Hooliganisme

Hooliganisme: 1)Oorsprong van het hooliganisme: Van waar komt de naam “hooligan”? De naam komt van een Ier, Patrick Hooligan, die leider was van een bende die op allerlei gewaagde manieren wist het geld van de voorbijgangers te stelen. Geschiedenis van “voetbal en geweld” Historisch gezien gaat het voetbalspel terug op een balspel tussen Engelse dorpen, waarbij men een opgeblazen varkensblaas in elkaars doel moest zien te krijgen. Het spel kon soms verschillende dagen duren. Iedereen kon meedoen. De regels waren gebaseerd op traditie en spontaan inzicht. Het spel had doorgaans een zeer gewelddadig karakter, met gewonden en schade langs een variabel speeltraject, dit kon soms wel tien tot vijftien kilometer lang zijn. Bij verschil van inzicht ontstonden massale vechtpartijen. Dit was er dan ook de oorzaak van dat het spel door de autoriteiten tussen 1314 en 1667 meer dab dertig keer officieel werd verboden. Het spel werd vooral in het begin van de 19de eeuw op Engelse kostscholen verder ontwikkeld en kreeg formele en geschreven regels. Het werd een elitespel of, zoals het toen ging heten, een sport. Vanaf 1850 raakte het spel verspreid onder bredere lagen van de bevolking en de beroepsspeler deed zijn intrede. Vanaf dat moment werden in hoog tempo voetbalclubs opgericht. Het geweld bleef echter deze sport begeleiden. Reeds voor de eeuwwisseling deden zich regelmatig incidenten voor bij voetbalwedstrijden in Engeland. Vanaf 1880 werd het voetbal in Nederland geïmporteerd uit Engeland. Dat gebeurde via kinderen van een elite die op de Engelse scholen kennis maakten met deze sport. Weliswaar was het voetballen in Nederland aanvankelijk ook een exclusieve aangelegenheid, maar omstreeks 1910 begon de voetbalsport zich snel over de bevolking uit te breiden. Het resultaat was dat het voetballen uitgroeide tot volkssport nummer één en inmiddels enorme aantallen toeschouwers trekt. Ook bij het Nederlandse voetbal hebben ongeregeldheden een lange geschiedenis. Reeds in 1899 moest een wedstrijd die in Rotterdam werd gespeeld, worden gestaakt wegens het minder gepaste optreden van het publiek. Maar vooral sinds de zeventiger jaren doen zich in toenemende mate incidenten voor die door toeschouwers worden veroorzaakt. Verschillende incidenten begonnen zich meer en meer voor te doen buiten het stadion, dit in de vorm van vernielingen in bussen en treinen en niet te vergeten op de weg naar het stadion, waarbij in steden soms een spoor van vernieling werd aangelegd. Geweld rond het veld
Geweld rond het veld in groepsgedrag. De gewelddadige supporters begeven zich groepsgewijs naar het stadion en treden in het stadion als één grote groep op. Deze groepen toeschouwers noemen zichzelf meestal naar het vak of de ‘Side’ waarin zij staan in het stadion van hun club, vb: O-side, Hell-side, … De meeste van deze jonge toeschouwers zijn enthousiaste supporters die hun club door dik en dun steunen en vrijwel alle wedstrijden, zowel thuis als uit bezoeken. Ze zijn duidelijk herkenbaar aan clubkleuren en clubsymbolen, aangebracht op petten, dassen, vlaggen en al wat ze noch met zich konden meevoeren. Door luidkeelss aanmoedigingen, door te zingen en te schreeuwen, dragen ze bij tot de sfeer in het stadion en proberen ze invloed uit te oefenen op het wedstrijdverloop. Er bestaat een uitgesproken rivaliteit met de supporters van de tegenpartij. Behalve dat er een wedstrijd op het veld plaatsheeft, is er sprake van een parallelcompetitie tussen de Sides, een competitie die trouwens voor zowel voor, als tijdens en na de wedstrijd plaatsneemt. Kern van deze competitie is de andere Side te overtroeven in stoer doen, risico nemen, enz. De sportieve prestaties op het veld vallen dan in het niet bij het leven en kabaal dat men maakt tegen de andere Side. Het vandalisme binnen de stadions is redelijk ingedamd door allerlei maatregelen, zoals beveiliging door hekwerken en zware politiebewaking. Omdat het door de genomen maatregelen voor gewelddadige supporters moeilijker werd vijandelijke supporters te treiteren en mogelijk te molesteren, zijn binnen de stadions vooral de spelers van de tegenpartij doelwit van gewelddadigheden geworden. Met name keepers moeten het hierbij ontgelden. Zij zijn het slachtoffer van het gooien van flesjes, blikjes, stenen, stokken, muntstukken, vuurwerk en dergelijke. 