Groei van de Chinese economie

Grondstoffen
Als één van de weinige landen ter wereld beschikt China over alle voorkomende typen mineralen in de wereld, die overigens allemaal staatsbezit zijn. Dit zorgt ervoor dat China geen dure grondstoffen hoeft te importeren om de vele fabrieken van energie te voorzien. Zowel staatsbedrijven als privébedrijven betalen een vast percentage over de jaarlijkse inkomsten, in ruil voor het mogen exploiteren en exploreren van de minerale rijkdommen.

Wat de voorraden delfstoffen betreft, heeft China de grootste reserve ter wereld. Zo wordt de reserve aan kolen in China geschat op meer dan één biljoen ton. Op dit moment wordt nog ongeveer driekwart van de binnenlandse energiebehoefte door kolen gedekt. Veel westerse landen zijn tegenwoordig op zoek naar alternatieven om de binnenlandse ene, omdat kolen zeer schadelijk zijn voor de natuur. Omdat China een grote kolenreserve heeft en het geen wetten handhaaft wat betreft milieubeleid, zorgt het vele gebruik van steenkool in China voor ernstige vervuiling. Dit brengt op ons het volgende punt: De nadelen van de economische groei voor China.

Nadelen van de economische groei voor China
Ondanks alle succesverhalen profiteert nog altijd slechts een klein deel van de Chinese bevolking van de economische groei. China is nog altijd een ontwikkelingsland. De welvaart is zeer ongelijk verdeeld en de tegenstellingen tussen rijk en arm lijken voorlopig alleen maar te groeien.

Arm en rijk
De kloof tussen rijk en arm is gegroeid; de Chinezen die op vruchtbaar land of in grote industriële centra wonen, zijn nu beter af, maar degenen die in minder productieve gebieden wonen, moeten nog steeds voor hun basisinkomen ploeteren. Deze grote inkomensverschillen bedreigen niet alleen de economie, maar ook de sociale vrede en politieke stabiliteit. De Chinese regering probeert de groei wel te remmen, door bijvoorbeeld de rente te verhogen, de export minder fors te laten groeien en boeren zullen minder belasting hoeven te betalen, terwijl de regering op haar beurt meer zal uitgeven aan infrastructuur om irrigatie van landbouwgebieden te bevorderen. Samenhangende hervormingen vormen dus enige oplossing.

Maar er zijn meer problemen door de sterke economische groei. De vraag naar grondstoffen stijgt extreem hard. Ook kampt het land met ernstige verkeersproblemen, doordat iedereen in de auto stapt. Daarnaast heeft het land te maken met ernstige luchtverontreiniging.

Luchtverontreiniging
De steeds ernstiger wordende luchtverontreiniging hangt samen met de snelle groei van de Chinese economie. De groei van de luchtverontreiniging is voor een belangrijk deel gebaseerd op steenkool, de meest vervuilende fossiele brandstof. Naar schatting 70% van de verbruikte energie is terug te voeren op de verbranding van steenkool. Volgens sommige media wordt er elke week wel ergens in China een nieuwe kolencentrale in gebruik gesteld. De economische groei ging gelijk op met een toenemende verstedelijking. In het oosten van China liggen onder andere Shanghai en Peking, twee miljoenensteden uit de mondiale top-20. Door de toegenomen welvaart beschikken meer en meer Chinezen over een eigen auto, maar normen voor de maximale uitstoot van vervuilende stoffen zijn er nog niet. Naast energieopwekking en vervoer leveren ook de huishoudens hun bijdrage. Koken en verwarmen doet men er namelijk eveneens met vervuilende brandstoffen. Verder is het in de landbouw onder meer gebruikelijk aan het eind van het groeiseizoen de overgebleven restanten van de gewassen te verbranden, waarbij ook veel viezigheid in de atmosfeer terecht komt. Vooral in het voorjaar wordt aan al die vervuiling nog stof en zand toegevoegd, dat uit de woestijnen komt aanwaaien. Ook zijn bos- en natuurbranden niet zeldzaam in China.

