Jodendom

Inhoud 1.0 Jaartellingen 1.1 Joodse jaartellingen 1.2 Christelijke jaartelling 2.0 Joodse regels en wetten 2.1 De tien leefregels 2.2 Spijswetten 2.3 Typisch joodse voorwerpen 3.0 Joodse kerk (synagoge) 3.1 De Thora 3.2 De Tenach 4.0 Inleiding 4.1 Belangrijke gebeurtenissen in een joods leven 4.2 Verschillende feesten 5.0 Conclusie 5.1 Literatuur Inleiding Dit werkstuk gaat over het jodendom.Ik heb een aantal onderwerpen behandeld waarvan ik dacht dat die belangrijk waren.En ik heb sommige dingen gewoon weg gelaten omdat ik anders gewoon te lang bezig was, met alle informatie verwerken. Maar meer ga ik je niet vertellen over het werkstuk als je meer wil weten moet je het maar gaan lezen.
Jaartellingen 1.0 Onze huidige westerse kalender heeft een voorgeschiedenis van enkele duizenden jaren. Er zitten allerlei culturele en levensbeschouwelijke elementen in. Dat onze laatste millenniumwisseling in 2000 viel, is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. Want volgens de joodse kalender was het toen 5760, volgens de hindoe-kalender 2457 en de islamitische kalender gaf toen het jaar 1421 aan. Dat heeft weer alles te maken met de keuze van het 'nulpunt': het begin van een nieuwe dag, het begin van de jaartelling en het begin van een nieuw jaar. Voor ons begint de nieuwe dag telkens om 12.00 uur middernacht .Dat is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. Want in de joodse cultuur wordt de ondergang van de zon als nulpunt gekozen: de joodse sjabbat begint dus al vrijdagavond. Hindoeïsten daarentegen beschouwen het opkomen van de zon als het begin van de nieuwe dag. Voor ons begint het nieuwe jaar op 1 januari, maar in de Romeinse tijd viel het begin van het nieuwe jaar niet op 1 maart. Vandaar dat november (novem = negen) en december (decem = 10) niet de laatste twee maanden van het jaar waren, zoals wij in onze westerse kalender gewend zijn. En tenslotte is het nulpunt qua begin van de jaartelling verschillend: in onze westerse cultuur is het geboortejaar van Jezus Christus (het jaar 0) het uitgangspunt. Maar in de islam wordt de Hidjra (emigratie van de profeet Mohammed) als uitgangspunt voor de jaartelling genomen. En om het allemaal nog ingewikkelder te maken: sommige volken en culturen nemen de omlooptijd van de aarde om de zon (ongeveer een jaar) als uitgangspunt voor hun kalender, andere de omlooptijd van de maan om de aarde (ongeveer een maand). Al deze verschillende uitgangspunten hebben in de loop der eeuwen voor de nodige problemen in kalenders en jaartellingen gezorgd. Joodse kalender 1.1 In het Westen gebruiken we een zonnekalender, waarin 365,25 dagen per jaar gaan. De joodse kalender is echter gebaseerd op de maan. Een maand loopt van nieuwe maan tot de volgende nieuwe maan en duurt 29 of 30 dagen, de tijd die de maan nodig heeft om een volledige baan om de aarde af te leggen: 29 dagen, 12 uur, 44 minuten en 2,8 seconden. Per 12 maanden zijn dat ongeveer 354 dagen, 11 dagen korten dan een zonnejaar. Door zeven keer in 19 jaar een extra maand (een soort "schrikkelmaand") toe te voegen worden zonne- en maankalender in evenwicht gebracht. Anders zouden de joodse religieuze feestdagen, die vaak sterk met de landbouw/oogst verbonden zijn, op den duur niet langer in het juiste jaargetijde gevierd kunnen worden. Daarom voegden de religieuze autoriteiten, wanneer ze zagen aankomen dat Pesach te vroeg zou vallen wanneer men uitsluitend met maanmaanden zou rekenen, na de stand van zaken binnen akkerbouw en veeteelt te hebben onderzocht een schrikkelmaand (dertiende maand) in. Omdat joden een maankalender volgen, tellen ze niet de dagen, maar de nachten. niesan, ijar, siewan, tammoez, aw, elloel, tisjrie
