Integratie van allochtonen in Nederland

Inleiding

Deze Praktische Opdracht heeft als doel het verschaffen van informatie over de integratie van allochtonen in de Nederlandse samenleving. Hierbij wordt de integratie in een historisch perspectief geplaatst en wordt gekeken naar de rol van de verschillen in belangen, normen en waarden tussen allochtonen en autochtonen en de rol die de overheid hierin speelt. Ook wordt het politieke aspect van de integratie bekeken. Hierbij wordt enerzijds gekeken naar het beleid op het gebied van de integratie. Anderzijds wordt gekeken naar de standpunten van politieke partijen en maatschappelijke organisaties wat betreft integratie en mogelijke oplossingen van het “probleem” van de integratie.

De onderzoeksmethode van deze Praktische Opdracht was voor het grootste gedeelte deskresearch. Het is een onderzoek geweest waarbij gebruik werd gemaakt van schriftelijke en digitale bronnen. De examenmodule “Multiculturele Samenleving” van maatschappijleer enkele overheidsbronnen en van een aantal opinie- en commentaarberichten waren de belangrijkste bronnen. Ik heb mijn onderzoek voor deze Praktische Opdracht maatschappijleer laten samenvallen met een meningvormende discussie over de integratie van allochtonen in Nederland. Dit voor de “mondelinge vaardigheden” van het vak Nederlands. In deze discussie werd uitgebreid ingegaan op de vraag hoe ver integratie moet gaan. De meningen waren verdeeld: iedereen was het er wel mee eens dat vreemdelingen die in Nederland komen de Nederlandse taal moeten leren, maar men was het er over oneens of allochtonen de Nederlandse cultúúr ook over moet nemen. Verder werd in de discussie ingegaan op een aantal “praktijkvoorbeelden” van verschillen in normen en waarden tussen autochtonen en allochtonen. Een aantal van deze voorbeelden komt in het gedeelte “normen en waarden” van deze Praktische Opdracht weer terug. Door de discussie is deze Praktische Opdracht niet alleen gebaseerd op theorie uit boeken, maar heb ik ook mee kunnen doen in een stuk “echte discussie” over het onderwerp.


Probleemstelling
Als probleemstelling voor deze Praktische Opdracht heb ik gekozen:

Hoe kan de integratie van allochtonen in de Nederlandse samenleving het beste gestalte krijgen?

Integratie is een begrip dat op verschillende manieren gebruikt kan worden. Ten eerste kun je onder integratie verstaan dat nieuwkomers in een land de dominante cultuur overnemen en dat de eigen cultuur verdwijnt. Dit proces wordt assimilatie genoemd en geld niet alleen in culturele zin maar ook in sociaal-economische zin. Er kan ook sprake zijn van een soort “melting-pot” waarbij sprake is van wederzijdse integratie. De culturen passen zich dan aan elkaar aan en vormen één nieuwe cultuur. Integratie hoeft niet te betekenen dat alle culturele aspecten volledig overgenomen worden: allochtonen kunnen vaak voor een gedeelte hun eigen cultuur houden en toch geïntegreerd zijn in de Nederlandse cultuur.

De problemen rond de integratie van allochtonen zijn een maatschappelijk probleem. Dit omdat de problemen niet alleen gelden voor enkele individuen, maar dat ze een groot effect hebben op een belangrijk deel van de Nederlandse bevolking. Door het gebrek aan integratie en vanwege discriminatie door autochtonen hebben allochtonen een sociaal-economische achterstand opgelopen en staan de meeste allochtonen aan de “onderkant” van de maatschappij. De sociale mobiliteit is niet groot en de talenten van een deel van de bevolking wordt niet benut.

Het gaat hier niet om een kleine groep. Tussen de 5 en de tien procent van de inwoners van Nederland is buitenlander. Hoeveel mensen er precies allochtoon zijn is moeilijk te berekenen. Allochtonen zijn mensen die zich op grond van ras of andere duidelijk zichtbare kenmerken onderscheiden van de autochtone (oorspronkelijke) inwoners van een land. Belgen die in Nederland wonen en de Belgische nationaliteit hebben zijn geen allochtoon. Een Turk met de Nederlandse nationaliteit is wél een allochtoon. De grootste allochtone groepen die hier langdurig in Nederland verblijven zijn Turken (183.000 mensen) en Marokkanen (161.100.) Verder bevinden er zich veel Duitsers, Britten en Belgen in Nederland, in totaal zo´n 120.300.

