Broeikaseffect

Inleiding Wat voor effect heeft het broeikaseffect op milieu en mens? Dat is de hoofdvraag van dit werkstuk. Deze vraag kan je op heel veel aspecten baseren, vanaf heel veel hoeken banaderen. Zo kunnen we de voor- en nadelen vanuit de ogen van dieren bekijken maar ook vanuit grote oliemaatschappijen, iets heel anders dus. Bij het beantwoorden van deze hoofdvraag komen een paar andere deelvragen de hoek omkijken om alles zo goed mogelijk te beantwoorden. Zoals de economische gevolgen van het broeikaseffect, maar ook eventuele voordelen hiervan. Het zal natuurlijk ook duidelijk worden wat het broeikaseffect zelf inhoud. Bijna iedereen is tegenwoordig bewust van het feit dat de aarde opwarmt, wat niet goed is, maar er worden nog veel verkeerde dingen gedacht. De reden hiervoor is dat men het broeikaseffect niet helemaal serieus neemt en daardoor niet goed begrijpt, wat ik ook niet geheel onterecht vindt. Zo verdwijnen belangrijke krantenartikelen naar pagina 10 en verder, terwijl het belangrijke informatie is. Ondertussen staat ´spannender´ nieuws, zoals de diamantenroof op schiphol, op de voorpagina. Het broeikaseffect-nieuws is oud, iedereen weet dat het fout gaat met de aarde, en we schenken er verder weinig aandacht meer aan. Dit terwijl er de ergste verwachting voorspeld worden door geleerden. Ik denk dat de jeugd van deze tijd nog veel gevolgen van het broeikaseffect gaat meemaken. De mens in het algemeen zal pas echt wakker worden en actie gaan ondernemen als het eigenlijk al te laat is. De reden hiervoor is simpel, we maken ons liever druk over problemen die we kunnen zien, kunnen merken en voelen. Het broeikaseffect is vooral gevaarlijk omdat er veel vicieuze cirkels aanwezig zijn, in vele gevallen onomkeerbaar. Er zijn wetenschappers die nu al beweren dat we te laat zijn met het stoppen van de versnelde opwarming van de aarde. Dit is een schrikbarende bewering, maar toch doet men er weinig aan. In dit werkstuk ga ik uitzoeken of het broeikaseffect nu wel echt zo bedreigend is als wetenschappers zeggen, of dat het een beetje opgeblazen is. En als het wel zo bedreigend is, nemen de landen dan wel goede besluiten om dit effect tegen te gaan? Zo komt er een hele stroom vragen op gang. Hoofdvraag Wat voor effect heeft het broeikaseffect op milieu en mens?
Hypothese Ik denk dat het broeikaseffect erge nadelige gevolgen heeft voor zowel mens en milieu. Wat is het broeikaseffect? Zonder het goede gereedschap kan je niet bouwen. In ons geval: zonder de goede basisinformatie kan de hoofdvraag niet beantwoord worden. De kennis van het broeikaseffect gaat bij veel mensen niet verder dan de opwarming van de aarde. De meest bekende fout is dat men vaak het gat in de ozonlaag en de het broeikaseffect samentrekt, dit terwijl het vrij weinig of zelfs niks met elkaar te maken heeft. Het broeikaseffect is altijd al aanwezig geweest op aarde. Dat is maar goed ook, anders zouden we bij wijze van spreken nooit meer vloeibare meren en plassen zien. Het zou hier dan op aarde namelijk gemiddeld 30°C lager zijn. De reden dat dit niet het geval is zijn de broeikasgassen die rondzweven in onze atmosfeer, die warmte vasthouden. Zoals hieronder op het plaatje te zien is, komen zonnestralen op de aarde terecht. Een deel van die zonnestralen worden gelijk teruggekaatst door de wolken, water of ijs. Het zonlicht dat op het aardoppervlak terecht komt wordt omgezet in warmte. Een deel van deze warmte word teruggekaatst naar de ruimte. De mate waarin de warmte teruggekaatst wordt is afhankelijk van de hoeveelheid broeikasgassen die zich in de atmosfeer bevinden. Hoe meer broeikasgassen, hoe meer warmte wordt vastgehouden op aarde. De gassen die verantwoordelijk zijn voor het vasthouden van de warmte zijn: •Kooldioxide (CO², komt vrij bij ontbossing, verbranding van fossiele brandstoffen zoals steenkool, aardolie