Voeding, lijnen, eetstoornissen

INLEIDING Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat we het een interessant onderwerp vinden en je hebt er dagelijks mee te makken, dus het kan altijd van pas komen. De andere onderwerpen leken ons minder leuk, omdat je er niet elke dag mee te maken hebt en omdat je er bij andere vakken genoeg over ingelicht wordt. We denken dat je over dit onderwerp veel informatie kan vinden. We hopen dat met dit werkstuk de onderwerpen een heel stuk duidelijker worden. Hoofdstuk 1. Voeding §1. Goede voeding Het is erg belangrijk om goed en gezond te eten. Vooral nu. We krijgen namelijk steeds minder lichaamsbeweging. Doordat we overal het liefst met de auto, bus, of trein heen gaan. Voor sporten hebben we vaak geen zin en/ of geen tijd. Als je dan te vet eet, kunnen je aders dicht slippen. Dat houdt in dat er een dun vetlaagje ontstaat in de aderen. Dit vetlaagje wordt op den duur steeds dikker, waardoor er geen bloed meer doorheen kan stromen.
§2. Gezonde voeding Gezonde voeding is erg belangrijk, voor een goede gezondheid. Je haalt ervoor een heel groot deel je vitaminen, voedingstoffen en energie uit. Die zorgen ervoor dat je fit en vitaal blijft. Tegenwoordig wordt er steeds vetter gegeten. De eetpatronen veranderen. Als je nu bij iemand binnenstapt zie je niet meer altijd een fruitschaal vol fruit staan. Dat is raar als je je bedenkt dat er erg veel van ons gevraagd word in deze maatschappij. Waar halen wij dan onze energie vandaan? Veel gezondheidsklachten zoals stress, hart- en vaatziekten, hoofdpijn en aantasting van het gebit ontstaan dan ook door slechte voeding. Als je gevarieerd eet en elke dag wat fruit neemt, krijg je genoeg vitaminen, voedingsstoffen en energie binnen om je lichaam gezond en fit te houden. Als je elke dag gezond wilt eten en alle belangrijke mineralen en voedingsstoffen binnen wil krijgen, kan de Schijf van Vier je ook helpen. De Schijf van Vier is een voedselschijf waarin de vier belangrijkste categorieën staan. Verschillende producten horen tot een van de vier categorieën. Het is dus belangrijk dat je uit elke categorie voedingsproducten binnen krijgt. Dit zijn de vier categorieën, samen met enkele voorbeelden: 1. koolhydraatrijke voedingsmiddelen als brood, aardappelen, rijst, macaroni en graanproducten; 2. vitamine C bevattende voedingsmiddelen als groente en fruit; 3. eiwitrijke producten als melk, kaas, vlees, vleeswaren, kip, vis en tahoe; 4. zichtbare vetten als margarine, boter, halvarine en olie. §3. Junkfood Junkfood, iedereen eet het en iedereen vindt het lekker. De een eet het alleen meer als een ander. Junkfood is een ander woord voor vet eten, zoals hamburgers en M&M’s. Als je aan junkfood denkt moeten de meeste mensen denken aan de MC Dondald’s en aan Burger King. Dat zijn dé junkfoodketens. Hoofdstuk 2. Lijnen §1. Dik zijn Tegenwoordig wordt het steeds belangrijker hoe je eruit ziet. Je mag niet te dun zijn, maar ook zeker niet te dik. Er wordt constant op de lijn gelet. En je wordt ook vaak beoordeeld, door andere mensen op je lichaamsgrote. Dat maakt de druk extra groot. Dik en stevige mensen vinden het vaak al vervelend genoeg dat ze geen slank lichaam hebben. Dat is vaak ook de reden waarom mensen gaan lijnen. Ze willen net zo slank zijn als al die fotomodellen uit tijdschriften. Ze denken vaak dat hun leven dan perfect zal zijn. Sommige gaan zo ver dat zij in levensgevaar kunnen komen. Een andere reden is om gezondheidsreden. Mensen die erg ‘dik’ zijn kunnen last hebben van een te hoge bloeddruk. Dat kan een reden zijn voor een huisarts om iemand te laten afvallen via een diëtist. Bij velen is de oorzaak dat het lichaam dikker wordt, doordat de hoeveelheid energie die ze er in stoppen groter is dan de hoeveelheid energie die ze eruit halen. §2. Afslanken Doordat er steeds meer mensen willen afvallen zijn er ook steeds meer middelen op de markt gekomen om af te vallen. Zo heb je speciale menu’s als Modifast, Profil en Montignac. Ze werken eigenlijk bijna allemaal hetzelfde. Je moet een paar dagen heel veel shakes en fruitrepen eten. Daarnaast mag je vaak 1 normale maaltijd mee-eten. Je mag verder helemaal niets snoepen. Deze menu’s helpen wel, maar vaak voor maar heel even. Je past namelijk niet je hele eetpatroon aan, want na die paar dagen shakes drinken