Het Jodendom

De inhoud van ons verslag over Jodendom: • Het jodendom: - Wie zijn de Joden. - Hoe leven joodse gezinnen - Wat geloven de Joden. • Geschiedenis van het Jodendom. • De zes dagen van de schepping. • Davidster. • De belangrijkste Joodse momenten • De joodse bijbel • Joden en het bidden: - Het gebed. - Hoe bidden de joden. - Gebedskleding. • De sabbat • synagoge • de 10 geboden. • Joodse feesten. • De sjofar. • Enkele teksten uit de Joodse bijbel. • Bronvermelding. Het Jodendom: Het jodendom is een religie (en cultuur) van een volk dat wordt aangeduid als joden, Hebreeërs of Israëlieten.
Wie zijn de Joden: Joden kunnen elke nationaliteit en kleur hebben en wonen overal ter wereld. De godsdienst van de joden is het jodendom, maar je kunt ook een jood zijn zonder godsdienstig te zijn of de joodse tradities te volgen. De orthodoxe joden geloven dat je joods bent als je moeder joods is of je kunt joods worden na heel lang studeren en het streng volgen van de joodse tradities. Sommige liberalere joden geloven dat je joods bent als een van je ouders joods is of als je het joodse geloof aanvaardt. Het grootste aantal joden woont in Amerika, namelijk 5,5 miljoen, gevolgd door Israël waar 4,5 miljoen joden wonen. Hoe leven Joodse gezinnen: In het gezinsleven, dat zo belangrijk is in het jodendom, nemen de sabbat, de feesten en de maaltijden de belangrijkste plaats in. Er wordt geleerd, gezongen en gepraat. Het eten van koosjer voedsel en het scheiden van vlees en melkproducten zijn belangrijke kenmerken van het joodse leven. In een joods gezin leer je je ouders te eren, anderen te helpen die minder kunnen dan jij, eerbied te hebben voor oude mensen, gastvrij te zijn voor vreemden, die zieken te bezoeken en niet te roddelen of leugens over andere mensen te vertellen. Het joodse onderwijs begint thuis. Wat geloven de Joden: De joden hebben verschillende geloofsopvattingen. De liberale joden geloven dat het jodendom hun een gemeenschappelijke cultuur geeft, terwijl de orthodoxe joden zich aan de voorschriften proberen te onthouden, die door de eeuwen heen gegeven zijn. De basis van het jodendom is het geloof in één eeuwige, onzichtbare God. De joden geloven ook dat ze uitgekozen waren om Gods Thora te ontvangen, het eerste deel van de Tenach (de joodse Bijbel). Ze geloven dat ze door na te denken over de betekenis ervan en door te leven volgens de wetten die erin staan, rechtvaardigheid in de wereld te brengen. Ze geloven ook dat de Messias op het juiste moment zal komen om de volmaakte wereld te brengen. Geschiedenis van het jodendom: De geschiedenis van het Joodse geloof begint bij Abraham. Abraham leefde ongeveer 4000 jaar geleden. Abraham geloofde in één God, in plaats van vele afgoden zoals zijn vader deed. God beloofde Abraham zijn eigen land en veel nakomelingen. Uit deze nakomelingen stamde de joden. De zonen van Abraham kregen het niet makkelijk, ze moesten het land wat aangewezen was door God verlaten en kwamen in Egypte terecht. Daar werden ze onderdrukt door de farao. De afstammelingen wisten zich te bevrijden uit Egypte (Dit verhaal kun je zien in de tekenfilm, ‘Prince of Egypte’)Onder leiding van Mozes trok het volk door de woestijn naar het land wat God aan Abraham had beloofd, het beloofde land, Israël. De zes dagen van de schepping: De joden geloven dat God op de eerste dag van de schepping de dag en de nacht maakte. De hemel en de aarde werden geschapen op de tweede dag. De zeeën, het land en alles wat op de grond groeit, schiep hij op de derde dag. Op de vierde dag werden de zon, maan en sterren geschapen en op de vijfde dag de vissen en de vogels. Op de zesde dag maakte God alle dieren op het land en als laatste