Cuba, Socialisme, vasthouden of overgeven

Inleiding 42 jaar geleden was Cuba erg in opspraak over de hele wereld. Vele landen waren al “bezweken voor het rode gevaar”, vooral ten oosten van Europa, in Azië. Nu was ook Cuba aan de beurt en de angst voor een rode revolutie in Zuid-Amerika steeg. De Verenigde Staten van Amerika stelde direct na de revolutie een handelsboycot in. Voor de revolutie behoorde Cuba tot de top van rijkste landen ter wereld, dankzij de hulp van de VS., maar de boycot schaadde het land enorm. Toch weet het zich nu al 42 jaar lang te redden, zelfs met boycot. De Comecon en het hele “communistische rijk” zijn al weer ten onder gegaan, alleen Cuba is nog over. Het is het enige communistische land ter wereld. Maar of het nog lang zo door kan gaan? In de nu volgende pagina’s wil ik bekijken hoe de situatie in Cuba is beïnvloed door het socialisme/communisme en de handelsboycot. Ik zal eerst een historisch beeld geven, zodat het heden makkelijker te begrijpen is. Dan wil ik bekijken wat voor voordelen het socialisme/communisme heeft voor Cuba en of de situatie verbeterd kan worden, zo ja hoe. Volgens mij is het belangrijk te weten dat er in Cuba nooit een communistische revolutie heeft plaatsgevonden, maar een nationaal socialistische. Het vertoont nu wel sterke overeenkomsten met het communisme, maar het is nooit helemaal communistisch geweest en zal dat naar mijn idee ook nooit worden. Dat het niet communistisch heeft enkele gevolgen voor de economische situatie ( dan wel niet zulke hele grote, maar toch) en de terechtheid van de boycot van de VS.. Er valt dan met name te denken aan de manier van hoe openbare voorzieningen gedistribueerd worden. Voor het gemak zal ik de revolutie in de rest van mijn werkstuk aanduiden als communistisch, dat scheelt een hoop verwarring en een hoop typen. Mijn voorlopige hypothese voordat ik aan dit werkstuk begon was: Ik denk dat er verschillende positieve en negatieve kanten zitten aan het communistische beleid van Cuba. Positieve punten zijn waarschijnlijk: goede sociale voorzieningen en een goede verdeling van inkomens. De negatieve punten zullen waarschijnlijk zijn: een laag inkomen en geen handel met andere landen, terwijl het land niet zelfvoorzienend is. Iets wat ik ook nog wilde vermelden (waarschijnlijk was het voor iedereen al duidelijk, maar ik zal het er toch even bij vertellen) is dat ik zelf erg socialistisch aangelegd ben, het voor mij in sommige opzichten moeilijk en in enkele stukken zelfs onmogelijk was om mijn hele verhaal objectief te houden. Ik heb dit wel zo veel mogelijk geprobeerd, omdat het anders geen eerlijk werkstuk zou worden, maar het kan zijn dat mijn “rode mening” af en toe toch naar voren komt, alvast mijn excuses daarvoor. Al met al hoop ik dat ik een interessant werkstuk in elkaar heb gezet, dat misschien zelfs een vernieuwende visie met zich mee brengt. Voor mij was het in ieder geval een erg leerzaam werkstuk om te maken en ik heb het met veel plezier gedaan. De Economische Situatie van 1950 tot 1959 (de communistische revolutie) In 1898 verdreef Cuba de Spaanse regering, na een dertig jarige oorlog. Toen de VS Cuba in 1902 onafhankelijk verklaarde verkeerde het land in een slechte economische situatie. Direct na de onafhankelijkheidsverklaring begon de VS Cuba als een belangrijke bron voor suiker, sigaren en onbewerkte mineralen te gebruiken. Ze pompten erg veel geld in de Cubaanse economie in het begin vooral in fabrieken en plantages. Het land maakte een snelle economische groei door. Omdat het nu zowel als met Cuba als met de VS erg goed ging, investeerden Amerikaanse magnaten ook veel geld in andere sectoren van de Cubaanse economie, zoals het toerisme. De Verenigde Staten was op dat moment ook de grootste