chesjwan, kislev tewet, sjewat, adar. Hier boven staan de maanden van het Joodse jaar sjabbat (wekelijkse rustdag) begint dan ook op het moment dat op vrijdagavond de zon is ondergegaan en duurt tot het moment dat op zaterdag de zon ondergaat. Vroeger begon een maand wanneer in Jeruzalem een nieuwe maan was gesignaleerd. Men baseerde zich daarvoor op getuigenverklaringen en maakte met behulp van vuursignalen in heel Palestina het begin van de nieuwe maand bekend. Omdat joden buiten Palestina (het toenmalige Israël) niet precies wisten wanneer die nieuwe maan zou komen, zond men vanuit Palestina aan het begin van maanden waarin belangrijke feesten gevierd werden, boden naar de buurlanden om te vertellen dat de nieuwe maan er was. De joodse jaartelling begint natuurlijk niet met de geboorte van Jezus Christus. Joden laten hun jaartelling beginnen in het jaar waarvan ze denken dat het het scheppingsjaar is: 3760 jaar vóór onze jaartelling. Om het gebruikelijke kalenderjaar uit te rekenen moeten we 4000 jaar van het joodse jaartal af tellen en dat getal vermeerderen met 240. Hierbij moet rekening gehouden worden met het feit dat het joodse jaar van september tot september loopt. Tussen september en januari (als het joodse jaar dus al begonnen is), tellen we dan niet 240, maar 239 bij het westerse jaartal op. Omrekenvoorbeeld: joods jaar 5762 – 4000 = 1762 + 240 = westers kalenderjaar 2002. Het joodse jaar wordt niet aangegeven als "Anno Domini" (AD: in het jaar van de Heer, met het geboortejaar 0 van Jezus Christus als beginpunt), maar als "Anno Mundi" (AM: in het jaar van de wereld, met het scheppingsjaar 3760 als beginpunt). Christelijke kalender 1.2 De Westerse jaartelling wordt momenteel vrijwel overal ter wereld gebruikt. Het systeem is gebaseerd op het begin van het christendom, de geboorte van Jezus Christus: AD (Anno Domini = in het jaar van Onze Heer, = n. Chr.). De jaren daarvoor worden aangeduid als v. Chr. Het indelen van het jaar is door de eeuwen heen nogal lastig gebleken. De oude Romeinen kenden oorspronkelijk een kalender met twaalf maanden, gebaseerd op de cyclus van de maan. Maar omdat maan-maanden niet precies overeenkwamen met de omlooptijd van de aarde om de zon, liep het verschil na een aantal jaren tot bijna een maand op. Daarom werd ter compensatie geregeld een schrikkelmaand ingevoerd. Maar erg secuur waren al die berekeningen niet. Daarom stelde Julius Caesar stelde in 46 v. Chr. de Juliaanse kalender in. Hij bepaalde dat het jaar voortaan zou beginnen in januari en dat er om de vier jaar een schrikkeldag zou worden ingevoerd. Geleerden van toen gingen er van uit, dat een jaar 365 dagen en 6 uren telde (de tijd die de aarde nodig had om een baan om de zon af te leggen). Dat betekende dat men eens in de vier jaar (4x6uur=24 uur) een dag extra nodig had: een schrikkeldag (29 februari). In werkelijkheid duurt een jaar echter 365,2422 dagen (nog preciezer: 365 dagen, 5 uren, 48 minuten en 45 seconden); daardoor ontstond er in de loop der jaren een verschil van 10 dagen. Paus Gregorius XIII loste dit probleem in 1582 op door de kalender 10 dagen te verzetten (na 4 volgde 15 oktober) en elke 400 jaar drie schrikkeljaren te laten uitvallen. Daarom zijn de jaren 1700, 1800, 1900 en 2000 geen schrikkeljaren: een schrikkeljaar moet deelbaar zijn door 4 en als het een eeuwjaar is het deelbaar door 400. Met deze maatregel stelde paus Gregorius XIII in 1582 de kalender in zoals