Nederland wordt steeds meer een multi-etnische samenleving. Dit geldt vooral voor de grote steden. Over enkele decennia zal Meer dan 50% van de inwoners van de grote steden allochtoon zijn. Als deze groep dan noch steeds een grote sociaal-economische achterstand heeft kan dit leidden tot een multicultureel drama.

Hoe is de huidige problematiek rond de integratie van allochtonen ontstaan?

De meeste allochtonen in Nederland zijn in het verleden naar Nederland gekomen of zijn de kinderen van mensen die naar Nederland gekomen zijn. De generaties van allochtonen worden aangegeven met nummers. Kleinkinderen van allochtonen die naar Nederland zijn gekomen zijn bijvoorbeeld de 3e generatie.

De huidige problematiek rond de integratie valt gedeeltelijk te verklaren vanuit het beleid dat de overheid probeert en probeerde te voeren ten opzichte van allochtonen. Ook spelen de verschillende groepen allochtonen die naar Nederland kwamen en komen hierin een rol. Nederland is al eeuwenlang een immigratieland, zo kwamen er vroeger al Joden, Hugenoten en trekarbeiders naar ons land. Deze “oude immigranten” zijn echter al volledig geïntegreerd in de Nederlandse samenleving dus ik beperk me hier tot immigratie en immigratiebeleid van na de 2e wereldoorlog.

Vlak na de 2e wereldoorlog kwamen er door de dekolonisatie van Indonesië 2 groepen naar Nederland, de Indische Nederlanders en de Molukkers. Het beleid van Nederland ten aanzien van de Indische Nederlanders was gericht op zo snel mogelijk assimileren: ze moesten zo snel mogelijk de Nederlandse cultuur (weer) overnemen. Aangezien ze al sterke banden hadden met de autochtone cultuur in Nederland was dit over het algemeen niet zo´n probleem. Bij de andere groep, de Molukkers, lag dit wat ingewikkelder. De Molukkers hadden vroeger met het Nederlandse leger meegevochten en werden nu, dachten ze, tijdelijk in Nederland opgevangen. Ze zouden dan na enkele jaren terug kunnen keren naar hun eigen land. Het beleid van de Nederlandse overheid was ook gericht op terugkeer. Er was geen sprake van integratie: Molukkers werden gehuisvest in aparte kampen. Na jaren bleek dat een eigen Molukse staat toch niet zo snel werd gerealiseerd. In de jaren ´70 kwamen er protestacties van de Molukkers. Er werden bijvoorbeeld treinkapingen gepleegd en de Indonesische ambassade werd bezet. De Nederlandse regering begon daarna met pogingen tot integratie van de Molukkers.


Op uitnodiging van de Nederlandse regering en het Nederlandse bedrijfsleven kwamen er in de jaren ´60 en ´70 tienduizenden gastarbeiders naar Nederland. Deze gastarbeiders kwamen uit de landen rond het Middellandse Zeegebied, eerst vooral Italianen, Spanjaarden en Grieken, later Turken en Marokkanen. Weer ging de Nederlandse overheid er van uit dat de vestiging van de gastarbeiders in Nederland tijdelijk was. Er was bijvoorbeeld nauwelijks sprake van beleid voor permanente huisvesting. Halverwege de jaren ´70 hadden veel gastarbeiders echter al een vaste baan gekregen en wilden ze niet meer terug naar hun land van herkomst.

Omdat de gastarbeiders niet meer terug gingen, wilden ze hun gezinnen over laten komen naar Nederland: gezinshereniging. In het toenmalige beleid van de overheid van de overheid was dit mogelijk en zo kwam er een grote groep van vrouwen en kinderen van gastarbeiders naar Nederland. Deze groep moest ook in Nederland gehuisvest worden. Veel Surinamers kwamen in dezelfde periode naar Nederland. Zij kwamen in een golf voor de onafhankelijkheid van Suriname binnen omdat zij hun Nederlands paspoort wilden behouden en vluchten later voor een militaire coup in Suriname. Het was duidelijk dat de meeste Surinamers in Nederland zouden blijven. Voor deze etnische minderheden werd een tweesporenbeleid bedacht: de allochtonen moesten aan de ene kant integreren in de Nederlandse samenleving, maar mochten aan de andere kant hun culturele identiteit behouden.

