat hij met een andere vrouw gaat en die vrouw weer dat hij getrouwd is en daarnaast ook nog eens dat de vader van Polly het helemaal niet goed vind dat ze trouwen, omdat Mackie een schurk is en hij wil niet dat Polly verdrietig en gekwetst wordt, dus daar moet Mackie ook nog eens voor oppassen. Het draait zo ongeveer allemaal om wat Mackie doet, maar je ziet de emoties van de personen om hem heen ook wel. De voorstelling vond plaats in een wit, fel decor: het had een soort catwalk, en daarachter was het toneel, die opliep als een trap met schotten aan de zijkanten, waaruit telkens acteurs en figuranten tevoorschijn kwamen. Op de achterkant van het toneel was het ook een helemaal wit verlichte muur waarop een mededelingsbordje hing, die zo nu en dan een spreuk of zin of regels van een lied liet zien. Het geheel deed nogal kil en ongastvrij aan vond ik. Het publiek zat voor de catwalk en keek omhoog (lijsttoneel) naar de plek waar de voorstelling zich afspeelde, doordat de catwalk tot de mensen liep konden de spelers/acteurs zich dichter tot het publiek richten en werd het publiek er meer bij betrokken. De acteurs hadden extreme kleren aan, die extra accentueerden wat ze waren, daarnaast hadden ze het beeld van de mensen die ze speelden wat excentrieker gemaakt, zoals de bruid die als bruidsjurk allemaal bh’s aanheeft die wijd uitstaan en een man die een vrouw is en daarom borsten als een slabbetje voor zich heeft hangen etc. Er kwamen weinig attributen in voor om het verhaal en de plaats waar het zich afspeelde meer te verduidelijken, je moest echt je eigen fantasie en voorstellingsvermogen aantasten. De weinige attributen (een laptop waarmee een man de zinnen, regels van een lied en spreuken naar het bordje achter aan het toneel projecteerde, de strop waar Mackie zich aan zal verhangen en de stoel die de cel waar Mackie in is gestopt moet voorstellen) kwamen dan ook veel voor, of waren bijna continu aanwezig als ze nodig waren. De rest moest ik zelf verzinnen. Dit was medebepalend voor de thematiek van de voorstelling, of in ieder geval tot wat zij in hun gedachten hadden, want dan wordt de aandacht echt gericht op het verhaal en op de spelers. Daarnaast ook op Bertolt Brechts bedoeling met zijn toneel, wat episch theater is en wat betekent dat het publiek er actief bij betrokken moet raken en wat zo dus ook lukt. In het stuk, de driestuiversopera en het woord zegt het al; opera, wordt veel gezongen, op den duur moet ook het publiek meezingen, dit is ook weer een vorm van het episch theater van Brecht. Naast de catwalk, aan beide zijden, zitten de muzikanten, die, als dat nodig is, de acteurs begeleiden bij hun liedjes en ook de geluidseffecten (zoals een klok/gong die aftelt, het lopen van de bruid etc.) produceren. In het begin, voordat de voorstelling begon, speelden zij wat, een beetje rommelig, en ook aan het eind van de voorstelling speelden de muzikanten datzelfde deuntje. De muzikanten waren een deel van de voorstelling: zonder hen zou de voorstelling niet kloppen. Ze waren dan ook in kleding gestoken die ook figuranten aanhadden als ze bij de groep van Mackie hoorden (de bende) en hebben ook op het toneel gestaan om mee te doen aan een scène, dit was grappig bedoeld. Ik heb bij hoofdrolspelers alle namen neergezet van degenen die in het stuk een duidelijke rol hadden en vertelden, maar dit houdt niet in dat ze ook het belangrijkste in het stuk waren. Het verhaal gaat dus over Mackie, die een schurk is en je kan wel zeggen dat hij iedereen belazerd. Het stuk draait om hem en zijn belevenissen, maar ik vond ook dat zijn vrouw, Polly, ook een belangrijk personage was, net als de man die het verhaal steeds onderbrak en dan even wat tussendoor vertelde. In het boek wordt gevraagd om de personen te karakteriseren en te kijken hoe goed je ze kent en hoe geloofwaardig ze overkomen. Om dit te (kunnen) doen, moet ik eerst even vertellen dat Brecht het vervreemdingseffect heel belangrijk vond in zijn