2) Oorzaken van voetbalvandalisme: Maatschappelijke verschijnselen zoals voetbalvandalisme kennen doorgaans diverse oorzaken. Aanvankelijk werd het gewelddadig gedrag van het publiek gezien als een direct gevolg op het veld. Agressie roept agressie op! Er zijn drie verschillende verklaringen voor het geweld in en rond het veld. Deze zijn gewelddadige sportbeoefening van de spelers en agressie bij het publiek, de verloedering van het betaalde voetbal en de maatschappelijke oorzaken. Gewelddadige sportbeoefening van de spelers en agressie bij het publiek

Agressieve sporten hebben een agressiefverhogend effect op de toeschouwers. Blijkbaar zijn er ook andere oorzaken van publieksgeweld dan gewelddadig gedrag van sportbeoefenaars. Hoewel het gedrag van spelers een versterkend effect kan hebben op de gewelddadige instelling van het publiek, dient de allesoverheersende betekenis van spelverruwing als veroorzaker van het voetbalvandalisme te worden afgewezen. De verloedering van het betaalde voetbal
Voetbalvandalisme vindt zijn uiteindelijke oorzaak in het feit dat het Belgische betaalde voetbal volstrekt verloederd is. Het is een illusie te menen dat dit louter geldt voor zogenaamde voetbalvandalen. Het zijn immers niet alleen deze jongeren die de spelers van de tegenpartij begroeten met een fluitconcert, in plaats van applaus. En het zijn niet uitsluitend de voetbalvandalen die zich laatdunkend uitlaten over de scheidsrechter en deze eventueel onthalen op zware scheldpartijen. Het brede publiek is in de loop van de jaren tachtig meer en meer overgegaan tot dergelijk gedrag. Hoewel het zonder twijfel juist is dat het betaalde voetbal in België gekenmerkt wordt door vervaging van normen, moeten we er relativerend op wijzen dat overeenkomstige vormen van normvervaging op allerlei gebied in onze samenleving voorkomt. Verder blijft onduidelijk waarom zich tradities van vandalistisch gedrag zijn gaan voordoen bij sommige clubs en niet bij andere. Opvallend is overigens wel dat voetbalvandalisme zich vooral voordoet bij clubs uit steden waar in sterkere mate meer dan elders in ons land allerlei vormen van vandalisme en meer in het algemeen jeugdcriminaliteit zijn waar te nemen. Maatschappelijke oorzaken
Er bestaat een veelheid aan theorieën hierover. De oorzaken van het voetbalvandalisme worden daar met name gezocht in de positie van de samenleving van de hooligans. Uitgangspunt is dat de voetbalsport de belichaming is van de waarde die in de arbeidersklasse hoog aanzien genieten en wel met name mannelijkheid en het zich verbonden voelen met de eigen groep. Deze waarden komen tot uitdrukking in de manier waarop het spel gespeeld wordt. Hierdoor is tijdens de industrialisatie van Engeland het voetballen de belangrijkste sport voor de arbeiders geworden. Iets anders is ook dat in Engeland een zekere verburgerlijking van de arbeidersklasse heeft plaatsgevonden. Deze ging gepaard met een afbraak van de levensstijl van de traditionele arbeidersklasse. Hierdoor dreigde de specifieke arbeidersklasse niet te verdwijnen, da toch naar aard ingrijpend te veranderen. Het voetbalvandalisme is sinds het begin van de zeventiger jaren steeds meer los gaan staan van het wedstrijdgebeuren en is steeds meer in verband gebracht de genoemde crisis. Inmiddels liggen aan voetbalvandalisme dan ook dezelfde ten grondslag als aan vandalisme in het algemeen en aan delinquent gedrag: -Slechte gezinsverhouding -Ontbrekende effectieve ouderlijke controle -Problematische schoolcarriere -E.d. Profiel van de voetbalvandaal