In de jaren ´80 blijkt dat de integratie van allochtonen toch niet zo goed loopt. Allochtonen behoren over het algemeen tot de sociale onderklasse en hebben een grote sociaal-economische achterstand. (Dit behandel ik later in deze praktische opdracht uitgebreider.) Ook is er een toename van discriminatie en racisme. Door het tweesporenbeleid werd de nadruk op integratie niet zo sterk gelegd als tegenwoordig. Door de sociaal-economische problemen van allochtonen en het “softe” beleid van de overheid groeide de kloof tussen allochtonen en autochtonen. Hierdoor ontstond discriminatie en racisme. De overheid probeerde dit op te lossen door voorlichtingscampagnes en door het bestrijden van discriminatie. Mensen die discrimineerden of racistische dingen deden werden vervolgd. Het orgaan wat als meldpunt voor discriminatie geld is het Anti discriminatie Bureau.

Vanaf de jaren negentig zijn er veel vluchtelingen naar Nederland gekomen. De vluchtelingenstroom naar het Westen is vooral toegenomen door de kleinere relatieve afstand. (Met een vliegtuig is het maar een paar uur vliegen van Afrika naar Nederland.) Ook is er door de massamedia steeds meer informatie over de levensstandaard in het Westen en de mogelijkheden voor opvang. Hierdoor is mensensmokkel tot een grote internationale “industrie” uitgegroeid. Deze vluchtelingen komen vaak uit landen met een hele andere cultuur. Het taalprobleem is echter een van de belangrijkste problemen bij integratie, voor vluchtelingen maar ook voor andere allochtone immigranten. Daarom sluit de Nederlandse overheid inburgeringscontracten af met vluchtelingen. Vluchtelingen die hier mogen blijven, bijvoorbeeld omdat ze de A-status hebben gekregen, worden verplicht om Nederlands te leren en om dingen te leren over de Nederlandse cultuur. Hierdoor zouden ze makkelijk integreren en sneller een goede positie in de Nederlandse samenleving kunnen verwerven. Helaas zijn er nogal wat problemen met de inburgeringcursussen: de wachtlijsten voor de cursussen zijn erg lang en de uitval is hoog.

Welke verschillen in belangen spelen bij de motieven voor integratie van allochtonen een rol?
Als we spreken over de integratie van allochtonen in Nederland, dan spelen er 3 groepen een belangrijke rol de allochtonen zelf, de Nederlanders en de Nederlandse overheid.

De allochtonen zelf hebben een twee tegenstrijdige belangen. Aan de ene kant willen ze hun eigen cultuur behouden en zijn ze niet bereid die zomaar te verruilen voor de Nederlandse cultuur. Aan de andere kant hebben ze wel een sociaal-economische achterstand opgelopen. Deze achterstand is er vooral op drie gebieden:
- De arbeidsmarkt: allochtonen zijn gemiddeld vaker werkeloos, zijn langduriger werkeloos en hebben vaker lagere, meer tijdelijke functies. Ter illustratie: in 1991 was de werkgelegenheid onder autochtonen 7% terwijl de werkgelegenheid bij de Marokkanen op 36% lag. De belangrijkste oorzaak van de grote verschillen in werkeloosheid is de verschuiving van de werkgelegenheid van de industrie naar de dienstensector. Veel van de huidige allochtonen waren namelijk als gastarbeider naar Nederland gekomen voor de laagbetaalde baantjes in de industrie. Toen deze banen verdwenen kwamen er banen bij in de dienstensector. Hier was echter een hogere opleiding en goede taalbeheersing voor nodig, en die hadden de meeste allochtonen niet. Een andere belangrijke oorzaak voor de achterstand is discriminatie in verschillende vormen.
- Huisvesting: allochtonen hebben vaak een slechtere woonsituatie dan autochtonen. Dit is een logisch gevolg van de achterstand op de arbeidsmarkt. Verder wonen ze vaak in wijken bij elkaar. Hierdoor ontstaat gettovorming.