handelspartner van Cuba; ze hadden 67% van de export en 70% van de import in handen in 1958. Verder waren zij de belangrijkste bron voor privé en officieel inkomen; in 1958 leende Cuba $11.000.000 van de VS Export-Import bank voor ontwikkelingsprojecten. De VS zorgden bovendien voor veel toeristen, Cuba had de grootste inkomsten uit toerisme van de gehele Caribische wereld in the vijftiger jaren. Kort gezegd: dankzij de economische intergratie met Amerika had Cuba een van de hoogste economische en sociale indicators, zoals de laagste kindersterfte in Latijns-Amerika (13de in de wereld) en het op drie na hoogste aantal Psychiaters en tandartsen per persoon, vergelijkbaar met Nederland en hoger dan Groot-Brittannië en Finland. Toch was er veel onvrede over het kapitalistische systeem dat de economie overheerste, Het meeste geld dat er verdiend werd in/aan Cuba verdween in de Amerikaanse geldkist en de armoede was erg groot onder bijvoorbeeld de boeren en mijnwerkers, voor hen waren de sociale voorzieningen ook niet echt goed “bereikbaar”. Zoals te zien is in de onderstaande grafiek was het Nationaal Inkomen erg eerlijk verdeeld. Dit zorgde voor politieke onrust en daardoor daalde het aantal toeristen dat naar Cuba kwam. In 1959 volgde een nationalistische (Dus geen communistische revolutie, zoals zo vaak gedacht wordt) revolutie onder leiding van Fidel Castro en Che Guevara. Dit was een nog grotere domper op de economie. Vanwege het nieuwe zeer nationalistische regime daalde het aantal toeristen nog verder. Toen de suikerprijzen ook nog verschrikkelijk daalden was het vooruitzicht voor de jaren zestig niet zo zonnig. De Economische Situatie in de jaren na de revolutie Toen Castro en de zijnen de macht gegrepen hadden, werden er drastische economische veranderingen doorgevoerd. Er kwam een overgang van een kapitalistisch naar een sociaal bestuur. Dit hield in dat er een heleboel veranderingen kwamen. Enkele veranderingen waren: Nationalisatie van de productiemiddelen

Reorganisatie van de publieke sector
Centrale planning van vrijwel alle economische activiteiten
Verhoging uitgaven aan de gezondheidszorg, onderwijs en het leger en andere sociale voorzieningen. In grote lijnen nam Cuba het politieke en economische model van de Sovjet-Unie over. De VS boycotte Cuba direct na de revolutie, omdat ze bang waren dat deze revolutie een communistische revolutie door heel Zuid-Amerika zou ontketenen, net als in Azië en dat uiteindelijk heel de wereld communistisch zou worden, dit zou funest zijn voor de wereldeconomie in hun ogen. Op dit moment heerste ook de koude oorlog tussen de Soviet Unie en de VS, en de SU besloot Cuba economische hulp te schenken in ruil voor een export-import relatie en de mogelijkheid om een raketbasis te bouwen op Cuba, gericht op de VS. De boycot van de VS hield in dat alle landen die met Cuba zouden handelen gestraft werden door economische sancties. Bovendien zou er geen handel meer zijn tussen het land wat met Cuba gehandeld had en de VS. Veel landen dachten er dan ook niet meer aan om met Cuba te handelen, want bijna alle landen waren voor een deel afhankelijk van de handel met de VS. Voor de sancties van de VS (1958), importeerde Cuba $84 miljoen uit de rest van de Latijns Amerikaanse wereld, in 1965 is dit gedaald tot $2.5 miljoen vanwege de straffen die opgelegd worden aan handelspartners van Cuba. Dat is een daling van 81.5 miljoen Dollar. In 1969 importeerde en exporteerde Cuba voor nog maar nauwelijks $1 miljoen uit en naar Latijns-Amerika. Zoals te zien is in de grafiek had de boycot dus behoorlijk wat effect. In 1970 besluiten een hoop landen toch weer met Cuba te handelen ondanks de economische straffen. De import steeg weer tot $31 miljoen in 1973, tot $111 miljoen