IJsland

Geografie

IJsland is het dunstbevolkte land van Europa. Op een oppervlakte van 103.000 km² wonen slechts 270.000 inwoners. Waarschijnlijk zijn er maar weinig mensen, die er bij stil staan, dat IJsland één van de unieke landen is, waarvan men de oorsprong kan nasporen. IJsland werd pas in de laatste decennia van de 9de eeuw gekoloniseerd.

Klimaat

De naam en de ligging van het eiland doen het ergste vermoeden. Dankzij de warme golfstroom heeft IJsland koele zomers en milde winters. In het binnenland is het doorgaans wat kouder. Het weer is erg onvoorspelbaar en de bezoekers moeten op het onverwachte voorbereid zijn. De gemiddelde temperatuur ligt 's zomers tussen de 10 en 15 graden Celsius. Het weer kan heel snel omslaan en daarom is het zaak de juiste kleding mee te nemen.
Voor wie geen specifieke plannen heeft, ligt de beste reistijd tussen half juni en begin september. In die periode zijn ook veel scholen gesloten, die worden ingericht als relatief goedkoop onderkomen voor toeristen.


Het uiterlijk

Toen de vikingen zo'n 1.000 jaar geleden voor de eerste keer naar IJsland kwamen, namen zij hun eigen paarden mee en sindsdien zijn er geen paarden meer ingevoerd. Het IJslandse paard is klein maar sterk en bovendien vriendelijk, tredzeker, intelligent, buitengewoon bereidwillig, handelbaar en bezorgen hun bereiders nauwelijks problemen. Het paard zal zijn berijder blijven torsen, niet alleen over simpele weiden, maar ook bergop- en bergafwaarts over rotsen, door rivieren en door ruwe lavavelden.
Het stoere IJslandse paard staat niet alleen bekend om zijn vriendelijke karakter, maar bovendien omdat de meesten een unieke manier van rennen beheersen: de tölt, een gang waarbij de ruiter niet, zoals bij draf, uit het zadel wordt opgegooid. De in het wild levende paarden schrikken absoluut niet van het lawaai van het verkeer; zij lijken zich er volledig mee verzoend te hebben dat de auto hen van een transportmiddel tot een hobbydier gedegradeerd heeft.
Hoog in de heuvels, in rivierdalen en overal waar tussen het gesteente wat grassprieten te vinden zijn dwalen schapen rond. De vacht van de ooien is vaak ruig en gehavend. De IJslandse schapen blijven 's winters niet buiten, maar in de zomer lopen ze vrij rond en raken bij de nadering van een bus of auto steevast pas op het allerlaatste moment in paniek. De 800.000 grazers zorgen niet alleen voor vlees en wol voor kleding, maar ook voor een schrikbarende erosie. Aan de zuidkust en in het noordoosten zijn hele bodems van de berghellingen gegleden.
Bepaalde plaatsen in IJsland zijn een waar paradijs voor vogelliefhebbers. Bij Látrabjarg bevindt zich de grootste vogelklif ter wereld, met daarop onder andere de grootste alkenkolonie ter wereld. De Westman-eilanden staan bekend om hun vele soorten zeevogels en het is de thuishaven van IJslands grootste groep papegaaiduikers. Mývatn heeft meer soorten broedende eenden dan waar ook ter wereld. Ook de kolonie grote jagers op de stranden van Zuid-IJsland is de grootste ter wereld

Staat en politiek

Op 17 juni 1944, de geboortedag van de grote vrijheidsstrijder Jón Sigurdsson, werd in Thingvellir officieel de republiek IJsland uitgeroepen.
De uitvoerende macht berust bij de president van de republiek en de regering. De ministeries zijn in handen van de ministerraad. De wetgevende macht ligt bij de president en het Althing. De rechterlijke macht ligt bij de lagere rechtbanken en de Hoge Raad. Iedere 4 jaar worden verkiezingen gehouden, waaraan alle inwoners ouder dan 18 jaar mogen meedoen. De president wordt via een directe verkiezing gekozen.
Tot nu toe zijn er vijf presidenten geweest, Sveinn Björnsson van 1944-1952, Ásgeir Ásgeirsson van 1952-1968, Kristján Eldjárn van 1968-1980 en Vigdís Finnbogadóttir van 1980-1996. Vigdís was de eerste vrouw ter wereld die met algemene stemmen gekozen werd tot staatshoofd. Naar aanleiding van de verkiezingen op 29 juni 1996 werd vanaf 1 augustus 1996 de socialist Ólafur Grímsson president.