- Onderwijs: allochtonen hebben gemiddeld een lager opleidingsniveau en presteren slechter op school. Aan de ene kant is het Nederlandse onderwijs niet genoeg toegespitst op allochtonen, en aan de andere kant wordt bij allochtonen vaak minder de nadruk gelegd op onderwijs. Een van de grootste problemen van allochtonen op school is de taalachterstand die ze oplopen doordat thuis geen Nederlands gesproken wordt.
De beste manier om de achtertanden op deze gebieden in te halen, is integreren. Bij volledige assimilatie in de Nederlandse cultuur moeten allochtonen alleen wel hun eigen culturele identiteit verloochenen.

De Nederlanders hebben er belang bij dat de allochtonen zoveel mogelijk integreren en hun sociaal economische achterstand zo snel mogelijk inhalen. Als de allochtonen niet integreren kan dit leidden tot een grote achterstandsgroep die weinig bijdraagt aan de maatschappij (lees: belasting betaalt.) Allochtonen zouden juist een grote bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij, omdat door het lage opleidingsniveau en de discriminatie het potentieel voor deze bevolkingsgroep niet wordt benut. Verder vrezen sommige Nederlanders dat de allochtonen door hun achterstandssituatie wel eens ontevreden zou kunnen worden. Nu al zijn veel Nederlanders bang voor bijvoorbeeld groepen criminele Marokkaanse jongeren, en de Nederlanders hebben er alle belang bij dat dit probleem niet erger wordt. Aan de andere kant zijn sommige Nederlanders weer bang voor concurrentie van de allochtonen, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt.

De Nederlandse overheid is er voor alle Nederlanders, allochtonen en autochtonen. Verder heeft zij er belang bij maatschappelijke rust in de samenleving en een “evenwichtige” enigszins “genivelleerde” economie: dus geen grote laagopgeleide onderklasse. De overheid heeft er dus een groot belang bij dat allochtonen integreren. Door onderwijs en door de taal te leren wil de overheid dat allochtonen gedeeltelijk integreren en hun sociaal-economische achterstand inhalen. Aan de andere kant vindt de overheid wel dat de allochtonen hun culturele identiteit mogen behouden. Dit wordt zelfs gestimuleerd met bijvoorbeeld multiculturele festivals.

Wat zijn de verschillen in waarden en normen tussen allochtonen en autochtonen en bemoeilijken deze verschillen de integratie?
Één van de problemen die de integratie bemoeilijkt zijn de verschillen in normen en waarden tussen autochtonen en allochtonen. Hierbij zijn vooral de verschillen tussen de Westerse cultuur en de islam groot. Deze tegenstellingen zijn ook erg actueel in verband met de aanslagen van elf september op het WTC in New York en bepaalde controversiële uitspraken van imams in Nederland over homoseksualiteit. Om het stuk een beetje leesbaar te houden generaliseer ik ietwat, natuurlijk kunnen de normen en waarden van individu tot individu verschillen, en zijn bijvoorbeeld allochtonen zijn die Westerse waarden hebben

Allereerst is zijn er verschillen in waarden tussen de allochtonen en autochtonen.. In de Nederlandse cultuur zijn vrijheid en het individu erg belangrijk. Ook is er sprake van tolerantie voor erg veel zaken. (Drugs, seksuele geaardheid, enz.) Door veel moslims worden andere waarden aangehangen. In de islam staat onderwerping aan Allah (God) centraal. Verder is er een cultuur waarin familie centraal staat. Dit geld niet alleen voor moslims maar ook voor bijvoorbeeld Syrisch-Orthodoxe mensen. Het individu is in veel culturen van allochtonen dus veel minder belangrijk. Hierdoor kunnen Nederlanders soms erg kil en afstandelijk overkomen. Ook kunnen sommige immigranten moeilijk wennen aan de grote vrijheid in de westerse cultuur: het lijkt soms wel alsof alles mag.