we die nu kennen. Niet dat die meteen door iedereen erkend en gebruikt werd, want in de protestantse gedeelten van Nederland, Duitsland en Zwitserland duurde het nog tot 1700 voor men die kalender accepteerde en in gebruik nam. En Rusland volgde pas een jaar na de communistische revolutie in 1917. De kalender die paus Gregorius invoerde, noemen we ook wel de burgerlijke kalender. Deze burgerlijke kalender wijkt (tot op de dag van vandaag) af van de kerkelijke kalender, waar het begin van het jaar valt op de eerste zondag van de advent (vier weken voor Kerstmis). Een verdeling in weken van zeven dagen kende men ten tijde van de Romeinen aanvankelijk niet niet. Pas toen keizer Theodosius het christendom tot staatsgodsdienst verhief, ontstond pas het zevendaags weekritme, waarbij de zondag als rustdag werd beschouwd. De dag indelen in vaste dagdelen en uren was tot in de middeleeuwen niet gebruikelijk. Met de uitvinding van het uurwerk (veertiende eeuw) werd dat een stuk gemakkelijker: een dag bestond voortaan uit twee keer twaalf uren. Joodse regels en wetten 2.0 Sommige mensen vragen zich wel eens af: waarom hebben Joden zovel wetten? De meeste Joden zullen dan zeggen: Omdat ieder mens geschapen is naar het beeld van God mag hij nooit alleen zijn eigen gang gaan, maar moet hij, in alles wat doet, rekening houden met zijn medemens. Als hulpmiddel bij deze opdracht zijn er door God regels gegeven, die duidelijke aanwijzingen bevatten over hoe je met anderen om moet gaan. Joden vinden het dus heel belangrijk de verantwoordelijkheid van de mens tegenover de wereld. Een rabbi (een Joodse priester) zei eens: Omdat de mens naar het beeld van God geschapen is, moet hij namens zijn Schepper, de aarde beheren en voltooien. Dit betekent dat alle Joden proberen de aarde een bewoonbare huis te maken voor alle mensen. Dus ook voor mensen die geen Jood zijn. Zij hebben hier ook een ander woord voor: tsedeka. Hier bedoelen ze rechtvaardigheid of gerechtigheid voor iedereen De tien leefregels 2.1 Mozes bracht van de berg Gods de belangrijkste tien geboden mee naar beneden. De tien leefregels stonden op 2 platte stenen. Veel wetten in de wereld hebben ze van deze tien leefregels ‘nageaapt’. 1. Ik ben de heer, jullie god, die jullie uit de slavernij van Egypte heb geleid. 2. Jullie mogen geen andere goden hebben naast Mij. Jullie mogen geen beelden maken om voor neer te buigen of om te vereren. 3. Jullie mogen de naam Heer, jullie god, niet misbruiken. 4. Houd de sabbat in ere als heilige dag, en werk dan niet. 5. Heb eerbied voor je vader en moeder. Dan zullen jullie lang leven in het land dat de Heer, jullie god, je zal geven. 6. Je mag niet moorden. 7. Je mag niet stelen. 8. Je mag geen echtbreuk plegen. 9. Je mag niet vals getuigen tegen je buurman

10. Je mag niet jaloers zijn op je buurman om zijn huis zijn vrouw of wat dan ook van je buurman. Spijswetten 2.2 Deze wetten gaan over de wetten van het eten. Het ene mogen ze wel eten en de andere niet. Dit komt allemaal door de spijswetten. Hier zijn strenge regels voor. Als joden iets mogen eten dan is het eten kosjer. Dat betekent geoorloofd, d.w.z. geoorloofd om te eten of te drinken. Om zeker te weten of alles in de supermarkt kosjer is, worden ze in de fabriek bekeken en beoordeeld door een Rabbijn. Die hanteert daar drie regels voor: Er mogen alleen reine dieren gegeten worden. Dit betekent dat dieren die herkauwen en gespleten hoeven hebben, gegeten mogen worden. Bijvoorbeeld koeien en schapen, maar geen vlees van varkens. Zij mogen ook geen kameel eten, omdat hij geen