Maya`s

Ik houd mijn spreekbeurt over Maya’s.

Toen ik hoorde dat ik een spreekbeurt moest doen, wist ik echt geen onderwerp. Ik ben lang aan het denken geweest en kwam toen op het onderwerp sinterklaas, het is vandaag 3 december dus ik vond het wel een goed onderwerp, ik naar jufrouw maar nee, het onderwerp werd afgekeurd, toen ging ik verder denken en kwam ik bij het onderwerp vulkanen. Ik las een stukje over vulkanen in de gids. Maar ook dit onderwerp mocht ik niet doen. Toen zag ik een documentaire over Maya`s op Discovery. Ik ben op internet gaan zoeken en er was wel redelijk wat informatie te vinden, nu wil ik jullie wat over maya`s gaan vertellen..

Volgens de woordenboeken is dit de verzamelnaam van een voorheen zeer grote groep volkeren.


In Guatemala, Mexico, op het schiereiland Yucatan, en in het westen van El Salvador en Honduras is de maya cultuur is ontstaan. Cultuur is de manier waarop ze leven.

De cultuur bij de maya`s is in te delen in verschillende perioden.

1 De formatieve of preklassieke periode. (1500 jaar voor Chr. Tot ca. 200 na Chr. )
2 De klassieke periode (van 200 na Chr. Tot 900 na Chr.)
3 De postklassieke periode (van ca. 900 na Chr. Tot de komst van de Spanjaarden in 1697.

Ik vertel straks meer over deze perioden.

Standenmaatschappij.

De Maya-samenleving was een standenmaatschappij, dat wil zeggen dat er in lagen werd geleefd.
De hoogste laag, de belangrijkste mensen, was voor de priesters en de opperpriesters. De middenlaag, was voor de ambtenaren en tempeldienaars.
De onderste laag, bestond vooral uit de landbouwers.
De landbouwers zorgden voor het eten van de Maya`s. Maïs was heel belangrijk. Dat was hun hoofdvoedsel. Verder aten ze zoete aardappelen, yuccaplanten, cacao avocado’s en tomaten.

Om hun akkers bruikbaar te maken gebruikten ze de brandcultuur. Dat wil zeggen dat ze bossen afbranden om zo vruchtbare grond te krijgen. Zo branden Maya’s ook hele bossen af voor hun landbouwgrond. Na het branden werd in de vruchtbare grond maïs ingezaaid. Om te zorgen dat ze een goede oogst hadden, hadden ze een maïs god.. Dit was een stenen standbeeld waar ze dan offers aan schonken. Bij de maya`s was trouwens alles van steen. Ze kenden in die tijd nog geen ijzer.


Schrift

Je zou natuurlijk denken dat je gewoon zo schrijft. Maar de Maya`s schrijven anders. Ze waren de eersten in Amerika die een eigen schrift hadden.

Dit schrift werd gebruikt voor de kalender. Bij ons heeft een jaar 12 maanden met of 30 of 31 dagen. Maar bij de Maya’s hebben ze 18 perioden van 20 dagen.
Deze perioden hadden hun eigen tekens. Ook wel hiërogliefen genoemd.

Bij de maya`s noem je een dag een kin en een periode van 20 dagen heette een uinal.

18 uinal heette een tun (dit zijn 360 dagen) bij ons een jaar.
20 tun heette een katun (dit zijn 7200 dagen) bij ons 20 jaar.
20 katun heette een baktun (dit zijn 144.0000 dagen) bij ons 400 jaar.

Ieder maya jaar kende 5 ongeluksdagen, denk bij ons maar aan vrijdag de 13e.
En het kende ook 2 geluksdagen. Deze dagen hingen af van de stand van de zon tegenover de maan. De maya`s waren erg wetenschappelijk en wisten van het zonnestelsel ook al veel af.

De maya`s kenden ook getallen. Ze gebruikten daarvoor een 20-tallig stelsel met punten en met strepen die op heel makkelijk werden weergeven.
Een punt staat voor 1 en een streep voor 5.


Deze uitvinding van de maya’s zijn later overgenomen door veel meer volkeren. B.v. De Hindoes en de Arabieren.

Godsdienst

De godsdienst van de Maya wordt heel simpel gezien als de aanbidding van natuurverschijnselen.
Dit ging verder tot vergoddelijking van hemellichamen en de daarmee verbandhoudende tijd.
De hoofdgod bij de Maya’s was Itzamna, het was de Hemelgod.