en aardgas.) •Methaan (CH4, ontstaat vooral in de landbouw en veeteelt) •Distikstofoxide (N2O, lachgas, komt vrij bij verbranding van fossiele brandstof en gebruik van mest) •CFK’s (Chloorfluorkoolwaterstoffen, kunstmatige stoffen die bestaan uit chloor (Cl), fluor (F) en koolstof (C)) Verder zijn er nog een paar stoffen die indirect gevolg hebben voor het broeikaseffect zoals stikstofoxiden en koolmonoxide. Zoals ik al eerder vermeld heb zijn de meeste stoffen hierboven natuurlijk, en zijn de reden van het klimaat dat we vandaag de dag kennen. Het probleem is alleen dat we zoveel van de broeikasgassen in de lucht ‘pompen’ dat er een overschot ontstaat. Het gevolg is een dikkere broeikasgaslaag, en een opwarming van de aarde. De mate waarin de temperatuur stijgt wisselt van plaats, maar globaal is de temperatuur sinds 1750 al 0,8ºC gestegen. Aan de grafiek hierboven toegevoegd is te zien dat er duidelijk een stijgende temperatuur waar te nemen is over de laatste tientallen jaren. Waardoor wordt het broeikaseffect versterkt? Zoals in het vorige paragraaf staat uitgelegd wordt het broeikaseffect versterkt door een toenemend aantal broeikasgassen in de atmosfeer. Maar het toenemende aantal broeikasgassen moet ook een reden hebben. De industriële revolutie in de 18e eeuw heeft als het ware een startsein gegeven voor de toename van die gassen. Sinds de industriële revolutie is het energieverbruik ernstig toegenomen. De revolutie had ook ruimte nodig, waardoor ontbossing ontstond. Ontbossing zorgt voor verstoring van een ecosysteem. Bossen, met alle inhoud van bomen tot bloemen inhaleren immers kooldioxide, en zetten dat om in zuurstof. Haal een deel van dat bos weg, en neem een deel van die omzetting weg. Ook de ontbossing zelf zorgt meestal voor een hogere concentratie van kooldioxide, omdat ontbossing vaak door middel van bosbranden gaat, met of zonder opzet. Als kooldioxide niet door de “groene longen” en de zee zou worden opgenomen, zou de temperatuurstijging ongeveer verdubbelen. Op de dag van nu zijn er een talloze oorzaken van de versterking van het broeikaseffect. Een groot, belangrijk maar vooral ook bekend voorbeeld is het gebruik vervoer. Denk hierbij aan de auto’s en vrachtwagens, maar ook aan vliegtuigen en boten. Auto’s produceren elk jaar ongeveer 4 keer zoveel als hun eigen gewicht aan kooldioxyde. Een andere oorzaak zijn de vicieuze cirkels die op dit moment soms al plaatsvinden. Een vicieuze cirkel is een proces dat zichzelf aansterkt, te vergelijken met een lusknoop: hoe harder je trekt, hoe strakker de knoop wordt. Er zijn enkele vicieuze cirkels in verband te brengen met het broeikaseffect. Een voorbeeld hiervan is het smelten van de ijskappen met betrekking tot het zonlicht, want de ijskappen op zichzelf hebben al meerdere cirkels. De ijskappen kaatsen ongeveer 80% van het opgevangen zonlicht terug. Als ijskappen eenmaal beginnen te smelten, slinkt het oppervlak van deze kappen. Het zonlicht warmt ook de zee op. Deze stukjes informatie zijn zo in elkaar te mixen tot een vicieuze cirkel. Doordat er minder ijsoppervlak is, word er minder zonlicht terug gekaatst naar boven. Doordat er minder teruggekaatst word, krijgt de opwarming van de zee het steeds makkelijker. Dit proces zorgt voor minder ijs, wat op zijn beurt weer zorgt voor nóg minder ijs. Op grond van dit alles vermoedt het onderzoeksinstituut van het National Snow and Ice Data Centre in Colorado dat er sprake is van een neerwaartse trend. Dit betekent dat de ijskappen zullen blijven afnemen. Kort en grof samengevat zijn dit de hoofdredenen van de toename van de broeikasgassen : •Gassen die ontstaan uit de productie van vele producten (zoals plastic) •Vervoer van mensen en goederen dmv broeikasgasuitstotende middelen •Productie van energie (verbranding van fossiele brandstoffen) •Bebouwing van zowel steden als