Frans van Cauwelaert (tijdens het Interbellum)

Frans van Cauwelaert: Hij werd geboren op 10 januari 1880 te OLV – Lombeek en stierf op 17 mei 1961 in Antwerpen. Als jongere zoon van een welgesteld landbouwersgezin werd hij naar het Klein Seminarie van Hoogstraten gestuurd. Na zijn schitterende prestaties koos Van Cauwelaert in 1899 niet voor het priesterschap, maar ging hij thomistische filosofie gaan studeren in Leuven. Al vanaf zijn studententijd zette hij zich in voor de VB. Zo hadden zijn leraars hem in Hoogstraten betrokken bij de scholierenwerking, en hadden ze ervoor gezorgd dat hij in Leuven in de Sociale Studiekring en het genootschap Met Tijd en Vlijt terechtkwam. In 1903 stichtte Van Cauwelaert de kring Taal en Kennis, waarin studenten zich konden specialiseren in het gebruik van het Nederlands in de wetenschap. Deze oprichting vormde de springplank tot een latere politieke loopbaan. Reeds in 1905 mocht hij de bespreking inleiden op het eerste Vlaams katholiek congres over “ De Inrichting der Vlaamse Katholieke Beweging”. Daar legde hij er sterk de nadruk op dat het onderwijs niet alleen moest worden vernederlandst, maar ook verbeterd en uitgebreid. Hij stelde ook concrete opgaven voor de eerstvolgende jaren. Vier jaar later, in 1909, begon Van Cauwelaert de studie in de rechten en een jaartje later aanvaardde hij een mandaat als volksvertegenwoordiger voor Antwerpen. Nog in datzelfde jaar nam hij, als jongste lid van de Kamer, meteen de leiding van de kleine katholieke flamingantische groep, en lanceerde hij in 1911 de propagandacampagne voor de vernederlandsing van de Gentse Rijksuniversiteit. Toen de eerste Wereldoorlog losbrak ging hij door met zijn propaganda, die hij nu vooral op de frontsoldaten richtte, aangezien hij trouw bleef aan zijn opvatting dat de scholieren – en de studentenbewegingen de motor van de Vlaamse heropstanding vormde. Maar de regering was het niet eens met Van Cauwelaert. Daardoor stichtte hij het Vlaamsch – Belgisch Verbond, en sprak zich uit voor de eentaligheid in Vlaanderen in onderwijs, gerecht en bestuur, en voor Vlaamse en Waalse legereenheden. Doch, deze “ erkenning van Vlaanderens culturele zelfstandigheid” werd nogmaals niet goedgekeurd door de regering. Maar de verkiezingen van november 1919 vernieuwden de Kamer grondig; Van Cauwelaert vormde nu de meerderheid, en zo kon hij veel veranderen: hij realiseerde de taalwet van 31 juli 1921 die de overheidsadministraties van het Vlaamse land vernederlandste, hij werd burgemeester van Antwerpen, hij realiseerde de taalwet op het leger in 1928, de taalwet van 1930 op de universiteit van Gent, de taalwet van 1932 op het lager en middelbaar onderwijs! Maar koning Albert I kwam roet in zijn eten strooien door de voorziene taalwetten op het gerecht en het leger te verdagen . Ook verloor Van Cauwelaert zijn burgemeesterssjerp, die hem een groot gezag verleend had. Wanneer de tweede wereldoorlog uitbrak, week hij uit naar New York, waarna hij in 1944 terugkeerde naar België; het land waar hij sinds 1939 Kamervoorzitter was, en dat dan bleef beoefenen tot 1954. Sindsdien bleef hij actief in de politiek tot aan zijn dood in 1961.