Ierland

Inleiding: Ierland is een groot eiland dat ten westen van Engeland ligt, het is ongeveer twee keer zo groot als Nederland. Het hoort bij de Britse eilandengroep. Ierland is natuurlijk omringd door zeeën, in het westen grenst het eiland aan de Atlantische Oceaan en in het oosten door de Ierse zee, the Celtic sea. Geografie: Ierland bestaat uit twee delen, In Noord-Ierland en de Republiek van Ierland. In 1992 is het land in tweeën gedeeld. Noord-Ierland behoort dan ook bij het Verenigd Koningrijk. Het centrale deel van Ierland heeft een golvend landschap en wordt omringd door een rand van bergen en heuvels. Dit deel van Ierland is bezaaid met meren en meertjes o.a. Lough Corrib en Lough Neagh, het grootste meer van Ierland en Groot-Brittannië samen. Het is ook het meest vruchtbare gedeelte van het land. Ook vindt men hier uitgestrekte veengebieden. Aan de oostkust liggen duinen en de leegste en schoonste zandstranden van Europa. De westkust is zeer grillig gevormd, met diepe inhammen, hoge ruwe rotsen en loodrechte kliffen. De hoogste “berg” van Ierland is de Carrantuohill in het westelijk gelegen graafschap Kerry, en is ongeveer 1040 meter hoog. De langste rivier is de Shannon (370 km), die door het midden van Ierland loopt. Klimaat: Ierland heeft door de warme golfstroom in de Atlantische oceaan een gematigd zeeklimaat: geen strenge winters en geen warme zomers. Wel is het weer er heel erg wisselend. Vooral langs de westkust van Ierland kan het vaak zeer hard waaien. De gemiddelde jaarlijkse neerslag over Ierland is groot (ca. 1100 mm). De grootste hoeveelheden vallen langs de westkust (1500-2000 mm in het uiterste zuidwesten. In de zomer valt er gemiddeld op zo’n twaalf dagen regen. Het kan dagen achter elkaar regenen, maar het kan ook weken lang zonnig weer zijn. De minste neerslag valt in het voorjaar; de droogste maanden zijn mei en juni. Er valt over het algemeen zelden sneeuw en ook vorstdagen zijn vrij zeldzaam. Regen en zon wisselen elkaar dus vaak af en daarom staat Ierland ook bekend om zijn Regenbogen. Planten en dieren De golfstroom heeft niet alleen veel invloed op het weer maar ook op de soorten dieren en planten die daardoor ontstaan. Door deze warme golfstroom groeien er in het zuiden van Ierland subtropische planten. Op beschutte plaatsen groeien zelfs palmen, magnolia’s en aardbeibomen. Rododendron komt in Ierland zeer veel voor. Bijzonder is de flora van de Burren, een kalksteenplateau. Hier groeit alpenflora en Middellandse-Zeeflora. Verder vinden we in Ierland vlierstruiken, kamperfoelie, meidoorn, rozen en de opvallende gaspeldoorn. Orchideeën zijn met name in de duinen te vinden. Het veenland is voornamelijk begroeid met veenbessen, veenmossen en dopheide. Door deze warme stroom brengen veel trekvogels hier de winter door. Ierland wordt ook wel het “groene eiland” genoemd vanwege de vele tinten groen die het eiland overheersen. Ierland is een land met weinig bossen. Slechts 5% van Ierland is bedekt met bos, veelal aangeplant naaldhout. In een ver verleden was een groot deel van Ierland bedekt met bossen maar overbeweiding ( te veel vee op een stuk grond ) en houtkap tussen de 16e en 18e eeuw leidde tot grootschalige ontbossing. Als gevolg van de langdurige ijsoverdekking gedurende het Pleistoceen zijn de meeste inheemse dieren uitgestorven. De dierenwereld is daarom arm; zo ontbreken bijvoorbeeld alle slangen, de mol, bunzing en wezel, specht, de slaap- en woelmuizen en het wilde zwijn. Er is maar één spitsmuissoort. Er leven nog enkele kleine roofdieren, onder meer vos, das en otter, hermelijn en de zeldzame boommarter. In het zuidwesten komen edelherten voor, reeën in het noordwesten. De vogelwereld vertoont meer verscheidenheid. Er leven enkele honderden soorten in en rond Ierland. Op twee rotseilandjes aan de westkust, de Skelligs, nestelen duizenden jan-van-genten. Langs de kust en op de vele eilandjes komen grote kolonies alken, zeekoeten, aalscholvers, meeuwen en stormvogels voor. ’s-Winters overwinteren er vele vogels uit Europa, de Noordpool, Groenland, IJsland en Canada. Te zien zijn dan zwanen, ganzen, kieviten en grutto’s. Het enige reptiel is de levendbarende hagedis; er zijn slechts twee soorten amfibieën. Vissen zijn talrijk, zowel in de zoete wateren van het binnenland als in de Ierland omringende zee. Ierland is een paradijs voor sportvissers. Zalm, forel en snoek in rivieren en binnenwateren en in de kustwateren onder meer kabeljauw, makreel haring, spiering, haaien en roggen. Verder zijn voor de kusten bruinvissen, dolfijnen en zeehonden waar te nemen. Ierland telt bijna veertig botanische en ornithologische natuurreservaten, maar ook reservaten voor zoetwatervissen.