in 1974 en $230 miljoen in 1975. Cuba kreeg rond 1970 ook steeds meer hulp van de SU, het was een beetje het “favoriete kindje” van Rusland, want de helft van alle buitenlandse hulp ging naar Cuba toe. Cuba was een van de mede oprichters van de GATT (General Agreement on Tariffs and Trade), het WTO (World Trade Organisation), het IMF (the International Monetary Fund) en De wereld Bank, maar omdat Amerika hier eigenlijk een beetje de dienst uitmaakte trokken ze zich in 1964 terug. Het was voor de Cubaanse politiek een logische stap, ook omdat het allemaal kapitalistische organisaties waren (dat vonden zij althans).Dit had voor het land echter wel grote nadelen, want deze organisaties hebben het recht om financiële hulp te verlenen aan landen, dit mochten ze zelfs met de sanctie van de VS. Eenmaal uit deze organisaties gestapt, werd Cuba lid van het socialistische CMEA (Council for Mutual Economic Assistance) en ontving het wel enige economische en financiële hulp van de landen die hierbij aangelsoten waren zoals China. Een van de grote nadelen van alle hulp die ze kregen van de communistische landen, is dat alles gebaseerd is op basis van 5-jaren plannen. Cuba leverde suiker en bijproducten van suiker aan de SU en de landen van de CMEA tegen een prijs die elke vijf jaar vastgesteld werd. Over het algemeen was dit in het voordeel van Cuba maar er waren jaren waarin de suiker oogst heel slecht was, bijvoorbeeld in het midden van de jaren ’80 en Cuba gedwongen werd om tegen hoge prijzen suiker te kopen bij andere Zuid-Amerikaanse landen, zoals Brazilië. De Economische Situatie in Cuba van begin jaren ’90 tot nu Voordat ik hier naar de economische situatie nu ga kijken, moet ik eerst even vermelden dat het erg moeilijk is om cijfers van 1999/2000/2001 te vinden, de cijfers die ik gevonden en gebruikt heb zijn meestal iets ouder (tussen 1995 en 1998). Als ik wel cijfers van 1999/2000/2001 kon vinden dan heb ik die vanzelfsprekend wel gebruikt. Het uiteenvallen van de Soviet Unie, de rest van de communistische landen en de Comecon in 1989 betekende voor Cuba een hele grote klap. Ze kregen nu bijna geen hulp meer van de Soviet Unie, vanwege de politieke en economische problemen in dat land zelf en De Soviet Unie had besloten dat ze het geleende geld van de afgelopen dertig jaar terug moesten gaan betalen, met ingang van dat moment. Ze zaten dus met een grote schuld aan de Soviet Unie. De CMEA was ook niet meer in staat om hulp te bieden, omdat zij inkomsten hadden uit alle communistische landen, die nu grotendeels wegvielen en aan de overgebleven landen (ander andere China en Noord Korea) nu steun moesten verlenen. Cuba was nu helemaal op zichzelf aangewezen. Omdat ze ook geen voordelige prijzen meer kregen voor hun suiker van de SU konden ze geen olie meer kopen van de Soviet Unie en ontstond er begin jaren ’90 een energiecrisis. Er werd alleen nog maar stroom gebruikt voor de allerbelangrijkste en meest opleverende sectoren, zoals de bio-industrie en de toeristische sector en enkele delen van de agrarische sector, vooral voor de sigaren en sigaretten productie
Cuba had al een zeer onderontwikkelde en eenzijdige industriële- en agrarische sector en door de energiecrisis ging hier nu helemaal geen energie meer naar toe en er werden ook geen apparaten meer geleverd door de SU en dus kwamen deze sectoren bijna volledig tot stilstand. In 1994 was de agrarische productie 54% gezakt ten opzichte van 1989. Er begonnen zelfs hongersnoden te ontstaan. Het enige industriële product dat geproduceerd kon blijven waren de Cubaanse sigaren en sigaretten. De economische situatie is sowieso niet zo goed. Het BNP is ontzettend laag, want hoewel Cuba in 1959 een van de hoogste BNP’s ter wereld had, in 1998 was het gezakt tot 19.4 miljard dollar. Dit is alleen hoger dan Haïti, Suriname, Nicaragua, Guyana en Honduras. Het BNP groeit niet echt hard, terwijl de inflatie wel hard groeit. Bovendien is er geen sluitende begroting en een hoge schuld aan het buitenland, onder andere aan Rusland. 1998 1999