Watervervuiling
China is een egoïstisch land, wat grote impact heeft. In tegenstelling tot de EU denkt men weinig aan toekomst van het land. De welvaart neemt nog steeds toe en de mogelijkheden zijn eindeloos, althans dat is waar de Chinese overheid vanuit gaat. Dit betekent in praktijk dat er weinig tot geen rekening wordt gehouden met mensenrechten, oppositie en in het bijzonder; milieu. Want immers, milieubeleid gaat ten koste van de concurrentiepositie. Er zijn nog geen of nauwelijks wetten met betrekking tot mensenrechten en milieu, een kwalijke zaak. Milieubeleid brengt hoge kosten met zich mee. Wat uiteindelijk de prijs van het product omhoog drukt. Dit wil de Chinese regering voorkomen. Het effect op de lange termijn wil men nog niet onder ogen zien.

Ook is er een groot tekort aan, voornamelijk schoon, water. Volgens de Chinese regering is dit gebrek een gevolg van klimaatveranderingen, maar eigenlijk ligt het aan de manier waarop er de afgelopen 25 jaar met water is omgegaan. Veel te grote hoeveelheden water die er aan de rivier worden onttrokken. Wat in principe geen probleem zou hoeven veroorzaken, als je het daarna weer in ongeveer dezelfde staat terug laat vloeien. Maar de ouderwetse fabrieken die zich langs de rivier hebben gevestigd, laten het water vol afvalstoffen ongezuiverd weer lozen.

Werkloosheid
De prestaties van de Chinese economie zijn duizelingwekkend, maar toch is de binnenlandse economie niet kerngezond. Ongeveer een kwart van de beroepsbevolking is werkloos. Doordat de werkloosheid in China zo hoog is, zijn arbeiders genoodzaakt om te werken tegen een erg laag loon. Ze hebben geen keuze. De grafiek hieronder geeft de werkloosheid in China weer. Zoals in de grafiek te zien is, is het percentage werklozen weer dalende, maar dit aantal is nog steeds zeer hoog.

Banken
De banken worden opgescheept met zogeheten “bad loans”, dit wil zeggen dat er een hoop leningen zijn die niet worden terugbetaald, dit komt omdat Chinese banken over het algemeen slecht controleren of de lening wel terugbetaald kan worden. Dit heeft vooral op de lange termijn negatieve gevolgen. Dit wordt overigens wel opgelost doordat de regering de banken financiële injecties geeft om de verliezen op te vangen, maar eigenlijk zou dit niet nodig hoeven zijn.

Wat voor gevolgen heeft de groei van de Chinese economie voor Nederland
Nederland is een handelsland. Het heeft een heel hoge import- en exportquote, dus bij veranderingen van in de internationale economie merkt Nederland dit gelijk. Zo ook in het geval van de groeiende Chinese economie.

Voordelen
De Nederlandse handel met China is enorm toegenomen en is goed voor de werkgelegenheid. Door de toenemende handel met China, zijn er circa 23.000 banen gecreëerd in Nederland. Tot begin jaren tachtig stelde deze handel nauwelijks iets voor; nu is China de vierde leverancier en komt bijna 8% van de ingevoerde goederen uit dit land. En voor de nabije toekomst is de verwachting dat de uitvoer van China in de komende vijf jaar nog eens zal verdubbelen. Door goedkope invoer uit China is de Nederlandse inflatie 0,2% per jaar lager uitgekomen. Hierdoor is het gemiddelde Nederlandse huishouden nu circa 300 euro per jaar goedkoper uit.

Ook voor de Nederlandse handel met de rest van Europa is aan het groeien. Toegenomen exporten vanuit China hebben de rol van Nederland als doorvoerland naar het Europese achterland versterkt. Vooral het gebruik van de haven van Rotterdam zorgt voor een groeiende economie in Nederland. Daarnaast kunnen producten die goedkoop gemaakt worden in China, in Nederland verwerkt worden tot een eindproduct. Doordat de kostprijs van het Nederlandse product door Chinese import lager is geworden, kan dit eindproduct met een lagere prijs op de markt gebracht worden. Producten die in Nederland met behulp van halffabricaten worden gemaakt, hebben relatief lagere kosten. Deze bedrijven zullen zo een sterkere concurrentie positie krijgen, waardoor de kans kleiner is dat zij hun productie zullen overhevelen naar een lage lonen land als China.