Geschiedenis Ongeveer 6000 jaar voor Christus vestigden zich in Ierland kleine groepjes jagers. Met name aan de noord- en oostkust zijn vuurstenen wapens en werktuigen gevonden. In de late steentijd (v.a. 3000 voor Chr.) drongen vanuit het Middellandse-Zeegebied en de Atlantische kust andere volken Ierland binnen. Zij bedreven wat landbouw, hielden dieren. Het bronzen tijdperk duurde van ongeveer 2000 voor Chr. tot 500 voor Chr. Van die periode zijn nog veel wapens, gereedschap en (o.a. gouden) sieraden te zien in het National Museum te Dublin. Vanaf de vijfde eeuw voor Chr. vielen de uit Spanje, Frankrijk en Zuid-Duitsland afkomstige Kelten in golven Ierland binnen. De Kelten spraken een Indo-Europese taal, de basis voor het Iers of gaelic. Er waren zo’n 150 kleine koninkrijkjes (tuatha) met aan het hoofd een opperkoning (Ard Rí). Het Keltische volk was verdeeld in drie klassen, de vrijen (krijgers), de onvrijen (o.a. druïden, muzikanten en dichters) en slaven. De Keltische samenleving kende geen schrift maar had wel een hoog aangeschreven vertelcultuur. Daardoor zijn er ook nu nog veel oude Keltische verhalen in Ierland. De Romeinen lieten de Kelten met rust waardoor de Keltische cultuur tot grote bloei kon komen. Vanaf deze tijd is natuurlijk nog veel gebeurd, te veel om op te noemen maar een belangrijk punt in de Geschiedenis was St. Patrick; St. Patrick; St. Patrick was de apostel van Ierland. Over het leven van deze man is maar weinig bekend, maar zijn daden staan omschreven in verhalen en legendes. St. Patrick werd ongeveer in het jaar 380 geboren in het Schotse Dumbarton, waar zijn vader diaken was, en zijn grootvader priester. Op 16 jarige leeftijd werd hij ontvoerd door Ierse zeerovers die hem als slaaf in Ierland verkochten. Zes jaar lang hoedde hij schapen van het stamhoofd Milchu op de hellingen van de Stemish Mountain ten noorden van Belfast. De plek is nu voor de Ieren een heilige plek. Later probeerde St. Patrick te ontsnappen, en dat lukte. Na lang zwerven kwam hij bij zijn familie in Schotland terug. In de Franse kloosters van Tours en Anverre volgde hij de priesteropleiding en werd in Rome tot bisschop benoemd. Na heel lang niet meer in Ierland terug te zijn geweest, keert hij in 432 naar Ierland terug waar hij aan de oostkust bij Dundalk aan land ging. St. Patrick overleed in 461, maar sommige mensen denken dat hij in 493 is overleden. In het laatste geval is hij meer dan 100 jaar geworden. St. Patrick ligt begraven op het kerkhof in Downpatrick. Waarschijnlijk onder de naam St. Patrick Stone. St. Patrick is de geschiedenis ingegaan als verspreider van het christelijke geloof in Ierland. Het christendom werd door grote delen van de bevolking geaccepteerd. De Hongersnood van 1845 tot 1847
Tussen 1845 en 1847 leed Ierland honger door drie opeenvolgende mislukte aardappeloogsten (Great Famine). Anderhalf miljoen Ieren stierven van honger of door epidemieën. Eveneens anderhalf miljoen Ieren emigreerden naar de Verenigde Staten en Australië. De Engelse regering bood nauwelijks hulp. Over deze gebeurtenissen zijn veel verhalen. De bevolking
Sinds 1841 is het inwoneraantal door de hongersnood van 1846 en de emigratie naar vooral de Verenigde Staten, vrijwel voortdurend gedaald. In 1841 woonden nog 6,5 miljoen Ieren op het eiland. In 1900 ongeveer 4,5 miljoen, in 1915 ongeveer 4 miljoen en in 1961 werd het dieptepunt bereikt. Het aantal inwoners was teruggelopen tot 2,8 miljoen. Vanaf 1961 groeide het aantal inwoners weer. Er leven op dit moment ongeveer 3,6 miljoen mensen in Ierland. De Ieren zijn vrolijke, vriendelijke, gastvrije, spraakzame en eerlijke mensen. Ook zijn de Ieren echte vertellers en echte praters, ze vinden het leuk om met andere mensen om te gaan. Ze zijn geïnteresseerd in andere mensen en toeristen. Het geloof De overgrote meerderheid van de Ierse bevolking is rooms-katholiek. Een zeer kleine minderheid is protestants. Protestanten en rooms-katholieken leven hier, in tegenstelling tot in