landbouwgronden (hierbij ontstaan ontbossingen en vervuilde gebieden) Wat zijn de natuurlijke gevolgen van het broeikaseffect? De opwarming van de aarde hebben we dus te danken aan het aantal toenemende gassen, en de vicieuze cirkels die daardoor ontstaan. Maar wat zijn nou de gevolgen van deze processen? Één ding is algemeen bekend, het wordt een stuk warmer op onze aardbol. Sommige wetenschappers beweren dat de planeet Venus net als Aarde was. Alleen dan voordat het broeikaseffect op Venus zo sterk was dat al het leven praktisch onmogelijk werd. Venus had dezelfde broeikasgassen dan onze atmosfeer heeft, maar toch is er 1 ding dat niet helemaal een eerlijke beeld geeft. Venus staat dichter bij de zon, en het is er dus warmer. Het broeikaseffect was er dus sterker aanwezig. Wat er op Venus gebeurd is is wel een heel erg extreem gevolg van het broeikaseffect, en dat zullen wij op Aarde ook (voorlopig) niet meemaken. Wel zijn er genoeg gevolgen die wij op korte termijn nog mee kunnen maken, en die op dit moment al bezig zijn. De Aarde is in staat om zich op lange termijnen aan te passen aan natuursveranderingen, zoals de temperatuurstijging. De temperatuur stijgt immers al sinds de ijstijd. Een voorbeeld hiervan is dat planten zich langzamer naar het Noorden bewegen. Ook de dieren moeten zich aanpassen, onder andere omdat de veranderende planten voor vele de hoofdbron van voedsel zijn. Gaat het veranderingsproces echter te snel, kan het milieu het allemaal niet bijhouden, en gaat het mis. In plaats van dat planten zich verplaatsen, sterven ze uit. In plaats van dat dieren langzaamaan op ander eten overstappen, kunnen ze geen eten vinden, en sterven ze uit. Een ander voorbeeld is dat er sinds kort wespen op de Noordpool leven, en ook onweer was voor de Inuit (eskimo’s) onbekend. Dit proces is 1 van de gevaarlijkste dingen van de nadelen van het broeikaseffect. Dit omdat er vaak een domino-effect ontstaat, net als hierboven beschreven met platen en vegetarische dieren. Neem snel 1 domino-steen weg, en het hele proces stopt. Neem 1 domino-steen over een lange tijd weg, en de rij past zich aan. Een ander gevolg van de temperatuurstijging in de opwarming van het zeewater. Ons klimaat in Nederland wordt onder andere bepaald door de warmte van de zee. Rond de tropen is de zee warmer, omdat de globale temperatuur rond de tropen hoger is. Ga je met de temperatuur van de zee schommelen, heeft dat grote gevolgen voor alle klimaten. Ook de stromingen van de zee kunnen veranderen, door de toenemende neerslag: bij een warmere temperatuur (van de zee of atmosfeer, of natuurlijk alle twee) verdampt er meer water, waardoor er meer neerslag valt. Een ander gevolg van de opwarming van de zee, is natuurlijk dat de massa vergroot wordt. Dit heeft verschillende oorzaken. Als de zee warmer wordt, zet het uit. Dat is een directe reden. Een indirecte reden is dat de poolkappen smelten. Een recent voorbeeld stond 22 september 2005 in de krant, het betreft het Noordpoolijs. “Er is nog nooit zoveel ijs gesmolten tijdens de afgelopen zomer dan alle andere zomers (sinds men is gaan meten in 1978). Het ijs was 18,2% kleiner dan wat normaal voor deze periode geld. Het is misschien wel duizenden jaren geleden dat er zoveel ijs verloren is gegaan”. Normaal is er na een sterke afname van het poolijs een herstel. In 2003 en 2004 was dit herstel er echter niet. Wat veel mensen niet weten, is dat het smelten van het zeeijs op zich niet veel gevolgen heeft. Het zeeniveau stijgt er niet door. Warmer zeewater zal wel wereldwijd tot een warmer klimaat leiden, zoals ik op de vorige pagina al kort besproken had. Als dat gebeurt, kunnen de gletsjers in Groenland snel gaan smelten. Hierdoor glijden ze in de zee, en zal het algemene zeeniveau stijgen met ongeveer 6 meter over een tiental jaren. Dit met gevolg dat natuurlijk vele kusten