schiep Hij de mens. Davidster: Davidster is hét symbool van het jodendom. De zespuntige ster die bestaat uit twee in elkaar geschoven driehoeken. Deze ster is vanaf de middeleeuwen al een typisch joods symbool. De belangrijkste Joodse momenten: Besnijdenis en naamgeving: Als een jongen acht dagen oud is, wordt hij besneden. Zo wordt hij opgenomen in het verbond van Abraham. Hij krijgt zijn joodse naam en iedereen bidt dat hij gezegend mag worden met het bestuderen van de Thora, een huwelijk en goede daden. Een meisje krijgt haar naam van haar vader meteen na de geboorte of tijdens een speciale ceremonie. Bar Mitswa
Op zijn dertiende verjaardag wordt een jongen Bar Mitswa. Dan krijgt hij dezelfde religieuze en wettelijke verplichtingen als een volwassene. Hij moet bijvoorbeeld op elke doordeweekse dag ’s ochtends tefillien dragen (twee kleine leren doosjes met leren riemen). In veel gemeenschappen wordt Bar Mitswa op de sabbat in de synagoge naar voren geroepen te worden om uit de Thora te lezen, wat normaal gesproken alleen een volwassene mag doen. Meestal leest de jongen dan een gedeelte of alles van wat er die ochtend uit de Thora moet worden gelezen en spreekt hij voor het eerst de zegen uit. Om het te vieren geeft de familie een kiddoesj, een receptie, in de synagoge en een feestmaal thuis. Op de twaalfjarige leeftijd viert een meisje haar Bar Mitswa. In liberale gemeenschappen leert lezen uit de Thora. Orthodoxe meisjes vieren hun Bar Mitswa in de synagoge, thuis, op school of tijdens een ceremonie op zondagmiddag. Het huwelijk
Een joodse bruiloft is overal ter wereld anders. Het kan een informele ceremonie in de buitenlucht zijn of een plechtige ceremonie in de synagoge. Elke bruiloft heeft een choepa, baldakijn, die het nieuwe huis symboliseert. De bruid draagt een sluier over haar gezicht en de bruidegom breekt een glas om de verwoesting van de twee tempels te herdenken. Sterven en rouw
Het lichaam van een orthodoxe jood wordt altijd begraven, maar sommige liberale joden staan ook crematie toe. Na de begrafenis nemen de ouders, de man of de vrouw, zussen, broers of kinderen van degene die overleden is de sjiva in acht, een rouwperiode van zeven dagen. Ze zitten de hele dag op lage stoelen, terwijl er familieleden en vrienden langskomen om met ze te bidden, ze te troosten of om eten mee te brengen. Op de sterfdag wordt elk jaar een herdenkingskaars afgestoken en gebeden. De joodse bijbel: Het woord bijbel is afgeleid van een Grieks woord dat 'boeken' betekent. Het wordt voor zowel de joodse als de christelijke geschriften gebruikt. De bijbel werd geschreven op leer of perkament, waar men een boekrol van maakte. De joodse bijbel werd in het Hebreeuws geschreven, behalve enkele hoofdstukken uit het boek Daniël, die in het Aramees werden geschreven. Het hebreeuws werd in het kwadraat schrift geschreven van rechts naar links. De joodse bijbel wordt verdeeld in drie delen; de wet, de profeten, de geschriften. De wet (thora) is voor de joden het belangrijkste deel. Zij bestaat uit de eerste 5 boeken van de bijbel. Volgens de traditie werden zij geschreven door Mozes. Maar later werd beweerd dat ze door schriftgeleerden zijn geschreven. Misschien schreef Mozes de kern van de tien geboden. De profetische boeken beginnen in de joodse boeken wat de christenen de historische boeken noemen. Zij vertellen de geschiedenis van de Hebreeën in Palestina. De geschriften bevatten de psalmen, de spreuken, Job en kleinere boekjes. De bijbel is een verzameling boeken van verschillende auteurs uit verschillende perioden van de lange geschiedenis van het hebreeuwse volk. De lijst van gezaghebbende boeken voor de joden werd vastgesteld omstreeks 100 na