gespleten voeten heeft. Vissen mogen zij wel eten, omdat vissen schubben en vinnen hebben. Zij mogen dus geen paling eten. Joden mogen ook geen roofvogels eten, maar wel vogels die van granen en planten leven. Insecten en weekdieren zijn niet kosjer. Joden mogen alleen maar eieren en melkproducten eten als het van een rein dier is. Men mag niets eten waar bloed in zit. Daarom wordt vlees op een andere wijze geslacht. Dit wordt gedaan door de sjocheet, die ook kijkt of al het bloed er uit is. Dit is een heel belangrijke taak. Bloedresten die toch in het vlees bleven zitten, wordt door een kosjere slager weggehaald. Daarna wordt het vlees ook nog enkele uren behandeld: Het wordt in water gelegd, daarna gezouten en in een doek gelegd, om al het bloed er uit te halen. Vlees en zuivelproducten mogen niet samen bereid of gegeten worden. Daarom hebben strenge (orthodoxe) joden de keuken in twee gedeelten verdeeld. In de ene helft worden de zuivelproducten bereid en in de andere helft het vlees. Zij hebben dan ook van alle gereedschappen die in aanraking komen met het een of en ander een dubbel aantal Typisch Joodse voorwerpen 2.3 Chanoeka-kandelaar
Een achtarmige kandelaar. Los van de acht kaarsen op een rij, zit in het midden nog een kaarsje om de andere acht kaarsen mee aan te steken.daarom wordt dit lichtje ook dienaar genoemd. Deze kandelaar wordt gebruikt bij het chanoeka-feest, het feest van de inwijding van de tempel of Chanoeka het is het feest van het licht. Op de eerste dag wordt 1 vlammetje aangestoken, elke volgende dag 1 meer tot op de achtste dag, dat feestdag zelf, alle vlammetjes branden dan. Menora
Zevenarmige kandelaar, die op het inwijdingsfeest wordt gebruikt. Deze kandelaar is het symbool van Israël. Staat in Jeruzalem voor de knesset, de regeringsgebouwen. Mezoeza
Een kokertje met daarop enkele Hebreeuwse letters: Sjaddai dit betekend: Almachtige, één van de namen van God. Het houdertje is gevuld met twee stukjes perkament, met teksten uit de Tora. Het kokertje zit aan de rechterdeurpost van de voordeur bij Joodse mensen thuis. De betekenis om dit te doen is: de bewoners en bezoekers van het huis er aan te herinneren dat aan God alles toebehoort en moet zijn toegewijd. Tefillien
Kleine zwarte doosjes die met riemen op het voorhoofd en de linkerarm worden gebonden. In de doosjes zitten rolletjes perkament met teksten uit de Tora. Gebruikt door vrome Joodse mannen bij het ochtendgebed. Het symboliseert dat de Tora op deze wijze dicht bij je verstand en je hart is. Keppel

Een rond petje. Wordt gedragen bij het bidden, thuis of in de Synagoge, door jongens en mannen. Het herinnert hen aan God die boven hun staat
Wijnbekers
Ze worden gebruikt bij het Pesach-feest. Sjofar (ramshoorn) Een eenvoudig instrument, gemaakt van de hoorn van een ram of antilope. Door de pit te verwijderen uit de hoorn en de spitse punt bij te werken kun je er een klagend en roepend geluid uit krijgen. Vroeger werden de nieuwe maan, de feesten, de vastendagen aangekondigd op de sjofar, en ook werd het volk ermee opgeroepen voor de strijd, of gewaarschuwd als er iets gevaarlijks aan kwam of was. De sjofar word ook gebruikt in een eredienst op de ochtend van nieuwjaarsdag (Rosj Hasjana) en bij het einde van Jom kippoer. Sederschotel
Een mooi versierde schaal. Dit voorwerp neemt word gebruikt bij het Joodse paasfeest, het Pesach. Challes