bedreigd worden door overstromingen, en vooral met een land dat ver onder het zeeniveau ligt : Nederland. Verder zijn er nog natuurlijke gevolgen zoals steeds sterker worden stormen, orkanen, droogtes, enzovoorts. Eingelijk word het weer in het algemeen steeds extremer. Ook stijgt het aantal doden door hitte-gerelateerde ziektes, en ouderen zijn over het algemeen zwakker. Dit alles in totaal is slechts een greep van gevolgen die ons waarschijnlijk te wachten staat. Wat zijn de economische gevolgen van het broeikaseffect? Tot nu toe heb ik alleen gevolgen beschreven die een verband hadden met het milieu. Toch kunnen de economische gevolgen in het begin-stadium van het broeikaseffect ernstigere gevolgen hebben dan de natuurlijke gevolgen. Want het versterkte broeikaseffect van de baan helpen kost simpelweg geld. Wil je als land daar niet in investeren, krijg je later misschien wel met de natuurlijk gevolgen te maken. De economische gevolgen hebben net als de natuurlijke gevolgen vicieuze cirkels. Als een overheid in een land schuld maakt door bijvoorbeeld CO2-boekhouding (zie hoofdstuk : maatregelen tegen het broeikaseffect) zullen de belastingen ook omhoog moeten. Het geld moet immers érgens vandaan komen. Door dat effect krijgen mensen minder te besteden. Vervolgens geven de mensen minder uit, wat nog minder inkomsten betekent voor de overheid. Hetzelfde geld voor de winkeliers, als die geen inkomsten krijgen, gaan de verkoopprijzen omhoog, wordt er nog minder gekocht, wat een dubbele terugslag heeft op de overheidsinkomsten. En het blijft zich maar herhalen. Hetgene hierboven genoemd is uiteraard wel een extreme vorm van een gevolg, en wij zullen dit in Nederland niet zo snel zien. In arme landen is de kans op dit effect wel groter, aangezien de economie daar zwak is. Het zal aan de andere kant ook minder snel gebeuren, dit aangezien die landen zo arm zijn dat het broeikaseffect wel één van de laatste dingen is waar ze zich zorgen over (moeten) maken. Het is dan ook maar goed dat deze landen de laagste uitstoot van CO2 hebben, in tegenstelling tot de rijke westerse landen, waar Nederland ook onder valt. Als de overheid besluit toch geld in het broeikaseffect te investeren, zal dat theoretisch gezien een betere uitkomst hebben. Ook al zijn de uitgaven dan te vergelijken met de schulden en de neerwaartse trend uit de bovenste paragraaf, er is één verschil: er komt een eind aan. Bij schulden blijft het broeikaseffect bestaan. Bij investeringen (theoretisch gezien) niet. Overigens zijn de investeringskosten waarschijnlijk stukken goedkoper dan de eventuele heropbouw van de verwoestende gevolgen van het versterkte broeikaseffect.
Zijn er ook voordelen van het broeikaseffect? Een mening van een standpunt is niet te vormen zonder alle twee de kanten van het verhaal te onderzoeken. Ook al kan ik gokken dat het versterkte broeikaseffect weinig of geen voordelen heeft, het zal toch nader bekeken moeten worden. Ook zal bij elk eventueel voordeel een veel sterker nadeel zitten. Ik bespreek overigens niet elk voordeel, want net als bij “elk voordeel heb z’n nadeel” geld “elk nadeel heb z’n voordeel”, hoe klein deze ook mag zijn. Als we de algemene gevolgen van het broeikaseffect op een rijtje zetten: -De algemene temperatuur op Aarde stijgt -De zeestromingen veranderen -Meer stormen -Meer en intensere hittegolven -Economische moeilijkheden Zijn er een paar voordelen te beredeneren ( + ) gevolg door nadelen ( - ) + Als we beginnen met de opwarming van de Aarde, heeft dat als grootste positieve gevolg de landbouw. Op plekken waar eerst geen landbouw mogelijk was, bestaat een redelijk grote kans dat het nu wel mogelijk is. Denk hierbij aan bijvoorbeeld Siberië. − Dit betekent ook dat op plekken waar eerst wél landbouw mogelijk was, er nu de kans bestaat dat dat niet meer kan. Een gevolg daarvan kan weer veel