Aan de hand van verscheidene onderzoeken en enquêtes hebben we het profiel van een voetbalvandaal kunnen schetsen: De voetbalvandaal is: - Van het mannelijk geslacht. - Ongeveer twintig jaar oud. - Woont in de stad of omringende gemeente van zijn ploeg. - Is ongehuwd. - Is ofwel werkloos, ofwel student. - Indien hij werkt, is het als arbeider. - Hij drinkt graag een biertje - Pleegt binnen de voetbalcontext voornamelijk vandalisme , gericht tegen personen en smaad - Is ook buiten de voetbalcontext geneigd tot delinquent gerdag. Dit profiel is voor de standaard hooligan. Het is zeker en vast mogelijk dat sommige voetbalvandalen hiervan afwijken. 3) Preventie en bestrijding van voetbalvandalisme: Wat betreft voetbalvandalisme is het wel duidelijk dat rond een eenvoudig spelletje een moeilijke maatschappij is ontstaan. Maatregelen zijn er wel, maar het wondermiddel is nog niet uitgevonden. De meeste maatregelen liggen op het gebied van de technopreventie. Ze zijn vooral gericht op de veiligheid binnen de stadions. Zo maakt het samenbrengen van jonge supporters in een bepaald gedeelte van de tribune hen tot een doelwit voor scheld- en vechtpartijen. Behalve dat deze supportersscheiding en de tesamengaande samenwerking van de politie voor de baewaking, heeft geleid tot doelwitten en bevorderen ze tot vandalisme buiten het stadion. De politie wil vooral de nadruk leggen op maatregelen van preventieve aard. Een mogelijkheid is te proberen om op de motieven van jongeren om voetbalvandalisme te plegen in te spelen door hun in clubverband allerlei activiteiten aan te bieden, zoals video-avonden, reizen naar andere ploegen, enz. Dit betekent dat de ploegen een positieve houding moeten ontwikkelen naar de supporters toe. De binding van de jeugdige supporters met de club kan bijvoorbeeld bevorderd worden door het oprichten van verenegingen. Andere maatregelen liggen op het gebied van de organisatie. Het gaat dan ook om zaken als coördinatie tussen verschillende politiekorpsen bij de ploegen. Wat de recente ontwikkeling betreft , kan worden geconstateerd dat de coördinatie is verbeterd. Men is inmiddels overeengekomen dat bij al het betaalde voetbal de politie van de gemeente moet betrokken zijn en de burgemeester de wedstrijd kan uitstellen of verbieden. Tot slot kan men zich afvragen of de gespannen aandacht in ons land voor hooliganisme het verschijnsel niet verhoogt dan verlaagt. Hoewel voetbalvandalen in het algemeen van mening zijn dat de weergave van voetbalvandalisme in de media volstrekt overdreven, zijn ze erg geïnteresseerd in informatie via deze media. Als behaalde heldendaden worden vermeld, ontlenen ze daar prestige aan, ook al hebben ze er maar in de verte verte mee te maken. Wanneer de eigen Side, als ruig of gevaarlijk word genoteerd, is de prestige winst nog groter. Zodoende kunnen de media een niet te onderschatten bijdrage leveren aan het ontstaan van voetbalvandalisme. De meeste mensen kunnen absoluut geen begrip opbrengen voor het feit dat bepaalde groepen jongeren zich schuldig maken aan het voetbalvandalisme. 4) Persberichten: Uittreksel: De telegraaf: Nederland: Voetbalvandalen worden eindelijk hard aangepakt · Er moest kennelijk eerst een dode vallen, voordat er effectief wordt opgetreden. Die dode viel eind maart bij het gewelddadige treffen tussen aanhangers van Ajax en Feyenoord op een weilandje bij Beverwijk. F-side aanhanger Carlo Picornie werd doodgeknuppeld door uitzinnige Feyenoordsupporters. Sindsdien lijkt de Nederlandse samenleving bereid echt iets tegen het voetbalvandalisme te ondernemen. · Voetbalvandalisme is een al tientallen jaren bestaand probleem. Van het begin af aan werd geroepen om krachtdadig ingrijpen door de politie. Maar ja hoe gaat dat: ook al werd het voetbalvandalisme steeds ernstiger, de tolerantie tegenover dit geweld groeide gewoon mee. Steeds weer kondigde de overheid aan aan dat het nu afgelopen moest zijn en dat er paal en perk zou worden gesteld, maar in de praktijk hadden relschoppers er niet echt last van. Ze kregen af en toe een lel van de politie of werden zelf wel eens aangehouden, maar meestal kwamen ze al snel weer vrij. Werd er eens een boete of straf uitgedeeld, dan maakte die niet veel indruk. Kortom, het