Verder zijn er verschillen in normen (die voortkomen uit waarden) die kunnen zorgen voor frictie tussen autochtonen en allochtonen. Dit geldt bijvoorbeeld voor Chinezen die een boer laten na de maaltijd om te laten zien dat ze het eten lekker vonden, maar het kan ook gaan over het dragen van hoofddoekjes. Dit is normaal voor moslimvrouwen, maar door sommige Nederlanders wordt het niet geaccepteerd. Bijvoorbeeld in rechtbanken, omdat de mensen die daar werken niet aan godsdienstuiting in de rechtszaal mogen doen.

De verschillen in normen en waarden kunnen ook leidden tot “politieke” conflicten tussen moslims en Nederlanders. Zo was er na de aanslagen op 11 september een groot wantrouwen van Nederlanders naar moslims. Zeker na een enquête waaruit bleek dat een groot deel van de moslims “begrip” had voor de aanslagen. (Waarschijnlijk gedeeltelijk door verwarring over de definitie van het woord “begrip.”) Dit leidde tot een verhoogd aantal vernielingen van moskeeën en incidenten waarbij sprake was van discriminatie of racisme van moslims door Nederlanders.


De kloof tussen allochtonen (met name moslims) en Nederlanders lijkt ook groot te zijn door de verschillen in opvattingen over homoseksualiteit. Hoewel Nederlanders hier vrij tolerant tegenover staan, Nederland is het eerste land met het homohuwelijk, hebben andere culturen hier vaak meer moeite mee. Zo kwam een Nederlandse imam in opspraak nadat hij negatieve uitlatingen deed over homoseksualiteit. Zo noemde hij het een “besmettelijke ziekte” en “een bedreiging voor de samenleving.” In de Koran staat inderdaad dat homoseksualiteit slecht is. Dit staat ook in de Bijbel. Toch zijn de opvattingen over homoseksualiteit onder jongere allochtonen helemaal niet zo´n probleem. Dit bleek o.a. uit de discussie bij Nederlands. Hoewel de ouders vaak nog wel een probleem hebben met homoseksualiteit en er thuis niet over gepraat wordt, staan de jongeren er zelf vrij tolerant tegenover. De uitspraken van de jongeren uit het voorbeeld zijn misschien wel niet representatief, maar je zou er toch uit kunnen concluderen dat de integratie langzaam maar zeker vordert. Door de media worden zaken misschien nog wel eens zwart-wit voorgesteld, maar de meerderheid van de allochtonen is zeker niet fundamentalistisch. Aan de andere kant kan ook een deel van de Nederlandse samenleving erg intolerant zijn tegenover de islam. Zo zij de zeer populaire Pim Fortuin dat hij de islam “een achterlijke cultuur” vindt en dat hij discriminatie weer wil toestaan. Op het moment van dit schrijven staat hij op 10 zetels in de peilingen.

Wat is het Nederlandse beleid op het gebied van de integratie?

Op dit moment wordt grotendeels het integratiebeleid van de jaren negentig nog uitgevoerd. Ik heb dit al behandeld in de deelvraag: “Hoe is de huidige problematiek rond de integratie van allochtonen ontstaan?” Door de Nederlandse overheid worden inburgeringscontracten afgesloten met vreemdelingen. Mensen die hier mogen blijven worden verplicht om Nederlands te leren en om dingen te leren over de Nederlandse cultuur. Hierdoor zouden ze makkelijk integreren en sneller een goede positie in de Nederlandse samenleving kunnen verwerven. De overheid vindt het nog wel belangrijk dat allochtonen hun eigen cultuur kunnen behouden en stimuleert dit ook, bijvoorbeeld door subsidies te geven aan allochtone kunstenaars. Ook is er nog steeds het beleid van positieve discriminatie. Hierbij worden allochtonen “voorgetrokken” in bepaalde situaties. (Om maar eens een negatieve woordkeus te gebruiken.) Voorbeeld: Bij gelijke geschiktheid van een autochtone en een allochtone sollicitant wordt de allochtone sollicitant aangenomen. Verder zijn er voorstellen om een minimum (procentueel) aantal allochtonen in bedrijven te verplichten.

Bedrijven hebben echter niet altijd trek in deze vorm van bemoeizucht en “gelijke geschiktheid” is erg moeilijk te controleren. Hierdoor komt het in de praktijk helaas nog voor dat een autochtoon meer kans heeft om aangenomen te worden dan een allochtoon. De inburgering vordert ook gebrekkig door de voornoemde problemen bij de inburgeringscursussen.