Totale BNP (Miljarden $) 19.4 18.6
BNP per hoofd van de bevolking Niet bekend $1700
Werkelijke groei BNP (Jaarlijkse groei in %) 1.2 2.5
Inflatie(Jaarlijkse groei in %, aan het einde van het jaar) 2.7 3.6
Schuld aan het Buitenland(Miljarden $) 10.4 Niet bekend
Begroting Balans (Miljarden $) -0.3 -0.1
Handels Balans -2.5 -2.7
Voor 2000 waren de voorspellingen gelukkig een stuk beter, er wordt namelijk zo’n 6% groei van het BNP verwacht. Er zijn bovendien ook hele positieve aspecten in Cuba, ondanks de slechte economische cijfers. Cuba heeft de laagste kindersterfte van de hele Latijns-Amerikaanse wereld, het op twee na hoogste alfabetisme percentage en een van de laagste werkloosheids cijfers (6%) Bovendien zijn er goede openbare voorzieningen, de scholen, ziekenhuizen en het openbaar vervoer zijn gratis en de uit een opiniepeiling onder de bevolking is gebleken dat de bevolking best tevreden is. En natuurlijk deed en doet Cuba ook dingen om de economie er weer bovenop te helpen. Zo heeft de overheid het bijvoorbeeld makkelijker gemaakt om bedrijven op te starten, zelfs eenmans bedrijven, terwijl toch de leiding in de handen van de overheid blijft. Hierdoor daalde de werkloosheid die in 1989 ontstaan was ook weer. Er wordt ook wel gesproken van een gemixt socialistisch economie (economia socialista de caracter mixto). Ook in de agrarische sector werd het land herverdeeld en kregen de bedrijfshouder zelf meer te zeggen, zo mogen ze bijvoorbeeld nu de overproductie (wat niet aan de regering geleverd hoeft te worden) zelf houden en gebruiken of verkopen. Cuba verbouwt nu ook meer dan alleen suiker, bijvoorbeeld rijst en maïs en tarwe. De regering gaf gedeeltelijk de macht over de banken weg en een nieuwe centrale bank ontstond in 1997, de Banco Central de Cuba. Zij staan wel onder controle van de regering, maar zijn een autonoom bedrijf. De uitgaven aan het leger werden met een derde gekort en het geld ding naar andere overheidssectoren en buitenlandse investeerders werden meer toegelaten om de economische infrastructuur op te bouwen. Ook buitenlandse hulp werd toegelaten en ze sloten zich weer aan bij verschillende organisaties, zoals de LAIA (Latin, American Intergration Association) en het CARICOM (Caribbean Community). Cuba stond het creëren van drie FTZ (Free Trade Zones) toe, hierin mogen bedrijven voor honderd procent in buitenlandse handen zijn. Ze betalen wel vrij veel inkomens belasting. Er kwam betere wetgeving op het gebied van werkgeving, waardoor werknemers meer gingen verdienen
Op dit moment is het ook voor toeristen makkelijker om Cuba binnen te komen, en er wordt veel verdiend in deze sector, zo’n 1.6 miljard dollar, er komen ook weer steeds meer Amerikaanse toeristen, ongeveer 200.000 in 1999. In 1986 stopte Cuba met het betalen van al zijn buitenlandse schulden aan niet socialistische landen. Omdat de VS Cuba geboycot had, konden ze hier helemaal niks aan doen. In 1995 begon Cuba zijn schuld van 12 miljard dollar aan de PCCN (Paris Club of Creditor Nations) te betalen. En in 1998 begonnen ze weer te betalen aan Japan. Ze hadden daar een schuld van 769 miljoen dollar. De reactie op al deze hervormingen waren een stabilizerende economie en een vrij hoge groei en een daling van het tekort op de betalingsbalans van 30.4% tot 2.2% van het BNP. De werklossheid zakte van 8% tot 6%. De export steeg van 2 miljard in 1993 tot 4.5 miljard dollar in 1999 en de import van 2.3 miljard tot 5 miljard over dezelfde periode.