geweld ging gewoon door en de intensiteit ervan groeide. · Een nieuwe ontwikkeling in de voetbalrellen kwam dit voorjaar toen de supporters geen genoegen meer namen met rellen en vechtpartijen bij of rond een wedstrijd. De zogenaamde 'harde kernen' begonnen gewelddadige ontmoetingen tussen de supportersgroepen te organiseren, buiten het directe voetbal om. Zo kreeg het meer het karakter van gladiatorengevechten op locatie als volksvermaak, waarbij de gladiatoren zich konden onderscheiden door hun moed en vechtkunst. Voor het organiseren ervan grepen de 'supporters' naar moderne communicatiemiddelen als mobile telefonie en het internet. De politie had de grootste moeite om op deze ontwikkelingen te reageren. Hoewel ze meestal wel lucht had gekregen van wat er te gebeuren stond, wist ze niet precies waar de ongeregeldheden zouden plaatsgrijpen en zodoende liep ze althans in Beverwijk achter de feiten aan. Dat in Beverwijk allerhande slag- en stootwapens werden gebruikt en dat daar een dode viel verraste niet echt, maar het was wel het sein om er ook van overheidswege harder tegenaan te gaan. Dit was natuurlijk te verwachten omdat iedereen na deze escalatie moord en brand schreeuwde. Al waren er ook stemmen te horen van 'laat ze mekaar toch lekker uitroeien; opgeruimd staat netjes'. · Een week later al, toen er weer geruchten waren dat er veel supportersgeweld te verwachten viel rond de wedstrijd Den Bosch-FC Den Haag, werd er stevig opgetreden. Een massale politie-inzet hield de zaak stevig onder controle. Nieuw was dat er gebruik gemaakt werd van preventieve arrestaties van potentiële relschoppers. Dat kan in Nederland natuurlijk niet zomaar, daarvoor moest een speciale noodverordening te hulp worden geroepen. Ook de Haagse politie was preventief bezig door lastige supporters uit de trein naar Den Bosch te halen en vast te zetten. Zoiets deden ze voorheen niet, dan was de politie altijd al blij als ze de zaak een beetje in de hand hield. Desnoods lieten ze een groep relschoppers zonder kaartje in de stadions toe, om te voorkomen dat die supporters helemaal over de rooie zouden gaan. Maar nu is de mentaliteit kennelijk veranderd. · De regering, de politie en de clubs hebben sinds de zwarte dag in Beverwijk de koppen bij elkaar gestoken en afspraken gemaakt die het geweld voorgoed moeten indammen. De volgende maatregelen worden genomen: o betere informatie-uitwisseling over relschoppers
o betere coördinatie van de relbestrijding
o meer 'uniformen' bij de stadions
o de introductie van een nieuwe persoonsgebonden clubkaart
o registratie van misdrijven op de clubkaart
o een landelijk stadionverbod voor vandalen
o een grotere politie-inzet
o meer inzet van video- en fotomateriaal
o meer en snellere arrestaties, ook preventieve
o meer veiligheidsmaatregelen door de clubs
o 'harde kernen' worden beschouwd als georganiseerde misdaad
o zwaardere straffen
Uit het hele land en uit de Tweede Kamer steeg na het bekendmaken van deze plannen een goedkeurend gemompel op. Slechts weinigen durfden nog een kritische opmerking te maken dat hierdoor het wettelijk recht op privacy toch wel erg wordt aangetast. Nu maar afwachten of de relbewuste en geweldsgeile voetbalvandalen zich door dit pakket maatregelen zullen laten afschrikken. Commentaar Euro 2000
Ik hou niet van voetbal noch van Engelse hooligans. Maar ik vind het toch een beetje ver gezocht dat alles wat nu verkeerd loopt in de schoenen van de Engelse supporters wordt geschoven. Het zijn dan misschien geen engeltjes, maar ik heb nog geen enkele hooligan naar wapens zien grijpen, behalve wat stoelen en tafels. De migranten daarentegen hebben Molotovcocktails en wapens gebruikt om de Engelsen te lijf te gaan. Volgens burgemeester De Donnea ligt de schuld bij de Engelse supporters, die al in de voormiddag begonnen waren met het uitdagen van migranten. Maar in wiens wagens werden ijzeren staven gevonden, en wie heeft die auto van de RTL beschadigd? G.M., Antwerpen

