Tibet

INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE
AARDRIJKSKUNDE VAN TIBET
De ligging
De geologie
Klimaat
Bevolking en Religie
Welvaart
Politiek en welzijn
Buitenlandse relaties
Milieu
Toerisme
CONCLUSIE
BRONVERMELDING
Boeken
Internet
Speelfilms en documentaires
Activiteiten INTRODUCTIE Toen mijn moeder zwanger was van mij had ze het gevoel dat ik iets met Tibet had. Ze heeft toen Tibetaanse klankschalen gekocht waar ik vanaf mijn 2e op/mee gespeeld heb. We hadden een prentenboek 'Tenzin uit Tibet’ die ik steeds voorgelezen wilde hebben. Ik heb ook meegedaan aan een klankconcert/healing waar ik zelf grotendeels op de klankschalen speelde en mensen ermee behandelde. Ik ben pasgeleden nog in Rotterdam naar een Tibet tentoonstelling en een Himalaya festival geweest. En ik ben naar Ticket for Tibet geweest. Dat is de reden dat ik toen ik de lijst met landen las meteen wist dat ik het over Tibet wilde gaan doen. “Ik werk sinds vier jaar als wujing bij het Chinese leger. Het is de taak van de wujing om de mensen te arresteren, te verhoren, te folteren en te executeren. Tijden de verhoren waar ik bij aanwezig was, werden vooral stroomstokken, generatoren, ijspriemen en vleeshaken gebruikt om de gevangenen aan het praten te krijgen. Soms stak men bamboesplinters onder hun nagels. Bovendien hield men de gevangenen vaak dagenlang, soms zelfs een hele week, wakker. Als een gevangene indommelde kreeg hij een prik met een grote speld. Zo maar ergens. We hadden ook een speciale halsband met scherpe punten aan de binnenkant. Als hij insliep staken de punten hem in zijn hals en hoofd. We gooiden ook wel eens ijskoud water over ze heen. Het is erg koud in Tibet en het is bijna niet uit te houden als er koud water over je heen gegooid wordt. Ik heb het aan mijn baas, die ook Tibetaan is, te danken dat ik nooit iemand heb hoeven executeren of folteren. Ik werkte als gevangenbewaarder. Ik moest de gevangenen ophalen voor verhoor en ze naderhand weer naar hun cel terugdragen. Omdat ik zowel Tibetaans als Chinees spreek, werd ik ook als tolk ingezet. Zo heb ik in de loop van de tijd veel folteringen gezien…” Suja
Dit is een stukje van het verhaal van een jonge man die in de gevangenissen voor de Chinezen werkte. Dit laat zien hoe het er in de Tibetaanse gevangenissen aan toe gaat, tegenwoordig is het wat milder geworden maar er worden nog steeds mensen mishandeld en gefolterd. China en Tibet zijn twee heel verschillende landen, China is meer berust op winst maken, groeien en ontwikkelen terwijl Tibet vooral om religie draait. Boeddhistische Tibetanen leven om in een volgend leven als een beter mens te reïncarneren. Ze hebben eerbied voor elke vorm van leven omdat zij leren dat elk levend wezen hun moeder is geweest in een vorig leven en daarom moeten ze het respecteren als hun moeder. Ze streven ook naar geweldloosheid, niemand wil winnen ten koste van een ander. Ook vind ik dat China het niet waard is dat Tibet bij China hoort. Ze behandelen de Tibetanen heel slecht, zelfs zo slecht dat ze honger hebben, moeten vluchten of doodgaan. Als je mensen mishandelt en foltert dan bevrijd je het land niet maar dan bezet je het land. Dat is wat China met Tibet doet, en de wereld zou dit niet toe moeten laten, men zou moeten strijden voor het rechtvaardige. Het landschap van Tibet is uniek ter wereld: besneeuwde bergen, stromende rivieren, grasvlakten en valleien wisselen elkaar af. De ligging van Tibet op gemiddeld 4000 meter boven de zeespiegel heeft het land de bijnaam ‘het dak van de wereld’ opgeleverd. Tibet is eeuwenlang een zelfstandige staat geweest in de Himalaya, totdat de Chinezen in 1950 het land inlijfden. Sindsdien is Tibet volgens de Chinezen een provincie van China. De Tibetanen zelf zien Tibet nog steeds als hun eigen land (met de Dalai Lama als geestelijk en wereldlijk leider), en voelen zich niet een onderdeel van China. Tibet hoort voor mijn gevoel niet bij China en daarom heb ik gekozen voor een aparte beschrijving van Tibet. De vlag van Tibet. De niet officiële vlag van Tibet, nu het symbool voor vrij Tibet. Het is in Tibet verboden om deze vlag/dit symbool in bezit te hebben.
AARDRIJKSKUNDE VAN TIBET De ligging Tibet ligt in Centraal-Azie. De hoofdstad is Lhasa. Tibet licht 4000 meter boven de zeespiegel en Lhasa (één van de laagste punten van Tibet) ligt op zo’n 1590 meter boven de zeespiegel. Het grenst aan de landen Myanmar, India, Pakistan, Nepal, Bhutan en China. De oppervlakte is 1.221.600 vierkante km (1/8 ste van de oppervlakte van China). De coördinaten van Tibet zijn 28 graden noorderbreedte, 37 graden noorderbreedte, 79 graden oosterlengte, 98 graden oosterlengte. Dit is zeer grof omdat ik in de atlas niet precies kan zien waar Tibet ligt. Het oorspronkelijke Tibet is ook groter dan zoals het nu is, delen van Tibet zijn bij andere Chinese provincies gevoegd, waardoor ook de Tibetanen die er wonen niet meer in Tibet wonen. De coördinaten van hoofdstad Lhasa zijn 29 graden, 40 minuten, noorderbreedte (29.667) en 91 graden, 8 minuten, oosterlengte (91.133). De tijd is 7 uur later dan in Nederland. Landkaart van Tibet De oranje lijn toont de grens van het historische Tibet. Het gebied “Tibet Autonomous Region” is door de Chinezen aangewezen als de Tibetaanse provincie van China. De geologie Het landschap van Tibet is zeer gevarieerd. In het zuiden hoge besneeuwde bergen, waaruit rivieren stromen die voor een groot deel van Azië zeer belangrijk zijn. 40 Procent van het water van de wereldbevolking komt uit de Himalaya. De rivieren hebben meegeholpen aan het ontstaan van ravijnen en bergketens. In het midden en noorden grote bossen en grasvlakten. De hoogste berg ter wereld, de Mount Everest (8840 meter hoog) ligt op de grens van Tibet en Nepal. Omdat Tibet zo hoog ligt (4000 meter boven de zeespiegel) heeft het de bijnaam ‘het dak van de wereld gekregen. Als je het woord Himalaya letterlijk vertaalt betekent het ‘het land van de sneeuw’. Het Himalaya gebergte waar zuid-Tibet in ligt is 2900 km lang en heeft toppen van 7000 tot 8000 meter. Het is gevormd door voortdurende plaattektonische bewegingen als resultaat van de botsing van twee continentale platen (India en Eurazië). De Himalaya is een relatief jong gebergte (gevormd ongeveer 600.000 jaren geleden in het Neozoïcum). Doordat de Himalaya zo’n relatief jong gebergte is groeit hij nog steeds, hij wordt nog zo’n 10 cm per jaar hoger, maar doordat er tegelijkertijd erosie plaatsvindt is de eigenlijke stijging maar een paar centimeter. De Himalaya is het grootste bergplateau van de Azië en zal dit, door deze groei, ook nog wel een tijdje blijven. Midden- en noord-Tibet liggen in de Tibetaanse hoogvlakte. Tibet heeft een grote rijkdom aan mineralen: ze bevat de helft van de wereldvoorraad aan plutonium en lithium, en er wordt veel uranium gewonnen (belangrijk voor de productie van kernenergie en kernwapens). Andere bodemschatten zijn koper (dat in China niet voorkomt), goud, zilver, kolen, olie en zout. Vroeger konden mensen leven van de verkoop van zout ( ze ruilden het tegen gerst en thee) maar tegenwoordig kan dat niet meer omdat het goedkoper gehaald kan worden. Elk voorjaar trekken een aantal mannen (rond de 4) van een nomadenstam met veel yaks (rond de 160) naar de zoutmeren. Tijdens de reis hebben alle mannen hun eigen taken. De één moet bv. zorgen voor de thee en het eten, en een ander voor de yaks en weer een ander voor de rituelen enz. Tijdens de reis moet er gezorgd worden dat de zoutgodin niet ‘boos’ wordt, dat betekent 3 maanden geen sex en geen vrouwen, lief zijn voor elkaar goed voor de dieren zorgen en goed omgaan met het meer. Klimaat Tibet heeft een bergklimaat, dat grotendeels wordt bepaald door de uitzonderlijke ligging: in de regenschaduw van de Himalaya en op een gemiddelde hoogte van 4000m. De winters zijn zonnig en droog maar bitter koud, de zomers zijn het warmst maar de kans op bewolking en neerslag is dan aanmerkelijk groter. De gemiddelde temperaturen in de bewoonbare gebieden schommelen tussen min 18 en 3 graden in januari en tussen 7 en 19 graden in juli. Juli en Augustus zijn de natste maanden van het jaar, dan valt ongeveer de helft van de jaarlijkse neerslag. Het is ook het warmste seizoen van het jaar. Overdag kan het in Lhasa makkelijk boven de 20 graden Celsius uitkomen terwijl de temperatuur in de wintermaanden Januari en December nog geen 10 graden Celsius is. In de Himalaya kan de temperatuur tot -40 graden Celsius zakken. De luchtdruk en het zuurstofgehalte is op het Tibetaanse plateau veel lager dan in andere gebieden in de wereld van gelijke hoogte. De ijle lucht houdt weinig warmte tegen en hierdoor voelt de zon warm aan, maar in de schaduw is het toch kil. Bevolking en Religie Eind 2000 woonden er 2,62 miljoen oorspronkelijke Tibetanen in de Tibetaanse Autonome Regio (TAR), dat is slechts 2,1 persoon per vierkante kilometer (Nederland: 452). Daarnaast wonen er nog zo’n 5 miljoen Tibetanen in de Chinese provincies Qinghai, Sichuan en Yunnan (die ook deel uitmaken van het historische Tibet) en 120.000 Tibetanen elders in ballingschap. Ongeveer 90% van de mensen heeft de Tibetaanse nationaliteit, de overige zijn voornamelijk Han en een aantal andere kleine etnische groeperingen. Naast de oorspronkelijke bewoners, zijn er door de Chinese annexatiepolitiek ook nog eens meer dan 2 miljoen Han-Chinezen naar Tibet (TAR) verhuisd, en 200.000 Chinese soldaten, om te infiltreren in de Tibetaanse cultuur. De Chinese regering maakt het aanlokkelijk voor Chinezen om naar Tibet te verhuizen door gunstige arbeidsvoorwaarden, en ze mogen meer dan 1 kind krijgen. De oorspronkelijke Tibetanen zijn daardoor in de minderheid. De gemiddelde leeftijdsverwachting in Tibet is 60 jaar. De leeftijdsopbouw is: 31,2%: 0 – 14 jaar

64,3%: 15 – 64 jaar
4,5%: 65 jaar en ouder
Vanwege de typische natuur en klimaat in Tibet, leven de meeste mensen in de gebieden rond de valleien van de rivieren Brahmaputra, Lantsang, Lujang en Yangtse. Er leven nauwelijks mensen in de hoge bergen en andere gebieden met extreme koude. Het grootste deel van de oorspronkelijke Tibetaanse bevolking is aanhanger van de lokale stroming van het boeddhisme: het Tibetaans boeddhisme (ook wel Lamaïsme genoemd). Ook zijn er nog aanhangers van de oorspronkelijke religie van Tibet, het Bön. Kenmerkend voor de religie zijn de vele pelgrims die de heiligdommen bezoeken, alwaar ze biddend de kora lopen (in de richting van de wijzers van de klok om het heiligdom heenlopen). Alle Tibetanen koesteren de hoop om minstens één keer in hun leven een pelgrimstocht naar Lhasa te maken. Sommigen lopen de kora al prosterend: ze werpen zich languit op de grond, staan terug op, en werpen zich opnieuw neer waar hun vingertoppen vorige keer de grond raakten. Prosteren wordt gezien als een spirituele oefening om respect te tonen en de mens te zuiveren van hebzucht, zelfzucht, agressie en onwetendheid. Veel gebruikt zijn de gebedsmolens. Deze worden zowel door monniken als gewone mensen gebruikt. De molens voor handgebruik hebben een metalen trommel die ronddraait op een spin, en worden met een snelle polsbeweging tot draaiing gebracht. Daarin zitten strak opgerolde stukjes papier met tot wel 40.000 gebeden. De meest voorkomende spreuk is “Om Mani Padme Hum” (Liefde en mededogen). Bij elke draaiing worden de teksten (mantras) éénmaal gelezen of gezongen. Grote gebedsmolens (tot wel 2 meter hoog) komen in de meeste tempels voor, in lange rijen achter elkaar. De gelovigen laten elke molen draaien terwijl ze langslopen. Soms draaien ze ook door wind of stromend water. Het oneindig draaien van de mantras zou de wereld vervullen van heilige aanroepingen. De 14de Dalai Lama Het Boeddhisme wordt door de Chinezen ernstig onderdrukt. Vooral voor en tijdens de Culturele Revolutie (1966 – 1976) zijn enorm veel kunstvoorwerpen, tempels en kloosters vernietigd, en zijn vele Tibetaanse religieuzen vermoord, gemarteld of verbannen. Nu lijkt er ogenschijnlijk niets aan de hand: overal zijn boeddhistische tempels, gebedsvlaggen, monniken etc. te zien. Maar in werkelijkheid is de Tibetaanse religie aan allerlei regels en beperkingen gebonden. Zo is het bijvoorbeeld sinds 1996 verplicht dat monniken en nonnen een cursus volgen waarin zij de Chinese versie van de geschiedenis van Tibet leren. Ze moeten schriftelijk te verklaren dat zij afstand nemen van de Dalai Lama en trouw beloven aan het Moederland. Sindsdien zijn meer dan 11.000 monniken en nonnen uit kloosters verbannen (voornamelijk naar India) omdat zij weigerden mee te werken aan deze ‘heropvoeding’. Ticket for Tibet Dansende Tibetanen in traditionele kleding. De originele kleding van de Tibetanen bestaat uit een gewaad gemaakt van wol of van de huid van een schaap, ‘s nachts wordt deze kleding als deken gebruikt. Omdat het erg koud is in Tibet worden vele lagen over elkaar gedragen. De kleren hebben vaak felle kleuren. Turkoois en rood zijn vaak favoriet. Tibetanen zijn ook dol op hoeden en die zie je dan ook in allerlei kleuren, vormen en maten worden gedragen. Ook sieraden worden veel gedragen, vooral van zilver en goud. Soms hebben ze wel 8 kilo sieraden om. Nationaal gerecht van de Tibetanen is tsampa, een pap van geroosterde en gemalen gerst. Daarbij wordt boterthee gedronken, dit is yakboter gemengd met theebladeren, waarin ze zout en soda doen, geen suiker. De thee heeft een zeer aparte smaak en geur, zodat buitenlanders het meestal erg vies vinden. De Tibetanen drinken deze thee heel vaak, wel tien koppen per dag. Momos en thukpa worden vaak voor de avondmaaltijd gegeten. Momos zijn deegballen gevuld met vlees en groenten, thukpa is een soep met noodles, vlees en groenten. Het Tibetaans verschilt veel van het Chinees. De grammatica is anders op verschillende punten, ze hebben geen lidwoorden en geen meervouden. Ze gebruiken ook een andere zinsconstructie. Wij zeggen bijvoorbeeld: “Ik zie Jan” terwijl zij zeggen: “Ik Jan zie”. Het Tibetaanse schrift is ontstaan tijdens de 7de eeuw. Het is gebaseerd op Indiase schrift. Het heeft 30 basis letters die op drie verschillende manieren geschreven kunnen worden, afhankelijk van het verband waar het in staat. Sinds de 7e eeuw is het Tibetaanse schrift niet meer veranderd en daarom zijn de gesproken en geschreven taal erg verschillend. >Welvaart Het BNP is 1.845 Miljoen Euro, dat is 600 Euro per inwoner (Nederland: 32.000 Euro). Daarmee is Tibet een van de armste gebieden ter wereld. Veel van de inkomsten uit mineralen komen niet ten goede aan de Tibetanen, maar aan de Chinese overheid of aan de Chinezen in Tibet. De meeste Tibetanen zijn werkzaam in de landbouw en veehouderij, en verdienen een inkomen dat 78% onder de armoedegrens ligt. De import-Chinezen zijn voornamelijk werkzaam bij de overheid, handel en dienstverlenende sector, en verdienen daar 10 keer zo veel. Voor de Tibetanen is de strenge winterperiode het moeilijkst. Er is dan nauwelijks verse groente en fruit, en ze hebben weinig geld om het te kopen. Er zijn nauwelijks sociale of pensioen voorzieningen. De mensen zijn afhankelijk van de familie.
Politiek en welzijn Als autonome regio van China heeft Tibet officieel een Chinees-communistisch zelfbestuur, maar in werkelijkheid worden de belangrijke beslissingen in Peking genomen. Er is in Tibet nog steeds verzet tegen de Chinese onderdrukking. Echter werkelijke autonomie is voor China niet bespreekbaar, en zelfstandigheid helemaal niet. De Tibetaanse regering in ballingschap (onder leiding van de Dalai Lama) wordt door de Chinezen niet erkend, en er is sinds 1996 zelf een verbod op het bezitten van foto’s van de Dalai Lama. Het verzet werd door de Chinezen altijd hardhandig onderdrukt, met enorme excessen in de jaren 70 en 80. Daarna werden de Chinezen wat milder, maar er zijn nog steeds berichten van martelingen, executies en onderdrukking. Alle anti-Chinese uitlatingen worden streng onderdrukt en bestraft, sinds 9 september 2001 zelfs onder het excuus van de ‘internationale strijd tegen het terrorisme’. Vanuit de wereldpolitiek krijgt Tibet daarin geen politieke steun, waarschijnlijk vanwege de economische motieven die meespelen voor handelspartners van China. Chinezen in Tibet zijn veel rijker dan de Tibetanen zelf, dat komt doordat China de Chinezen die naar Tibet verhuizen geld geven en ze bv. makkelijker een winkel of bedrijf kunnen starten. Ze mogen in Tibet ook meerdere kinderen krijgen wat in China niet mag. Op die manier wil China meer Chinezen in Tibet krijgen. De Tibetanen zijn heel arm, ze hebben vaak geen geld voor eten, kleren of school. Het onderwijs in Tibet is beperkt doordat er geen goede scholingsinfrastructuur is, en een gebrek aan goede leerkrachten. Er wordt lesgegeven in het Chinees. Klassen zijn ingedeeld in een deel voor slechte leerlingen (meestal Tibetanen) en een deel voor goede leerlingen (meestal import-Chinezen). De ene groep zit aan de ene kant van de klas en de andere groep aan de andere kant. De meeste Tibetaanse kinderen kunnen geen Chinees dus werden ze voor dom gehouden. Veel ‘domme’ kinderen hadden daardoor geen zin in school. Het analfabetisme is 32%, en daarmee het hoogste van China. Het aantal kinderen dat naar school gaat is 85%, en daarmee het laagste van China. Voor de Tibetanen zijn de mogelijkheden en financiën voor een vervolgopleiding zeer beperkt. Er is geen scholingvrijheid, de lessen zijn gebaseerd op Chinese principes. Er is geen vrijheid van meningsuiting, je mag geen anti Chinese dingen zeggen of dingen die voor de Dalai Lama zijn. Je moet ook oppassen met wie je omgaat of praat, zelfs je vrienden kunnen je verraden. Ticket for Tibet
Toren van Bamboe stokken waar affiches van de vermiste Panchen Lama aan zijn gemaakt. Op de achterkant zijn door kinderen tekeningen gemaakt. De Panchen Lama behoort tot een van de belangrijkste geestelijke leiders van Tibet. Tussen de Panchen Lama en de Dalai Lama, de religieuze en politieke leider van het Tibetaanse volk, is een bijzondere band. Ze zijn betrokken bij elkaars spirituele opvoeding, het zoeken en aanwijzen van elkaars reïncarnatie. In 1995 vluchtte de Dalai Lama, na een opstand tegen de Chinese bezetting, naar India. De 10e Panchen Lama bleef achter in Tibet. De Chinese autoriteiten benoemden hem tot vice-voorzitter van het Nationale Volkscongres van de Communistische Partij. Zij hoopten dat hij zich zou aansluiten bij de ideeën van de Chinese regering en de Dalai Lama een landverrader zou gaan noemen. Dat deed hij juist niet en verklaarde dat hij het eens was met het leiderschap van de Dalai Lama. De Panchen Lama schreef in 1962 een kritische petitie van 70.000 karakters aan de Chinese regering. Hij had hierin kritiek op[ het Chinese beleid in Tibet en pleitte voor verbetering van de slechte sociale, economische en culturele situatie in Tibet. Mao Zedong was daarover zo woedend dat hij hem zijn functie ontnam en heropvoeding gelaste. De Panchen Lama kreeg huisarrest en werd vernederd en gemarteld. Van 1968 tot 1977 zat hij gevangen in Peking. In 1982 mocht hij Tibet weer binnen. Tijdens zijn laatste bezoek in 1989 zei hij in het openbaar dat hij nog steeds de Dalai Lama erkende als geestelijk en politiek leider, en had hij openlijk kritiek op het Chinese beleid. Onder verdachte omstandigheden stierf hij enkele dagen later plotseling. Op 25 april 1989 werd Gedhun Choekyi Nyima geboren. De Dalai Lama erkende hem in 1995 al de 11e Panchen Lama. Hij werd vlak daarna samen met zijn familie door de Chinese autoriteiten ontvoerd. Een andere jongen werd door China als de 11e Panchen Lama benoemd. De Chinezen dwingen het Tibetaanse volk om hem te accepteren, zijn zien hem echter als valse Panchen Lama. Dit zijn schokkende voorbeelden van het Chinese beleid om controle te krijgen over het Tibetaanse volk en haar cultuur te vernietigen. De Panchen Lama kan hierdoor zijn speciale opleiding niet krijgen, niemand weet of hij nog leeft en gezond is. In Tibet is ook zijn foto verboden. In India zijn 11 Tibetaanse kinderdorpen, daar groeit een generatie Tibetaanse jongeren op waarvan de ouders en grootouders al over de Himalaya gevlucht waren. Maar ook kinderen die pas onlangs via de besneeuwde passen gevlucht zijn. Hun ouders stuurde hun over de Himalaya om hun kinderen een Tibetaanse opvoeding en een betere toekomst te bieden dan in het huidige Tibet mogelijk is. Ook vaak is het om economische redenen, vooral inj de afgelegen gebieden van Tibet heerst armoede. Deze arme mensen moeten belachelijk hoge belasting aan de Chinezen betalen: vachtbelasting voor het vee, wolbelasting, weidebelasting op het gras dat de dieren eten, waterbelasting, landbelasting, mensenbelasting- voor ieder lid van de familie! Voor het derde kind moeten Tibetanen hoge boete betalen. Chinezen noemen dat geboortebeperking terwijl er in Tibet nooit sprake is geweest van overbevolking. De vele monniken en nonnen zijn een natuurlijke manier van geboortebeperking. De Tibetaanse kinderen in India berijden zich op school voor om China het juiste antwoord te geven. Niet met wapens maar met de kracht van hun geest. Ook als Tibet weer vrij is zijn er goedopgeleide mensen nodig om het verwoeste land weer op te bouwen. De Dalai Lama is de inspiratiebron van het onderwijs zijn voorbeeld houd ook in ballingschap alles bij elkaar. Een citaat van hem waarmee de kinderen dagelijks te maken hebben is: Een leraar zou niet alleen over liefde en goedheid moeten spreken, maar zijn leerlingen ook met liefde en goedheid moeten behandelen. Op die manier laat zijn gedrag een diepe indruk in de ziel van zijn leerlingen achter. De tocht over de Himalaya is van het begin af aan al moeilijk. Het begint met dat de kinderen afscheid moeten nemen van hun ouders, broers en zussen, en het verdriet dat ze geen afscheid kunnen nemen van hun vrienden en andere familie omdat zo min mogelijk mensen mogen weten dat ze weggaan. Het eerst deel van de tocht moeten ze ‘s nachts lopen en overdag uitrusten. Ze moeten zo min mogelijk geluid maken want ze zijn nog dichtbij de bewoonde wereld. Om de dag door te brengen hebben ze een enigszins beschutte plek nodig. Doordat ‘s nachts ze lopen zijn de kinderen zo moe en uitgeput dat ze dreigen tijdens het lopen in slaap te vallen. Nog voordat de sneeuwgrens gepasseerd is, is het gevaar om gepakt te worden geweken maar een ander gevaar komt op de weg, de sneeuw. Een sjaal voor de mond en neus is erg belangrijk, de ijzige kristallen kunnen de luchtwegen aantasten en tot de longen doordringen. Bij de grens is er grote vreugde, de sneeuw die tot aan hun middel of verder kwam zijn voorbij en ze zijn vrij. Het is een geluk als alle kinderen de tocht overleven, een goede gids is dus noodzaak. De Tibetaanse geneeskunst is gebaseerd op het holistisch principe, en één van de hoogst ontwikkelde geneeswijzen. Het behandelt zowel fysieke en geestelijke aspecten, die worden gezien als een eenheid. De geneesmiddelen bestaan vooral uit stoffen uit de natuur, zoals kruiden, mineralen, wortelgewassen uit de Himalaya. Buitenlandse relaties Zoals duidelijk is, is er een gespannen verhouding tussen de oorspronkelijke Tibetanen en de Chinese bezetter. Tibet heeft een redelijk goede verstandhouding met India, waar ook veel Tibetaanse mensen in ballingschap wonen, en waar de Dalai Lama woont (in Dharamsala in Noord-India). Toen China Tibet bezette heeft geen enkel land in de wereld Tibet geholpen. De Dalai Lama reist de wereld af om in verschillende landen lezingen en lessen te geven over het boeddhisme. In Nederland zijn ook verscheidene festivals en organisaties die zich inzetten voor het belang van Tibet en de Tibetanen. Bv. Campaign for Tibet, Ticket for Tibet, Tibet support groep Nederland en nog veel meer. In 2008 zullen in Beijing de Olympische Spelen plaatsvinden. Er zijn vele protesten geweest tegen de Chinese kandidatuur naar aanleiding van de voortdurende schending van de mensenrechten en bezetting van landen als Tibet, Mongolie en Oost-Turkestan. Toch is China onvoorwaardelijk uitgekozen door het IOC. Door vele actiegroepen ter wereld zal grote druk worden uitgeoefend op het IOC, de sponsers en de internationale gemeenschap om voor en tijdens de Spelen aandacht en steun te vragen voor het verbeteren van de mensenrechtensituatie. Cynisch is dat het IOC in 2001 in Turijn de slogan “Het bouwen van een vreedzame en betere wereld door middel van sport en het Olympisch ideaal” heeft gekozen om haar missie duidelijk te maken. Het lijkt alsof het IOC deze slogan wil gebruiken als dekmantel, en zo de echte problemen niet onder ogen wil zien. Het IOC heeft elke aanbod van actiegroepen tot samenwerking en dialoog afgewezen. Daarmee lijkt het alsof Tibet opnieuw geen internationale steun krijgt. Tibet is zeer streng op kritieke uitlatingen in relatie tot de Spelen, overtreders worden opgepakt en gestraft. In mei 2005 zijn bijvoorbeeld nonnen en monniken gearresteerd wegens betrokkenheid bij het verspreiden en aanplakken van protestbrieven in een klooster en andere publieke plaatsen. In de brief riepen ze op voor onafhankelijkheid van Tibet, voor overleg tussen de Dalai Lama en de Chinese autoriteiten, en dat China de Olympische Spelen in 2008 niet zou mogen organiseren totdat er een vreedzame oplossing is voor de Tibetaanse kwestie. Twee van de nonnen en één monnik zijn veroordeeld tot drie jaar gevangenschap. Twee anderen zijn veroordeeld tot anderhalf jaar gevangenschap. Milieu Door de kleine bevolkingsdichtheid was over het algemeen de milieuvervuiling in Tibet beperkt. Door de vele rivieren en smeltwater was er in de bewoonde gebieden altijd voldoende en schoon drinkwater. Echter door de toenemende exploitatie door China van de natuurlijke hulpbronnen, is de milieuvervuiling inmiddels sterk toegenomen. Door grootschalige kap van Tibetaans bos (inmiddels is maar 15% meer over) is bodemerosie ontstaan, met als gevolg versnelde afvoer van water en vele overstromingsrampen in China. Sinds deze rampen neemt de regering nu wel maatregelen, bijvoorbeeld het herplanten van bossen. De winning van mineralen uit de enorme bodemvoorraad van Tibet zorgt voor veel vervuiling, voornamelijk van het rivierwater. Nucleaire proeven en opslag van buitenlands nucleair afval door de Chinezen zorgen ook voor nucleaire vervuiling. Meer dan 40% van de wereldbevolking is afhankelijk van het drinkwater dat ontspringt op het Tibetaanse hoogplateau. Door de grote immigratie van vele Chinezen, de toenemende vraag naar medicijnen op basis van dierproducten, de vervuiling en de ontbossing, staan inmiddels 20% van de lokale dieren op de lijst van bedreigde diersoorten. Belangrijkste voorbeeld is de reuzenpanda. De Chinese regering werkt mee aan internationale reguleringen ten bate van bedreigde diersoorten, maar er wordt nog steeds veel illegaal gestroopt. De belangrijkste natuurlijke energiebron van Tibet is hydro-elektriciteit. Dit is een schone energie, die ruim aanwezig is. Keerzijde is dat de door de snelle bouw van stuwdammen, de ecologie van bestaande gebieden drastisch verandert, en de kans op overstromingen sterk toeneemt. Toerisme Uit alle landen ter wereld komen toeristen naar Tibet om de natuur, folklore, cultuur en oudheden te bezoeken. Om het land binnen te komen dien je een permit te kopen. Dat is alleen mogelijk via China. Je wordt ook overal gecontroleerd, zonder permit moet je steeds wachtposten en controleplaatsen omzeilen. Ook voor elke bezichtiging moet telkens betaald te worden. Alle heiligdommen en kloosters worden door de Chinezen als museum beschouwd. Dit levert China veel inkomsten op, en daarom worden ook steeds meer kloosters weer opgebouwd om bezoekers te trekken. Fotograferen in de tempels en kloosters mag alleen op de plekken die Chinezen toegestaan hebben en tegen een forse betaling. De bergen trekken veel wandelaars, trekkers en bergbeklimmers. De gidsen, dragers, en trekkingpermits leveren ook veel inkomsten op. Het toerisme is dus goed voor de economie van het land, maar helaas komen veel inkomsten niet ten goede aan de Tibetanen zelf. Omdat Tibet zo hoog ligt is het voor toeristen gevaarlijk. Er is een groot gevaar om de zogehete hoogteziekte (Alpenziekte of Hypobaropathie) te krijgen. Hoogteziekte wordt veroorzaakt door een tekort aan zuurstof, als een persoon zich te snel naar grote hoogten begeeft. Meestal treed hij op boven 3500 meter op. Sommige verschijnselen (hersen- en longoedeem (een vochtophoping in het weefsel)) kunnen de dood tot gevolg hebben. Het kan echter genezen als het minder ernstig is. Bij ernstige hoogteziekte dien je onmiddellijk naar een lager gebied te gaan, maar in Tibet is dit zo goed als onmogelijk door de hoogte en de bergen en dalen. Hoofdstad Lhasa is de grootste stad van Tibet, en tevens het spirituele centrum voor het Tibetaans-Boeddhisme. De pelgrims bezoeken vooral de Jokhang tempel met het indrukwekkende beeld van Jobo Rinpoche. Het enorme Potala paleis in Lhasa is een grote bezienswaardigheid. Het is gebouwd op een rots, met schitterende gouden daken en felwitte muren. De bouw is gestart door de vijfde Dalai Lama in de 17de eeuw, en lag oorspronkelijk buiten Lhasa. Het is daarna steeds uitgebreid, in vormt nu de brug tussen oud en nieuw Lhasa. Het is steeds het verblijf geweest van de Dalai Lama’s en de Tibetaanse regering, tot de verbanning van de huidige Dalai Lama in 1959. Het Potala Paleis Een andere interessante stad is Gyantse, de stad der tempels. De Kumbun tempel (gebouwd 1463 na Chr.) daar is de best bewaard gebleven en schitterendste tempel in zijn soort van heel Tibet. Het oude gebied oost Tibet (Amdo en Kham) is voor iemand die alleen reist moeilijk te komen, door de nieuwe provinciegrenzen zij en veel vergunningen nodig. Dit gebied is wel nog het meest Tibetaans van karakter. Het mooie landschap en de mensen die bijna allemaal in de traditionele kleding met sieraden rondlopen. Er zijn vele religieuze festivals en activiteiten. Bijvoorbeeld in het dorp Chong Pa La Chu net buiten Lhasa vindt jaarlijks een religieus festival plaats. Op een grote binnenplaats zitten mensen te picknicken, zingen, en muziek te maken op de viersnarige Tibetaanse gitaar. De heilige berg daar is versierd met grote rotsschilderingen en met duizenden gebedsvlaggen, die door de pelgrims naar boven worden gebracht. Elk gebedsvlaggetje toont een religieuze afbeelding of gebed. Het is de bedoeling dat ze de goden behagen, de wind reinigen en de Boeddhistisch inzichten die erop gedrukt staan door de wind laten verspreiden.
CONCLUSIE Over de vraag of ik in Tibet wil leven heb ik gemengde gevoelens. In eerste instantie lijkt Tibet een schitterend land. Het heeft een mooi berglandschap, ongerepte wouden en hoogvlaktes, en de lucht is er mooi en schoon. Er leven bijzondere dieren, zoals de yaks en de pandas. De mensen zijn er vriendelijk en gastvrij, en staan nog dichtbij de natuur. De cultuur is erg boeiend, evenals de religie, en er is op dat gebied veel te zien en te beleven. Maar ik zie ook nadelen om daar te wonen. Het is er erg koud, vooral in de winters. De mensen leven in armoede, en er zijn weinig medische en sociale voorzieningen. En bovenal: het is een onderdrukt/bezet land, waardoor er geen vrijheid van meningsuiting is. Bij alles wat je doet moet je uitkijken of het niet gezien kan worden als verzet tegen de Chinezen. Inperking van mijn vrijheid vind ik moeilijk te accepteren. Het blijft een land waartoe ik me erg aangetrokken en waarmee ik me verbonden voel. Ik hoop dat er snel een dialoog komt tussen de Chinezen en de Dalai Lama. Dat Tibet een werkelijk autonome provincie wordt van China, of weer een zelfstandig land. Zodat de Tibetanen weer in vrede en vrijheid kunnen leven, en dat hun unieke natuur, cultuur en religie behouden blijft. Ik hoop er ooit zelf eens naar toe te kunnen gaan, om het land, de natuur, de mensen, de cultuur en de religie zelf te beleven. BRONVERMELDING Boeken • De Grote Bosatlas, 51ste editie. • Tibet, leven, mythen en kunst. Michael Willis, 1998. • Fietsen op het dak van de wereld. Guy Vancraybex, 2003. • Vlucht over de Himalaya. Maria Blumencron, 2003. • Het vuur onder de sneeuw. Getuigenis van een Tibetaanse gevangene. Palden Gyatso, met Tsering Shakya 1997. • Himalaya, in het spoor van de het Tibetaans Boeddhisme. Sjoerd de Vries, 1997. • Het verdriet van Tibet, twee Tibetaanse nonnen strijden voor de vrijheid van hun land, Philippe Broussard, 1996. Internet • www.tibet.nu • www.savetibet.org • www.wikipedia.org • www.unescap.org • www.ticketfortibet.com
Speelfilms en documentaires • Seven years in Tibet. Jean-Jacques Annaud, 1997. • Kundun (over het leven van de Dalai Lama). Martin Scorsese, 1997. • Windhorse (film met grotendeels illegale opnames, over een Tibetaanse familie en hun confrontatie tegen de Chinese bezetters). Paul Wagner, 1998. • Himalaya. Eric Valli, 1999. • Samsara. Pan Nalin, 2001. • Die Salzmänner von Tibet. Ulrike Koch, 1997. • Knowledge of healing (over Tibetaanse geneeswijzen). Franz Reiche. Activiteiten • Ticket for Tibet. Eindhoven, 2005/2006. • Himalaya festival, Rotterdam 2006. • Tibet tentoonstelling. Rotterdam 2006.