eet je gewoon weer normale maaltijden. Verder snoep je vaak twee keer zo veel, om de schade in te halen. Daarnaast zijn de meeste mensen chagrijnig en hebben ze last van het jojo-effect. Montignac werkt iets anders. Je mag in principe alles eten, alleen bepaalde combinaties niet. En het is een eetstijl voor heel je leven. Of het werkt? De meningen zijn verdeeld. Verder zijn er ook speciale apparaatjes ontwikkeld die ze via een operatie in je buik stoppen. Hierdoor heb je al snel genoeg gegeten en heb je ook geen last van eetbuien. Deze apparaten zijn nog niet zo lang op de markt, dus de nadelen zijn nog niet bekend. Je hebt ook pillen met bepaalde stoffen die er ook voor zorgen dat je na een beetje eten al vol zit. Het risico hiervan is echter dat je veel te weinig vitaminen en eiwitten binnen krijgt. Verder heb je ook afval-gel en plastic, dat je om het deel waar je wilt afvallen doet. Dat moet je een bepaalde tijd erop laten zitten en dan zou je weer een stukje slanker moeten zijn. Dit helpt echter weinig. De beste manier om af te slanken is via de diëtist of door meer te bewegen. Door meer te bewegen verbruik je weer die energie die je er te veel hebt ingestopt. Gelukkig zijn er altijd ook nog mensen die stevige mensen mooi vinden. Mooier dan zo’n superslank fotomodel, waarbij je de ribben kan tellen. Alleen moet het dan wel gelijk matig stevig zijn. Hoofdstuk 3. Beroepen §1. De diëtist. Een beroep waarbij je veel met voeding te maken hebt is de diëtist. Je zou hier misschien niet zo snel aan denken, maar de diëtist is toch heel belangrijk. Een diëtist is iemand die een dieet samenstelt voor cliënten en ze begeleidt bij het volgen van dit dieet. De diëtist geeft informatie over voedingsproducten en over een goede samenstelling en bereiding van maaltijden. Soms geeft een diëtist ook lezingen, waar die met behulp van bijvoorbeeld dia’s en video’s laat zien wat gezonde voeding is. Een diëtist werkt in een ziekenhuis, bij een kruisvereniging, bij een voorlichtingsbureau voor voeding, bij een voedingsmiddelenbedrijf of bij een sportschool. Ook kun je dit beroep zelfstandig uitoefenen met je eigen praktijk. Samen met de arts of de cliënt zelf stelt de diëtist vast wat er aan de hand is. Sommige cliënten zijn te dik of te mager. Die cliënten weegt de diëtist en hij of zij meet het vetgehalte van de huid door middel van een huidplooimeter. Ook zijn er cliënten die hartklachten, suikerziekte of een slechte stofwisseling hebben, waardoor ze iets aan hun etensgewoonten moeten veranderen. De diëtist praat met de cliënt over zij of haar eet- en leefgewoonten. Voor cliënten die last hebben van acute klachten stelt de diëtist een dieet op dat onmiddellijk tot gezondere eetgewoonten leidt. Andere cliënten krijgen een dieet waarmee ze wat langzamer kunnen wennen aan hun nieuwe eetgewoonten. De diëtist vertelt aan de cliënt waar hij de ingrediënten voor zijn dieet kan verkrijgen, hoe de voedingsmiddelen zijn samengesteld en hoe hij de producten moet klaarmaken. Hij kan daarbij wel bepaalde producten aanraden, maar de diëtist mag geen reclame maken. Ook informeert hij de cliënt hoe hij zout en suiker op een gezonde manier kan vervangen. Hij schrijft het dieetvoorschrift voor de cliënt op en hij geeft hem voorlichtingsfolders mee naar huis. In de administratie houdt hij bij wat voor soort dieet hij heeft voorgeschreven, hoe de behandeling verloopt en hoe het staat met de conditie en het gewicht van de cliënt. Als de cliënt door een arts naar de diëtist verwezen is, rapporteert hij de arts regelmatig over hoe het gaat. Als hij in een ziekenhuis werkt, heeft hij vaak ook nog andere taken. Hij stelt dan in overleg met de behandelende artsen diëten samen en hij houdt in de gaten of het eten in de ziekenhuiskeuken op de juiste manier wordt klaargemaakt en verdeeld onder de patiënten. Soms houdt hij ook het dieet bij van patiënten die in de polikliniek worden behandeld. Voor zijn werk houdt hij zich aan de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten. Daar staat bijvoorbeeld in dat je de voedingsgewoonten van je cliënt respecteert, bijvoorbeeld als hij vanwege zijn geloof geen varkensvlees mag eten. Hij heeft contact met collega’s, (huis)artsen, voedseldeskundigen, ziekenhuiskoks en instellingskoks van bijvoorbeeld verpleeg- en verzorgingstehuizen.