De rijke visgronden rond IJsland zijn de belangrijkste natuurlijke inkomstenbron; deze zeeprodukten zorgen voor 70% van de export.
Voor de eigen energievoorziening wordt gebruik gemaakt van waterkracht (hydro-energie) en warmwaterbronnen (geothermisch). Ook de grootste fabriek van IJsland, de ruim 1 km lange aluminiumsmelter en plaatwerkerij in Straumsvík, zorgt voor inkomsten. De erts wordt gesmolten door gebruik te maken van de aanwezige aardwarmte.

Bevolking en cultuur

De IJslander heeft een diepgeworteld geloof in sagen en legenden die over zijn woongebied de ronde doen. De overleveringen staan bol van trollen, elfen, outlaws, geesten, afturganga's (zombies), bloeddorstige vrouwen, Vikingkoningen en goden en helden uit de Noordgermaanse mythologie.
Vooral elfen worden met groot respect behandeld. Zo worden de wegen speciaal om bekende elfenheuvels heengeleid. De weg tussen de kerk van Kópavogur en de sporthal heet bijvoorbeeld Álfshólsvegur (Elfenheuvelweg). Aan de hoofdstraat van het plaatsje Grundarfjördur igt tussen de huizen met nummer 82 en 86 een vrijstaande elfenrots. Deze 'hidden people' wonen dus op Grundargata 84.
De nationale godsdienst is de Evangelisch Lutherse Kerk. Slechts 1% van de inwoners hangt het Rooms-Katholieke geloof aan: In Reykjavík is een katholieke kerk met de Nederlandse bisschop Gijsen.
Het Reykjavík Theater Gezelschap treedt sinds 1897 op en het door de Staat geleide Nationale Theater sinds haar oprichting in 1950. Ze voeren per jaar zo'n 8 à 10 uitvoeringen op, welke bestaan uit IJslandse en vertaalde buitenlandse drama's en blijspelen, maar ook musicals. De IJslandse Dansvereniging treedt ook in het Nationale Theater op, terwijl de Opera, die daar oorspronkelijk ook speelde, nu zijn eigen Opera Huis heeft, waar ieder jaar 5 à 6 produkties worden verzorgd.

IJslands uitstekende bijdrage aan de wereldcultuur bestaat uit haar middeleeuwse literatuur, met name de "Saga's van de IJslanders", een uniek genre van realistische en onvergankelijke prozaïsche novellen, geschreven in de landstaal van de 12de en 13de eeuw.
Verbazingwekkend modern van stijl, aanpak en onderwerpen, handelen de Saga's over het bestaan, de reputaties, het dagelijkse leven en de heldendaden van prominente IJslanders uit de 10de en 11de eeuw. Ze zijn in een groot aantal buitenlandse talen vertaald en in vele Engelse versies verschenen, zoals de Njáls Saga, Egil's Saga, Laxdaela Saga, de Saga van Gísli en de Saga van Grettir de Sterke.
Ondanks de bescheiden grootte van IJsland, duiken toch regelmatig succesvolle muziekgroepen, zangers of zangeressen in het nieuws op. Een goed voorbeeld is Björk, die tegenwoordig een begrip is, met haar uiterst herkenbare zang. In 1995 werd zij uitgeroepen tot beste talent ter wereld. Uit het verleden noem ik Mezzoforte, die prachtige melodieuze, instrumentale muziek maakte.

Het conservatorium werd in 1930 opgericht en in 1950 begon het Nationale Symfonie Orkest in samenwerking met de Landelijke Omroep Dienst (SBS) en het Nationaal Theater. Het geeft in de winter iedere 14 dagen concerten. Een enorm aantal concerten en recitals worden iedere week opgevoerd op verschillende bijeenkomsten.