Zijn onze aloude en beruchte C130-toestellen nu plots goed genoeg om voetbalfans die worden beschuldigd van voetbalvandalisme, te repatriëren? Er werd niet op een inspanning gekeken: vier vluchten met telkens 50 rijkswachters. Ik ben verbaasd omdat zo'n repatriëring enkele maanden geleden nog als mensonwaardig werd omschreven. Op dat moment ging het over uitgeprocedeerde immigranten. Nu blijkt er plots geen politiek debat meer nodig om deze al dan niet schuldige hooligans zonder één vorm van proces uit te wijzen. Over het optreden van de Brusselse politie kunnen we kort zijn. Honderden Engelsen opgepakt tijdens rellen met migrantenjongeren, zo hoorden we op televisie. Werden de tientallen uitdagende en gewapende migrantenjongeren dan niet opgepakt? Paste dit niet in het huidige politiek klimaat? Of zou het wat meer moeite hebben gekost dan het oppakken van dronken Engelsen? M.D., Antwerpen
Gewapend met knuppels stonden zaterdagavond jonge migranten de Engelse supporters op te wachten om wraak te nemen omdat een jonge migrantenvrouw zou zijn lastig gevallen. Deze jongeren verdedigden de eer van hun vrouwen volgens de traditie van hun cultuur. De politie hielp hun erbij door hardhandig op te treden tegen de Engelse "supporters/hooligans". De politie krijgt van mij alle steun want het gedrag van de Engelsen en hooligans in het algemeen is onmogelijk goed te praten. Zulke mensen horen niet thuis op een voetbalfeest. Maar toch heb ik hierbij enkele vragen. Waarom werden die gewapende migranten niet opgepakt? Of mag er niet opgetreden worden omdat dit dan weer racisme zou zijn? En er was heel wat te doen toen er gesuggereerd werd om uitgewezen asielzoekers terug naar hun land te zenden met C-130's. Dat zou de eer van deze mensen krenken. Afgelopen weekend werden er heel wat uitgewezen Engelsen met diezelfde C-130's richting Engeland gestuurd. Wordt de eer van deze mensen ook niet gekrenkt? Migranten die onze maatschappij onveilig maken, moeten worden opgepakt. Migranten die onze cultuur respecteren, zijn bij mij welkom. Ook zij zijn gebaat met een veilige maatschappij. H.L., Antwerpen GELUKKIG voor uw krant is er Roger Van Houtte om de voetbalgekte te relativeren (GvA, 16 juni). Zeer terecht maakt hij de vergelijking tussen voetbalnationalisme dat aanvaard wordt, en volksnationalisme dat met een scheef oog bekeken wordt. Waarom toch blijven sommigen zo afstandelijk en durven velen zich niet openlijk bekennen tot het Vlaamse volksnationalisme? Omdat de link wordt gelegd naar het Vlaams Blok? En zeer terecht. Maar het is wel de enige partij die resoluut durft uit te komen voor haar streven naar Vlaamse onafhankelijkheid. Veertig jaar lang hebben alle andere partijen kunnen bewijzen dat ze het niet willen. Meer zelfs, ze hebben alles gedaan om het te dwarsbomen. H.V., Hoogstraten
ALS BELGISCHE in Engeland volg ik alles wat met België te maken heeft van heel nabij. Het televisieprogramma op de VRT over de Britse hooligans heeft me niet echt geschokt. Enkele maanden geleden had de BBC al eens een undercoverprogramma gemaakt over die van Chelsea. De Britse regering weet wie deze mensen zijn, maar is gewoon schrik bang om er iets aan te doen. Al mijn vrienden en collega's in Engeland zijn blij dat de Engelsen verloren zijn. Ze zijn beschaamd over deze hooligans en vinden ook dat de regering strenger moet optreden. Maar het probleem is dat, als de UEFA ermee dreigt om een land uit te sluiten, ze dat dan ook moet doen voor alle anderen. En uit de beelden die ik heb gezien, blijkt dat de Turkse supporters ook niet van de braafsten zijn geweest. H.V.D., North Harbour, Groot-Brittannië Commentaar Hubert van Humbeeck:De maat der dingen