Langwerpig, gevlochten brood. Na de dienst in de Synagoge wordt thuis de sabbatmaaltijd gehouden. De maaltijd wordt begonnen met het uitspreken van de zegen over de wijn en afgedekte twee broden (challes). Deze broden herinneren eraan dat God, toen de joden na de uittocht uit Egypte door de woestijn trokken, in zes dagen voedsel voor zeven dagen schonk. (Daar komt ook het gebruik van 6 dagen werken en 1 rus dag van.) Dit voedsel (manna) viel uit de hemel en was aan de onderkant en aan de bovenkant met douw bedekt. Hierom worden de broden ook afgedekt. De dreidel
Dat is een tol die word gebruikt voor een spel. Je speel het spel met geld of noten. De tol heeft op elk van de vier kanten een Hebreeuwse letter. De letters zijn: - noen - gimmel - hee - shin
Het zijn de begin letters van: “Nes gadol hayah sham”, dat betekent: “Een groot wonder vond daar plaats”. Elke letter staat voor een actie in het spel. Het spel wordt gespeel tijdens: chanoeka. Yat
Een klein aanwijsstokje met een handje aan de bovenkant. Dit aanwijsstokje wordt gebruikt bij het lezen uit de Tora, zo weten de mensen waar ze gebleven waren. Het is een vorm van respect voor heilige boeken, die mensen niet met de hand aan mogen raken. De Joodse kerk (synagoge) 3.0 Synagoge is een Grieks woord, het betekend vergadering of plaats van samenkomst. De synagoge is in het christelijke geloof te vergelijken met een kerk , waar iedereen bijeenkomt. De thora 3.1 Het is het belangrijkste boek van de joden. Er staat in hoe de mensen moeten leven b.v.: Wat ze wel en niet mogen eten. Een jood mag geen varkensvlees eten, want het vlees van een varken wordt in de spijswetten als onrein beschouwd. In joodse keukens hebben ze vaak speciale pannen voor zuivel producten en aparte pannen voor het vlees. Want in het deuteronomium staat dat je geen vlees mag koken in de melk van de moeder. In de Thora zitten de vijf boeken van Mozes: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium. De vijf boeken die in de thora staan worden ook wel Pentateuch genoemd, penta betekend vijf. In de thora staan 613 regels. Het wordt ook wel mozaïsch wetboek genoemd, Mozaïsch is van mozes afgeleid. De Thora wordt altijd met de hand geschreven dus het is daarom zeer kostbaar. Je mag de Thora niet met je handen aanraken om te voorkomen dat de Thora beschadigt of vies wordt.
De tenach 3.2 De verhalen die in de Tenach staan, zijn rond 580 voor Christus verteld door profeten. De joden zien de Tenach als een boodschap van god. Daarom zijn die boeken heilig. Tenach is een soort afkorting. De T komt van Thora. Dit zijn de vijf boeken van Mozes. Het tweede deel van de Tenach bevat boeken van profeten, zoals Jesaja, Jeremia en Samuel. Dat is de N van Nebiim wat profeten betekent. De CH komt van chetubiim dat betekent geschriften, het is een verzameling boeken met onder andere psalmen, de vijf feestrollen, Daniel en Kronieken. De Tenach is in het Hebreeuws geschreven. Inleiding 4.0 van 4.1 In het Joodse leven gebeuren veel dingen die bij ons niet gebeuren, zoals de bar mitswa. Deze gebeurtenissen zijn heel belangrijk. Daarom zijn er ook zoveel hoogtepunten. Het huwelijk wordt ook heel anders gevierd. En in het christelijke geloof worden ook geen besnijdenissen uitgevoerd en in het jodendom wel.Zoals wel meer dingen. Belangrijke gebeurtenissen in een joods leven 4.1 Joodse jongetjes worden acht dagen na hun geboorte besneden (ook op sjabbat). Als je dit doet kom je in verbond van het Joodse volk met God. Besnijdenis is een heel oud en belangrijk gebruik. Tegelijk met de besnijdenis krijgt de jongen zijn naam. Daarom zetten ze in de geboortekaartjes de naam van het kindje er niet op. Bij een besnijdenis wordt de voorhuid van de penis verwijderd. Na de besnijdenis spreken de mensen eromheen een wens uit: “hij die nu besneden is, mag opgroeien tot het leren van de Tora, tot het huwelijk en tot het doen van goede daden”. Meisjes worden niet besneden. Zij krijgen op de eerste Sabbatmorgen hun naam tijdens een Tora lezing in de synagoge