Eigen Mening Ik vond dit een ontzettend leuk werkstuk om te maken. Omdat ik zelf nogal socialistisch ben en Cuba voor mij en veel van mijn vrienden die ook net als ik erg socialistisch zijn een groot voorbeeld is van hoe een niet kapitalistische maatschappij zou kunnen zijn, vond ik het erg leerzaam om over te lezen. Ik ben een heleboel dingen te weten gekomen die ik nog niet wist. Het viel mij ontzettend mee hoeveel informatie te vinden was. Toen ik begon was ik bang dat ik te weinig informatie zou kunnen vinden, maar uiteindelijk had ik misschien zelfs wel te veel. Ik vond twee boeken die helemaal over de economie van Cuba gingen, eentje over het verleden en een over het heden, ook in reisgidsen en biografieën over Che Guevara was veel te vinden. Van het internet heb ook stapels a4tjes gehaald. En ik heb nog niet eens alles uitgeprint. Het enige probleem met de informatie verwerking is dat de informatie vaak niet volledig is, omdat de regering bepaalde informatie achterhoudt (en vervormd, misschien wel) en ook heel erg verschillend. Zo vond ik bijvoorbeeld 3 verschillende BNP cijfers en ook 3 verschillende inflatiecijfers. Ik heb toen moeten kiezen welke van de drie cijfers ik hier zou gebruiken. Uiteindelijk heb ik gekozen voor de cijfers van de Verenigde Naties, omdat deze organisatie mij het objectiefst leek en omdat die er ook het meest vanaf weten. Iets wat mij heel erg duidelijk is geworden is dat het verhaal van Cuba heel erg twee kanten heeft. In het verleden heeft Cuba best wel dingen fout gedaan, zoals zeer afhankelijk zijn van de SU en hun economische en politieke model bijna volledig kopiëren waardoor ze bij het instorten van de communistische wereld in een verschrikkelijk grote crisis op verschillende fronten terechtkwamen, zoals hongersnoden en energietekorten en met een achtergestelde economie bleven zitten, ze hadden een te gespecialiseerde agrarische sector die bovendien ook nog iets produceert waar de wereld in de 21ste eeuw niet meer op zit te wachten, geen of te oude machines om hun industrie te specialiseren en ze konden ook niet handelen omdat ze nog steeds geboycot worden door de VS. Dat is ook gelijk de andere kant van het verhaal; als de VS Cuba niet zou boycotten dan zou het misschien echt het beste land ter wereld kunnen zijn om te wonen. Er zouden medicijnen geïmporteerd kunnen worden (want daar is nu een te groot tekort aan), ze zouden meer en beter voedsel kunnen produceren. En dan zou het het land met de beste sociale voorzieningen zijn. Ze zouden een stabiele economie kunnen ontwikkelen en weer handelen. Wat dat betreft speelt Amerika een vies spelletje. Er is namelijk geen enkele reden om de boycot te handhaven. Er is geen dreiging voor een communistische revolutie meer, Cuba is een klein, ongevaarlijk eiland, het zou nooit Amerika kunnen verslaan in een oorlog, want hun leger is veel kleiner het kan ook geen of nauwelijks invloed hebben op de Amerikaanse economie. Amerika boycot alleen maar vanwege oud zeer, trots en in mijn ogen om Fidel Castro te pesten. Het enige wat wel van betekenis zou kunnen zijn, is dat Amerika bang is dat als zij de boycot opheffen en Cuba opbloeit tot een van de beste economieën van de hele wereld, zij hun voorbeeld positie kwijt zijn en hun foute kanten in het licht komen te staan en dat daarmee hun sterke positie verzwakt, maar dit kan ik me bijna niet voorstellen, vanwege de kleine invloed. Natuurlijk is het waar dat Fidel Castro best een ontzettend koppig mannetje is en ook hij ten bate van zijn volk af en toe wat toegeeflijker zou kunnen zijn, maar voor hem is het gevaar als hij toegeeft, dat het hele socialistische model weg zou vallen en het land toch weer kapitalistisch zou worden. Iets wat hij hoe dan ook wil voorkomen, omdat het zoveel werk gekost heeft en het socialisme zoveel