Een uur voor de aftrap van de wedstrijd die België tegen Italië zou spelen, legden de aanvoerders van de twee teams bloemen neer bij de gedenksteen in het Koning Boudewijnstadion voor de slachtoffers van het Heizeldrama in 1985. Engelse fans van FC Liverpool drongen toen voor de finale van de Europabeker een vak binnen met Italiaanse supporters van Juventus Turijn. In het gedrang bleven bijna veertig mensen dood. Dat was, en is nog altijd, een absoluut dieptepunt in de geschiedenis van het voetbalvandalisme - dat ook in 1985 al een 'groot probleem' heette te zijn. Na het Heizeldrama werden een aantal maatregelen genomen, om dat soort van confrontaties in het stadion te voorkomen. Maar het 'probleem' was daarmee niet opgelost: het verplaatste zich geleidelijk naar de straat en naar de stedelijke centra waar supportersgroepen tegenwoordig huishouden. De ondertussen tot vervelens toe herhaalde kreet van bondsvoorzitter en Euro 2000-organisator Michel D'Hooghe, dat voetbal een feest is, krijgt er een bittere klank door. Rellen zoals die in Brussel en Charleroi deden zich eerder ook voor bij grote toernooien in Zweden en Duitsland en twee jaar geleden in Frankrijk. Het lijkt alsof ze erbij horen, want aan de voorbereiding kan het niet liggen: Euro 2000 kost de Belgische staat zo ongeveer een miljard frank aan veiligheidsmaatregelen. Na incidenten in Istanbul eerder dit jaar, stak de Engelse krant The Guardian de hand in eigen boezem. Voor een wedstrijd in de halve finale om de Uefabeker werden twee fans van het Engelse Leeds United in rellen met aanhangers van het Turkse Galatasaray dood gestoken. De waarheid is, schreef de krant, dat we in Engeland maatschappelijk veel te tolerant zijn geweest voor de hooligans. Ze bedoelde daarmee dat Turken het, bijvoorbeeld, niet nemen dat hun vrouwen op straat worden geschoffeerd, terwijl dat soort gedrag in Engeland - uit gewenning of gewoon uit schrik - wel voor lief wordt genomen. Het verhaal kreeg in Brussel overigens bijna een vervolg, toen dronken Engelsen een Noord-Afrikaanse vrouw en haar kind lastig vielen en dat gerucht zich als een lopend vuur onder de allochtone bevolking verspreidde. De Europese voetbalbond dreigde er zondag mee om het Engelse team zonder meer naar huis te sturen als de aanhang nog meer amok maakte - en greep daarmee eindelijk in. Dat soort van rellen wordt vaak uitgelokt door Engelse supporters, maar toch ook niet altijd. Twee jaar geleden in Frankrijk, bijvoorbeeld, toonden vooral Duitsers zich zeer gewelddadig. En bij de eerste incidenten in Brussel, na de openingswedstrijd van Euro 2000, waren vrijwel alleen Belgen betrokken. Sociologen, psychologen en specialisten allerhande hebben hele boekenrekken vol geschreven over het fenomeen, maar het blijft moeilijk te vatten. Het lijkt nu alsof hele bevolkingsgroepen op een wedstrijddag door collectieve hysterie worden bevangen. Met allerlei vermommingen en maskers ontstaat er dan een gedwongen, carnavaleske vrolijkheid, die door sommigen wordt geïnterpreteerd als een vrijgeleide om groepsgewijs te doen wat anders niet kan. De reactie van de overheid daarop is dan navenant: er heerst immers nultolerantie. Dat wil zeggen dat wie toevallig op het verkeerde moment op de verkeerde plaats is, in de klappen deelt. Honderden mensen worden willekeurig opgepakt, opgesloten en zonder boe of ba met legervliegtuigen teruggevlogen. Traangasgranaten worden in cafés geschoten, zonder veel consideratie voor wie daar allemaal binnen is. De 'noodtoestand' verantwoordt immers dat normale rechtsprincipes aan de kant worden geschoven. In 1985 kon de organisatie nog met de vinger worden gewezen: een aantal officials is toen achteraf ook voor de rechtbank verschenen. Daarna werden de stadions omgebouwd tot versterkte burchten, nu is dus het hele land aan de beurt. De organisatie zelf kan dit keer weinig worden verweten - tenzij dat het voetbal blijkbaar de normale maat der dingen is ontstegen. En dat iedereen die ermee bezig is zich ook zo gedraagt. Wie voetbal wil, schreef H.J.A. Hofland in NRC Handelsblad, neemt oorlog op de koop toe. Tot iemand tot de onvermijdelijke conclusie komt dat een normale, open samenleving, die zich dit niet wil laten aanmeten, zo'n toernooi eigenlijk niet meer kan dragen. Omdat de prijs te hoog is. Want waarom gebeurt dit allemaal? Terwille van enkele voetbalwedstrijden. De dag na de finale gaat de zon gewoon weer op. De wereld wordt er niet door veranderd. Hubert van Humbeeck