Berlijn

Inleiding Voor het vak Duits heb ik een werkstuk gemaakt in het teken van Berlijn. Ik heb voor vier onderwerpen gekozen: • De geschiedenis van Berlijn. • Stadsontwikkeling. • Het verhaal achter de Berlijnse muur. • De Berlijnse muur. Mijn werkstuk bevat na ieder hoofdstuk een bladzijde met plaatjes. Dit vond ik goed voor de overzichtelijkheid. Berlijn is de hoofdstad van Duitsland en heeft 3,3 miljoen inwoners van de 81,6 miljoen die in heel Duitsland wonen. Berlijn is vandaag de stad zonder grenzen. De muur is verdwenen, maar dat neemt niet weg dat ook de tegenstellingen weg zijn. De twee stadsdelen, west en oost, zijn nog lang niet aaneengegroeid. De sporen van de verdeelde stad zijn er nog wel en in veel gevallen is de saamhorigheid er niet bepaald beter op geworden. ‘Wessis’ en ‘Ossies’ zijn de scheldnamen die de Oost- en Westduitsers voor elkaar hebben bedacht. De Westduitsers bekijken hun nieuwe medeburgers veelal als domme, slome mensen. Er worden vele zure grappen over elkander verteld en deze tonen aan dat het samengaan van beide samenlevingen nu niet direct smetteloos verloopt. De stad Berlijn is inmiddels is zowel oost als west in één grote beerput veranderd, waar men razendsnel nieuwe gebouwen uit de grond stampt om straks een waardige en volwaardige hoofdstad te worden. Toch zal voorlopig de tegenstellingen tussen de twee stadsdelen groot blijven. En misschien nog wel groter, juist doordat er geen muur meer is tussen de beide delen. Het zal nog jaren duren voordat Berlijn echt weer één stad is. De geschiedenis van Berlijn. Berlijn is ontstaan uit twee stadjes Kölln en Berlin. In 1432 kwamen ze samen onder één bestuur, maar in 1448 ontstonden er problemen en toen werd de samenwerking weer verbroken. Berlijn had toen enkel nog toekomst als stad waar iemand regeert, die gekozen is door de Duitse keizer dat wil zeggen een keurvorstelijke residentie. Van 1640 tot 1688 was Frederik Willem I de grote keurvorst. Hij gaf een aanzet tot een enorme ontwikkeling en groei van de stad. Om de stad tegen aanvallen te beschermen werd deze omgeven met sterke vestingwerken. Door het Freidrich-Wilhelm kanaal werd Berlijn een doorvoerhaven tussen Breslau en Hamburg. In 1810 werd er een universiteit gesticht en in 1870 werd Berlijn de hoofdstad van Duitsland. Het breidde zich snel uit tot een grote industriestad. In 1920 werden enkele voorsteden als Charlottenburg, Köpenick, Lichterfelde, Neukölln, Spandan en Wilmersdorf bij Berlijn gevoegd. In Oost-Berlijn stonden drie belangrijke kerken, het koninklijk paleis en diverse musea. Er was een boulevard van 1,3 kilometer lang, de Unter den Linden. Aan de Westkant staan de triomfboog de Brandenburg Tor, De staatsburg en de Congreshal. Ook in West-Berlijn staan belangrijke gebouwen en bezienswaardigheden in de buurt van het centrum dat wil zeggen ten zuiden van de Brandenburger Tor. Er is een modern winkelcentrum, academies voor kunst en cultuur, een grote dierentuin en het slot Charlottenburg met een belangrijke kunstverzameling. Verder kan men iets meer naar het westen nog tentoonstellingshallen, een mooi Olympisch stadion, een autoracebaan en kastelen vinden. Als gevolg van de benoeming op 30 januari 1933 van Adolf Hitler tot rijkskanselier vonden er een aantal veranderingen van betekenis plaats. Op 27 februari het zelfde jaar werd het Rijksdaggebouw ( parlement ) in brand gestoken. Dit was het sein tot een reeks maatregelen zodat de nationaal socialisten beter zouden kunnen regeren zonder tegenwerking. Het was namelijk de droom van Hitler om van Berlijn de mooiste stad van de wereld te maken. Monumentale gebouwen werden verbouwd om het aanzien te veranderen. De belangrijkste architect was Albert Speer. In de tweede wereldoorlog werd Berlijn grotendeels in puin gelegd. De Russen bereikten Berlijn en op 2 mei 1945 staakte de stad de strijd. De stad werd in 4 sectoren verdeel. Een Russische, Amerikaanse, Franse en Britse sector. Nadat de onenigheid tussen de Amerikanen, de Britten en de Fransen samen tegen de Russen toenam konden zij niet samen de stad besturen . Toen de Westerse landen begin 1948 samen besloten in hun sectoren de geldsanering door te voeren, leidde dit aan de Sovjet zijde tot een heftige reactie. De toevoerwegen naar West- Berlijn werden afgesneden en geblokkeerd. Na één jaar werd de blokkade door de Russen opgeheven. In 1950 werd West-Berlijn bestuurd door Bondsrepubliek Duitsland en Oost-Berlijn bestuurd door de DDR en werd het formeel haar hoofdstad. In de jaren vijftig werd Berlijn een unieke ontmoetingsplaats tussen West en Oost, ondanks dat er beperkingen waren in het goederen- en reizigersverkeer. Veel Oost-Duitsers konden toen nog via Berlijn nar het Westen uitwijken. In juni 1953 kwam er een opstand in de DDR, deze opstand had zijn middelpunt in Oost-Berlijn. Mede door deze opstand richtten Oost-Duitse troepen op 13 augustus 1961 de