Christus door een vergadering van leraren in Palestina. Zij stelden de 'canon' of lijst van boeken samen. De joden hebben ook andere heilige boeken, de belangrijkste is de 'talmoed' de studie. Dit is een zeer uitgebreide verzameling verklaringen van de bijbel, aanwijzingen voor joodse feesten, wetten voor persoonlijk en maatschappelijk gedrag, verder onderricht over God, de toekomst en het herstel van Israël. Joden en het bidden: Het gebed: Het eerste wat een jood doet als hij wakker wordt, is zijn handen wassen om daarmee rein en onbevlekt tegenover God te staan. Een traditionele jood staat altijd vroeg op om na het reinigen het ochtendgebed te kunnen uitspreken. Als het even kan, doen ze het liefst samen met andere mensen. s`Middags bidden ze ook, maar alleen wat korter, ook s`avonds gaan ze bidden alleen dan bidden ze wel veel langer. En er wordt ook voor het slapen gaan gebeden. Er wordt ook gebeden tijdens speciale feesten of bijeenkomsten. Tevens spreekt men een gebed op voor het eten, na het eten, bij onweer, bij het zien van een regenboog, oceaan, vallende ster, de nieuwe maan, bij het zien van een geleerde of iemand van koningshuis. Men moet zich elk moment bewust zijn van zijn goddelijke oorsprong en als een zo goed mogelijk mens leven. Het Joodse Gebed bevat veel meer dan alleen vragen aan God. Het is eerder een gesprek tussen God en de mensen, daarom kon na de verwoesting van de Tempel 70 jr na Chr. het normale offeren vervangen worden door gebed.
Hoe bidden de Joden: Vanaf ongeveer drie jaar worden joden aangemoedigd om God te betrekken in alles wat ze doen. Hiervoor worden korte gebeden opgezegd, zoals de berachot (lofuitingen) die voor elke gelegenheid zijn. Daarnaast zijn er vaste gebeden die orthodoxe joodse mannen elke dag drie keer in het Hebreeuws opzeggen. Ze worden in gedachten of hardop voorgedragen of gezongen. Veel liberale joden hebben deze gebeden ingekort en zeggen ze alleen in de synagoge op vrijdagavond, sabbatochtend en bij speciale gelegenheden. Ze bidden in een mengeling van Hebreeuws en hun eigen taal. Normaal bidden joden zittend of staand, maar sommige gebeden moeten in bed worden opgezegd, zoals het sjemagebed. Gebedskleding: Als een Jood gaat bidden draagt hij een witte mantel met hemelsblauwe strepen. De naam van deze mantel is tallith, letterlijk `lok', `kwast', naar de kwasten waarmee de hoeken zijn afgezet. Deze kwasten waarschuwen de gelovige Joden om zich niet te laten verleiden door de aardse verleidingen. Als de Joden dagelijks hun voorgeschreven gebed uitspreken dragen ze ook nog een tallith, met andere woorden gebedsriem. Op deze gebedsriem zijn kleine kubussen genaaid de zogenaamde `huisjes'. In deze huisjes bevindt zich een woord namelijk `Sjaddia', 'Almachtige'. Alleen tijdens het avondgebed wordt de gebedsriem niet omgedaan. De sabbat: "6 dagen zullen jullie werken maar op de zevende moet je rusten" Als jood, mag je niet op de dag van de sabbat werken, jij niet en je gezin niet. Zelfs het vee moet op die dag kunnen genieten van de rust. Want in 6 dagen heeft God hemel en aarde geschapen, de zee en al wat daarin is en Hij ruste uit op de zevende dag. Daarom heeft God de sabbat tot een zegen gemaakt