Noord-Ierland, vreedzaam naast elkaar. Ierland is niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk nog zeer katholiek. Veel Ieren gaan nog minstens een keer per week naar de kerk. In de Ierse Republiek is ongeveer 95% van bevolking rooms-katholiek. Formeel zijn kerk en staat sinds 1973 gescheiden, maar de invloed van de kerk op het openbare leven is nog steeds groot. Zo is het voor echtparen pas sinds 1995 mogelijk om officieel te scheiden. De kerk speelt ook nog steeds een grote rol in het onderwijs. Vele scholen worden door de kerk gefinancierd. Toch is de invloed op jongeren de laatste jaren steeds minder aan het worden. Taal Engels is de voertaal in Ierland. Het sterk afwijkende Iers (Gaelic), de oude Keltische taal, is nog steeds een verplicht vak op de lagere school. Het Iers is verwant aan het Schotse Gaelic, het Welsh en het Bretons. In sommige streken en gemeenschappen is het Iers nog steeds de voertaal. Zulke streken heten “The Gaeltacht”. Ongeveer 70.000 mensen in zeven Gaeltachts beheersen nog het Iers. Tot en met de zestiende eeuw sprak men nog vrij algemeen Iers, daarna verboden de Engelsen om Iers te spreken. De grote hongersnood en de massale emigratie ontwrichtte het landelijke Ierse leven en daarmee ook de Ierse taal. Bovendien, wilde men iets bereiken in het door Engeland overheerste Ierland, dan moest men Engels leren spreken en schrijven. Engels en Iers verschillen vreselijk van elkaar om dat even te laten zien is hier een voorbeeldje van een Engelse tekst en een Ierse tekst; Engels: Soldiers are we, whose lives are pledged to Ireland.
Iers (Gaelic): Sinne Fianna Fáil, atá faoi gheall ag Eirinn. Economie Door een gebrek aan eigen industrieën, delfstoffen en door de geïsoleerde ligging lag Ierland economisch lange tijd achter bij de meeste andere landen van de Europese Unie. De laatste jaren echter kent Ierland een geweldige economische groei en daalt de werkloosheid aanzienlijk. Het leidt ook tot een sterke groei van de export. Buitenlandse bedrijven werden naar Ierland gelokt door de lage lonen, gunstige belastingtarieven en vestigingspremies. In 1995 waren ongeveer 1000 buitenlandse ondernemingen in Ierland gevestigd. Een andere belangrijke factor voor de ontwikkeling van de Ierse economie is de grootschalige financiële hulp van de Europese Unie, met name voor de landbouw. Ook het toerisme wordt een steeds belangrijkere bron van inkomsten. Landbouw is op dit moment een van de belangrijkste steunpilaren van de Ierse economie. Met name melkproductie en exportvlees leveren veel geld op. Daarnaast verbouwt men aardappelen, suikerbieten, gerst en tarwe. Schapen worden over het algemeen in het hoogland gehouden. Tweederde van de landbouwbedrijven is klein of zeer klein, en daardoor gericht op zelfvoorziening. De grote bedrijven zijn met name gespecialiseerd in slachtvee. De visserij concentreerde zich lange tijd op de zalmexport. De laatste jaren is ook de zeevisserij weer een, weliswaar bescheiden, bron van inkomsten geworden. Gevangen worden onder andere makreel, kabeljauw, haring, schol en schelvis. Op dit moment zijn er ± 10.000 mensen werkzaam in de visserij. De belangrijkste industrieën in Ierland zijn de dranken- en voedselindustrie, de staalindustrie en de machinebouw. ~Ierland is het land van Ierse bier en Whisky. Er zijn veel soorten bier, de meeste bier die daar gedronken word is natuurlijk de Ierse bier, dit is diepbruine bier zonder schuimlaag, deze bier heet Guinness. Verder drinken de Ieren er graag een glaasje Whisky bij. ~Ieren houden veel van muziek, zo is er de echte Ierse muziek. De Ieren houden ook van veel dansen zo zijn er ook heel veel volksdansen. Ierland is rijk aan oude volksmuziek. De oudste liederen worden nog in de Ierse taal gezongen, maar de meeste zijn Engels. Wat pop muziek betreft is het vooral Westlife die het goed doet in Ierland omdat ze natuurlijk Iers zijn en ook Ierse pop muziek maken. Voor de rest luisteren ze natuurlijk ook naar de muziek die hier ook bekend is.