§2. Kok. Natuurlijk heeft de kok ook heel veel met eten te maken. Maar er zijn meer soorten koks. De bekendste is de restaurantkok. Deze gaan wij dan ook in deze paragraaf bekijken. Een restaurantkok bereidt allerlei gerechten in de keuken van een hotel of een restaurant. Hij beslist zelf wat hij gaat maken, maar hij kan ook opdrachten krijgen van de chef-kok, dat is zijn baas. De volgorde waarin hij werkt bepaalt hij zelf, afhankelijk van de te bereiden maaltijden. Het is wel belangrijk dat hij de gerechten snel en hygiënisch klaarmaakt. Soms staat het menu al vast, maar meestal is hij afhankelijk van wat de gasten in het restaurant bestellen. Bij de bereiding van voedsel houdt hij zich aan de voorschriften op het gebied van hygiëne; daarop kan hij gecontroleerd worden door een controleur van de Inspectie Gezondheidbescherming. In de uren dat het wat rustiger is heeft hij al het nodige voorbereidende werk gedaan, zoals groente schoonmaken of het in de juiste gewichtshoeveelheid afwegen of afsnijden van vlees. Hij zorgt dat de juiste hulpmiddelen klaarliggen. Bij het voedsel bereiden maakt hij gebruik van allerlei keukengerei, zoals messen, vleesvorken, lepels en vergieten. Hij werkt met keukenapparatuur zoals een fornuis, een magnetronoven, een grilloven, keukenmachines, koelkasten en vriezers. De kok gaat stap voor stap te werk. Hij zet de ingrediënten klaar, meet ze af en bereidt de soepen, sauzen, groenten, vlees, vis en gevogelte volgens (eigen) recept. Hij heeft alle dingen die hij moet doen goed georganiseerd, zodat hij netjes, hygiënisch en snel kan werken. Door te proeven keurt hij of de smaak van het eten goed is, maar hij let ook op de geur, de juiste temperatuur en het uiterlijk van een gerecht. In een restaurantkeuken worden vaak veel verschillende gerechten tegelijk bereid, waarover hij goed het overzicht houdt. Na afloop van zijn werk ruimt hij samen met de keukenhulpen het keukengerei op. Soms helpt een kok ook mee met de inkoop van de grondstoffen. Dan laat hij leveranciers langskomen of gaat hij zelf naar de groothandelaren. Vaak heeft hij dan te maken met een bepaald budget dat hij kan besteden en waarbinnen hij moet inkopen. Soms hou hij ook de voorraden bij en bepaald hij de kostprijs van een gerecht. Hoofdstuk 4. Eetstoornissen. §1. Wat zijn eetstoornissen? Er zijn veel mensen die zichzelf niet mooi vinden. Vaak vinden ze zichzelf te dik. Dit komt voornamelijk doordat je op televisie en in de bladen modellen ziet met het zogenaamde ‘ideale lichaam’. Vrouwelijke modellen zijn meestal lang en dun en de mannelijke modellen vaak erg gespierd en hebben geen last van een ‘buikje’. Maar deze modellen hebben helemaal niet het ‘ideale lichaam’, dit bestaat namelijk niet. Iedereen is verschillend en niemand perfect. Bij iedereen is wel iets wat minder mooi; de een heeft flaporen, de ander heeft een wipneus en weer een ander is heel lang. Of je nou klein of lang, dik of dun, gespierd of juist niet bent, het maakt niet uit. Het is alleen maar het uiterlijk. Tenslotte gaat het er uiteindelijk toch om hoe je van binnen bent. Je kan nog zo ‘mooi’ zijn, maar als je van binnen niet mooi bent, kom je ook niet ver. Toch zijn er heel veel mensen die zichzelf te dik vinden en er ook van alles aan doen om dunner te worden, oftewel: afslanken. Afslanken is veilig mits je het op de goede manier doet en niet te