werkeloosheid en honger zijn. + Een voordeel dat ook samenhangt met de broeikasgassen is de verlaging het stookgebruik. Omdat het warmer is, hoeft men minder snel de verwarming aan te zetten, en verbruikt men dus minder energie. − De energiecentrales maken minder winst, wat een nadeel is voor de economie. + Meer stormen betekent niet dat er alleen meer stormen komen, de gehele neerslag neemt toe. Dus meer regen. Meer regen heeft vaak een positief effect op landbouw in drogere landen. − Word deze regen echter teveel, wat het meest waarschijnlijke is, dan heeft dat weer een negatief effect. Als er teveel regen valt, spoelt het namelijk allerlei voedingstoffen weg, en bovendien verdrinken veel gewassen. Bovendien zijn veel gewassen (nog) niet aangepast op meer neerslag. + Bij het versterkte broeikaseffect is er meer CO2 in lucht, wat de plantengroei versterkt. Planten inhaleren CO2, en zetten dat om in zuurstof. − Het feit dat er veel CO2 in de lucht zit, betekent ook dat alle andere nadelen van sprake zijn. Dus heftigere neerslag, overstromingen, hogere temperatuur, allemaal negatieve dingen voor plantengroei
Dit zijn allemaal redelijk grote positieve effecten met de negatieve gevolgen ervan. Hiernaast heb je nog veel kleinere en vooral plaatselijke voordelen zoals toerisme. Om een lang verhaal kort te maken: ik denk dat de voordelen van het broeikaseffect in ieder geval in het niets vallen vergeleken met de nadelen. De voordelen díe er zijn, hebben vaak een gevolg dat het hele positieve effect weghaalt. Wat voor maatregelen neemt de politiek? Als er zoveel natuur zal gaan lijden en er zoveel mensen, dieren en planten in gevaar komen, kan dat natuurlijk niet zomaar aan de neus van de politiek en regering voorbij gaan. Het is natuurlijk niet alleen het versterkte broeikaseffect dat de oorzaak is van alle milieuheffingen, wetten en restricties. Er zijn vele andere oorzaken waardoor bepaalde regeringen zich er wel bezig mee moeten houden. Toch heeft het broeikaseffect een grotere rol in de in de beslissingen en besprekingen dan andere (meestal meer nationale of regionale) milieukwesties. Dit komt doordat het broeikaseffect de hele wereld aangaat, en niet alleen Nederland. Er moet en word dus actie ondernomen, maar of de mate waarin dit gebeurt genoeg effect zal hebben heeft nog z’n twijfels. Tot nu toe Tot nu toe is er vooral de laatste jaren veel meer aandacht gekomen voor ons broeikaseffect. Niet alleen op Europees niveau zijn er veel afspraken gemaakt, maar ook op wereldniveau. Een belangrijk voorbeeld van de wereldniveau is het Verdrag van Kyoto. In 1997 kwamen bijna alle landen in Kyoto bijeen om afspraken te maken of afspraken vast te stellen die daarvoor al (internationaal) gemaakt waren. Deze afspraken hielden vooral in dat de uitstoot van CO2 drastisch verminderd moest worden. In Kyoto werd berekend hoeveel uitstoot van broeikasgassen elk land had, hieronder te zien. De derde wereld (vooral China en India) word hierbij buiten beschouwing gelaten, maar ook die landen hebben een groot aandeel in de totale uitstoot. De reden hiervoor is dat deze landen vrijgesteld werden van elke verplichting. Betreffende Continent / Land % Uitstoot van wereld

Amerika 36,1 % Europese Unie 24,2 % Rusland 17,4 % Japan 8,5 % Kandidaat EU-lidsstaten 7,4 % Canada 3,3 % Australië 2,1 % Om het Kyoto verdrag door te laten gaan, moest minimaal meer dan de helft van alle landen het verdrag ondertekenen. Dit kon lang niet doorgaan, omdat er een minderheid was. Totdat Rusland na veel uit te stellen toch eindelijk had laten weten mee te doen. Zo kon er met een meerderheid van 55% op 12 februari 2005 het Verdrag van Kyoto een feit worden. Bij het verdrag van Kyoto komt het er op neer dat de deelnemende landen het broeikasgassen met ongeveer 5% verminderen, ten opzichte van 1990. Daar hebben ze tot het jaar 2010 voor. Hoewel