Nadelen
De groeiende economie heeft niet alleen voordelen. Er zijn ook een groot aantal nadelen van de groeiende economie van China te noemen voor de Nederlandse economie. Sommige Nederlandse bedrijven kunnen de concurrentie met de goedkopere productie in China niet bij houden. Kleine bedrijven gaan veelal failliet. Veel grote bedrijven verplaatsen daarom hun productie naar China. Hierdoor gaan veel banen naar China en ontstaat er werkloosheid in Nederland. Ook raken de fossiele brandstoffen op, China gebruikt op dit moment enorm veel fossiele brandstoffen. Deze fossiele bronnen zijn niet onuitputtelijk, dus deze zullen op den duur opraken.

De gevolgen van de economische groei voor de Chinees
Zoals in het vorige hoofdstuk te lezen was, zijn de verschillen tussen de Chinese bevolking nog steeds zeer groot. Ondanks alle grote successen, profiteert nog altijd slechts een klein deel van de Chinese bevolking van de economische groei. Het is vooral de stedelijke bevolking die profiteert van de toenemende welvaart, de plattelandsbewoners blijven hierbij ver achter. De verschillen tussen deze beide groepen worden steeds groter, en dat in een land dat zich communistisch noemt. De bevolking van de achtergebleven regio’s komt daartegen regelmatig in opstand. Dit is gevaarlijk voor de politieke stabiliteit van China. Daarom heeft de overheid programma’s ontwikkeld om West-China en het noordoosten van het land economisch te ontwikkelen.

Lage lonen
Ironisch genoeg is juist deze tegenstelling in welvaart de motor van de Chinese economie: in arme gebieden zijn de vooruitzichten zo slecht en de leefomstandigheden zo erbarmelijk dat veel jongeren wegtrekken naar de stad, waar ze werk vinden in de fabrieken. Door China’s enorme bevolking en de enorme achterstand van het platteland, is het aanbod van goedkope arbeidskrachten reusachtig. En dat zal het voorlopig ook blijven. Dat is de reden dat de lonen voorlopig zeer laag zullen blijven. Daarnaast zijn de arbeidsomstandigheden op de meeste plaatsen naar onze maatstaven zeer slecht. Vakbonden zijn verboden en sociale voorzieningen ontbreken.

Corruptie
Ook de corruptie, die met de groei van de welvaart alleen maar is toegenomen, vormt nog altijd een probleem. Geld verdienen is uitgegroeid tot een ware obsessie. Geen middel wordt geschuwd om er aan te komen. Lokale bestuurders leggen de bevolking ongehoord hoge belastingen op. Mensen die op een gunstige bouwlocatie wonen, worden zonder pardon uit hun woning gezet. Ter compensatie krijgen ze een klein bedrag dat niet in verhouding staat tot de enorme sommen die buitenlandse projectontwikkelaars betalen om op datzelfde stukje grond hun prestigieuze gebouwen neer te zetten- aan de plaatselijke autoriteiten.

Buitenlanders
Op kleinere schaal krijgen ook buitenlanders ermee te maken. Naast de ongelijke verdeling van de welvaart vormt het slechte functioneren van het rechtssysteem een van de grootste problemen. Sinds de hervormingen van 1978 zijn talloze wetten ingevoerd die de rechten van particulieren er echter nauwelijks in hun recht halen, vooral wanneer de belangen van de lokale bestuurders of zelfs de overheid in het geding zijn. In veel gevallen proberen de machthebbers door intimidatie en rechterlijke willekeur de zaak naar hun hand te zetten. Plaatselijk leiden deze misverstanden soms tot verzet van de bevolking. Voor veel Chinezen wegen de negatieve gevolgen echter niet op tegen de positieve en lijkt het gelukt om de binnenlandse stabiliteit te bevorderen.