Op voorstel van de politieke partij D66 is er een aparte minister gekomen voor “grote steden en integratiebeleid.” Deze minister (Van Boxtel, D66) heeft geen departement tot zijn beschikking. Hij is dus een minister zonder portefeuille. Het is zijn taak om ervoor te zorgen dat de integratie van allochtonen goed verloopt en bijvoorbeeld de problemen met de inburgeringcursussen (ook al behandeld in voornoemde deelvraag) op te lossen. Aangezien hij zelf geen miljoenen te verdelen heeft zal hij hiervoor altijd samen moeten werken met andere ministers.

Minister van Boxtel wil, zoals hij het zelf zegt, “de kwaliteit van samenleven tussen de verschillende minderheidsgroepen in de Nederlandse samenleving zo groot mogelijk maken.” Hij heeft z´n eigen site: www.minstervanboxtel.nl die erg interactief is. Hij kwam onder andere in het nieuws doordat hij ging chatten op het internet met Marokkaanse jongeren en anderen over hun problemen en over integratie.

Wat zijn de standpunten van maatschappelijke organisaties rond integratie?

Het is tegenwoordig politiek.correct om te zeggen dat allochtonen moeten integreren. Echt grote verschillen in de opvattingen over integratie zijn er niet, wél zijn er verschillen in de mate en de manier waarop allochtonen moeten integreren van politieke partijen. Hier volgen enkele standpunten van politieke partijen over de integratie:
· De PvdA vindt dat integratie bevorderd moet worden door vreemdelingen een oriëntatie op Nederland te bieden, de Nederlandse taal te leren en een goede voorbereiding op de arbeidsmarkt te geven. Ook moeten vreemdelingen op alle niveau´s in de politiek deel kunnen nemen, niet alleen op lokaal niveau. De allochtonen moeten vooral worden”gestimuleerd” om te integreren.

· Het CDA vindt dat allochtonen die in een achterstandssituatie dreigen te raken aangespoord moeten worden snel aan het maatschappelijk leven deel te nemen. Dit door scholing en het leren van de Nederlandse taal. Als de “aansporingen” niet serieus genomen worden moet de verblijfsvergunning volgens het CDA in gevaar komen. Ook vindt het CDA dat criminele vreemdelingen sneller moeten worden uitgezet en dat illegaliteit bestreden moet worden.
· De VVD vindt de integratie van allochtonen erg belangrijk en legt ook het accent op scholing, de taal en voorbereiding op de arbeidsmarkt. De partij is voor een inburgeringscontract met vreemdelingen. Hierin kunnen dan verplichtingen voor de allochtoon wat betreft scholing, arbeidsmarkt en huisvesting geregeld worden.
· D66 vindt dat integratie van twee kanten moet komen. Aan de ene kant moeten Nederlanders respect hebben voor de andere culturen, maar die culturen mogen niet de oorzaak zijn van een isolement van allochtonen. Bij integratie zullen zowel de allochtone cultuur als de autochtone cultuur veranderen. In de probleemgebieden moeten allochtonen geholpen worden, en per geval moet bekeken worden wat de beste integratiemogelijkheden van iemand zijn en welke hulp van de overheid daarbij nodig is. Omdat de hulp en opvang duur is, is de allochtoon is verplicht mee te werken aan de integratie.
· GroenLinks vindt dat problemen tussen allochtonen en autochtonen vooral veroorzaakt worden doordat Nederlanders op allochtonen reageren met het “aandikken” van hun eigen identiteit. De overheid moet juist de voordelen en niet de nadelen van de immigratie benadrukken. Ook GroenLinks wil integratie bevorderen door beleid wat betreft de arbeidsmarkt, de huisvesting en het onderwijs.
· “Klein Rechts” (Christen Unie en SGP) vindt dat integratie gestimuleerd moet worden door scholing en een oriëntatie op de Nederlandse cultuur.
· De CD (of: extreem rechts in het algemeen) is tegen de multiculturele samenleving. Vreemdelingen en minderheden moeten volledig integreren of verdwijnen. Verder moeten alle voorkeursbehandelingen voor minderheden (de positieve discriminatie) ongedaan worden gemaakt en moeten asielzoekers in werkkampen onder worden gebracht.
· Aangezien de ontwikkelingen rond Leefbaar Nederland en een eventuele “lijst Fortuin” op dit moment razendsnel gaan, kan ik op dit moment geen zinnige uitspraken doen op de visie van integratie van deze partijen. Pim Fortuin kan in het algemeen als “extreem rechts” gecategoriseerd worden vanwege zijn extreme uitspraken. (“Nederland is vol.”)