stukken, zodat het publiek werd en keuzes maakte, dit houdt in dat de speler zich vooral moet concentreren op de tekst en niet mag inleven in zijn personage. Hierdoor kreeg ik niet echt vat op de personen en vond ik het er allemaal nogal gemaakt en nep uitzien, maar ik zal het proberen. Mackie is dus eigenlijk de hoofdrolspeler, hij is zeer sympathiek, maar een gigantische bendeleider, die goed weet wat hij wil en mensen gebruikt om tot zijn doel te komen. Polly is een braaf meisje, die ongelooflijk verliefd is op Mackie en heel veel van hem houdt en zich ook nogal naïef voordoet. Ze wil iedereen aardig vinden en wil ook graag dat iedereen haar aardig vindt. Dit komt niet altijd goed. De meneer met laptop is de verteller, hij heeft drie rollen: iemand in de bende van Mackie, iemand die bedelaar wil worden en dus de verteller. De mensen in de bende van Mackie die praten zijn Mackies belangrijkste handlangers en deze man dus ook, heeft geen naam, de bedelaar heeft geen naam en komt in maar twee scènes voor, ik heb niet echt doorgehad wat dat te maken had met het verhaal, waarschijnlijk met Mackies belevenissen om het duidelijker te maken, de verteller ook niet en onderbreekt telkens scènes om het te verduidelijken of om verder het verhaal af te maken, zodat de acteurs weer even nietsdoen. Mackie en Polly zijn dus getrouwd en hebben direct alweer moeilijkheden waardoor de verteller ze steeds onderbreekt om verder te vertellen en een andere scène aan te kondigen. Bij episch theater moet het publiek zelf actief meedenken en doen, dus vandaar dat ik dit beeld heb over de drie belangrijkste personages. Omdat ik vond dat het geheel nogal gemaakt was, had ik niet echt het gevoel dat ik een persoon het belangrijkste vond, ik moest heel erg meedenken en doen, maar tegelijkertijd was ik op een afstand ernaar aan het kijken en ik kan me hierdoor niet echt speciaal met iemand identificeren. Brecht wilde in zijn stukken niet dat de werkelijkheid werd nagebootst, maar werd gedemonstreerd, bovendien werd toneel dat getoetst was aan de maatschappelijke werkelijkheid’ het moest een wetenschappelijk en analytisch niveau bereiken en dit verwerkte hij ook in zijn stukken. Ook was hij een voorstander van de linkse partijen, wat ook van invloed was op zijn stukken, ik weet dat Mackie aan de haal ging met de wet en regels, maar of dit met het bovenstaande iets te maken heeft/had, kan ik niet zeggen, omdat dit stuk is gemoderniseerd en ik heb niet echt gemerkt dat er politieke stukken of standpunten in zaten. Ik vond de belangrijkste thema’s in ‘de driestuiversopera’ het wel of niet trouw zijn aan wetten en regels en daarmee direct inbegrepen het wel of niet trouw zijn aan je vrouw. Dit, omdat het hierom ging in het stuk: Mackie op de loop voor politie, om wat hij heeft gedaan en wat gaat hij ermee doen? En hij trouwt Polly, maar zegt tegen een andere vrouw, Jenny (van zijn bende, die zwanger van hem is) dat hij haar niet kwijt wil en wat gaat hij hieraan doen en hoe zullen de rest die erbij betrokken is ermee omgaan? De regisseur laat zijn spelers hier heel vrij in, hij bedenkt wel hoe hij het wil maar laat hen knoeien: ‘want zij willen die rol spelen’. Hij weet wat het thema is in het stuk en laat hen daarop inspelen, hij laat dit duidelijker zien door middel van het decor en de kleding en attributen. Ik kon heel goed begrijpen wat het thema was en wat het inhield en kon er ook betekenis aan geven, maar ik had niet dat ik na de voorstelling er helemaal over ging nadenken en dingen ging opschrijven. Wat mij boeide in de voorstelling was hoe de mensen het speelden en hoe ze het tot stand hadden gebracht. Ik was in het begin echt verveeld aan het kijken; ik vond dat epische theater gedoe echt niet nodig en die vervreemding al helemaal niet. Na de pauze kwam er wat vaart in, er werden meer kleuren gebruikt enzovoorts, en toen vond ik het echt leuk om naar te kijken. Het verhaal werd dus verteld door de verteller, die daarnaast nog twee