Hoofdstuk 3.1: je eigen land en je eigen volk

De Balkan

In de Middeleeuwen stichtten de mohammedaanse Turken in Klein-Azië het Osmaanse Rijk. In de vijftiende eeuw drongen de Turken de Balkan binnen. Vier eeuwen lang bleef de Balkan een deel uit maken van het Osmaanse Rijk. In de negentiende eeuw verzwakte het Osmaanse Rijk, en de wetenschap, techniek, economie en militaire kracht bleven achter bij die van de Europese volken. Een groot deel van de Balkan werk overheerst door het Turkse Rijk en Oostenrijk-Hongarije. Beide landen waren veelvolkerenstaten. De volkeren verlangden naar zelfstandigheid. Er waren veel mensen in Oostenrijk-Hongarije die Duits niet als moedertaal hadden. Veel volkeren maakten zich tussen 1830 en 1908 los van het Osmaanse Rijk. De macht van het Turkse Rijk nam af en de Turken werden steeds verder teruggedrongen.

Rusland

Rusland was een keizerrijk met verschillende godsdiensten en talen, bestuurd door een tsaar. Met de sultan van het Turkse Rijk of Osmaanse Rijk hadden de Russen niet veel op. De Balkan was voor Rusland heel erg belangrijk, omdat aan de Zwarte Zee de enige havens lagen die in de winter niet dicht vroren. De Russen vonden het gebied niet veilig en daarom wilden de Russen nog meer gebieden op de Balkan bezetten.

In Rusland was de economie weinig ontwikkeld en was nauwelijks geïndustrialiseerd. De tsaar probeerde zijn land wel te moderniseren, maar het volk bleef arm en ontevreden.

Bondgenootschappen

Zowel de Russische tsaar, de Oostenrijkse keizer als de Turkse sultan voelden zich niet veilig. Ze waren bezorgd over wat er allemaal kon gebeuren. Ze besloten bondgenoten te zoeken. Oostenrijk-Hongarije vormde een alliantie met Duitsland en Turkije, de centralen. Rusland sloot eerst vriendschap met Frankrijk. Engeland wilde lang niets weten van een bondgenootschap, maar later sloten ze zich bij Frankrijk en Rusland aan, de geallieerden.

Duitsland dacht het recht te hebben op een flinke oorlogsvloot. De keizer was op koloniën uit en een sterke vloot was ook goed om de Engelsen in bedwang te houden. Duitsland moest zich industrialiseren. Dat was zowel voor Frankrijk als voor Engeland bedreigend. De Duitsers vonden zichzelf al het beste volk op aarde, maar daar deden de Fransen en Engelsen niet voor onder. En leger en marine werden steeds groter en de wapens steeds moderner.

Princip pleegt een moord

Het begon allemaal in 1914, in een provinciestad van Oostenrijk-Hongarije. De kroonprins van Oostenrijk-Hongarije en zijn vrouw reden door de provinciehoofdstad Sarajevo. Plotseling stopte er een jongeman naar voren en wierp een bom. De adjudant van de kroonprins werd gewond naar een ziekenhuis gebracht, het prinselijk paar had niks. Ze reden verder, en na het gesprek met de burgemeester gingen ze op weg naar het ziekenhuis. Tot het grote geluk van Princip, die ook een aanslag wilde plegen, kwam hij hen tegen in het ziekenhuis. Hij was lid van de Servische terreurbende De Zwarte Hand. Hij schoot de prins en prinses neer. Dit leidde tot een oorlogsverklaring van Oostenrijk-Hongarije aan Servië. Al gauw waren de geallieerden en de centralen in oorlog.