Er zijn 2 redenen waarom de jood sabbat moet viert. Ten eerste om de schepping te herdenken, en ten tweede om de uittocht uit Egypte te herdenken. De sabbatrust begint op vrijdagavond, kort voor de zonsondergang. Alle dingen zijn dan gedaan voor zaterdag, zoals de maaltijden en zelfs de telefoon wordt uitgeschakeld. Als het mogelijk is gaan de man en de kinderen naar de synagoge. En thuis maakt de vrouw de sabbatmaaltijd klaar of beter gezegd ze zet het op tafel, en steekt het sabbatlicht aan. Als de man en de kinderen thuis zijn gekomen uit de synagoge worden de kinderen door hun ouders gezegend. Daar zegenen ze ook de wijn en de 2 challes (gevlochten broden). Dan gaat het gezin eten. Tijdens het eten worden er liturgische liederen gezongen ter ere van God, en de sfeer is die van diepe rust en harmonie. In de ochtend van de sabbatdag woont het gezin eerst de synagogendienst bij, daarnaast is men ook verplicht die dag 3 keer te bidden. Bij het ontbijt na de synogogedienst wordt opnieuw de wijn en de challes gezegend. ´s Middags wordt er gewandeld en spelletjes gespeeld of ze gingen op visite. Maar de grootste bedoeling van de sabbat is om veel te leren van het Jodendom. De sabbat word beschouwd als een wekelijkse verering van God. De enige dag waarop de Joden gaan nadenken over zichzelf, en de tijd nemen voor zichzelf en voor anderen. Synagoge: Op vrijdagavond begint de sabbat. Op die dag houden de Joden hun godsdienstoefeningen in de synagoge. Omdat de Joden uit eerbied voor God niet willen dat iemand zonder hoofdbedekking in de synagoge komt, moeten alle mannelijke Joden een keppeltje dragen. Omdat de vrouwen geen deel nemen in de eredienst nemen ze plaats op de galerij. Het orthodoxe Jodendom ziet het werk in het huishouden als de dagelijkse godsdienstoefening van de vrouw. Zo`n dienst word geleid door de voorzangers. Eén van de chazans (voor zangers) opent de dienst door een gedeelte uit het Bijbelboek Psalmen te zingen. De rabbijn, de geestelijke leider van de gemeente, neemt een Thorarol uit de Heilige Ark. De Heilige Ark is een kast of een nis aan de oostkant van de synagoge. De rabbijn draagt de Thorarol naar de biema, de tribune van waar de Torarol wordt voor gelezen. De tekst is geschreven in het Hebreeuws en wordt gelezen van rechts naar links. De voorlezer gebruikt daarbij een jat, dit is een aanwijsstokje in de vorm van een hand met daarin een gestrekte vinger. De Thora wordt in één jaar tijd helemaal uit gelezen. Als de voorlezer een deel heeft voorgelezen, houdt de Rabbijn een korte preek. Er staat altijd een rode lamp vlak voor de Heilige Ark te branden. Rechts van de preekstoel staat een zevenarmig kandelaar te branden genaamd: de menora. Links en recht van de biema hangen twee bordjes met daarop de tien geboden. De tien geboden: De tien geboden zijn de ‘regels’ die horen bij het jodendom. Deze zijn: 1. Ik ben de Here, uw God. 2. U zult geen andere goden hebben. 3. U zult geen valse eed afleggen in Mijn naam. 4. Gedenk de sabbatdag en houd hem heilig. 5. Eer uw vader en uw moeder. 6. U zult niet doodslaan. 7. Neem niet de vrouw of de man van een ander. 8. U zult niet stelen. 9. U zult niet liegen. 10. Wees niet jaloers. Joodse feesten: Ondanks de vele regels en verplichtingen is het Joodse geloof geen saai geloof, in tegendeel zelfs, want de joden geloven niet zoals de vele andere godsdiensten dat de mens `slecht en verdorven' is, maar ze geloven dat de mens zelf mag kiezen tussen goed en kwaad. Maar als iemand voor het kwade kiest en daar oprecht berouw van heeft, dan zal God hem ook vergeving schenken. Dus kunnen ook de vrome Joden een lekkere borrel nemen en feest vieren. In de Joodse godsdienst spelen ook feesten een belangrijke rol. Maar ook is elk feest een herdenking van een belangrijke gebeurtenis in het Joodse bestaan. De belangrijkste feesten zijn: Rosj - ha - sjana: Dit is het Joodse nieuwjaarsfeest dat in september wordt gevierd, toen bij ons 1998 begon, waren de Joden al in 5759. In de synagoge blaast men dan op de sjofar, dit is een ramshoorn. En aan tafel eet men dan appel gedoopt in honing. Daarbij wordt dan de traditionele nieuwjaarswens uit gesproken. Jom - Kippoer: Met andere woorden de