Eten

Het merendeel van de eetgelegenheden valt in de middenklasse en zijn, wat betreft de kwaliteit van de aangeboden maaltijden, zeer concurrerend in prijs met vergelijkbare plaatsen in andere landen, hoewel de meeste buitenlandse bezoekers de snelle hap wat duurder vinden.
Alle grote hotels beschikken over uitstekende restaurants, die een internationale keuken aanbieden, variërend van IJslandse visgerechten en bergschaap tot de Indische, Indiase en Japanse keuken.
Bezoekers van een restaurant zullen ongetwijfeld kiezen uit de rijke sortering vis of gerookt lamsvlees. Voor het dessert kan gekozen worden uit skyr en een uitgebreide, fantasierijke sortering van IJslandse kaassoorten.

Hoofdstad

Reykjavík is de hoofdstad van de republiek IJsland. De meeste inwoners zijn werkzaak in de visserij en fabrieksindustrie, als aanvulling op de gebruikelijke handel en dienstverlening welke hoofdsteden eigen is, hoewel er een grote variëteit is aan lichte industrie.
Reykjavík is het landelijk centrum voor handel en transport, overheidsinstellingen, onderwijs en sociale- en gezondheidsdiensten. Opvallend is, dat Reykjavík ook één van de belangrijkste vissershavens van het land is.

Het kunstwerk Solfar
(Ode aan de zon)
in Reykjavík

Het is een moderne en verrassende stad, met tal van winkels, musea, uitstekende restaurants en een interessant nachtleven. Al snel vallen de uitgestrekte woonwijken op, die uit nieuwe, degelijk gebouwde huizen bestaan. Reykjavík wekt de indruk van een welgestelde buitenwijk, waar elke vorm van stress ontbreekt. Moderne woningen, beelden, brede wegen, nieuwe auto's en overal ruimte in overvloed. In het oude stadscentrum maken de kleurig geverfde huizen van golfplaat langzaam plaats voor moderne betonnen kantoorgebouwen, appartementen en winkels.

Elders in het land
Hete bronnengebied met Geysir en Strokkur

De Strokkur ligt op slechts 100 meter afstand van Geysir, de 'moeder' van alle geisers die helaas niet meer werkt. Voorafgegaan door een flinke oprisping spuugt de Strokkur ('Karnton') met grote regelmaat een enorme waterstraal 25 meter de lucht in. Dit proces herhaalt zich iedere 4 à 5 minuten. Na een aantal keren kunt u zelf het tijdstip herkennen, waarop het water zich tot een prachtig blauwe, bolvormige bel vormt, waarna de geiser uitbarst.


Waterval Gullfoss

De gouden waterval, vermaard om zijn adembenemende schoonheid. Wanneer de zon schijnt vormen zich prachtige regenbogen, die deze waterval zijn toepasselijke naam opleverde. Deze machtige waterval geeft een majestueus spektakel wanneer het water van de Hvítá ('witte rivier') in twee etappes naar beneden dondert in een 32 meter diep breukvlak van een kloof die 2,5 kilometer lang is en op sommige plaatsen maar liefst 70 meter diep.
Vanaf de verschillende uitzichtpunten is het een indrukwekkend gezicht de grote hoeveelheden gletsjerwater in een diepe kloof te zien verdwijnen. Gullfoss is één van de grootste trekpleisters van IJsland geworden. Na Geysir natuurlijk, het borrelende en spuitende geiserveld.

Blue Lagoon

Bláa Lónid is een ongeëvenaard wonder der natuur, een meer met zuiver, geothermisch mineraalrijk zeewater midden in een lavaveld. De temperatuur van dit zilte water loopt van 36 tot 62 graden Celsius. Het is een ongeëvenaarde ervaring, die u beslist niet mag missen en die u nog lang zal heugen! Deze 'parel van Reykjanes' is niet alleen de meest bezochte bezienswaardigheid van dit schiereiland, maar is tevens één van de mooiste attracties die IJsland te bieden heeft.
Door toeval ontdekte een zwemmer dat het water een heilzame werking had voor de chronische huidziekte psoriasis. Wetenschappelijke studies in de afgelopen jaren hebben deze gezondheidsversterkende werking bevestigd. Kuurbaden alleen hebben meer effect, dan uitsluitend UVB, maar de combinatie van die twee behandelingsmethodes is het meest indrukwekkend. Na 4 weken is praktisch iedereen gaaf, al is het resultaat in de eerste week het grootst. Daarna gaat het wat minder snel.
IJsbergenmeer Jökulsárlón