voordelen kan hebben. Bovendien zijn de plannen die hij gehad heeft voor Cuba al vanaf de revolutie plannen geweest voor op de lange termijn. Als je bijvoorbeeld kijkt naar Nederland dan is het hier in Nederland ook een proces geweest van de lange termijn. Ook hier in Nederland heeft de sociale wetgeving meer dan een eeuw nodig gehad om te ontwikkelen. Uiteindelijk zijn wij nu wel het op een na socialistische land ter wereld (na Cuba) én een van de rijkste, welvarende landen geworden, misschien zelfs wel het rijkste. Gelukkig begint het verzet in de wereld tegen de handelsboycot te groeien. De Verenigde Naties hebben een tijd terug een rapport opgesteld, waarin staat dat de boycot iets teveel nadelige effecten heeft voor de bevolking en de mensenrechten aldaar en veel landen (waaronder Nederland, die de op een na grootste handelspartner is, zij hebben 23% van de handel in handen) beginnen weer te handelen met Cuba. Zij vinden dat er in ieder geval per direct meer medicijnen geleverd moeten worden, Zij willen dat Cuba in ieder geval dat weer mogen importeren. Ook is er laatst een concert van de Britse band de Manic Street Preachers in Cuba geweest, als protest tegen de boycot. Zij werden daarna wel geboycot door de Amerikaanse platenmaatschappij die hun nieuwe CD niet meer uit wilde geven, maar toch hebben zij wel een belangrijke statement gemaakt, Cuba op een positieve manier in het nieuws gebracht en de VS op een negatieve. Zelfs onder linkse/socialistische jongeren van mijn leeftijd, die de revolutie en de geschiedenis van Cuba nooit mee hebben gemaakt groeit het protest. Het aantal Che Guevara shirtjes dat gedragen wordt stijgt enorm en er worden “anti-VS” sites en “steun Cuba, boycot de boycot” sites gemaakt. Zij willen dat Cuba in ieder geval een kans krijgt om zich te ontwikkelen. De oplossing voor het probleem lijkt me dus wel duidelijk. Eerst moet de boycot opgeheven worden en moet Cuba een jaar of tien de kans krijgen om zich te ontwikkelen. Misschien dat de VS zelfs wel wat economische en financiële steun zou moeten bieden om al die jaren van onderdrukking goed te maken. Bovendien moet er meer en eerlijkere nieuwsgeving komen. Cuba is eigenlijk een beetje een doodgezwegen probleem, maar heel af en toe wordt er iets verteld en dat is altijd negatief. Als men zou vertellen dat Cuba zo’n hoge alfabetisme graad en weinig kindersterfte en uitmuntende sociale voorzieningen heeft dan zouden minder landen dit land als een lastpost zien, maar als een voorbeeld en dan zeker de derde wereld landen en de rest van de Zuid-Amerikaanse wereld. De VS zou wel eens wat negatiever in het nieuws mogen komen, want zo geweldig is dat land helemaal niet, er is veel werkloosheid, criminaliteit, achterstandswijken en ontzettend veel contrast; de armen worden steeds armer en de rijken steeds rijker. Terwijl Bill Gates meer geld heeft dan hij in 4 levens uit kan geven, wonen er mensen die van honderd dollar in de week rond moeten komen met drie kinderen. In Cuba is dit tenminste eerlijker verdeeld. Wel vind ik dat Fidel Castro wel eens wat toegeeflijker mag worden en dat ook hij zijn trots wel eens opzij mag zetten, want het socialistische model zal toch niet zo heel snel verdwijnen. Als het voor de Cubanen beter is dan moet hij maar eens een keertje toegeven. Iets wat nog wel eens een probleem kon worden, is als Castro overlijdt, want hij is tenslotte al in de zeventig. Het zou kunnen dat zijn broer of iemand anders uit de regering zijn taak overneemt, maar het zou ook kunnen dat de VS op dat moment van zwakte de zaak overneemt en zorgt dat er een kapitalistisch bewind komt. Ik weet niet hoe dit zich gaat uitpakken maar ik hoop dat het wel socialistisch blijft, misschien op een iets democratischer manier. Want dat is iets wat niet goed is, de bevolking moet recht hebben