Berlijnse muur op, waardoor de communicatie tussen Oost- en West-Berlijn geheel werd verbroken en er een eind werd gemaakt aan de verdeling van Berlijn door Amerikanen, Russen, Britten en de Fransen. Stadsontwikkeling West-Berlijn
In de eerste 20 naoorlogse jaren werden in Berlijn ongeveer 350.000 woningen gebouwd waarvan circa 270.000 in het westelijke stadsdeel. De economische ontwikkeling van de Bondsrepubliek en de psychologie van de ‘koude oorlog’ inspireerden de Westduitsers tot een grootse aanpak van de wederopbouw van West-Berlijn, dat in feite een plan was dat moest slagen om de West-Duitse welvaart te tonen. De ruimtelijke en financiële mogelijkheden leidden tot bezienswaardige experimenten van moderne bouwkunst. Omdat men nog steeds rekening hield met een mogelijke hereniging van de stad werd het nieuwe stadscentrum zo dicht mogelijk bij het oude centrum, dat toen in Oost-Berlijn lag, gebouwd, namelijk rondom de Ernst-Reuter-Platz en bij het Tiergartenviertel. Het vele groen dat het vooroorlogse Berlijn kenmerkte, is grotendeels behouden gebleven. Twee derde van de stadsoppervlakte wordt ingenomen door parken, bossen, tuinen en meren. Oost-Berlijn
Het centrum van Oost-Berlijn viel grotendeels samen met het oude centrum van de ongedeelde stad. Het lag rondom de Alexanderplatz dat uit de 18e eeuw stamt en vroeger veemarkt was. De stad, die in de oorlog grotendeels verwoest werd, herbouwde men tot circa 1965 voornamelijk in de zogenaamde stalinistische pronkstijl met kolossale gebouwen, rijk voorzien van marmer en versieringen. Pas in de jaren zestig kwam het accent bij de heropbouw meer te liggen op de functionele woningbouw. Het verhaal achter de Berlijnse muur. Ruim veertig jaar lang bestonden er twee Duitslanden: Oost-Duitsland en West-Duitsland. De geschiedenis van de twee Duitslanden begon na de Tweede Wereldoorlog. In die oorlog die duurde van 1939 tot 1945, was Adolf Hitler de leider van het machtige Duitsland. Hij veroverde bijna alle landen in Europa. In 1945 lukte het de legers van de Verenigde Staten, Frankrijk, Engeland en Rusland om Duitsland te verslaan. De Engelsen en Amerikanen bevrijdden de landen in West-Europa. De Russische legers versloegen de Duitsers in de Oost-Europese landen. Eindelijk was heel Europa vrij. Het oude Duitsland werd bezet door de legers van de geallieerden. Zo noemde men de landen die samen tegen Duitsland vochten. Na 1945 werd Duitsland verdeeld in twee stukken : Oost-Duitsland en West-Duitsland. En hetzelfde gebeurde met de hoofdstad, Berlijn. Russische soldaten hielden Oost-Duitsland en
Oost-Berlijn bezet. In West-Duitsland en West-Berlijn bestond de bezettingsmacht uit Amerikaanse, Franse en Engelse soldaten. Na een paar jaar werd West-Duitsland een vrij en zelfstandig land. Het heette de Bondsrepubliek Duitsland. De burgers mochten hun eigen regering kiezen. Het land lag nog in puin door de oorlog, maar het wist zich snel te herstellen. Daarbij hielpen de Verenigde Staten mee. In Oost-Duitsland kwamen geen vrije verkiezingen. Daar vertelden de Russische bezetters precies wat er moest gebeuren. Tussen West-Europa en Oost-Europa werden de politiekeverschillen na 1945 steeds groter In West-Europa waren de landen vrij en zelfstandig maar in Oost-Europa overheerste de Sovjetunie. De scheiding tussen Oost- en West-Duitsland liep dwars door het vroegere Duitsland heen. In Oost-Duitsland stelden de Russen een afzonderlijke regering aan. Die nieuwe regering riep daarop een eigen staat uit: De Democratische Republiek of kortweg de DDR. In de DDR was maar één partij aan de macht en dat was de communistische partij. De landen van West- en Oost-Europa raakten steeds meer van elkander afgesneden. Burgers die in het oosten woonden mochten niet naar het westen reizen of verhuizen. Zo kwam er in de jaren vijftig tussen West- en Oost-Europa een grimmige grensstrook te liggen. Het was net alsof er een IJzeren Gordijn hing, compleet met hoge muren, wachttorens en prikkeldraadhekken. De Verenigde Staten