rollen speelde, en hij onderbrak ook telkens scènes om wat toe te voegen of verder te vertellen. Ik vond dit heel erg vervelend, daarnaast ook verwarrend doordat de verteller nog twee andere rollen had. Brecht wist dat er ook humor in het stuk moest om het aantrekkelijk te maken, maar ik vond deze humor te simpel en veel te voor de hand liggend, waardoor ik het niet om naar te luisteren vond. Het was net of ze het stuk om te spelen erg leuk vonden en of ze zichzelf ook erg leuk vonden en het maar een beetje met z’n allen stonden te spelen, net als je met z’n tweeën doet zonder publiek. Doordat er niks op het toneel stond, moest je de situaties en plekken zelf voorstellen, wat ik wel goed vond, zo werd je erbij betrokken, zonder dat ze het zeiden. Wat ik trouwens ook niet goed vond, was dat ze tegen ons gingen praten, bij cabaretvoorstellingen doe je dat, of als je stand-up komediant bent, maar niet als je een serieus stuk van Brecht of wie dan ook speelt, dit vond ik nep. Ik vond het op de een of andere manier na de pauze een stuk beter, misschien omdat ik wat wakkerder was geworden en dus meer mee kon leven. Ik blijf bij mijn kritiek hierboven, maar dat wil niet zeggen dat ik niet heb genoten van het stuk, want uiteindelijk heb ik dat wel. Ik vond het zeer apart en goed bedacht, de spelers vond ik ook echt goed en ze hadden lef. Dat was voor dit stuk echt wel nodig en hoe ze het hebben gerealiseerd was ook helemaal top. Als je dus een keer iets helemaal anders wilt, dan moet je zeker naar de driestuiversopera van Brecht gaan, want hij is zeer verfrissend en actief om te kijken.
Gezelschap: het NNT, waarvan de groep bijeenverzameld is door middel van verschillende cabaretiers en acteurs bij elkaar te zetten. Regisseur: Matthijs Rümke
Hoofdrolspelers: Peter Heerschop, Joep van Deudekom, Viggo Waas, Han Römer, Titus Tiel Groenestege, Genio de Groot, Carice van Houten en Margot Rôs. Plaats en datum: schouwburg Groningen, 15-12-2000. De driestuiversopera gaat over Mackie Messer die vreemd gaat en in de onderwereld een van de belangrijkste personen is en moet zien alles in ‘goede’ banen te leiden, zodat hij zichzelf niks zal laten overkomen, dit gaat ten koste van andere mensen. Hij heeft dus een conflict met de politie en wet, maar ook met zijn kersverse vrouw Polly, die door heeft dat hij met een andere vrouw gaat en die vrouw weer dat hij getrouwd is en daarnaast ook nog eens dat de vader van Polly het helemaal niet goed vind dat ze trouwen, omdat Mackie een schurk is en hij wil niet dat Polly verdrietig en gekwetst wordt, dus daar moet Mackie ook nog eens voor oppassen. Het draait zo ongeveer allemaal om wat Mackie doet, maar je ziet de emoties van de personen om hem heen ook wel. De voorstelling vond plaats in een wit, fel decor: het had een soort catwalk, en daarachter was het toneel, die opliep als een trap met schotten aan de zijkanten, waaruit telkens acteurs en figuranten tevoorschijn kwamen. Op de achterkant van het toneel was het ook een helemaal wit verlichte muur waarop een mededelingsbordje hing, die zo nu en dan een spreuk of zin of regels van een lied liet zien. Het geheel deed nogal kil en ongastvrij aan vond ik. Het publiek zat voor de catwalk en keek omhoog (lijsttoneel) naar de plek waar de voorstelling zich afspeelde, doordat de catwalk tot de mensen liep konden de spelers/acteurs zich dichter tot het publiek richten en werd het publiek er meer bij betrokken. De acteurs hadden extreme kleren aan, die extra accentueerden wat ze waren, daarnaast hadden ze het beeld van de mensen die ze speelden wat excentrieker gemaakt, zoals de bruid die als bruidsjurk allemaal bh’s aanheeft die wijd uitstaan en een man die een vrouw is en daarom borsten als een slabbetje voor zich heeft hangen etc. Er kwamen weinig attributen in voor om het verhaal en de plaats waar het zich afspeelde meer te verduidelijken, je moest echt je eigen fantasie en voorstellingsvermogen aantasten. De weinige attributen (een laptop