Eenkindpolitiek
Een grote bron van wrijving in de samenleving vormt het geboortebeperkingsbeleid, dat sinds 1979 bestaat. Al voor de grote volkstelling van 1982, waarbij het aantal inwoners werd vastgesteld op ruim één miljard, was het duidelijk dat de voedselproductie sinds 1949 wel aanzienlijk was gestegen, maar toch maar net gelijk was gestegen met de bevolkingsgroei. De bevolkingsgroei was niet alleen het gevolg van het groeiende aantal geboorten, maar ook van de sterk verbeterde medische omstandigheden, waardoor de gemiddelde levensduur ernstig toenam. Om volgende generaties van een bestaan te kunnen verzekeren, bepaalde de overheid eind jaren zeventig dat ieder gezin nog maar één kind mocht krijgen. Alleen de minderheden waren niet aan deze regel gebonden.

Concreet houdt het beleid het volgende in: ouders dienen een contract aan te gaan met de overheid waarbij ze zich verplichten tot het krijgen van slechts één kind. De overheid beloont dit met bepaalde economische voordelen. Die kunnen bestaan uit extra financiële ondersteuning of gegarandeerde toegang tot betere scholing en medische verzorging. Houden de ouders zich niet aan de afspraak, dan moeten de genoten voordelen worden terugbetaald inclusief een flinke boete. Overheidsbeleid wordt in China vaak afgedwongen door het stellen van quota, verplichte kwantitatieve doelstellingen per regio. Dat is ook het geval met eenkindpolitiek. Om de verplichte aantallen te bereiken schrikken plaatselijke overheden soms niet terug voor draconische maatregelen. Bijvoorbeeld abortus in de achtste maand.

Concreet houdt het beleid het volgende in: ouders dienen een contract aan te gaan met de overheid waarbij ze zich verplichten tot het krijgen van slechts één kind. De overheid beloont dit met bepaalde economische voordelen. Die kunnen bestaan uit extra financiële ondersteuning of gegarandeerde toegang tot betere scholing en medische verzorging. Houden de ouders zich niet aan de afspraak, dan moeten de genoten voordelen worden terugbetaald inclusief een flinke boete. Overheidsbeleid wordt in China vaak afgedwongen door het stellen van quota, verplichte kwantitatieve doelstellingen per regio. Dat is ook het geval met eenkindpolitiek. Om de verplichte aantallen te bereiken schrikken plaatselijke overheden soms niet terug voor draconische maatregelen. Bijvoorbeeld abortus in de achtste maand.

Conclusie
China heeft afgelopen jaren grote veranderingen ondergaan, voornamelijk op politiek gebied. Onder Mao werd het land communistisch, maar dit is de laatste jaren steeds meer op een kapitalistisch bestuur gaan lijken. Na Mao lanceerde de Chinese regering de Vier Moderniseringen, een campagne die zich richtte op de modernisering van landbouw, industrie, wetenschap en technologie, en defensie. Om de industrie te moderniseren, moesten wetenschap en technische kennis op een hoger peil worden gebracht. Deng Xiaoping wilde daarbij de hulp van het buitenland inroepen. De economie van China groeide zoals verwacht, maar dat de economie zo hard zo groeien, hadden zelfs de economen en de leiders van het land niet gedacht.

De groei van de Chinese economie had uiteraard gevolgen, niet alleen voor China zelf, maar ook voor de rest van de wereld. Zo werden er bijvoorbeeld in Nederland meer banen gecreëerd en konden goedkope Chinese producten worden geïmporteerd. Dit laatste had echter als gevolg dat Nederlandse bedrijven verliezen leden en failliet gingen. Ook in China zelf kreeg men te maken met de nadelen van de economische groei. Zo heeft het land te kampen met milieuproblemen, zoals luchtverontreiniging en watervervuiling. Ook profiteert slechts een klein deel van de bevolking van de enorme groei. Dit is in tegenstelling met het communisme.

Kortom, de Chinese economie heeft hard kunnen groeien door het omgooien van het regime. Dit bracht verschillende voor- en nadelen teweeg voor zowel China als de rest van de wereld. Toch wegen de voordelen ruimschoots op tegen de nadelen.