Behalve de politieke partijen zijn er nog andere organisaties die zich bezighouden met integratie. Naast het woud van maatschappelijke organisaties die allochtonen vertegenwoordigen, economische belangengroeperingen enz. wil ik één belangrijke “organisatie” aanstippen, namelijk de moskeeën. Ik zet “organisatie” tussen aanhalingstekens omdat er binnen Nederlands zeer veel verschillende soorten moskeeën voor verschillende bevolkingsgroepen zijn. Over het algemeen komen de imams (de mensen die de gelovigen in het gebed voorleiden) niet uit Nederland maar worden ze “geïmporteerd” uit een herkomstland. Hierdoor zijn ze vaak vrij onbekend met de Nederlandse samenleving. Ze zeggen dan ook vaak dingen die veel meer thuishoren in de cultuur van het herkomstland dan in de Nederlandse cultuur, of zelfs maar de cultuur van allochtonen in Nederland. (Bijvoorbeeld over homoseksualiteit.) Er gaan dan ook stemmen op voor een verplichte cursus voor imams over de Nederlandse cultuur. Tegenstanders hiervan zeggen dat je door je met de imams te bemoeien de vrijheid van godsdienst in Nederland beknot. Er wordt nu voor gevreesd dat de imams de integratie nu ernstig bemoeilijken.

De standpunten van de partijen en organisaties worden vooral aan het publiek overgebracht via de media. De media verzorgen ook de berichtgeving over allochtonen en hebben zo een grote invloed op de beeldvorming rond deze groep. Over het algemeen is het beeld dat de media schept over allochtonen negatief. Alleen sensationele, negatieve dingen komen namelijk in het nieuws. Vooral de krant “de Telegraaf” kan hier wat van. Krantenkoppen als “allochtonen crimineler dan Nederlanders” zorgen voor een negatieve beeldvorming.


Al de meningen van groeperingen over integratie leidden tot druk op de overheid om iets aan de problemen te doen. De politiek neemt dan ook allerlei besluiten over het integratiebeleid. Op dit moment is het integratiebeleid dat ontstaan is in de jaren negentig (zie de deelvraag: “Hoe is de huidige problematiek rond de integratie van allochtonen ontstaan?”) nog in uitvoering. Er wordt echter wel steeds kritiek en commentaar geleverd op dit beleid. Vanwege de gebeurtenissen na 11 september en de uitspraken van de imams wordt er nu dan ook extra actie ondernomen door minister van Boxtel (Grote steden en integratiebeleid.)

Conclusie en meningsvorming

Het is moeilijk te zeggen hoe de integratie van allochtonen van Nederland in de toekomst zal gaan verlopen. Door de huidige politieke ontwikkelingen (de “ruk naar rechts”) is het waarschijnlijk dat een volgend kabinet zal aandringen op een strengere integratie van allochtonen. Of dit ook werkelijk gebeurt zal afhangen van de (on)wil van de allochtonen om te integreren en van de mogelijkheden van de Nederlanders om de integratie te bevorderen. Zo zullen bijvoorbeeld de wachtlijsten voor de inburgeringscursussen weggewerkt moeten worden. Als over enkele decennia er een allochtone meerderheid is in de grote steden in de Randstad zal deze meerderheid toch op z´n minst Nederlands moeten spreken. Zoniet kan het inderdaad zijn dat we een “multicultureel drama” tegemoet gaan.