en de Sovjetunie kwamen na de Tweede Wereldoorlog steeds meer tegenover elkaar te staan. Leiders aan beide kanten spraken over de vijand. Ze beschuldigden elkaar van plannen om de hele wereld te overheersen. In de Westeuropese landen groeide de angst voor Rusland. In de Oostbloklanden groeide het wantrouwen tegen Amerika. Een echte oorlog tussen Amerika en Rusland ontstond gelukkig niet. Maar wel bleef er veertig jaar lang een griezelige spanning bestaan. Voor die kille, vijandige houding kwam een naam: de Koude Oorlog. Soms leek het erop of er echt een oorlog tussen Amerika en Rusland zou uitbreken. Er ontstonden ruzies die de vrede in gevaar brachten. Meestal gebeurde dat uitgerekend in Duitsland. Zo stelden de Russen in 1948 een blokkade in van West-Berlijn. Soldaten sloten alle autowegen naar de stad af. West-Berlijn raakte helemaal afgesneden van goederen uit West-Duitsland. De westerse landen wilden de bewoners van de stad niet laten verhongeren. Daarom organiseerden de Amerikanen, de Engelsen, de Fransen en Westduitsers snel een luchtbrug. Bijna een jaar lang vlogen elke dag honderden vliegtuigen heen en weer tussen West-Duitsland en West-Berlijn om voedsel te brengen. Uiteindelijk hebben de Russen de blokkade opgegeven. De Berlijnse muur. In 1961 laat de regering van Oost-Duitsland plotseling een betonnen muur zetten tussenOost-Berlijn en West-Berlijn : De Berlijnse muur. Dat was, zei men, om Oost-Berlijn te beschermen tegen slechte invloeden uit het westen. Maar de eigenlijke reden was het tegenhouden van Oostduitsers die wilden vluchten naar het westen. Van de ene op de andere dag kon men niet meer naar Oost- en West-Berlijn en omgekeerd. Alleen voor buitenlandse toeristen waren er enkele streng bewaakte grensovergangen. Toch waren er tussen 1961 en 1989 honderden Oost-Duitsers die probeerden om via de muur naar het westen te gaan. Ze reden met hun auto door versperringen en er waren er enkelen die een tunnel onder de muur groeven. Eén keer kwam er zelfs een luchtballon aan te pas om over de grens van beton te komen. Op 9 november 1989 werd de muur afgebroken en er is bijna niets meer van over Door de verdwijning van de muur verdween de grens tussen oost en west. De DDR bestaat niet meer. Oost- en West-Duitsland zijn vanaf 3 oktober 1990 weer één land maar nog altijd zijn er mensen die de muur veel liever terug hebben en desnoods wordt hij, als het aan hen ligt, opnieuw gebouwd.
Conclusie Nadat ik me heb verdiept in Berlijn, voor het werkstuk, vind ik dat de bevolking uit deze stad veel tegenslagen hebben gehad. Dit laatste gaat vooral de mensen uit Oost-Berlijn aan omdat zij niet alleen te maken hebben gehad met Hitler maar ook nog met het communisme. Nu na de afbraak van de muur is onder deze mensen de armoede het grootst doordat de
West-Berlijners zich in de tijd dat Oost-Berlijn onder dwang van de Sovjetunie stond zich veel beter heeft kunnen ontwikkelen. Ik vond dit een leerzaam onderwerp, omdat ik me nu een beetje kan verplaatsen in de problemen van Berlijn. Hieronder ziet u nog mijn bronvermelding en op de bladzijde hierna staat mijn werkplan dat al eerder ingeleverd is. Bronvermelding: Ik heb diverse encyclopedieën gebruikt
Duitsland weer één Freddie van Hees
Berlijn Robert Briel
Berlijn Allert Lange
Verder heb diverse internetsites gebruikt. Werkplan Ik wil mijn werkstuk (voorlopig) gaan houden over de geschiedenis van Berlijn in combinatie met een verslag over de Berlijnse Muur. Ik heb al op enkele internetsites gekeken en ben naar de bibliotheek geweest om boeken te halen over het betreffende onderwerp. Uit de bibliotheek heb ik de volgende boeken gehaald : Berlijn door Allert de Lange Berlijn door Robert Briel. Ik ben op de volgende internetsites geweest: www.Luise-Berlin.de/index.html
www.wall-berlin.org/gb/ http://members.aol.com/johball/berlinwl.htm
Ik wil mijn verslag als volgt gaan indelen: Titelpagina, inhoudsopgave, inleiding, hoofdstuk 1 het ontstaan van de stad, hoofdstuk 2 de Berlijnse muur en tot slot een conclusie met bronvermelding. Berlijn is de hoofdstad en e grootste stad van Duitsland. Het heeft een inwonertal van ongeveer 3,5 miljoen inwoners en heeft een oppervlakte van ongeveer 889 kilometers. Het is gelegen in Centraal Europa. Het is gelegen bij enkele rivieren zoals de Spree en de Havel.
Inhoudsopgave Inleiding
De geschiedenis van Berlijn Stadsontwikkeling
Het verhaal achter de Berlijnse muur
De Berlijnse muur
Conclusie
Werkplan