Een 160 meter diepe gletsjer lagune, waarin prachtig gevormde ijsbergen ronddrijven. Ze hebben ongeveer een jaar nodig om de open oceaan te bereiken. De 1.000 jaar oude gigantische brokken lijken met roet besmeurd te zijn, net als de gletsjertong zelf. In werkelijkheid gaat het om modder, die door het grondijs wordt weggedrukt en opgestuwd. De ijsbergen hebben de meest ingewikkelde en indrukwekkende vormen en verkleuren van vuil zwart via diverse schitterende blauwsoorten naar doorzichtig.

Kverkfjöll

Deze berg heeft merkwaardige ijsgrotten, doordat er veel warme bronnen midden in de sneeuw liggen, waarin ze gaten en holen smelten. De pokdalige aardkorst is er betoverend mooi: stoomspuiters, met kokende grijze modder gevulde gaten, met gifgele zwavelkristallen afgezette gasbronnen en tal van andere fraai gekleurde mineraalafzettingen. De geothermische warmte holt in de gletsjer zelfs een grot uit, waar een grote warme beek uit stroomt. Deze grot is ongeveer 2 km diep en ligt onder een 400 meter dikke ijslaag. Er bevinden zich kristallen zalen van enorme afmetingen, watervallen en warme bronnen. Onderzoekers denken dat zich nog verder onder het ijs waarschijnlijk geisers bevinden. Het is de grootste ijsgrot ter wereld. De grot is niet altijd aanwezig, omdat deze meermalen volledig instort. Door de geothermische warmte ontstaat er weliswaar steeds opnieuw een ijsgrot, maar dat kan soms even duren.


Evenementen

Op Bankholiday worden veel feesten buiten Reykjavík gegeven. Eén van de bekendste feesten is het traditierijke, folkloristische feest op het Westmaneiland Heimaey.
Vanaf de eerste week in september worden de schapen binnengehaald. Op IJsland worden de schapen niet in kuddes gehouden, maar verspreid over een bepaald gebied. Voor het verzamelen van de schapen komt de gehele gemeenschap op de been. Na het verzamelen en binnenhalen van de schapen wordt meestal een dorpsfeest gehouden.
Elk jaar worden regionale paardenmarkten gehouden: Hestamannamót. Deze markten hebben een folkloristisch karakter. Eens in de vier jaar is er een nationale paardenmarkt: het Landsmót hestamanna. Wie een IJslandse paardenmarkt een keer van dichtbij wil meemaken kan zich wenden tot het IJslands Verkeersbureau.

Activiteiten

De natuur vormt de grootste toeristische attractie van IJsland. Het land is uniek waar het gaat om de vele werkende vulkanen, lavavelden, geisers, gletsjers, watervallen en hete zwavelbronnen waarin men soms een bad kan nemen. Het toerisme is zich nu redelijk aan het ontwikkelen, maar desondanks zijn alle natuurgebieden (nog) vrij toegankelijk. Nederlanders komen er vooral voor sportieve vakanties, zoals wandelen, fietsen, met terreinauto's rijden en paardrijden op de beroemde inlandse paarden: de IJslanders.

Paardrijden

Naar het eiland gebracht door de eerste kolonisten is dit kleine, stoere IJslandse paard uniek door zijn vijf gangen en door zijn buitengewone bereidwilligheid. Zowel voor de IJslanders zelf als voor toeristen is het een geweldige ervaring om eens op de rug van een rasechte IJslander te zitten. De paarden dragen met gemak een volwassene. De comfortabele tölt en telgang zijn de gangen waar het paard zo populair mee is geworden.