Om het integratieprobleem aan te pakken voel ik erg veel voor de oplossing van D66. De integratie kán niet eenzijdig zijn, maar zal van twee kanten moeten komen. Beide culturen, de allochtone én de Nederlandse zullen door de integratie veranderen als in een soort “melting pot.” Wel moet men van allochtonen verwachten dat ze de taal leren. Men moet respect hebben voor elkaars cultuur, maar die culturen mogen niet de oorzaak zijn van een isolement. (Van de allochtonen.) Ook vind ik het eigenlijk abnormaal dat we zwarte scholen en gettovorming zomaar accepteren. Het is echter erg moeilijk om die problemen aan te pakken. Men kan mensen immers niet zomaar verbieden om ergens te gaan wonen en hun kind ergens naar school te sturen. Druppels op de gloeiende plaat zijn misschien kleine initiatieven zoals lokale “ruilsystemen” tussen asielzoekers en Nederlanders en de chatsessies van minister van Boxtel met allochtone jongeren.

Ik denk dat allochtonen in de probleemgebieden geholpen moeten worden. Ook spreekt een individuele aanpak van vreemdelingen mij aan. Hierbij zou per geval bekeken moeten worden wat de beste integratiemogelijkheden van iemand zijn en welke hulp van de overheid daarbij nodig is. Deze hulp en opvang zijn erg duur, dus lijkt het mij normaal dat de vreemdeling verplicht is om mee te werken aan de integratie. Deze optie lijkt mij in elk geval veruit te prefereren boven de losse kreten van “Nederland is vol, geen buitenlanders meer in Nederland” (Dhr. Fortuin) of uitspraken tegen de multiculturele samenleving. (Dhr. Balkenende.)

In een “melting-pot” model kan de integratie het beste tot zijn recht komen. We zullen er samen wel veel moeite doen, want in de praktijk blijkt het wel erg moeilijk te zijn. Zo raakten ik en een paar klasgenoten na de discussie van Nederlands in gesprek met een aantal allochtonen meisjes bij ons op school. We kwamen tot de conclusie dat we eigenlijks nauwelijks met elkaar omgingen, en dat dat eigenlijk jammer was. Zo gingen we bijna nooit bij elkaar zitten. We spraken aan het einde min of meer af dat we wat vaker bij elkaar zouden gaan zitten. Dat is tot nu toe wel enkele keren gebeurd, wat al een hele vooruitgang is, maar het gebeurt nog steeds erg weinig. De weg naar integratie en wederzijds begrip is lang en vol hobbels, maar er is wel vooruitgang.

Bronvermelding

Examenmodule Maatschappijleer Multiculturele Samenleving. Editie 2e fase.
Cor Luijsterburg
Druk: 1998, Wolters-Noordhoff Groningen

De discussiegroep over integratie waar ik het plezier van had voorzitter te zijn. Deelnemers:
- Frank Horenberg
- Nicolle Wolbers
- Elizabeth Goksun
- Buschra Mohammad
- Maria Budak

www.nrc.nl Waarvan:
www.nrc.nl/w2/Lab/Multicultureel/scheffer.html
www.nrc.nl/w2/Lab/Multicultureel/buitenland.html
www.nrc.nl/w2/Lab/Multicultureel/inburgeringA.html
(Dit is de voortgangsrapportage inburgering.)

www.nrc.nl/w2/Lab/Multicultureel/000405a.html
www.nrc.nl/w2/Lab/Multicultureel/buitenland.html
http://tegenspraak.nrc.nl/multicultureel/1020389.htm
http://tegenspraak.nrc.nl/multicultureel/1020356.htm

www.nidi.nl/public/demos/dm97074.html

www.ministervanboxtel.nl

Korte samenvatting.

Deze Praktische Opdracht is geschreven naar aanleiding van de examenmodule maatschappijleer “Multiculturele samenleving.” Het verslag valt samen met een discussie voor het vak Nederlands over hetzelfde onderwerp.

De Praktische Opdracht gaat over de integratie van allochtonen in de Nederlandse samenleving. Hierbij wordt eerst uitgelegd wat integratie is, hoe het ontstaan is en wat mogelijke oplossingen zijn.

De probleemstelling is: Hoe kan de integratie van allochtonen in de Nederlandse samenleving het beste gestalte krijgen?


De conclusie is dat in een individuele aanpak, waarbij gekeken wordt naar de mogelijkheden van de allochtoon, de integratie het beste tot zijn recht kan komen als die van twee kanten komt. (Melting pot model.)