veel afvalt, maar er zijn ook mensen die op de verkeerde manier proberen af te vallen. Het begint klein; ze proberen er een paar kilootjes af te halen, maar loopt vaak uit de hand. Wanneer ze merken dat ze in een vrij korte tijd kunnen afvallen gaan ze ermee door. Op een gegeven moment wordt het afvallen voor hun een obsessie; ze kunnen niet meer stoppen. Elke keer dat ze in de spiegel kijken vinden ze zichzelf dik, ook al zijn ze nog zoveel afgevallen. Het maakt niet uit wat de omgeving zegt; ze blijven zichzelf te dik vinden en gaan als maar door met afvallen. Zij hebben een eetstoornis. Vaak lijnen ze ook totaal op een verkeerde manier, waardoor ze vitaminen en andere belangrijke voedingsstoffen niet genoeg binnen krijgen. De gevolgen hiervan kunnen ernstig zijn. Er zijn twee ernstige eetstoornissen waarbij mensen er van alles aan doen om dunner te worden: Anorexia Nervosa
Boulimia Nervosa §2. Wat zijn de kenmerken van iemand met een eetstoornis? Patiënten met een eetstoornis zijn bang om dik te worden. In hun gedachten zien ze hun lichaam uitdijen en zulke bizarre voorstellingen roepen walging bij hen op. Daardoor zijn ze geobsedeerd door eten en lichaamsgewicht en alles wat daarmee te maken heeft. Ze weigeren hun lichaamsgewicht te handhaven. Meestal is het lichaamsgewicht van iemand met een eetstoornis 15% lager dan normaal. (Hierbij wordt gekeken naar de verhouding tussen gewicht en lengte. Het heeft dus niets met leeftijd de maken). Eten en voedsel beheersen hun gedachten. Ze tobben over niet moeten eten en gevolgen voor het uiterlijk. Ze zijn hiermee bezig vanaf het moment dat ze wakker worden, tot het moment dat ze weer gaan slapen. Ze laten weinig merken aan de buitenwereld, waardoor het extra moeilijk is om te ontdekken dat iemand een eetstoornis heeft. Ook al zijn patiënten met een eetstoornis nog zo mager; ze blijven zichzelf te dik vinden en zien de werkelijkheid niet meer. Ze hebben dus een verkeerd lichaamsbeeld. §3. Anorexia Nervosa Anorexia Nervosa (afgekort: anorexia) betekent letterlijk: gebrek aan eetlust door een nerveuze oorzaak. Eigenlijk is deze naam verkeerd, want ze hebben geen gebrek aan eetlust, maar proberen hun eetlust en hongergevoel te onderdrukken. Ze willen namelijk zo min mogelijk eten uit angst om dik te worden. Een betere naam voor deze ziekte zou zijn: lijnziekte. Dit omdat ze ernaar streven zo weinig mogelijk calorieën binnen te krijgen. En de beste manier is volgens hen door te vasten. Ze slaan rustig maaltijden over en gooien eten weg. Maar ze eten ook weer niet helemaal niets. Meestal hebben anorexia-patienten een vast patroon dat ze volgen als het gaat om eten. Dit patroon volgen ze elke dag en wanneer er ook maar iets niet volgens dat patroon gaat kunnen ze in paniek raken. Toch houden sommige patiënten dit patroon niet voortdurend vol en hebben ze wel eens last van eetbuien, waarbij ze in korte tijd veel eten naar binnen werken. Na zo’n eetbui voelen ze zich wanhopig en willen ze het eten zo snel mogelijk weer kwijt. Dat doen ze dan vaak door zelf opgewekt braken of door het gebruik van laxeermiddelen. Om nog meer af te vallen dwingen anorexia-patiënten zichzelf vaak tot overmatige lichamelijke activiteit. Sommige patiënten beoefenen bijvoorbeeld twee uur per dat aerobics, joggen dagelijks 10 kilometer of doen iedere avond op hun kamer 500 buikspieroefeningen.