het verdrag van Kyoto een goed begin is, vrezen veel wetenschappers dat we met dit verdrag er nog lang niet zijn. Dit komt vooral doordat de grootste vervuiler van de wereld, Amerika (op de tabel vorige bladzijde te zien) weigert mee te doen. 55% van het totaal aantal landen, of 91% is nog al een verschil. Ook de 2 vrijgestelde landen China en India hebben geen deelname, hoewel hun energieverbruik zeer sterkt stijgt. Des te meer energie ze verbruiken, des te meer broeikasgassen zullen ze uitstoten. Wat verder Het is moeilijk om te voorspellen hoe de aankomende besluiten van landen en individuele mensen zullen zijn. Nog moeilijker is te voorspellen hoe de aarde zelf zal reageren op aankomende veranderingen. Wel is duidelijk dat het verdrag van Kyoto verreweg niet genoeg is om de aankomende broeikasgassen te weren. De vraag naar energie zal zo bijvoorbeeld in de volgende 25 jaar met 60% stijgen. Die 60% staat óók gelijk aan 60% meer broeikasgassen, wat ongelofelijk zorgwekkend is. In het meeste gunstige geval stijgt de totale uitstoot van broeikasgassen maar met 45%. Zo is natuurlijk te berederen dat 5% minder uitstoot van CO2 bij het Vedrag van Kyoto niet veel nut heeft. Critici beweren zelfs dat de deelnemende landen dit alleen als ´zoethoudertje´ voor de actievoerders ondertekend hebben. Conclusie De hoofdvraag van dit werkstuk luidde : “Wat voor effect heeft het broeikaseffect op milieu en mens?” Deze vraag valt nu goed te beantwoorden, nu de vorige deelvragen en deelparagraven aan bod zijn gekomen. Ik denk dat er niet honderd procent zeker gezegd kan worden of het versterkte Broeikaseffect negatieve gevolgen heeft. Er zijn wel veel verwachtingen, die goed te geloven zijn, maar niemand heeft tot nu toe keihard bewijs kunnen brengen van wat ons te wachten staat. Aan de andere kant is er bewijs genoeg om meer dan de helft van de wereld actie te laten ondernemen (verdrag van Kyoto bijvoorbeeeld). Dus waarschijnlijk staan ons wel negatieve gevolgen te wachten, waar ik zelf ook van overtuigd ben. Nawoord Zoals u waarschijnlijk wel gemerkt heeft, heeft dit werkstuk iets meer weg van een betoog dan een bescouwing, ook al is het een mix. De betoog-vorm komt vooral doordat ik zelf redelijk veel weet van dit onderwerp, en het me interesseert. Door die combinatie weet ik wat ons te wachten kan staan en maak ik me daar best zorgen om. Niet dat je elke nacht wakker ligt, maar je denk er toch over na. Ik vond het niet zo moeilijk om dit werkstuk te maken, omdat veel dingen toch wel vanzelf kwamen, het gaat makkelijker als je dit soort onderwerpen volgt in de krant etc. Logboek Datum Actie
19-11-2005 •Bronnen bij elkaar gehaald, gesorteerd •Internetsites weer opgezocht •Boeken opnieuw doorgelezen •Krantenartikelen opnieuw doorgelezen
2 uur
20-11-2005 •Plaatjes gezocht, bewerkt •Voorblad gemaakt •Inhoudsopgave gemaakt •Inleiding gemaakt + hyphotese / hoofdvraag •Begonnen met de eerste deelvraag
2 ½ - 3 uur
24-11-2005 •Deelvraag 1 afgemaakt •Bronnenlijst aagemaakt •Voorblad verbeterd •Plaatjes (vooral grafieken) gezocht •Deelvraag 2 gemaakt
2 uur

11-12-2005 •Deelvraag 3 gemaakt •Begonnen met deelvraag 4
1.5uur
15-12-2005 •Deelvraag 4 afgemaakt •Deelvraag 5 afgemaakt
2 uur
02-02-2005 •Deelvraag 6 afgemaakt
1 uur
15-02-2005 •Conclusie/Nawoord gemaakt •Bronnenlijst op PC gezet
0.5 uur
16-02-2005 •Inhoudsopgave vernieuwd •Logboek op PC gezet •Deelvragen enzovoorts als 1 geheel in elkaar gezet •Werkstuk echt afgemaakt (paginanummers, ordening etc) 1 uur Bronnenlijst Krantenartikelen (bijlage) Boek Milieu: Kiezen of verliezen van (voornamelijk) Maurits Groen, ook andere auteurs
Boek Het Weer, van Lafferty, P. Internet http://www.milieuloket.nl
Internet http://nl.wikipedia.org/wiki/Broeikaseffect
Internet
http://nl.wikipedia.org/wiki/Opwarming_van_de_aarde
Internet http://home.planet.nl/~onbek026/home.html