Nog een belangrijke gebeurtenis is als een joodse jongen zijn 13e verjaardag heeft gevierd, dan wordt hij op de eerst sabbat bar mitswa, dit betekent zoon van het gebed. Dit vindt hij heel belangrijk, want zijn eerste zegen bij de besnijdenis is hiermee in vervulling gegaan. Dit kun je ook horen bij de lofzegging die de vader uitspreekt “Geloofd zij Hij, die mij heeft vrijgemaakt van de verantwoordelijkheid voor deze jongen”. Vanaf deze dag wordt hij nu als volwassen beschouwd en mag hij nu in de Tora lezen. In gemeenten waar de mensen niet zo streng zijn vieren meisjes op 12 jarige leeftijd hun bat mitswa, dit betekent dochter van gebed. En bij het huwelijk, komt de tweede wens van de besnijdenis uit. Bij de Joden is het heel gewoon dat mensen gaan trouwen. Want samen vormen zij een “compleet mens”. Soms neemt de vrouw voor het huwelijk een bad ook wel genoemd mikwe. De kern van het huwelijk is als de bruidegom, de ring om de rechterwijsvinger van de vrouw doet. Tegelijkertijd zegt de bruid: “door deze ring ben je mijn vrouw volgens de wet van Mozes en de profeten.” Hierna wordt de rest van het huwelijk behandeld en beloven zij elkaar liefde en trouw. Aan het eind van de plechtigheden drinken de bruid en de bruidegom wijn uit het zelfde glas. En daarna gooit of trapt de bruid een glas kapot, waarop de gasten roepen mazzeltof. Dat betekend veel geluk
Helemaal aan het eind volgt het feestmaaltijd, met soms muziek en dans
De dood en het begraven is het einde van een heel leven.En dat gebeurt bij de joden ook weer op een speciale manier. Als iemand dood is gegaan dan proberen zij degene zo snel mogelijk te begraven. In sommige landen zelfs de dag waarop degene overleden is. Na de rituele wassing doen ze de dode een wit kleed aan, en leggen zij hem in een houten kist. Onder of naast het hoofd ligt een zakje aarde, uit het land Israël. In de synagoge wordt de kerkdienst gehouden, daar wordt ook het gedachtenisgebed uitgesproken. Soms ook nog enkele psalmen. Een erg emotioneel moment is het zingend voorlezen van het “kaddiesj van de rouwenden”. Hier bedanken ze God voor het leven die Hij hem of haar heeft gegeven. Na de begrafenis leeft de naaste familie een week in rouw. Dan blijven ze thuis en ontvangen veel vrienden, die hun helpen het verdriet te verwerken. Ook hoeft de naasten familie een week lang niet te koken. En mannen scheren hun baard niet. Meestal gaan ze dan ook niet uit naar een bioscoop of theater. Verschillende feesten 4.2 In de joodse godsdienst spelen feesten een belangrijke rol. De joden geloven niet dat de mens slecht is, maar ze geloven dat de mensen zelf mogen kiezen tussen goed en kwaad. Als iemand voor het kwade kiest en daar echt spijt van heeft, dan zal god vergeving schenken. Om te begrijpen wanneer de feesten zijn moet je weten hoe de joodse kalender in elkaar zit. De maan-kalender. Een jaar telt 354 dagen. Elke maand begint als een nieuwe maan verschijnt. In negentien jaar heeft men zeven keer een schrikkeljaar, in die jaren heeft men een extra maand. Het joodse jaar begint in de maand niesan tijdens een schrikkeljaar heeft men twee keer de maand adar. Het joodse nieuwjaar valt op de eerste dag van de maand tisjri(de zevende maand). Deze dag noemt men Rosj Ha-Sjana, ook wel de dag der herinnering genoemd. Nieuwjaar herinnert aan de schepping