Hoofdstuk 8

§1: Hoe is het Nederlandse landschap ontstaan? Nederland is geologisch heel jong, dat wil zeggen dat het voornamelijk in het Kwartair genoemd is: Ö Pleistoceen: 2,5 miljoen jaar geleden t/m 10000 B.P. (Before Present) Kwartair Ø Holoceen: vanaf 10000 B.P. Nederland is in het Kwartair gedaald als een kantelend blok (zie bron 4 (boek)) In het noordwesten zijn steeds nieuwe afzettingen bovenop de oude afzettingen neergelegd. Op de volgende manieren: 1) door het ijs -> glaciale afzettingen
2) door de rivieren -> fluviatiele afzettingen

3) door de zee -> mariene afzettingen
4) door de wind -> eolische afzettingen §2: Wat was de invloed van water en ijs? In het Pleistoceen lag Nederland ten Noorden van de HUN-lijn* onder het ijs -> glaciale afzettingen: a) zwerfstenen
b) keileem -> ondoorlatend (waterdicht) Daarnaast door het ijs lagen weggedrukt -> stuwwallen (bron 3 (boek)) In het Holoceen waren er veel fluviatiele afzettingen -> grofste materiaal (grind) in Zuidoost Nederland want doordat de stroomsnelheid groter was, was verder naar noordwest Nederland steeds fijner materiaal (zand+klei) Aan de kust ook mariene afzettingen -> bij de branding (zand). Verder landinwaarts ook kleiafzettingen na overstromingen. *HUN-lijn -> HUN staat voor Haarlem, Utrecht en Nijmegen. Tot die lijn lag Nederland onder het ijs. §3: Welke landschapvormen maakt de wind? Aan het eind van het Pleistoceen is er geen ijs meer in Nederland, wel nog een toendraklimaat -> heel kaal en koud. Permafrost permanente begroeiing van de grond -> weinig begroeiing -> Noordzee is droog -> los materiaal kan makkelijk door de wind meegenomen worden -> eolische afzettingen. 1) dekzand -> sprongsgewijs (stukje voor stukje) -> zwak golvend landschap in heel Nederland. 2) 2) löss -> zwevend vervoerd ->pas neergelegd in de luwte van het reliëf = Zuid-Limburg
In het Holoceen eolische afzetting: 1) de duinen -> door de zee (marien) aangevoerd maar door de wind tot duinen gevormd. 2) Stuifzand -> zandverstuivingen = dekzand dat opnieuw wegwaait als de mens de vegetatie weghaalt. §4: Zijn planten en dieren ook landschapbouwers? Veen is afgestorven plantenresten die onderwater niet volledig zijn afgebroken. Er zijn twee soorten veen: 1) laagveen -> resten van waterplanten zoals riet of bomen -> haalt voedingsstoffen uit grondwater -> voedselrijk = eutroof
2) hoogveen -> resten van veenmos -> haalt voedingsstoffen uit regenwater -> voedselarm = oligotroof

Als veen gedroogd wordt ontstaat er turf -> bruikbaar als brandstof. Bij laagveenwinning ontstaan veenplassen. Bij hoogveenwinning ontstaan er dalgronden. Organogene afzettingen: Afzettingen die bestaan uit organisch materiaal. Kalksteen = mergel bestaat uit skeletten van zeedieren. Afzettingen uit Tertiair alleen in Zuid-Limburg want daar was toen een ondiepe zee. §5: En wat maakte de mens ervan? Natuurlandschap -> een landschap met alleen maar natuurlijke elementen. Cultuurlandschap -> een landschap met natuurlijke elementen en inrichtingselementen. Ingrepen van de mens in het Nederlandse landschap: 1. drooglegging - polders -> een door dijken omgeven gebied, waar de grondwaterstand kunstmatig geregeld wordt. - droogmakerijen -> een drooggemaakte veenplas. 2. normaliseren, kanaliseren en bedijkingen. 3. grondstofwinning: - veen -> veenplassen wordt gebruikt voor recreatie - zand -> zandmeren. - (rivier)klei -> kleiputten, wordt gebruikt voor bakstenen. - Grind -> grindgaten, wordt gebruikt voor beton. - Mergel -> mergelgroeve. §6: Hoe zijn de landschappen over ons land verspreid? - Zand -> Midden Oost Nederland - Löss -> Zuid – Limburg - Duinzand -> aan de kust - Hoog- en laagveen -> verspreidt over Nederland
Verkavelingtype: - Strokenverkaveling - Blokverkaveling - Moderneverkaveling §7: Hoe uniek is het Nederlandse landschap? Soort Hoogte Op de kaart
Laagland 0 t/m 200m Groen
Heuvelland 200 t/m 500m Geel
Middelgebergte 500 t/m 1500m Lichtbruin
Hooggebergte > 1500m Donkerbruin §9: Hoe ontstond het landschap van de Grand Canyon? Er zijn drie soorten gesteenten namelijk: 1. stollingsgesteente, dat ontstaat na de afkoeling van vloeibaar gesteente, -> graniet en basalt. 2. sediment gesteente, dat is ontstaan doordat het materiaal is neergelegd ->zandsteen en kalksteen. 3. metamorfe gesteente, gevormd door hoge druk en/ of temperatuur -> steenkool en marmer.