waarmee een man de zinnen, regels van een lied en spreuken naar het bordje achter aan het toneel projecteerde, de strop waar Mackie zich aan zal verhangen en de stoel die de cel waar Mackie in is gestopt moet voorstellen) kwamen dan ook veel voor, of waren bijna continu aanwezig als ze nodig waren. De rest moest ik zelf verzinnen. Dit was medebepalend voor de thematiek van de voorstelling, of in ieder geval tot wat zij in hun gedachten hadden, want dan wordt de aandacht echt gericht op het verhaal en op de spelers. Daarnaast ook op Bertolt Brechts bedoeling met zijn toneel, wat episch theater is en wat betekent dat het publiek er actief bij betrokken moet raken en wat zo dus ook lukt. In het stuk, de driestuiversopera en het woord zegt het al; opera, wordt veel gezongen, op den duur moet ook het publiek meezingen, dit is ook weer een vorm van het episch theater van Brecht. Naast de catwalk, aan beide zijden, zitten de muzikanten, die, als dat nodig is, de acteurs begeleiden bij hun liedjes en ook de geluidseffecten (zoals een klok/gong die aftelt, het lopen van de bruid etc.) produceren. In het begin, voordat de voorstelling begon, speelden zij wat, een beetje rommelig, en ook aan het eind van de voorstelling speelden de muzikanten datzelfde deuntje. De muzikanten waren een deel van de voorstelling: zonder hen zou de voorstelling niet kloppen. Ze waren dan ook in kleding gestoken die ook figuranten aanhadden als ze bij de groep van Mackie hoorden (de bende) en hebben ook op het toneel gestaan om mee te doen aan een scène, dit was grappig bedoeld. Ik heb bij hoofdrolspelers alle namen neergezet van degenen die in het stuk een duidelijke rol hadden en vertelden, maar dit houdt niet in dat ze ook het belangrijkste in het stuk waren. Het verhaal gaat dus over Mackie, die een schurk is en je kan wel zeggen dat hij iedereen belazerd. Het stuk draait om hem en zijn belevenissen, maar ik vond ook dat zijn vrouw, Polly, ook een belangrijk personage was, net als de man die het verhaal steeds onderbrak en dan even wat tussendoor vertelde. In het boek wordt gevraagd om de personen te karakteriseren en te kijken hoe goed je ze kent en hoe geloofwaardig ze overkomen. Om dit te (kunnen) doen, moet ik eerst even vertellen dat Brecht het vervreemdingseffect heel belangrijk vond in zijn stukken, zodat het publiek werd en keuzes maakte, dit houdt in dat de speler zich vooral moet concentreren op de tekst en niet mag inleven in zijn personage. Hierdoor kreeg ik niet echt vat op de personen en vond ik het er allemaal nogal gemaakt en nep uitzien, maar ik zal het proberen. Mackie is dus eigenlijk de hoofdrolspeler, hij is zeer sympathiek, maar een gigantische bendeleider, die goed weet wat hij wil en mensen gebruikt om tot zijn doel te komen. Polly is een braaf meisje, die ongelooflijk verliefd is op Mackie en heel veel van hem houdt en zich ook nogal naïef voordoet. Ze wil iedereen aardig vinden en wil ook graag dat iedereen haar aardig vindt. Dit komt niet altijd goed. De meneer met laptop is de verteller, hij heeft drie rollen: iemand in de bende van Mackie, iemand die bedelaar wil worden en dus de verteller. De mensen in de bende van Mackie die praten zijn Mackies belangrijkste handlangers en deze man dus ook, heeft geen naam, de bedelaar heeft geen naam en komt in maar twee scènes voor, ik heb niet echt doorgehad wat dat te maken had met het verhaal, waarschijnlijk met Mackies belevenissen om het duidelijker te maken, de verteller ook niet en onderbreekt telkens scènes om het te verduidelijken of om verder het verhaal af te maken, zodat de acteurs weer even nietsdoen. Mackie en Polly zijn dus getrouwd en hebben direct alweer moeilijkheden waardoor de verteller ze steeds onderbreekt om verder te vertellen en een andere scène aan te kondigen. Bij episch theater moet het publiek zelf actief meedenken en doen, dus vandaar dat ik dit beeld heb over de drie belangrijkste personages. Omdat ik vond dat het geheel nogal gemaakt