van de wereld. In de synagoge blaast men dan op de sjofar, dit is een rams hoorn. Aan tafel eet men appel gedoopt in honing en wordt de traditionele nieuwjaars wens uitgesproken. De eerste tien dagen van het nieuwe jaar zijn dagen om goed over jezelf na te denken, als je ruzie hebt met iemand moet je die gene waarmee je ruzie hebt de kans geven om het weer goed te maken. Op de laatste dag, de dag voor grote Verzoen Dag word er gegeten, en na het eten gaat iedereen naar de synagoge. Dit is het begin van de Jom Kippoer. Dezelfde avond begint het vasten. De vijf dagen na Jom Kippoer zijn ook nog feest dagen. Het eerst volgende feest is Soekkot, het loofhuttenfeest. Het loofhutten feest is het feest ter herinnering aan de tocht van het joodse volk door de woestijn op weg naar het beloofde land. Het Loofhuttenfeest is een vreugde feest, ook een oogstfeest, het graan is rijp. Tijdens het loofhutten feest woont men in een hut. Op soekkot zeggen de joden speciale gebeden op over de loelav en de etrog. Aan het eind van het loofhutten feest viert men het slotfeest: het feest van vreugde om de Thora, het Simchat Thora. De Chanoekka, lichtenfeest begint op de vijfentwintigste dag van kislef(november/december) en duurt acht dagen. Chanoekka is een historisch feest men herdenkt dan de overwinning van de joden op de Syriërs in het jaar 165 voor Christus. Bij dit feest worden speciale lekkere dingen klaar gemaakt zoals latkes, kleine pannenkoeken gebakken in olie en vet. In de maand adar(februari/ maart) wordt Poerim, het lotenfeest gevierd. Poerim betekent loten, het is het feest van het lot van het volk Israël in de tijd van koningin Esther. Tijdens het feest wordt het boek Esther helemaal gelezen en geeft men elkaar cadeautjes. Ook wordt er van alles aan arme mensen gegeven. Op de veertiende dag van de maand niesan (maart/april) wordt Pesach gevierd. Pesach betekend voorbijgaan, overslaan. Het feest wordt gegeven ter herinnering aan de uittocht uit het land Egypte. Jahweh verloste toen het volk van de slavernij van de Farao. Pesach wordt ook wel het feest van de ongezuurde broden genoemd. Het hele huis wordt voor Pesach schoongemaakt want er mag geen kruimeltje gist aanwezig zijn. Pesach begint met Sederavond, Seder betekend volgorde. Op die avond eet men precies hetzelfde als het volk Israël op de avond voordat ze uit Egypte weggingen. Als men op Sederavond thuis komt van de synagoge is de tafel gedekt, meestal met een speciale Sederschotel, een bord met verschillende vakjes voor het gerecht. Er staat altijd een stoel en een bord extra op tafel. Daar kan de profeet Elia zitten, want als Elia terug komt, komt hij om te zeggen dat de Heer zal komen. Negenenveertig dagen na Pesach wordt de Sjawoeot, Pinksterfeest, gevierd. De Sjawoeot wordt twee dagen lang gevierd. Op de eerste dag worden de tien geboden voorgelezen, en wordt de synagoge met planten en bloemen versierd. De eerste nacht wordt de Tikoen Leel Sjawoeot gelezen of wordt er joods geleerd tot aan de ochtend. Sommige mensen doen het allebei. Er bestaat ook een gewoonte om op Sjawoeot melkkost spijzen te eten. Het Pinksterfeest is een landbouwfeest, men bedankt Jahweh voor de oogst. Het Pinksterfeest wordt ook wel oogstfeest genoemd. Omdat het aan het eind van de korenoogst wordt gevierd. Men noemt het ook wel het wekenfeest omdat het precies zeven weken na Pesach wordt gevierd. Nog een andere naam is het feest der Eerstelingen, want men brengt een offer dat bestaat uit de eerste tarwe dat geoogst is. Op het Pinksterfeest heeft iedereen vrij, het feest duurt 1 dag. Eigenlijk