Vissen

Buitengewoon helder water in een magnifieke omgeving hebben IJsland jarenlang de status van vissersparadijs bezorgd. Daarom is het een verrukkelijke en verfrissende ervaring om een zomervakantie lang de vele mogelijkheden te ontdekken om in de IJslandse rivieren op zalm en forel te vissen. De visser kan optimaal genieten: de rust, de zuivere en verkwikkende lucht, het uitbundige en gevarieerde vogelleven, en tenslotte de unieke schoonheid van het land.

Het land beroemd zich erop de beste zalmrivieren ter wereld te hebben en laten buitenlandse 'amateurs' meegenieten. Forel kan ook op veel plaatsen worden gevangen, zowel in meren als in rivieren. Ook het diepzeevissen wordt steeds populairder.

Sneeuwscooteren

Zowel in de zomer als in de winter kan op vele plaatsen deze 'wintersport' worden uitgeoefend. In de winter is het bijna overal mogelijk, terwijl in de zomer veelal tochten over de vele gletsjers georganiseerd worden. Voorafgaand aan zo'n tocht zal het te doorsteken terrein met behulp van een vliegtuig worden gecontroleerd op gevaarlijke plekken, zoals brede scheuren. Vervolgens wordt met behulp van GPS (satelliet navigatie systeem) de tocht onder uiterst deskundige leiding gemaakt.

Vogelverkenningen

Op veel plaatsen worden tochten georganiseerd voor de liefhebbers van de vele vogelsoorten, die het land rijk is. Met name in de Westfjorden en rond met meer Mývatn is deze verscheidenheid enorm. Bij een aantal van deze gespecialiseerde tochten wordt u tussen de diverse gebieden met een vliegtuig vervoerd, om zoveel mogelijk van het IJslandse vogelleven te kunnen bewonderen

Taal

Op IJsland spreekt men een eigen taal: het IJslands, een verbastering van het Oud Noors. De taal is niet of nauwelijks veranderd sinds het moment dat de Vikingen - de eerste bewoners - de taal in de 9de eeuw het land binnenbrachten. In het IJslandse alfabet zijn daardoor nog letters overgebleven, die in de rest van Europa verdwenen zijn. Hoewel er wel wat buitenlandse invloeden te merken zijn, zijn de schrijftaal en de grammatica nauwelijks veranderd.
Wie geen IJslands wil studeren kan ook met andere talen terecht. Engels wordt door bijna iedereen verstaan en de meeste jongeren spreken Deens, de eerste buitenlandse taal op school. Ook Frans en Duits wordt door vrij veel IJslanders begrepen.

Geld

De creditcards van Visa, Mastercard/Eurocard, American Express en Diners Club worden door bijna alle hotels, restaurants en winkels als wettig betaalmiddel geaccepteerd. Ook op veel boerderijen kan hiermee worden betaald.
Eurocheques kunnen bij alle banken, veel hotels en de grotere warenhuizen worden gebruikt.

Girobetaalkaarten zijn ook een mogelijkheid om aan IJslandse kronen te komen. Er zijn meer postkantoren dan banken, zodat girobetaalkaarten het makkelijkst zijn in te wisselen.
Travellercheques zijn een veilige manier om geld mee op vakantie te nemen, omdat de cheques tegen verlies en diefstal zijn verzekerd. Ook zij worden alom geaccepteerd in IJsland.

Douane

Belastingvrij winkelen kan op het vliegveld Keflavík wanneer u in IJsland arriveert. Het is toegestaan om 1 liter likeur (tot 47%), 1 liter wijn (tot 21%), 6 liter importbier, of 8 liter in IJsland gebotteld bier te importeren. Voor rookwaren geldt een maximum van 200 sigaretten of 250 gram andere tabaksartikelen.

Gezondheid

Belastingvrij winkelen kan op het vliegveld Keflavík wanneer u in IJsland arriveert. Het is toegestaan om 1 liter likeur (tot 47%), 1 liter wijn (tot 21%), 6 liter importbier, of 8 liter in IJsland gebotteld bier te importeren. Voor rookwaren geldt een maximum van 200 sigaretten of 250 gram andere tabaksartikelen.

Ik vond het erg leuk om een werkstuk over Ijsland te houden en ik heb er veel van geleerd.