om hun ideeën uit te dragen, ook op politiek vlak. De economische cijfers zien er op dit moment in ieder geval weer wat beter uit, er zit een stijgende lijn in het BNP en de voorspellingen voor de inflatie zijn laag terwijl de groei van het echte BNP wel positief zijn (6% is vrij hoog, volgens mij). Misschien dat Cuba dus ondanks de boycot weer uit kan groeien tot een goede economie. Al met al vind ik dat Cuba meer te bieden heeft dan Che Guevara en sigaren alleen en dat de wereld nog maar eens goed bij zichzelf te rade moet gaan over de situatie van Cuba. Evaluatie Omdat ik eerst een ander onderwerp had gekozen voor mijn werkstuk, had ik nu een beetje te weinig tijd. Dat hield weer in dat ik niet alle informatie heb kunnen lezen en dus gebruiken. Op een gegeven moment moest ik gewoon beginnen met het uittikken van informatie, omdat ik anders helemaal geen werkstuk op tijd zou kunnen inleveren. De inleverdatum kwam helemaal vervelend uit, want het viel precies na het pinksterweekend en daarmee dus ook het weekend naar Pinkpop, waar ik dus naar toe ging en daar had ik geen rekening mee gehouden, ik had dus geen tijd om in dat weekend nog wat te doen, behalve deze evaluatie schrijven. En als je na drie dagen niet slapen dat nog moet doen dan gaat dat ook niet echt lekker. Volgende keer kan de tijdsplanning dus wel wat beter, nu moesten de laatste stappen iets te snel gemaakt worden met te weinig informatie verwerking, wat de kwaliteit van het werkstuk niet echt ten goede komt, natuurlijk. Zoals ik eerder al zij was de informatieverwerking erg moeilijk omdat er overal verschillende cijfers zijn, maar dat is het risico dat je loopt met een land wat zichzelf niet blootgeeft aan de wereld en waar de wereld ook niet echt iets van wil weten, althans de meeste mensen. Dat bijna alle informatie Engelstalig was, hielp ook niet echt mee, want ik kende een heleboel afkortingen en economische termen niet en die maakten het moeilijk om het geheel te begrijpen. Daardoor moest ik weer een heleboel woorden opzoeken, wat alles nog langzamer maakte en dat terwijl ik al zo weinig tijd had. Het is wel een onderwerp waar je iets vanaf moet weten, van de achtergrond, als je niet weet hoe het politiek in elkaar zit, dan kun je ook de economische situatie moeilijk begrijpen. Ik wist al wel een boel van wat ik zelf in de politiek geleerd heb, maar ik vond dat het toch nog niet genoeg was. Daarom heb ik mij eerst ingelezen in het communistische denken en heb ik het Communistisch Manifest van Karl Marx gelezen. Ook is dit een onderwerp waar je een heel duidelijke mening over hebt, of je bent tegen Cuba en voor het kapitalisme of voor Cuba en tegen het kapitalisme, tenminste als je wat over het onderwerp weet en politiek geïnteresseerd bent. Moeilijk vond ik het om alles op papier te zetten, ik wist vaak niet hoe ik mijn mening moest verwoorden, en hoe ik alles op papier kreeg zonder dat het ene geschiedenis werkstuk werd in plaats van een economie werkstuk. Tabellen en grafieken maken was ook nog een hele klus want ik ben niet zo heel erg handig met de computer als het niet om het internet gaat. En als je zoveel informatie hebt, als ik had is het ook moeilijk om te beslissen wat je nu wel en niet moet gebruiken, om te beslissen wat belangrijk was en wat niet. Literatuurlijst Boeken: De Gok van Fidel – Marc Vandepitte
Het Economische Denken van Che Guevara – Carlos Tablada
Het Communistisch Manifest – Karl Marx
Mijn Slinger is die van David – Martin Braem/Maggy Doumen
Het Communisme – Irving Fetscher
The motor Dairies – Che Guevara Multimedia De Encarta Encyclopedie
Internet http://www.che-lives.com - op deze site staan vele links naar Cubaanse pagina’s http://www.cubafacts.com http://www.odci.gov/cia/publications/factbook/geos/cu.html#Econ http://www3.cuba.cu http://www.cubanet.com