Het gehele Mayarijk werd geregeerd door een opperpriester. Deze kon met herkennen aan de vele versieringen aan zijn kleding en de veren op zijn hoofd.
De onderdanen of bedienden zaten meestal voor hem.

En elke vooruitgang op technisch en wetenschappelijk gebied ging samen met de godsdienst. De bouwwerken werden steeds mooier. Er werden tempels gebouwd voor hun erediensten.

De 3 perioden….

Ik vertelde al dat je het Mayarijk in 3 perioden kon indelen:

1 preklassieke
In de preklassieke periode werden de eerste piramidevormige heuvels opgericht.
Hierop werden altaars of kleine tempels gebouwd.
Op het plaatje zie je het bouwwerk van Tikal, Het is een van de grootste en een van de oudste bouwwerken van de Maya’s. Het is ongeveer 290 jaar voor Christus gebouwd. In deze piramides werden geen mensen begraven, wat wel zo is bij de piramides in Egypte.

2 Klassieke Maya beschaving
Van alle klassieke maya steden is Palenque in Mexico het meest bekend.

Door de godsdienst bouwde men tempels en er kwamen steden omheen. Vooral lage langgerekte gebouwen, bouwde men, waarbij balspeelplaatsen aangelegd werden.
Op deze speelplaatsen speelde men met 2 ploegen spelers. Ze moesten de bal door een stenen ring zien te werpen. De bal was gemaakt van rubber. Van een in het wild groeiende Heveasoort. Je mocht de bal niet met je handen of je voeten aanraken, maar wel met je schouders, knieën, of heupen. Tijdens het spel mocht de bal de grond niet raken. Het lukte daarom zelden om hem in de ring te werpen. De winnaar was dan meestal de ploeg die de spelregels het meest hadden nageleefd.
In deze tijd bouwden ze vaak in een boogvorm. Ook kwamen er nu beeldhouwwerken en muurschilderkunst bij. Het aardewerk uit deze tijd werd licht gebakken en ook beschilderd.

3. postklassieke periode
Er werden nog mooiere steden gebouwd na de inval van de Tolteken (dit is een volk uit Mexico.) Chichen itza is een oude Mayastad, werd veroverd door de Tolteken en werd dus een Mayatolteekse stad
Er werden zuilen gebouwd in ronde en vierkante vormen en de bogen ook wel korbeelbogen genoemd, zorgden voor nog mooiere bouwwerken en steden. In de beeldhouwkunst kwamen nu krijgslieden en doodshoofden voor. Uit deze periode zijn nog gekleurde beeldschriften gevonden.

De verovering

In 1525 na Chr. Veroverden de Spanjaarden bijna heel Guatemala. Het mayarijk viel in 1697.
Toen kwam aan alle culturele dingen een eind.
De meeste Maya`s werden gevangen genomen en moesten werken voor de Spanjaarden.
Mexico werd een Spaanse kolonie, en de meeste Maya’s gingen dood door het hele zware werk, en de ruwe behandeling. Ook stierven veel mensen aan de nieuwe ziektes die de Spanjaarden mee brachten. Ze stierven aan de pokken, tyfus en de mazelen.

De maya is vandaag de dag van geloof veranderd in het christengeloof Talrijke oude goden van de maya`s zie je nog weer in het Rooms-katholieke geloof.


Ook nu leven er nog maya`s. ze zijn gaan leven in de deelstaten waarin zij woonden. De maya`s leven in de tropische bossen van Mexico in strohutten. Ze leven van maïs en bonen, verbouwd op grond d.m.v. brandcultuur. Ze bezitten geen eigen grond meer, maar werken voor de grootgrondbezitters. Ze worden onderdrukt en hebben al verschillende keren geprobeerd om een opstand op het touw te zetten. Om hun land terug te winnen. Dit deden ze onder de naam van Land en Vrijheid, in het maya`s tierra y libertad.

Er is wel veel veranderd in de tijd, de mensen spreken nu Spaans en sommige kinderen gaan nu zelfs naar school.

Maar toch is het nog steeds niet als 1500 jaar geleden, ze zijn alles kwijt en het zou nooit meer terug komen.

Tierra Y Libertad, Land en Vrijheid.