§4. Boulimia Nervosa Boulimia Nervosa (afgekort: boulimia) betekent letterlijk ‘eetlust als een os door nerveuze oorzaken’. Ook deze naam klopt niet helemaal, omdat er sprak is van eetbuien die worden afgewisseld met perioden van (bijzonder) matig eten. Daarnaast is de rede dat patiënten zich volproppen met eten niet dat zij zoveel honger hebben, maar het gaat om de drang om te eten. Het is een soort verslaving. Meestal is het voedsel dat zij naar binnen werken erg calorierijk. Meestal eten mensen met boulimia niet waar andere mensen bij zijn. Zo kunnen ze een hele dag niets eten op hun weg, terwijl als ze thuis zijn ze zich overgeven aan zo’n eetbui. De ene patiënt heeft zo’n twee eetbuien per week en de andere heeft er vele per dag. Na een eetbui proberen boulimia-patiënten het eten zo snel mogelijk weer kwijt te raken, door zelf opgewekt braken en/of het gebruik van laxeermiddelen en/of plasmiddelen. Het kan ook zijn dat patiënten na zo’n eetbui beginnen aan streng vasten. Maar dikwijls krijgt een patiënt door het strenge vasten opnieuw eetbuien. Net als anorexia-patiënten zijn boulimia-patiënten dus geobsedeerd door alles wat met voedsel, gewicht en lichaamsomvang te maken heeft. Boulimia patiënten hoeven niet altijd mager en te licht te zijn. Meestal hebben ze een normaal gewicht. Toch vinden ze zichzelf voortdurend te dik. §5. Wat zijn de gevolgen van een eetstoornis? Door ondervoeding, een onregelmatig eetpatroon of het braken en het laxeren kunnen een groot aantal klachten optreden, waaronder onder andere: - Bij vrouwen kunnen menstruatiestoornissen optreden. De menstruatie is dan erg onregelmatig of blijft uit. - Het honger- en verzadigingsmechanisme wordt verstoord. Daardoor weten patiënten niet meer wanneer zij honger hebben of vol zitten. - De conditie van het gebit en de haren verslechtert. Er kan haaruitval optreden. De huid wordt droog en schilferig en verslapt. - Bij boulimia wordt door het braken het gebit aangetast en kunnen de speekselklieren opzetten Ook keelpijn en langdurige heesheid kunne door het braken ontstaan. - Er kan een tekort aan vitaminen en mineralen ontstaan. Ook kan bloedarmoede optreden. - Door braken of het gebruik van laxeermiddelen kan een tekort aan kalium ontstaan, wat kan leiden tot niet- en leverbeschadigingen, spierkrampen, hartritmestoornissen en hartstilstand. - De ademhaling en hartslag worden trager. Ook de bloeddruk daalt. - Bij extreme vermagering onstaat vaak een vochtophoping (oedeem) in de onderbenen. - Anorexia-patiënten slapen vaak slecht. Meestal slapen zij moeilijk in of zijn al vroeg weer wakker. Interview Wij hebben één persoon geïnterviewd over voeding. Interview 1. Mevr. Van Velzen. 1. Vindt u gezonde voeding belangrijk? Ja, ik vind gezonde voeding heel erg belangrijk. 2. Let u bij het kopen van producten op de calorieën die in het product zitten? Ja, daar let ik op. Ik koop zo veel mogelijk magere producten. 3. Wanneer u zou moeten kiezen tussen een gezond, maar duur product of een minder gezond, maar goedkoper product, waar zou u dan voor kiezen? Ik zou kiezen voor een duur, maar gezond product. Dit omdat je maar 1 keer leeft en je gezondheid staat boven alles. 4. Let u er op dat u genoeg fruit binnen krijgt? Ja, ook vitaminen zijn heel belangrijk in je leven. 5. Let u er ook op dat uw kinderen gezond eten? Ja, daar let ik ook op. Ik probeer zoveel mogelijk gezonde dingen klaar te maken en niet elke dag vet te eten. Uiteindelijk eten hun wat ik klaar maak! 6. Heeft u wel eens problemen gehad door een slechte voeding? Ja, zodra ik te veel vetten eet, zijn mijn darmen van slag. Daar kunnen ze niet tegen. Conclusie Wij hebben met dit werkstuk extra veel aandacht gegeven aan afslanken. Dit hebben wij gedaan omdat wij met het zoeken naar informatie er achter zijn gekomen dat het heel belangrijk is voor mensen om slank te zijn en dat steeds meer mensen hier dan ook van alles voor over hebben. Daarnaast hebben wij maar weinig informatie kunnen vinden over het onderwerp junkfood. En des te meer over eetstoornissen. Zelf vinden wij al dat lijnen een beetje overdreven. Door al dat lijnen wordt je onzeker en vinden ze je minder mooi dan zoals je bent. Het klinkt nogal cliché, maar uiteindelijk gaat het toch om hoe je bent en niet om je uiterlijk. Natuurlijk vinden wij dat zelf ook af en toe moeilijk om dit te accepteren en wil je altijd wel knapper zijn (zelfs de mensen waar je tegen op kijkt), maar je bent zoals je bent.