was, had ik niet echt het gevoel dat ik een persoon het belangrijkste vond, ik moest heel erg meedenken en doen, maar tegelijkertijd was ik op een afstand ernaar aan het kijken en ik kan me hierdoor niet echt speciaal met iemand identificeren. Brecht wilde in zijn stukken niet dat de werkelijkheid werd nagebootst, maar werd gedemonstreerd, bovendien werd toneel dat getoetst was aan de maatschappelijke werkelijkheid’ het moest een wetenschappelijk en analytisch niveau bereiken en dit verwerkte hij ook in zijn stukken. Ook was hij een voorstander van de linkse partijen, wat ook van invloed was op zijn stukken, ik weet dat Mackie aan de haal ging met de wet en regels, maar of dit met het bovenstaande iets te maken heeft/had, kan ik niet zeggen, omdat dit stuk is gemoderniseerd en ik heb niet echt gemerkt dat er politieke stukken of standpunten in zaten. Ik vond de belangrijkste thema’s in ‘de driestuiversopera’ het wel of niet trouw zijn aan wetten en regels en daarmee direct inbegrepen het wel of niet trouw zijn aan je vrouw. Dit, omdat het hierom ging in het stuk: Mackie op de loop voor politie, om wat hij heeft gedaan en wat gaat hij ermee doen? En hij trouwt Polly, maar zegt tegen een andere vrouw, Jenny (van zijn bende, die zwanger van hem is) dat hij haar niet kwijt wil en wat gaat hij hieraan doen en hoe zullen de rest die erbij betrokken is ermee omgaan? De regisseur laat zijn spelers hier heel vrij in, hij bedenkt wel hoe hij het wil maar laat hen knoeien: ‘want zij willen die rol spelen’. Hij weet wat het thema is in het stuk en laat hen daarop inspelen, hij laat dit duidelijker zien door middel van het decor en de kleding en attributen. Ik kon heel goed begrijpen wat het thema was en wat het inhield en kon er ook betekenis aan geven, maar ik had niet dat ik na de voorstelling er helemaal over ging nadenken en dingen ging opschrijven. Wat mij boeide in de voorstelling was hoe de mensen het speelden en hoe ze het tot stand hadden gebracht. Ik was in het begin echt verveeld aan het kijken; ik vond dat epische theater gedoe echt niet nodig en die vervreemding al helemaal niet. Na de pauze kwam er wat vaart in, er werden meer kleuren gebruikt enzovoorts, en toen vond ik het echt leuk om naar te kijken. Het verhaal werd dus verteld door de verteller, die daarnaast nog twee rollen speelde, en hij onderbrak ook telkens scènes om wat toe te voegen of verder te vertellen. Ik vond dit heel erg vervelend, daarnaast ook verwarrend doordat de verteller nog twee andere rollen had. Brecht wist dat er ook humor in het stuk moest om het aantrekkelijk te maken, maar ik vond deze humor te simpel en veel te voor de hand liggend, waardoor ik het niet om naar te luisteren vond. Het was net of ze het stuk om te spelen erg leuk vonden en of ze zichzelf ook erg leuk vonden en het maar een beetje met z’n allen stonden te spelen, net als je met z’n tweeën doet zonder publiek. Doordat er niks op het toneel stond, moest je de situaties en plekken zelf voorstellen, wat ik wel goed vond, zo werd je erbij betrokken, zonder dat ze het zeiden. Wat ik trouwens ook niet goed vond, was dat ze tegen ons gingen praten, bij cabaretvoorstellingen doe je dat, of als je stand-up komediant bent, maar niet als je een serieus stuk van Brecht of wie dan ook speelt, dit vond ik nep. Ik vond het op de een of andere manier na de pauze een stuk beter, misschien omdat ik wat wakkerder was geworden en dus meer mee kon leven. Ik blijf bij mijn kritiek hierboven, maar dat wil niet zeggen dat ik niet heb genoten van het stuk, want uiteindelijk heb ik dat wel. Ik vond het zeer apart en goed bedacht, de spelers vond ik ook echt goed en ze hadden lef. Dat was voor dit stuk echt wel nodig en hoe ze het hebben gerealiseerd was ook helemaal top. Als je dus een keer iets helemaal anders wilt, dan moet je zeker naar de driestuiversopera van Brecht gaan, want hij is zeer verfrissend en actief om te kijken.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden