Performance

6.5

Profielwerkstuk door een scholier
6e klas vwo | 6090 woorden
15 augustus 2006
24 keer beoordeeld

6.5

24 keer beoordeeld

ADVERTENTIE

Waar zou jij over willen praten?

Wist je dat praten over waar je mee zit helpt? Met De Kindertelefoon kun je over ALLES praten.

Performance

Profielwerkstuk Handvaardigheid

Inleiding

Dit is dan ons profielwerkstuk over de kunststroming Performance. De reden waarom we dit onderwerp gekozen hebben is omdat we deze stroming besproken hebben tijdens de lessen kunstgeschiedenis. Alledrie vonden we het wel interessant. Toen het moment kwam om een onderwerp te kiezen voor ons profielwerkstuk kwam met het idee om de Performance te onderzoeken. Na een tijdje gingen ook en overstag en zijn we een hoofdvraag gaan formuleren. We zijn zelf eigenlijk best wel trots op ons eindresultaat. Het is veel werk geweest, en het is niet zo uitgebreid als dat we eigenlijk wilden, maar het is goed zo. Als we er meer bij hadden gezet, was het werkstuk verwarrend geweest, dan moeten we er dingen bij gaan halen die eigenlijk niks met het onderwerp te maken hebben! De Performance is niet zo’n heel bekend onderwerp, dus veel gevarieerde informatie is er niet te vinden. Wel is het een heel interessant onderwerp, en hopelijk is dit ook een heel interessant werkstuk!

Keuze hoofdvraag & deelvragen

We hebben een best brede hoofdvraag, die er eigenlijk voor zorgt dat we bijna alles van de performance behandelen. Dit hebben we gedaan omdat er gewoon niet zo veel informatie is over de performance, en we willen wel een goed, uitgebreid werkstuk kunnen inleveren.

De deelvragen sluiten ook goed bij dit streven aan, ze zijn gevarieerd, en ze behandelen verschillende, maar wel allemaal belangrijke onderwerpen.

Onze hoofdvraag is:

Wat zijn de beweegredenen voor de Performance?

En de daarbij behorende deelvragen zijn:

- Waarom is de performance ontstaan? En waarom in die tijd?

- Wat zijn de achterliggende gedachtes van de kunstenaars?

- Hoe wordt er op de performance gereageerd? (Enquête)

- In welke vormen komt de performance allemaal voor?

Hypothese

Wij denken dat de beweegredenen zijn dat de kunstenaars willen uitzoeken hoe mensen op bepaalde situaties reageren.
Dus door schokkerende of juist grappige situaties te creëren een bepaalde reactie ontlokken.

Deelvraag 1:

Waarom is de performance ontstaan? En waarom in die tijd?

Om het begin van de performance aan te kunnen geven, moeten we eerst weten waarom hij is ontstaan.
Voor deze informatie moeten we terug naar de tijd van Dada.

De Eerste Wereldoorlog is aan de gang, de mensen hebben zoveel ellende gezien, ze weten niet meer wat ze moeten doen, en ze zijn kwaad. Kwaad op de mensen die het land regeren, ze hebben hun taak niet goed gedaan.
Ze beginnen zich overal aan te ergeren, en laten dit duidelijk merken. Dada was een van de eerste kunststromingen die zich afzette tegen de bestaande kunst, ze maakten antikunst. Ze namen een radicale positie in door de manier waarop zij vorm gaven aan hun kijk op de maatschappij en dit door middel van hun kunst tot uiting brachten.

Het is dus vooral in die tijd ontstaan omdat er in die tijd behoefte was aan een andere kunst dan de bestaande kunst, men ging zich afzetten tegen de bestaande regels, en wilde dat nieuwe vormen van kunst, die tot dan toe nergens te plaatsen waren, ook geaccepteerd werden.

Een quote, geschreven door Jacob Bendien:
‘De Dadaïst, uit de loopgraven teruggekeerd (W.O. 1), vond dat hij eerst door de oorlog de werkelijke valse gedaante van de burgerlijke schoonheidsidealen had leren kennen en trachtte in zijn werk dit inzicht door allerlei zotte grillige combinaties tot uitdrukking te brengen.’
Het surrealisme kwam voort uit Dada. Maar wij richten ons op de performance, en bronnen vertellen ons dat de ontwikkeling van de abstracte kunst, waar dus ook de performance onder valt, sterk door dada werd gestimuleerd. De dadaïsten waren de eerste die optredens voor een publiek als beeldende kunstvorm beschouwden. Ze konden een optreden geven, waarbij ze alleen maar ‘blablablablabla’ zeiden, om aan te geven dat ze het met alle regels van de maatschappij zoals hij toen was niet eens waren.
Een dadaïst laat dingen ook voor zichzelf spreken, hij wil dingen niet binden aan een onderwerp, maar wil dat het onderwerp door de mensen die naar zijn kunst kijken bedacht wordt. Hij laat de toeschouwer dus een grote rol spelen in zijn kunstwerk. Ook dit is weer een kenmerk dat we terug zien in de performance.
Twee bekende kunstenaars die veel invloed hebben gehad op de Nederlandse ontwikkeling van de performance zijn Theo van Doesburg en Kurt Schwitters.
Deze twee hebben ook een optreden gegeven, en dit optreden is wel iets dat vermeld moet worden, zodat de overeenkomsten met de performance in de loop van het verslag een stuk duidelijker worden
Theo van Doesburg probeerde uit te leggen wat dada is tijdens DADA avonden in Nederland. Dat ging ongeveer zo: Theo van Doesburg zat op het podium en las voor, op tekens van Theo begon Kurt Schwitters die ergens achter in de zaal zat te blaffen, te koeren als een duif, of te blazen, sissen, kraaien als een haan, kwaken als een kikker enz. Het is 1923, dit is wel iets wat je in je achterhoofd moet houden. Dit zijn een paar citaten:
"Het zal u waarschijnlijk verwonderen van iemand die aan het dadaïsme onschuldig is, van een niet-dadaïst een en ander over dada te vernemen."

"DADA: de schrik van den clubfauteuil-bourgeois, van den kunstcriticus, van den artiest, van den konijnenfokker, van den hottentot,- van wien al niet."
"Ik zou overigens pretentieus zijn, wanneer ik in de mening verkeerde, dat het mogelijk ware het mysterie Dada intellectueel bevattelijk te maken. Dit is onmogelijk en zelfs den dadaïsten niet gelukt. Dada is een gezicht. Dada wil geleefd zijn. Dada verlangt geen intellectuele bevattingsmogelijkheid. Dada wijst elke logische begripsassociatie onverbiddelijk van de hand."
"Dada is geen kunstbeweging."
"Dada is een directe levensbeweging die zich keert tegen alles, wat wij ons als levensbelang voorstellen."
"Dada stelt überhaupt geen vragen."
"Dada is de ontkenning van de algemeen, gangbaren levenszin."
"Dada is de sterkste negatie van alle culturele waardebepalingen."
"De werkelijke dadaist neemt voor niets stelling, noch voor kunst, noch voor politiek, noch voor philosofie of godsdienst."
"De Dadaïst ziet in al deze merken, eener beschimmelde schijncultuur, een bedriegelijken handel. Elk merk heeft aftrek zoolang niet een nieuw merk is uitgevonden."
"Dada is niet gemaakt, maar ontstaat"
"DADAIST kan men niet worden, slechts zijn"
Theo eindigde met de woorden: Weet u nu wat Dada is?
Na een aantal veranderingen, kwamen er nieuwe vormen van kunst op. In 1961 lanceerde de Amerikaanse musicus en vormgever George Maciunas de officiële naam voor de internationale stroming die toen onder verscheidene kunstenaars leefde, en die van de traditionele opvattingen omtrent kunst af wilden. Ze hielden zich liever bezig met het creëren van een wisselwerking tussen het dagelijks leven en de kunst. De naam die werd gekozen was Fluxus. Ze hadden een duidelijk streven naar het doorbreken van de bestaande kunstvormen, en dit kwam ten gunste van de toen al bestaande, niet in een hokje te plaatsen artistieke actievormen. Een groot verschil tussen de Fluxus en Dada activiteiten is dat Fluxus niet politiek gericht is.

Kunstenaars realiseerden projecten en ‘events’. De Fluxusactiviteiten waren heel erg groepsgericht. Eigenlijk kunnen we zeggen dat de Fluxus de directe voorloper van de performance is, deze twee stromingen hebben ook heel erg veel gemeen, en worden ook vaak door elkaar gehaald.

Ook de happening en de performance worden vaak door elkaar gehaald. Een groot verschil tussen die twee is dat bij de performance de voorstelling vooraf veel beter is voorbereid.

Een happening richt zich veel meer op toevalligheden, en de happening vond ook plaats voor de tijd dat de echte performance opkwam. De performance is eigenlijk een veranderde versie van de happening. De happening beviel namelijk zo goed dat de optredens voortaan verder werden uitgedacht, beter werden voorbereid. De optredens werden van een veel beter, en ook hoger niveau. Ze waren niet meer te vergelijken met hun voorganger. Ook werd de interactie met het publiek belangrijker. Daarom is ook gekozen om deze optredens onder een andere stroming te laten vallen, en toen is besloten om deze optredens de performance te noemen.

Er is uiteindelijk ook een overkoepelende term voor alle nieuwe kunstvormen bedacht, namelijk conceptuele kunst. Bij deze stroming staat het idee centraal dat het 'concept' achter het werk van groter belang is dan de technische vaardigheid van de kunstenaar die het werk maakt. De kunstenaar ziet zich als bedenker en regisseur van vaak grootschalige activiteiten, waarbij hij specialisten, de media en het publiek hard nodig heeft.

Er rustte vroeger wel een taboe op deze ‘nieuwe’ kunstvorm, tegenwoordig is hij helemaal geaccepteerd. Waarschijnlijk omdat het leven deze dagen in zijn geheel wat extremer is geworden. Vroeger waren homoseksuelen en vrouwen in spijkerbroeken al onbespreekbaar. Tegenwoordig kan en mag er veel meer. Mensen kijken niet zo snel meer van iets op. Ze raken gewend aan shockerende beelden. Als je alleen al naar het nieuws kijkt, zie je de raarste dingen gebeuren. Het is dan niet gek dat iemand die een paar rare stunts uithaalt nu geaccepteerd wordt.

Deelvraag 2:

Wat zijn de achterliggende gedachtes van de kunstenaars?

Allereerst is het misschien verstandig om een aantal kunstenaars op een rijtje te zetten. Er zijn een heleboel verschillende kunstenaars geweest die uiteindelijk iets te maken hebben gehad met de Performance. De één behoorde meer tot de Body-Art, de ander meer tot de Happening en weer een ander rekende zichzelf tot de Fluxus. Eigenlijk allemaal hetzelfde maar toch net weer even iets anders. Zo zijn er namen als: Herman Nitsch, Rudolf Schwarzkogler, Gina Pane, maar de belangrijkste, of beter gezegd, de bekendste kunstenaars van de Performance zijn Marina Abramovic en Ulay (Uwe Laysiepen).

Marina Abramovic
Marina is geboren in 1946 in Belgrado. Van 1965 tot 1970 studeert ze daar aan de Academie voor Schone Kunsten. Aanvankelijk hield ze het publiek op een veilige afstand. Via het geluid van schapen, de zee en de wind probeerde ze de natuur na te bootsen om zo haar publiek in een vreedzame geestestoestand te brengen. In 1974 voert ze, na tal van dergelijke geluidsexperimenten, haar eerste lichamelijke Performance uit: Rythm 0. Abramovic laat met zich spelen, alsof ze een pop is. 72 voorwerpen liggen op een

tafel uitgestald, zijzelf ligt er als 73ste ‘voorwerp’ bij en vertelt het publiek dat zij zich de komende zes uur als passief object zal onderwerpen aan hen. Er gebeurt van alles, totdat één van de bezoekers een geladen pistool tegen haar hoofd zet. Hierdoor breekt er een gevecht uit en wordt de performance beëindigt. Moed, uithoudingsvermogen en koelbloedigheid kan je haar niet ontzeggen. Of het voor het publiek een prettige ervaring is - dat valt te betwijfelen. In een serie pijnlijke rituelen wordt het lichaam mishandeld en 'gereinigd'. Ze danst met een doek over haar hoofd op het Ritme van een trommel tot ze bewusteloos neervalt (Freeing the Body, 1976, duur: acht uur), Ze schreeuwt haar stembanden aan flarden (Freeing the Voice, 1976, duur: drie uur), snijdt een vijfpuntige ster in haar buik, zweept zichzelf op voorbij de pijngrens, koelt af op een crucifix van ijs, verwarmt haar buik met een hittekanon waardoor de ster weer begint te bloeden totdat het publiek haar wegdraagt (Lips of thomas, 1975, duur: twee uur).
Voor deze kunstenares lijkt persoonlijke bevrijding haar belangrijkste doel. Bevrijding van de onderdrukkende regels van het communisme. Bevrijding van persoonlijke angsten en knellende familiebanden. Maar vooral het ontdekken van de fysieke pijngrens. Deze onderwerpen vormen tot 1976 Abramovics belangrijkste thema’s in haar Performances.

In 1976 gaat ze samenwerken met Ulay. Allebei waren ze op zoek naar een/hun identiteit. Toen ze, na ieder apart al een aantal Performances te hebben uitgevoerd, besloten om samen te werken, werd die zoektocht samengevoegd. Ze zagen zichzelf als een geheel waarin de mannelijk en vrouwelijke tegenstellingen werden verenigd. Dit werken in tweedelingen is te vergelijken met tegenstellingen, zoals die voorkomen in het Oosterse denken en de klassieke Filosofie. De polen worden daar meestal zeer concreet geformuleerd: licht - donker, positief - negatief, stilte - geluid, bewegingsloos - beweging, rust - energie.

Ulay en Marina gebruikten deze oude begrippen vaak in hun werk. Ze besloten om te streven naar permanente beweging en mobiele energie. Jaren lang leefden ze in een oude Citroënbus en reden van het ene naar het andere land.

Na 1980 werden de Performances minder heftig. Ze voerden nu performances uit waarbij ze het fysieke en mentale uithoudingsvermogen op de proef wilden stellen. Een voorbeeld hiervan was de serie ‘Nightsea Crossing’. Hierbij zaten ze dagen achterelkaar aan de hoofdeinden van een lange tafel naar elkaar te staren. Het begon met een dag, de volgende duurde al drie dagen en in Amsterdam haalden ze zelfs 12 dagen.
In 1988 sluiten ze hun samenwerking af. Deze laatste performance duurde 90 dagen en bevatte een voettocht over de Chinese Muur. Abramovic vanuit het oosten en Ulay vanuit het westen. De gedachte hierachter was eigenlijk dat de twaalf jaar lange intensieve samenwerking en relatie had moeten eindigen in een huwelijk, maar het werd uiteindelijk een scheiding.

Na haar samenwerking met Ulay bedaart Abramovic een beetje. Ze blijft doorgaan met Performances, maar vanaf nu staat de interactie tussen de toeschouwer en haar werk centraal. Ze wil het publiek aansporen hun zintuigen te gebruiken en zo tot een fysieke en mentale ervaring te komen. In plaats van een directe, publieke exploitatie van het lichaam en de geest van de kunstenaar, komt de nadruk nu meer op de overdracht van energie uit natuurlijke materialen te liggen.

Ulay
Geboren in 1943 in Solingen, Duitsland. Hij studeerde Fotografie en Werktuigbouwkunde. Hij werkte voor Polaroid en leidde een fotolaboratorium. In 1968 ging hij weg uit Duitsland, wat voor hem een onverdraagzame, vermaterialiseerde samenleving was geworden. Hij komt naar Amsterdam en maakt zichzelf tot een onderwerp binnen de fotografie. Dit leverde vaak schokkende en obscure beelden op.

Een belangrijk thema voor hem is ‘Het lichaam’. Centraal staan identiteit en vervreemding. Deze onderwerpen kwamen onder andere tot uiting in foto’s van zichzelf in travestie. Ulay bouwde zijn internationale reputatie op samen met Marina.

Herman Nitsch
Herman is een Oostenrijkse actiekunstenaar en werd in 1938 in Wenen geboren. Zijn doel was het doorbreken van de zelfgenoegzaamheid van de burgerlijke samenleving. Hij deed dit door nagebootste rituelen uit te voeren van dierenoffers. Hij wilde zijn publiek en zichzelf voorbereiden op het uiteindelijke ‘feest van de schepping’, een zes-dagenspel waarvoor Nitsch het scenario schrijft en muziek componeert. Meestal beginnen de performances met vreemde muziek en vervolgens gaan ze verder met het kruisigen van een geslacht lam. Het bloed en de organen worden uitgesmeerd over naakte figuranten en tegen met linnen bespannen muren. Hij wil deze mythe uit de bijbel uitleven om zo de verdrongen energie te bevrijden.

Gilbert & George
Gilbert Proersch en George Passmore zijn één van de vreemdste paren die er ooit hebben bestaan. Een komisch duo met een dodelijke serieuze ondertoon. Zij geloven in tradities, tradities van menselijk fatsoen, eerlijkheid, onverschrokkenheid en loyaliteit. Ze geloven niet in de dubbele waarheden en hypocriete hogere waarden van de zwijgende meerderheid. Ze willen eigenlijk de schijnheilige instituten van de burgerlijke zelfbevestiging in de zeik zetten. Daarbij zijn ze niet bang om zichzelf onder handen te nemen in een stroom van zelfverachting: ‘Wij zijn ongezond, middelbaar, ziek van geest, genotzoekend, depressief, cynisch leeghoofdig, langzaam van begrip, fascistisch, bloeddorstig, plagerig, verdoemd, trots, ontaard en goed. Wij zijn kunstenaars.’

Het werk van deze ´human sculptors´ is en voortdurende persiflage op de gebruikelijke beeldhouwkunst. Zo staan ze bijvoorbeeld uren lang op een trap te zingen, of gewoon stil te staan. Publiceren allerlei statements bij hun sculptuur. Sinds 1967 zijn de twee al onafscheidelijk wanneer ze bij elkaar op school komen, waar ze allebei beeldhouwen studeerden. Ze zitten op één lijn. Voor hen is leven een vorm van kunst en kunst een vorm van leven. Over het algemeen produceerden ze nogal schokkende en banale kunstwerken. Ze hebben een aantal foto’s gemaakt waar ze zelf naakt op staan met in het midden een drol. En er was altijd wel een tintje van seks of seksualiteit te vinden.

Gina Pane
De Italiaanse Gina Pane wilde de schoonheid van het menselijk lichaam niet tonen en eren; integendeel, uiterlijk was volstrekt onbelangrijk, en het lichaam een werktuig dat op hardhandige wijze op de proef werd gesteld. In de jaren zeventig moest Kunst shockeren, en dientengevolge pijnigden Kunstenaars zichzelf op de meest bizarre Manieren. Het had allemaal te maken met het bereiken van een andere staat van zijn, een bewustzijnsverruiming die ook het publiek zou kunnen delen, simpelweg door het kijken naar zo'n kwellende Performance. In een wereld die verdoofd was, zoals kunstenares Gina Pane het stelde, moest Kunst echte pijn laten zien. Gina Pane bewerkt zich met scheermesjes en kruipt Naakt over gebroken glas of beklimt met ontblootte handen en voeten een van scherpe stalen punten voorziene stalen Ladder. Een van haar 'zelfportret' Performances verloopt als volgt: Gina Pane ligt Naakt op een stalen bed voorzien van slechts enkele dwarsstaven. Onder het bed staat een bosje brandende kaarsen... Het publiek wordt hier getuige van een geleidelijk proces van zelfmutilatie door verbranding van de Kunstenaar.

Rudolf Schwarzkogler

Rudolf behoorde net als Hermann tot de Weense Aktiongroep. Hij treedt in tegenstelling tot de andere performers weinig op in het openbaar. Hij maakte vooral foto’s en deed dat dan samen met onder andere Nitsch. Op bepaalde foto’s is hij te zien met een wit geschminkt gezicht en zijn lichaam of delen daarvan verwikkeld in elektriciteitsdraad of verband. Bijvoorbeeld zijn hoofd of geslachtsdeel. Om hem heen liggen, zorgvuldig gegroepeerd, suggestieve attributen als medische instrumenten, een scheermes of een grote bal van gips of verband. Met zijn acties die verwijzingen hebben naar christelijke motieven verbeeldt hij fantasieën, trauma´s en obsessies met betrekking tot seksualiteit, identiteit, religie, ziekte en dood. Schwarzkogler wil zijn kijker in verband brengen met pijn, lijden en uitzichtloosheid. Hij pleegt in 1969 zelfmoord. En dan niet door zelfverminking, maar door uit het raam te springen na het volgen van een extreem dieet.

Deelvraag 3:

Hoe wordt er op de performance gereageerd?

De stroming Performance is vrij breed, omdat bij de happening en de fluxus ook een soort van performances worden gedaan, ondanks het feit dat dat 2 twee hele andere stromingen zijn. Daardoor zijn de reacties ook erg verschillend. Maar die verschillende reacties ontstaan vooral door de doelen die de kunstenaars met de performances hebben. Zo zijn er kunstenaars die vooral met zichzelf en de reactie van de mens op zich bezig, maar er zijn ook kunstenaars die puur met publiek bezig zijn. Het gaat er dus vooral om wat er bereikt wil worden met een bepaalde performance.

Als we kijken naar performances die door de Happening uitgevoerd worden, zie je vooral dat het gaat om activisme. Bij de happening staat het reageren tegen alles en iedereen centraal. Doordat de kunstenaars dus eigenlijk een actie tegen iets voeren krijg je vaak twee verschillende reacties van het publiek. De ene reactie kan positief zijn en dus ondersteunt het publiek de ‘actie’. De andere reactie kan negatief zijn, waardoor een nieuwe actie ontstaat. In dat geval keert het publiek zich tegen de ‘actie’ van de kunstenaar.

Het gedeelte van de Happening wat onder invloed staat van het Dadaïsme is net iets anders gericht op het publiek. Door de grote invloed van de dadaïstische kunststijl is het doel vooral om de kunst onder aandacht te brengen van een breder publiek. Dus de kunstenaars willen wel een bepaalde reactie van het publiek, maar zo nodig een directe. De performances met betrekking tot de Happening spelen zich vooral af in de 60er Jaren.

In de Jaren 70 was de kunst juist op een heel ander doel gericht, namelijk shockeren. De kunstenaars gingen zichzelf op de meest gruwelijke manieren pijnigen om een reactie te krijgen. Maar dat niet alleen, ze wilden ook een andere staat van ‘zijn’ bereiken. Het publiek zou dan het bewustzijn kunnen delen door te kijken naar zo’n performance. Al vonden de meeste mensen het erg onaangenaam om zo’n performance te zien. Maar toch keek men er wel naar, uit een bepaald soort nieuwsgierigheid. Omdat het zulke ingrijpende acties waren wilde men gewoon zien hoe het af zou lopen, en belangrijker nog, wanneer en hoe ernstig het zou eindigen.

De bekendste kunstenaar, beter gezegd kunstenares, op het gebied van die shockeringen is Marina Abramovic. Zo heeft ze een actie ondernomen (een revolver op haar hoofd) die zo verliep dat er onderling in het publiek een gevecht uitbrak. Het publiek dacht namelijk dat ze echt vermoord zou worden. Uiteindelijk is het wel goed afgelopen, de performance werd beëindigd. Maar dat is dus wat Abramovic op dat moment wilde weten, in hoeverre moet ik het publiek shockeren om een echt reactie te krijgen? De reactie van het publiek bepaalde dus hoe ver de performance zou gaan. Als het publiek eerder had gereageerd dan was het nooit zo ver gekomen, maar wat als het publiek helemaal niet had gereageerd…?
Abramovic wil heel ver gaan met haar eigen lichaam en leven voor haar Performances. Zo heeft ze ook gedeeltelijk in brand gestaan. Maar ze doet het niet puur en alleen voor het publiek. Ze wil ook weten hoe haar lichaam tot een bepaalde bewustzijn kan komen en zelfs een langere bewusteloosheid.

Bruce Naumann pakt het met minder risico aan in zijn performances. Hij creëert vooral beelden met als doel dat het publiek er verschillende gedachten bij krijgt. Wat de een bijvoorbeeld een hand vindt, dat vindt een ander misschien wel een boom. Hij wil vooral verwondering opwekken bij het publiek.

Maar niet alle kunstenaars zijn zo zachtaardig als Naumann. Naast Abramovic is Herman Nitsch ook een erg opvallende kunstenaar van de stroming Performance. Hij haalt behoorlijk ingrijpende acties uit om, zoals hij het zelf zegt ‘de burgerlijke samenleving te doorbreken’.
Zo laat Nitsch stieren en varkens aanrukken om ze vervolgens te slachten en hun lichamen te gebruiken. De ene keer gebeurt dat met alleen het skelet van het dier, de andere keer met vel en alle ingewanden erbij. Dit spektakel maakt het extra aangrijpend omdat hij niet omkijkt naar bloed of wat dan ook. Het is eenmaal zoals het is. Daardoor krijg je erg vieze en bloederige taferelen. Het publiek heeft hier toch zeker iets mee te maken. Hij maakt de medeslachters van de dieren namelijk ook ‘schuldig’ aan de performance. Daardoor worden de mensen erbij betrokken. Hij hoopt daarmee de samenleving te doorbreken.
Hieronder 2 afbeeldingen om een idee te krijgen van Nitsche z’n performances.

Het ziet er nogal angstaanjagend uit. Je kunt ook zien dat hij het combineert met de lichamen van mensen. Op deze afbeeldingen zie je geen reacties van het publiek, maar je kunt je er waarschijnlijk wel de nodige reacties bij voorstellen.

De stroming performance is gericht op de reactie van het publiek. Maar je ziet dus dat binnen de stroming nog behoorlijk wat verschillen zijn. Het belangrijkste is eigenlijk wat de kunstenaar wil bereiken. Vaak weten ze dat van tevoren, maar soms hebben ze niet echt een doel en wachten ze het gewoon af. Dus meestal is het zo dat de reactie (van het publiek) bepaald wat er uiteindelijk gebeurt.

Deze verschillende doelen en gedachten van de kunstenaars sprak ons ook wel aan. We hadden besloten om ook een bepaalde performance uit te voeren. Natuurlijk niet zo ingrijpend als Abramovic en Nitsch, maar juist heel simpel. Ons doel was om te kijken hoe verschillende leerlingen, en ook leraren, zouden reageren op een ongewone actie. We hadden verzonnen om midden in de gang van school een bepaalde opvallende pose aan te nemen en verder niks te doen. Op het moment dat de bel dan zou gaan loopt iedereen door de gang en ziet ons staan. Dan krijg je al snel verschillende reacties.

Mevrouw heeft er verschillende foto’s van gemaakt en die kun je hieronder zien.

Het was erg leuk om te zien hoe ze reageerden. De meeste leerlingen en leraren keken echt heel raar en vonden het eigenlijk maar stom wat we deden. Je zag ze ook onderling smoezen over ons. De mooiste reactie was van een leerling die met een hele grote boog om ons heen liep. Net alsof we iets vies of beangstigend waren. Je merkt wel een verschil in reageren. Meisjes reageren er bijvoorbeeld niet zo raar op, die gaan niet lachen, die weten eigenlijk niet hoe ze moeten reageren. Jongens daarentegen schieten in de lach, en stoten hun vrienden aan. Ook merk je een leeftijdsverschil. De eerste en tweede klassers doen net alsof ze het niet zien, en smoezen zachtjes , zodat we niet horen wat ze er van vinden. De derde en vierde klassers hebben al iets meer zelfvertrouwen, en gaat het een beetje nadoen. De vijfde en zesde klassers lachen een keer, maken er een opmerking over, maar zijn al wel volwassen genoeg om niet in de lach te schieten. Het was erg leuk om te zien dat je door een simpele actie heel veel reacties kunt creëren.

Wel hebben we ondervonden dat het nog best moeilijk is om zo’n performance uit te voeren. Je moet je absoluut afsluiten van de buitenwereld en vooral bezig zijn met jezelf. Eventjes is dat wel te doen, maar na een aantal minuten kregen we het toch ook wel moeilijker. Dus de stroming en de acties van de performance lijken heel simpel en gemakkelijk; ‘een beetje afwachten wat het publiek gaat doen’. Maar er komt veel meer bij kijken dan zomaar een actie bedenken en uitvoeren.

Enquête

Naar aanleiding van onze eigen performance kregen we al een beetje een idee van hoe mensen reageren. Nu was de onze niet zo schokkend of raar. Daarom wilden we peilen hoe anderen reageerden op echte, ergere performances. We hebben een enquête gemaakt en afgenomen bij leerlingen uit verschillende klassen, maar ook bij leraren. Door mensen uit verschillende leeftijdscategorieën de enquête af te nemen hebben we een gevarieerd beeld gekregen.

We hebben uit de resultaten kunnen concluderen dat…

Deelvraag 4:

In welke vormen komt de performance allemaal voor?

In welke vorm een performance voorkomt hangt af van de artiest die de performance houdt. De meest gebruikte vormen zijn: foto’s, filmpjes, schilderijen en live optredens.
De meeste kunstenaars gebruiken de fotocamera om een performance vast te leggen. Doen ze dit niet zijn er altijd nog omstanders die er foto’s van maken, waardoor er toch beeldmateriaal te vinden is. Abramovic en Ulay deden bijvoorbeeld performances voor een publiek en legden dat zelf nog vast op video. Rudolf Schwarzkogler trad daarentegen nooit in het openbaar op. Hij sloot zichzelf op in een kamertje en nam daar zijn capriolen op. Gilbert & George maakten schilderijen van hun performance of het schilderij zelf was hun performance. Maar ook zij hebben live optredens gedaan.
Over het algemeen werden performances voor een groot publiek gegeven juist om een reactie te ontlokken. Dat was immers het doel van deze stroming.

Op internet zijn een heleboel foto’s en filmpjes te vinden en als je gaat zoeken op het werk van Gilbert & George kom je ook nog een aantal schilderijen tegen. Een live performance hebben we nog nooit meegemaakt, maar, zoals in deelvraag 3 al gezegd is, wel zelf gedaan.

Eigen mening

Ik vind dat het gehele proces eigenlijk vrij soepel verlopen is. had eerst haar twijfels bij dit onderwerp, maar daarna waren we het er alledrie vrij snel over eens dat dit onderwerp iets voor ons zou zijn. Ik vond het ook erg leuk om informatie over verschillende performances te lezen. Het boeide me meer dan ik gedacht had. We hebben alles ook goed doorgenomen samen. Nadat we de deelvragen gemaakt hadden en uiteraard ook de hoofdvraag, hebben we ze onderling verdeeld. Ook de rest van de taakverdeling is prima verlopen.
Tussendoor zijn we ook steeds op nieuwe ideeën gekomen om toe te voegen. Zo ook de enquête (nog niet aanwezig in de kladversie).
Bij het beantwoorden van mijn eigen deelvraag ben ik geen grote problemen tegen gekomen. Er was niet heel veel feitelijke informatie over te vinden, dus dat was soms wel moeilijk. Maar over het geheel gezien vond ik het goed te doen. Ik ben ook zeker wel tevreden over mijn deelvraag en de informatie erbij.
Er wordt voor de eindversie nog behoorlijk wat toegevoegd aan ons werkstuk en ik denk dat het er dan perfect uitziet!

Eigen mening

Ik ben er nou een tijd me bezig geweest en elke week kom je weer nieuwe dingen tegen. Dan denk je nu heb ik toch onderhand allemaal wel gezien, maar dan komt er nog iets gekkers.
Ik had nooit gedacht dat mensen zulke dingen in hun hoofd kunnen halen. Jezelf verminken en pijnigen. Ik heb wel respect voor ze, zeker wel, maar ik zou het zelf nooit doen.
Wel vind ik het mooi dat ze allemaal een duidelijk doel hebben wat ze nastreven. Er zit toch wel duidelijk een gedachte achter. Niet dat het zo is, dat ze zomaar voor de gein in hun pols of buik gaan lopen snijden.
Zeker Rudolf Schwarzkogler. Hij was één van de laatste die we tegenkwamen, maar dat vond ik toch zeker ook wel de extreemste. Niet zozeer om wat voor performances hij heeft gedaan, maar er zit een bepaald sfeertje aan. Hij deed het niet in het openbaar, wat eigenlijk al apart was voor de Performers in het algemeen. En hij heeft eigenlijk maar weinig verschillende dingen gedaan. De hele serie van Aktion 3, ik zou het bijna ´ziek´willen noemen. Ik krijg daar gewoon een akelig gevoel van. EN toch vind ik het interessant om naar te kijken. Daarnaast vind ik die van Hermann Nitsch het minst onaanvaardbaar. Bij hem heb ik wel zoiets van:” Dat mag ook wel ietsje minder.” Dan is het niet meer echt een boodschap overbrengen, maar gewoon zo ver doorgaan dat mensen er ziek van worden en niet meer kunnen kijken.

Nu we zo bezig zijn geweest met al die deelvragen zijn we er zeker meer over te weten gekomen. Ik vond het ook allemaal interessant om te lezen. Je wilt toch weten wat de kunstenaars verder nog uitgespookt hebben. Want ze verzinnen iedere keer wel weer iets nieuws.
Ook door onze eigen performance zijn we achter een paar dingen gekomen. In deelvraag drie is het al besproken, maar het was toch zeker wel een ervaring. Het blijkt heel moeilijk te zijn om je af te sluiten. Dus bewondering van mijn kant is er zeker.
Ik denk ook wel dat lezers van ons werkstuk het wel twee keer door zullen bladeren voordat ze ook echt gaan lezen. We hebben bewust gekozen voor de wat schokkendere foto’s. De informatie erbij blijft dan ook beter hangen.
Ik vond het zeker een leuk onderwerp om over te schrijven/ praten. En zal vast en zeker naderhand nog wel een keer terugzoeken op internet naar bepaalde foto’s of performances. Ik vond het onderwerp eigenlijk al interessant toen het besproken werd in de klas, dus het opzoeken van verdere informatie vond ik eigenlijk geen probleem. Dat wilde ik juist! Het was even zoeken naar de juiste informatie op de juiste plekken, maar uiteindelijk hebben we een best duidelijk en gestructureerd beeld kunnen scheppen.

Eigen mening

Toen we dit onderwerp kozen had ik nogal mijn twijfels. De andeen waren juist heel erg enthousiast, en zeiden dat hier echt iets moois van te maken viel. Ik moet wel zeggen dat het me is meegevallen. Het is echt een interessant onderwerp, wat je niet dagelijks tegenkomt. Ik vind ook wel dat we redelijk wat lef hebben getoond door dit onderwerp te kiezen. Het is best moeilijk, en je haalt het ook snel door elkaar met andere stromingen. Mijn taak was om de eerste deelvraag te doen, ik moest ontdekken hoe en waarom de performance is ontstaan. Dit klonk een stuk makkelijker dan het daadwerkelijk was, vooral omdat ik een duidelijk onderscheid moest maken tussen Fluxus, Happening en Performances, drie totaal verschillende dingen, maar die nogal eens door elkaar worden gegooid! Zelfs in uitgebreide kunstboeken was de Fluxus vaak aanwezig, maar stond de Performance er niet in. Ook op internet was de informatie vaak misleidend. Maar na me wat te hebben verdiept in deze 3 dingen waren voor mij de verschillen duidelijker en werd het al een stuk makkelijker om bronnen te beoordelen. Ik vind dat mijn deelvraag goed gelukt is, hij geeft naar mijn idee een goed antwoord op de vraag.
Tijdens het maken van dit profielwerkstuk heb ik natuurlijk veel geleerd over de performance, en ik moet zeggen dat het echt een interessant onderwerp is. Het is ook wel een shockerend onderwerp, want sommige dingen die gedaan worden kan je gewoon niet begrijpen. Ik vond het af en toe wel moeilijk om me in te leven in de kunstenaar, dit is iets wat ik heel graag wou. Je vraagt je echt af hoe iemand het in zijn hoofd haalt om in een cirkel met vuur te gaan liggen, hier wordt toch niemand beter van? De kunstenaar zelf heeft er altijd een gedachte achter zitten, ben ik achter gekomen. Hij of zij wil grenzen verleggen, ze gaan altijd op zoek naar uitersten. En die hebben ze ook zeker bereikt. Het lijkt me best leuk om zelf een keer een performance mee te maken. Ik weet alleen niet of ik er tegen kan. Of ik kan gaan kijken hoe iemand zichzelf bijna de dood in jaagt, of hoe iemand onder het mes gaat voor de kunst. Ik denk dat het een hele diepe indruk op me zal maken, dat deed het al toen ik alleen maar over deze dingen las.
Het is denk ik iets wat je voor altijd bijblijft, in die zin is de Performance eigenlijk de perfecte manier om mensen iets duidelijk te maken. Want je vergeet zo’n ervaring niet! Het blijft je voor altijd bij.
Wij hebben zelf ook een kleine ‘performance’ gedaan, en zelfs op onze actie waren er al veel reacties, terwijl die eigenlijk helemaal niet zo spectaculair was. Als je zoiets doet kan je wel bedenken wat de reacties dan wel niet moeten zijn op een shockerende performance. Waarschijnlijk zijn die nog vele malen groter!
Kortom, de performance is een interessant onderwerp, lastig te begrijpen, eigenlijk denk ik dat hij onbegrijpelijk voor de toeschouwer is, maar dat hij uit het hart van de kunstenaar komt.