grote verzoendag. Het wordt tien dagen na het nieuwjaars feest gehouden. Op deze dag bidt men om de vergeving van de zonden van het Joodse volk. Soekkoth: Het loofhuttenfeest valt direct met de grote verzoendag. Op deze dag bouwt ieder gezin een loofhut en woont 8 dagen in deze hut en dan herdenken ze de uittocht uit Egypte. Chanoeka: De Joden herdenken dan de inwijding van de Tempel 104 jr v. Chr. Poerim: het feest van de Loten herinnert de Joden aan de gebeurtenissen van tijdens de Babylonische ballingschap. Gelukkig kon toen uitroeiing van het Joodse volk verhindert worden door een Joodse prinses Esther, die toen met de Perzische koning was getrouwd en op haar voorspraak liet de koning de vervolgingen stoppen. Pesach: Dit is het Joodse paasfeest. De redding van het Joodse volk uit Egypte wordt dan herdacht. De sjofar: De sjofar is een blaasinstrument. Als je flink op de sjofar blaast klinkt er een hard en doordringend geluid. Je hoort het geluid van grote afstand en het gaat door merg en been. Het is moeilijk om een mooi geluid uit de sjofar te krijgen. Je moet er veel voor oefenen en goede longen hebben. Dierenhoorn

De Sjofar kan gemaakt zijn van vijf soorten dierenhoorns: een schaap, een geit, een berggeit, een antiloop of een gezel. De hoorns van een ram en een geit worden het meest gebruikt omdat die krom zijn. Vooral de ramshoorn is geliefd. De ram heeft voor de Joden een speciale betekenis. De ram herinnert aan de bereidheid van Abraham om zijn enige zoon Isaäk aan God te offeren. Door Gods tussenkomst offerde Abraham in plaats van Isaäk een ram. Het blazen op de sjofar heeft als doel om de mensen uit hun ‘slaap’ te halen. Het is de bedoeling dat mensen door het doordringende geluid goed nadenken over hun leven en over wat ze goed en fout hebben gedaan. Het blazen op de sjofar tijdens het joods nieuwjaar betekent ook dat er een jaar voorgoed voorbij is. Een nieuw jaar is begonnen en vraagt alle aandacht. Enkele teksten uit de Joodse bijbel: "Hoor Israël, de Heer is onze God, de Heer is één. Gij zult de Heer uw God liefhebben met geheel uw hart en met geheel uw ziel en met geheel uw kracht" "Toen sprak God al de woorden die hier volgen. Ik ben Jahweh, uw God die u heeft weggeleid uit Egypte, het slavenhuis. Gij zult geen andere Goden hebben ten koste van Mij. Gij zult geen Godenbeelden maken , geen afbeelding van enig wezen boven in de hemel, beneden op aarde of in de wateren onder de aarde ... Gij zult de naam van Jahweh uw God niet lichtvaardig gebruiken, want Jahweh laat degenen die zijn naam lichtvaardig gebruiken niet ongestraft. Denk aan de sabbat, die moet voor u heilig zijn. Zes dagen kunt gij werken en alle arbeid verrichten. Maar de zevende dag is de sabbat voor Jahweh uw God…." (uit Exodus, in andere versie ook in Leviticus. De bronvermelding: Uit boeken: - Wereldreligies - jodendom voor beginners - bij levensbeschouwing hebben wij een stencil en daar staat ook allemaal informatie op. wij zijn als volgt te werk gegaan met informatie zoeken op internet. wij zijn als eerst naar www.goolge.com gegaan. En daar het jodendom ingetypt. Zo ben ik op www.jodendom.pagina.nl gekomen. En vanaf daar ben ik op de volgende pagina`s terecht gekomen (via verwijzingen die op de site www.jodendom.pagina.nl stonden): - www.israelinfo.nl/feesten - www.home.hccnet.nl - www.firststep.be/joodse.htm - www.student.kuleuve - www.xs4all.nl/~vriespr/barmitswa.htmln.ac.be/~m9919504/jodendom.htm - www.home.hccnet.nl/am.siebers/reli-joden.htm - www.joodsbegrafeniswezen.nl -
www.student.kuveulen.ac.be/~m9919504/leerjodendom.htm - www.solmortel.nl/joden.html - www.klap.net - www.kinderpleinen.nl/godsdiensten.html - www.sleuteltotinzicht.nl/index.htm