is de Pesach een lentefeest, waar ze vieren dat de natuur weer tot leven komt. Maar ze vieren het ook, om de uittocht in Egypte te herdenken. Een van de hoogtepunten van dit feest is de Sederviering, dat zij op de eerste avond vieren. Dan wordt het verhaal van de uittocht uitgebreid vertelt. En ondertussen eten zij dan de matzes. Pesach is ook een feest van hoop, want Joden denken dat er eens een wereld zal bestaan, zonder slaven. Daarom kijken zij uit naar de komst van de profeet Elia. Een profeet is iemand die de berichten van god doorgeeft. En die profeet Elia, zal het rijk van de messias aankondigen. Ook krijgen de Joden dan meer hoop, dat ze ooit eens terug zullen keren naar eigen land. Dit noemen ze zionisme, hier vertel ik later nog meer over. De mensen zeggen dan ook altijd “Nu vieren we Pesach nog hier, het volgend jaar in Jeruzalem. Dit is een mooie gelegenheid om het verschil tussen Joden en Christenen mooi uit te leggen. De Christenen denken dat Jezus de messias al heeft aangekondigd. En de Joden denken dat de messias nog moet komen. De sabbat is voor Joden de laatste dag van de week. Dit komt omdat God in 6 dagen de wereld gemaakt heeft en de laatste of de 7e dag nam hij rust. En dat was op een vrijdag. Daarom begint de sabbat bij zonsopgang op vrijdagmorgen. Omdat het een rustdag is mag er niet gewerkt worden en er mag ook geen vuur gemaakt worden dit zijn voorbeelden. Op dit alles komt neer dat er de hele dag verplichte rust moet zijn. Op vrijdagavond gaan zij eten, dit is geen brood met kaas, maar gevlochten brood en ander eten maar wel warm. Dat op een tafel staat met een wit tafellaken. En er staan ook 2 kaarsen, ze doen die kaarsen aan het eind van het eten niet uit nee die laten zij opbranden. Voor je gaat eten wordt je gezegend, dan vragen ze bescherming van God. Er wordt ook veel gezongen, vooral na het eten maar zo ver ben ik nog niet. Met het gevlochten brood doen ze ook nog wat. Voor ze dat gaan eten gaan ze het brood eerst heilig maken (kidoesj). Dan snijdt de man des huize kleine stukjes van het brood af. Eerst eet hij een stukje en dan de vrouw en daarna de kinderen. Na het eten gaan ze bensjen dan is net zoiets als amen goede bekomst. Het eind van de sabbat noemen zij havdula. Door dit werkstuk ben ik een stuk meer te weten gekomen over het jodendom. Maar ook dat ik lang niet alles kon behandelen wat ik allemaal heb gevonden aan informatie over het jodendom, omdat dat gewoon weg te veel was. En dat er heel veel dingen het zelfde zijn als in het christelijke geloof. Zoals dat de joden een plek hebben waar ze samen komen om uit hun heilige schriften te lezen en hun gebedsvieringen te doen net zoals wij christenen. De joden hebben daarvoor hun synagoge en de christenen hebben daarvoor de kerk.En zo zijn er nog veel meer gelijkenissen maar ook verschillen.
Mijn informatie is hier vandaan gekomen: Van de
Uit mijn aantekeningen
Uit het boek
Ik ben als volgt te werk gegaan met informatie zoeken op internet. Ik ben altijd eerst naar www.goolge.com gegaan. En daarna het jodendom ingetypt. Zo ben ik op www.jodendom.pagina.nl gekomen. En vanaf daar ben ik op de volgende pagina`s terecht gekomen(via verwijzingen die op de site www.jodendom.pagina.nl stonden): - www.israelinfo.nl/feesten - www.home.hccnet.nl - www.firststep.be/joodse.htm - www.student.kuleuve - www.xs4all.nl/~vriespr/barmitswa.htmln.ac.be/~m9919504/jodendom.htm - www.home.hccnet.nl/am.siebers/reli-joden.htm -
www.joodsbegrafeniswezen.nl - www.student.kuveulen.ac.be/~m9919504/leerjodendom.htm - www.solmortel.nl/joden.html